Α Ρ Χ Α Ι Α Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α Γ ΄ Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ
Πλάτωνος, Πολιτεία 514Β‐515Α, 519Β‐520Α
Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ
ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ
παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν
παραφερόντων.
Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους.
Ὁμοίους ἡμῖν, ἦν δ’ ἐγώ.
Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς
ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν
παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν
ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς
δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι
ἀπῳκίσθαι;
Ἀληθῆ, ἔφη.
Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι
ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ
ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ
ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους
τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι
εἴτε σπουδαιότεραι.
Ἔπειτ’, ἔφη, ἀδικήσομεν αὐτούς, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν, δυνατὸν αὐτοῖς ὂν
ἄμεινον;
Ἐπελάθου, ἦν δ’ ἐγώ, πάλιν, ὦ φίλε, ὅτι νόμῳ οὐ τοῦτο μέλει, ὅπως ἕν τι γένος ἐν
πόλει διαφερόντως εὖ πράξει, ἀλλ’ ἐν ὅλῃ τῇ πόλει τοῦτο μηχανᾶται ἐγγενέσθαι,
συναρμόττων τοὺς πολίτας πειθοῖ τε καὶ ἀνάγκῃ, ποιῶν μεταδιδόναι ἀλλήλοις τῆς
ὠφελίας ἣν ἂν ἕκαστοι τὸ κοινὸν δυνατοὶ ὦσιν ὠφελεῖν καὶ αὐτὸς ἐμποιῶν τοιούτους
ἄνδρας ἐν τῆ πόλει, οὐχ ἵνα ἀφιῇ τρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστος βούλεται, ἀλλ’ ἵνα
καταχρῆται αὐτὸς αὐτοῖς ἐπὶ τὸν σύνδεσμον τῆς πόλεως.
Π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς
Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα : «Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ
τειχίον … ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;».
Μονάδες 10
Β.1 Η αλληγορία είναι ένας εκφραστικός τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας άλλα
λέγει και άλλα εννοεί. Αφού λάβετε υπόψη σας το παραπάνω σχόλιο, να προσ‐
διορίσετε το περιεχόμενο των όρων : βελτίστας φύσεις και ἀγαθόν. Στην απά‐
ντησή σας να σχολιάσετε και τις λέξεις ‐ όρους που χρησιμοποιεί ο Πλάτων, για
να χαρακτηρίσει το ἀγαθόν, την πορεία προς αυτό και την προσέγγισή του. Τι
αποκαλύπτουν για τη φύση του;
Μονάδες 15
Β.2 Ποιος είναι ο ρόλος του νόμου στην ιδεώδη Πολιτεία του Πλάτωνα, όπως προκύ‐
πτει από τα δεδομένα του κειμένου; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας τεκ‐
μηριωμένα.
Μονάδες 15
Β.3 Ποια είναι η αγωγή των φυλάκων κατά τον Πλάτωνα;
Μονάδες 10
Β.4 Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθε‐
τες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου :
φθεγγομένους, ἀπῳκίσθαι, συναρμόττων, πειθοῖ, ἀφιῇ.
Μονάδες 10
Τούτων μὲν ἕνεκα τοῦτον τὸν τρόπον ζῆν προειλόμην⋅ τῶν δὲ λημμάτων τῶν παρὰ
τῆς πόλεως ἀπεσχόμην, δεινὸν ἡγησάμενος, εἰ δυνάμενος ἐκ τῶν ἰδίων τρέφειν ἐμαυτὸν
ἐμποδὼν τῳ γενήσομαι τῶν ἐντεῦθεν ζῆν ἠναγκασμένων λαβεῖν τὸ διδόμενον ὑπό τῆς
πόλεως, καὶ διὰ τὴν ἐμὴν παρουσίαν ἐνδεής τις γενήσεται τῶν ἀναγκαίων⋅ ὑπὲρ ὧν
ἐπαίνου τυγχάνειν ἄξιος ἦν μᾶλλον ἢ διαβολῆς. Νῦν δ΄ εἰς πολλὴν ἀπορίαν καθέστηκα, τί
δρῶν ἀρέσαι δυνηθείην ἂν τοῖς τοιούτοις. Εἰ γὰρ ἅπαντα τὸν χρόνον ἔργον ποιούμενος,
ὅπως μηδένα μήτ΄ ἀδικήσω μήτ΄ ἐνοχλήσω μήτε λυπήσω, δι΄ αὐτὰ ταῦτα λυπῶ τινας, τί
ποιῶν ἂν χαριζοίμην;
Ισοκράτη, Περί Αντιδόσεως, 152‐153
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
προαιροῦμαι & τελ. απαρ.: προτιμώ να... – λῆμμα (λαμβάνω): ωφέλεια, κέρδος ‐
ἐμποδὼν γίγνομαί τινι & τελ. απαρ.: εμποδίζω κάποιον να – διαβολὴ (διαβάλλω):
συκοφαντία – εἰς ἀπορίαν καθίσταμαι: βρίσκομαι σε αδιέξοδο, σε δύσκολη θέση ‐ ἔργον
ποιοῦμαι: φροντίζω, χαρίζομαί τινι: γίνομαι ευχάριστος.
Β. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ (Μονάδες 20)
Γ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1α) Να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό: ἐμαυτόν, τῳ, ἐνδεής, τοῖς τοιούτοις
β) ἐνδεής, μᾶλλον, πολλήν: να γραφεί ο ίδιος τύπος στους άλλους βαθμούς
γ) ἡγησάμενος, λαβεῖν, ἀπεσχόμην, προειλόμην, δρῶν: να γραφεί το β΄ενικό της
ευκτικής και της προστακτικής του ίδιου χρόνου στη φωνή που βρίσκονται οι τύποι.
(Μονάδες 10)
2α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω μετοχές (να δικαιολογήσετε την
απάντησή σας) και να αναλυθούν σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.
ποιῶν:
ἡγησάμενος:
β) Να βρεθεί ο τελευταίος υποθετικός λόγος του κειμένου, να δηλωθεί το είδος του και να
μετατραπεί κατά τρόπο που να δηλώνει το μη πραγματικό.
γ) Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι λέξεις
τρέφειν:
τῶν ἠναγκασμένων:
τυγχάνειν:
(Μονάδες 10)
Απαντήσεις στα Α ρ χ α ί α Ε λ λ η ν ι κ ά κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς
( δ ι δ α γ μ έ ν ο κ ε ί μ ε ν ο ) Γ΄ λυκείου
Α. Φαντάσου, λοιπόν, παράλληλα σ’ αυτόν το μικρό τοίχο ανθρώπους να
μεταφέρουν αντικείμενα κάθε είδους που προεξέχουν από το μικρό τοίχο και
αγάλματα και άλλα ομοιώματα λίθινα και ξύλινα και από κάθε είδους υλικό
κατασκευασμένα, και από αυτούς που τα κρατούν και τα παρουσιάζουν από
μακριά άλλοι, όπως είναι φυσικό, να μιλούν, κι άλλοι να σιωπούν.
Αλλόκοτη εικόνα αναφέρεις, είπε, και αλλόκοτους δεσμώτες.
Όμοιους μ’ εμάς, είπα εγώ.
Τι λοιπόν [λες]; Αυτό εδώ δεν είναι φυσικό, είπα εγώ, και αναγκαίο συμπέρα‐
σμα με βάση τα όσα έχουν ειπωθεί προηγουμένως, ότι δηλαδή ούτε οι απαίδευτοι
και εκείνοι που δεν έχουν γνωρίσει την αλήθεια θα μπορούσαν να κυβερνήσουν
ποτέ ικανοποιητικά μια πόλη, ούτε εκείνοι που τους έχουν αφήσει να απασχο‐
λούνται με την παιδεία ως το τέλος της ζωής τους, οι μεν [οι πρώτοι, δηλαδή οι
απαίδευτοι], γιατί δεν έχουν έναν συγκεκριμένο σκοπό στη ζωή τους, προς τον
οποίο καταβάλλοντας προσπάθεια πρέπει να κάνουν όλα ανεξαίρετα όσα τυχόν
κάνουν και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή, οι δε [οι δεύτεροι, δηλαδή οι φιλό‐
σοφοι], επειδή δε θα αναμειχθούν στην πρακτική ζωή με τη θέλησή τους, γιατί
νομίζουν ότι έχουν εγκατασταθεί μακριά στα νησιά των μακαρίων παρότι είναι
ακόμη ζωντανοί;
Β.1 Βελτίστας φύσεις: Φύσις είναι αυτό που ο άνθρωπος δεν μπορεί να κατασκευάσει
ο ίδιος, αλλά το βρίσκει να προϋπάρχει. Μπορεί βέβαια με την τέχνη να το
συμπληρώσει, αλλά δεν είναι σε θέση να το αλλάξει ουσιωδώς. Φύσις επομένως,
σε σχέση με τον άνθρωπο είναι τα χαρίσματα και τα ελαττώματα που έχει ως
κτήμα του, τα οποία ωστόσο μπορούν να καλλιεργηθούν και να βελτιωθούν,
χωρίς βέβαια να αλλάξουν. Για τον Πλάτωνα η φύση παίζει καθοριστικό ρόλο
στην εκλογή του άριστου βίου. Στο κείμενο γίνεται λόγος για εξαιρετικές,
προικισμένες φυσιογνωμίες, για χαρισματικούς ανθρώπους, τους οποίους η
πολιτεία πρέπει να εντοπίσει, να αξιοποιήσει όλα τα έμφυτα προσόντα και
χαρίσματά τους, παρέχοντας την κατάλληλη παιδεία, και να θέσει αυτές τις
προσωπικότητες στην υπηρεσία της κοινωνίας, να τους κάνει δηλαδή φύλακες ‐
άρχοντες.
Ἀγαθόν: Κατά τον Πλάτωνα, η ύψιστη γνώση, το μέγιστον μάθημα είναι η θέαση
του ἀγαθοῦ. Ο Πλάτων δε δίνει μια σαφή ερμηνεία για αυτόν τον όρο που είναι
από τους βασικότερους στο φιλοσοφικό του σύστημα παρά αρκείται σε
ορισμένους υπαινιγμούς. Αγαθόν πάντως είναι :
το εἶναι και ό,τι διατηρεί το εἶναι,
η τάξη, ο κόσμος και η ενότητα που διαπερνά και συνέχει την πολλαπλότητα,
ό,τι παρέχει την αλήθεια και την επιστήμη (Πολιτεία 509a).
Η έκφραση αὐτὸ τὸ ἀγαθόν φαίνεται να δηλώνει την ύψιστη αρχή και την πηγή
του όντος και της γνώσης. Πάντως ήδη στην αρχαιότητα το Πλάτωνος ἀγαθόν
ήταν παροιμιακή έκφραση για κάτι το ασαφές και σκοτεινό.
Ο Πλάτων για να χαρακτηρίσει το ἀγαθόν, την πορεία προς αυτό και την
προσέγγισή του χρησιμοποιεί τους όρους : μέγιστον μάθημα, ἀναβῆναι, ἀνάβασιν,
ἀναβάντες, ἴδωσι, ἀφικέσθαι, ἰδεῖν.
Οι λέξεις αυτές αποκαλύπτουν τα εξής για τη φύση του Aγαθού :
το Aγαθό είναι η μεγαλύτερη αξία, το μέγιστον μάθημα, το οποίο πρέπει να
διδαχθούν οι άνθρωποι και κυρίως όσοι θέλουν να κυβερνήσουν μια πολιτεία,
ο άνθρωπος μπορεί να προσεγγίσει το Aγαθό, να φτάσει στη θέασή του· αυτό
δηλώνουν οι λέξεις : ἴδωσι, ἰδεῖν,
η πορεία για την κατάκτησή του είναι δύσκολη και επίπονη, αυτό το συμπε‐
ραίνουμε από τη χρήση των λέξεων : ἀναβῆναι, ἀνάβασιν, ἀναβάντες. Πολύ
συχνά στον Πλάτωνα λέξεις που σημαίνουν το ἄνω και την ανάβαση χρησι‐
μοποιούνται μεταφορικώς για την παιδεία και τα αγαθά που προσφέρει,
είναι δυνατή η άφιξη στον κόσμο των Ιδεών : ἀφικέσθαι.
Η Ιδέα του Αγαθού σχετίζεται με την έννοια του Θεού στο χριστιανισμό, χωρίς
όμως να ταυτίζεται με αυτή. (A. E. Taylor, Πλάτων. Ο άνθρωπος και το έργο του).
Β.2 Η ιδεώδης Πολιτεία αποτελεί ένα θεωρητικό οικοδόμημα, όπου δεσπόζουν οι
έννοιες της δικαιοσύνης και της αρμονίας ανάμεσα στα μέλη της. Σε μια τέτοια
πολιτεία, ο νόμος αποβλέπει στο κοινό καλό, στην ευτυχία και την ευημερία του
συνόλου των πολιτών και όχι στην ευδαιμονία και την ευπραγία μιας κοινωνικής
ομάδας· δεν κάνει διακρίσεις υπέρ μιας κοινωνικής ομάδας, αλλά ενδιαφέρεται
για το σύνολο. Ο νόμος στο κείμενο προσωποποιείται (νόμῳ οὐ τοῦτο μέλει ‐
μηχανᾶται ‐ συναρμόττων ‐ ποιῶν ‐ ἐμποιῶν ‐ οὐχ ἵνα ἀφιῇ ‐ ἀλλ’ ἵνα καταχρῆται)
και δίνει την εντύπωση ενός προσώπου που με το κύρος και την ισχύ του γίνεται
ο κύριος ρυθμιστής των λειτουργιών του κράτους και των ενεργειών των
πολιτών· είναι ο ιδεώδης κυβερνήτης για το καλό του συνόλου και διατηρεί το
γνώρισμα της αμεροληψίας. Αρχικά, συνενώνει τους πολίτες σε ένα αρμονικό
σύνολο, χρησιμοποιώντας ως μέσα την πειθώ και τον εξαναγκασμό, τη βία
(συναρμόττων τοὺς πολίτας πειθοῖ τε καὶ ἀνάγκῃ). Ο άριστος νομοθέτης κατά τον
Πλάτωνα (βλ. Νόμοι 722b) συνδυάζει την πειθώ με τη βία, η οποία αφορά τον
ἄπειρον παιδείας ὄχλον. Είναι απαραίτητο τα δύο αυτά μέσα (πειθώ ‐ βία) να
συνδυάζονται, όπου ο λόγος και η παιδεία δεν επιδρά. Στη συνέχεια, καθορίζει
τις σχέσεις μεταξύ των πολιτών, αφού τους κάνει να μεταδίδουν ο ένας στον
άλλο την ωφέλεια που μπορεί ο καθένας να συνεισφέρει στο κοινό καλό (ποιῶν
μεταδιδόναι ἀλλήλοις τῆς ὠφελίας … ὠφελεῖν). Το πνεύμα της αμοιβαιότητας και
της μεταδοτικότητας μεταξύ των πολιτών προϋποθέτει τη σαφή γνώση των
ορίων δράσης κάθε κοινωνικής ομάδας καθώς και τη συνεργατική αλληλέγγυα
συμπεριφορά μεταξύ των πολιτών. Ο νόμος αναπτύσσει σε όλους την κοινωνική
συνείδηση, ώστε ο καθένας να προσφέρει αυτά που μπορεί για το κοινωνικό
σύνολο. Για να λειτουργήσει σωστά η πολιτεία θα πρέπει κάθε πολίτης να
γνωρίζει τον κοινωνικό και πολιτικό του ρόλο. Δεν πρέπει να έχει ατομοκεντρική
συμπεριφορά, αλλά η παρουσία και δράση του πρέπει να έχει κοινωνικοκεντρικό
χαρακτήρα. Δεν μπορεί να ενδιαφέρεται μόνο για το άτομό του, αλλά πρέπει να
προσφέρει και στους άλλους. Τέλος, καθορίζει και τις σχέσεις μεταξύ πολιτών
και νόμου, αφού περιορίζει την ελεύθερη βούληση των πολιτών, ορίζει τη δράση
τους και τις ενέργειές τους και τους κατευθύνει σ’ ένα συγκεκριμένο στόχο, στη
συνοχή και την ενότητα της πόλης (αὐτὸς ἐμποιῶν τοιούτους ἄνδρας ἐν τῇ πόλει,
οὐχ ἵνα ἀφιῇ τρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστος βούλεται, ἀλλ’ ἵνα καταχρῆται αὐτὸς αὐτοῖς
ἐπὶ τὸν σύνδεσμον τῆς πόλεως).
Β.3 Το ενδιαφέρον του νομοθέτη επικεντρώνεται στην ορθή αγωγή των φυλάκων,
που έχουν επιλεγεί με κριτήρια την καλή σωματική τους διάπλαση και την οξύ‐
νοια. Στο πρώτο στάδιο επιδιώκεται η εξισορρόπηση γυμναστικής και μουσικής
αγωγής. Γυμναστική σημαίνει: φροντίδα για την ευεξία του σώματος, απλές
ασκήσεις, υγιεινός τρόπος διαβίωσης. Μουσική είναι η ενασχόληση με τις καλές
τέχνες: μουσική, χορός, τραγούδι, ανάγνωση, καλλιέργεια της εικαστικής ευαι‐
σθησίας. Ο νομοθέτης φυσικά επαγρυπνεί για τη μορφή και το περιεχόμενο της
καλλιτεχνικής έκφρασης.
Ένας δεύτερος κύκλος εκπαίδευσης (από τα 20 ως τα 30) περιλαμβάνει κυρίως
τις μαθηματικές επιστήμες: αριθμητική, γεωμετρία, στερεομετρία, αστρονομία,
αρμονική. Κορωνίδα της εκπαιδευτικής πορείας είναι η πενταετής (από τα 30 ως
τα 35) σπουδή της διαλεκτικής (φιλοσοφία) που οδηγεί στην ύψιστη μορφή γνώ‐
σης, δηλαδή στην αναζήτηση της ουσίας όλων των πραγμάτων και στη θέαση
του Αγαθού.
Β.4 φθεγγομένους : δίφθογγος, φθόγγος
ἀπῳκίσθαι : αποικία, οικιστής
συναρμόττων : αρμόδιος, προσαρμογή
πειθοῖ : πειθαναγκασμός, πειθήνιος
ἀφιῇ : άφεση, κάθετος
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Γι΄ αυτούς τους λόγους επέλεξα (προτίμησα) να ζω κατ΄ αυτόν τον τρόπο· Και από τις ωφέλειες που
απορρέουν από την πόλη απείχα, γιατί θεώρησα φοβερό, αν, ενώ μπορώ να αυτοσυντηρούμαι, θα
εμποδίσω να πάρει το χρηματικό βοήθημα που δίνεται (χορηγείται) από την πόλη κάποιος από
αυτούς που είναι αναγκασμένοι να ζουν απ΄ αυτό και εξαιτίας της δικής μου παρουσίας θα
στερηθεί κανείς τα αναγκαία· Γι΄ αυτά άξιζα περισσότερο τον έπαινο παρά τη συκοφαντία. Τώρα
όμως έχω βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση για το ποιο πράγμα αν έκανα θα μπορούσα να γίνω
αρεστός σ΄ αυτούς που είναι τέτοιοι. Γιατί, αν ενώ όλο τον καιρό φρόντιζα πώς να μην αδικήσω
κανένα ούτε να ενοχλήσω ούτε να λυπήσω εξαιτίας αυτών ακριβώς λυπώ μερικούς, τι αν έκανα θα
ήμουν ευχάριστος (θα τους ευχαριστούσα);
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1α) Να μεταφερθούν στον άλλο αριθμό
ἐμαυτόν
ἡμᾶς αὐτούς
τῳ
τισί(ν)
ἐνδεής
ἐνδεεῖς
τοῖς τοιούτοις
τῷ τοιούτῳ
β) ἐνδεής, μᾶλλον, πολλήν: να γραφεί ο ίδιος τύπος στους άλλους βαθμούς
Θετικός ἐνδεής μάλα πολλήν
Συγκριτικός ἐνδεέστερος μᾶλλον πλείονα/είω
Υπερθετικός ἐνδεέστατος μάλιστα πλείστην
γ) ἡγησάμενος, λαβεῖν, ἀπεσχόμην, προειλόμην, δρῶν: να γραφεί το β΄ενικό
της ευκτικής και της προστακτικής του ίδιου χρόνου στη φωνή που βρίσκονται οι
τύποι.
Ευκτ. ἡγήσαιο λάβοις ἀπόσχοιο προέλοιο δρῴης
Προστ. ἥγησαι λαβέ ἀπόσχου προελοῦ δρᾶ
2α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω μετοχές (να δικαιολογήσετε την απάντησή σας)
και να αναλυθεί η πρώτη σε αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.
ποιῶν: υποθετική μετοχή (βρίσκεται σε πρόταση με δυνητική ευκτική) = εἰ ποιοίην / ποιοῖμι
ἡγησάμενος: αιτιολογική μετοχή (πρόκειται για δοξαστικό ρήμα) = ἐπειδή ἡγησάμην
β) Να βρεθεί ο τελευταίος υποθετικός λόγος του κειμένου, να δηλωθεί το είδος του και να
μετατραπεί κατά τρόπο που να δηλώνει το μη πραγματικό.
Εἰ δι΄ αὐτὰ ταῦτα λυπῶ τινας (υπόθεση), τί ποιῶν ἂν χαριζοίμην (απόδοση); Υποθετικός λόγος του
πραγματικού
Εἰ δι΄ αὐτὰ ταῦτα ἐλύπουν τινας (υπόθεση), τί ποιῶν ἂν ἐχαριζόμην (απόδοση); Μη πραγματικό
γ) Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι λέξεις
τρέφειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής δυνάμενος
τῶν ἠναγκασμένων: επιθετική μετοχή σε θέση γενικής διαιρετικής στο τῳ (δεύτερος τύπος της
αόριστης αντωνυμίας)
τυγχάνειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ἄξιος ἦν
(Μονάδες 10)
Πλάτωνος, Πολιτεία 514Β‐515Α, 519Β‐520Α
Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ
ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ
παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν
παραφερόντων.
Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους.
Ὁμοίους ἡμῖν, ἦν δ’ ἐγώ.
Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς
ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν
παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν
ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς
δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι
ἀπῳκίσθαι;
Ἀληθῆ, ἔφη.
Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι
ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ
ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ
ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους
τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι
εἴτε σπουδαιότεραι.
Ἔπειτ’, ἔφη, ἀδικήσομεν αὐτούς, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν, δυνατὸν αὐτοῖς ὂν
ἄμεινον;
Ἐπελάθου, ἦν δ’ ἐγώ, πάλιν, ὦ φίλε, ὅτι νόμῳ οὐ τοῦτο μέλει, ὅπως ἕν τι γένος ἐν
πόλει διαφερόντως εὖ πράξει, ἀλλ’ ἐν ὅλῃ τῇ πόλει τοῦτο μηχανᾶται ἐγγενέσθαι,
συναρμόττων τοὺς πολίτας πειθοῖ τε καὶ ἀνάγκῃ, ποιῶν μεταδιδόναι ἀλλήλοις τῆς
ὠφελίας ἣν ἂν ἕκαστοι τὸ κοινὸν δυνατοὶ ὦσιν ὠφελεῖν καὶ αὐτὸς ἐμποιῶν τοιούτους
ἄνδρας ἐν τῆ πόλει, οὐχ ἵνα ἀφιῇ τρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστος βούλεται, ἀλλ’ ἵνα
καταχρῆται αὐτὸς αὐτοῖς ἐπὶ τὸν σύνδεσμον τῆς πόλεως.
Π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς
Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα : «Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ
τειχίον … ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;».
Μονάδες 10
Β.1 Η αλληγορία είναι ένας εκφραστικός τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας άλλα
λέγει και άλλα εννοεί. Αφού λάβετε υπόψη σας το παραπάνω σχόλιο, να προσ‐
διορίσετε το περιεχόμενο των όρων : βελτίστας φύσεις και ἀγαθόν. Στην απά‐
ντησή σας να σχολιάσετε και τις λέξεις ‐ όρους που χρησιμοποιεί ο Πλάτων, για
να χαρακτηρίσει το ἀγαθόν, την πορεία προς αυτό και την προσέγγισή του. Τι
αποκαλύπτουν για τη φύση του;
Μονάδες 15
Β.2 Ποιος είναι ο ρόλος του νόμου στην ιδεώδη Πολιτεία του Πλάτωνα, όπως προκύ‐
πτει από τα δεδομένα του κειμένου; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας τεκ‐
μηριωμένα.
Μονάδες 15
Β.3 Ποια είναι η αγωγή των φυλάκων κατά τον Πλάτωνα;
Μονάδες 10
Β.4 Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθε‐
τες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου :
φθεγγομένους, ἀπῳκίσθαι, συναρμόττων, πειθοῖ, ἀφιῇ.
Μονάδες 10
Τούτων μὲν ἕνεκα τοῦτον τὸν τρόπον ζῆν προειλόμην⋅ τῶν δὲ λημμάτων τῶν παρὰ
τῆς πόλεως ἀπεσχόμην, δεινὸν ἡγησάμενος, εἰ δυνάμενος ἐκ τῶν ἰδίων τρέφειν ἐμαυτὸν
ἐμποδὼν τῳ γενήσομαι τῶν ἐντεῦθεν ζῆν ἠναγκασμένων λαβεῖν τὸ διδόμενον ὑπό τῆς
πόλεως, καὶ διὰ τὴν ἐμὴν παρουσίαν ἐνδεής τις γενήσεται τῶν ἀναγκαίων⋅ ὑπὲρ ὧν
ἐπαίνου τυγχάνειν ἄξιος ἦν μᾶλλον ἢ διαβολῆς. Νῦν δ΄ εἰς πολλὴν ἀπορίαν καθέστηκα, τί
δρῶν ἀρέσαι δυνηθείην ἂν τοῖς τοιούτοις. Εἰ γὰρ ἅπαντα τὸν χρόνον ἔργον ποιούμενος,
ὅπως μηδένα μήτ΄ ἀδικήσω μήτ΄ ἐνοχλήσω μήτε λυπήσω, δι΄ αὐτὰ ταῦτα λυπῶ τινας, τί
ποιῶν ἂν χαριζοίμην;
Ισοκράτη, Περί Αντιδόσεως, 152‐153
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
προαιροῦμαι & τελ. απαρ.: προτιμώ να... – λῆμμα (λαμβάνω): ωφέλεια, κέρδος ‐
ἐμποδὼν γίγνομαί τινι & τελ. απαρ.: εμποδίζω κάποιον να – διαβολὴ (διαβάλλω):
συκοφαντία – εἰς ἀπορίαν καθίσταμαι: βρίσκομαι σε αδιέξοδο, σε δύσκολη θέση ‐ ἔργον
ποιοῦμαι: φροντίζω, χαρίζομαί τινι: γίνομαι ευχάριστος.
Β. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ (Μονάδες 20)
Γ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1α) Να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό: ἐμαυτόν, τῳ, ἐνδεής, τοῖς τοιούτοις
β) ἐνδεής, μᾶλλον, πολλήν: να γραφεί ο ίδιος τύπος στους άλλους βαθμούς
γ) ἡγησάμενος, λαβεῖν, ἀπεσχόμην, προειλόμην, δρῶν: να γραφεί το β΄ενικό της
ευκτικής και της προστακτικής του ίδιου χρόνου στη φωνή που βρίσκονται οι τύποι.
(Μονάδες 10)
2α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω μετοχές (να δικαιολογήσετε την
απάντησή σας) και να αναλυθούν σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.
ποιῶν:
ἡγησάμενος:
β) Να βρεθεί ο τελευταίος υποθετικός λόγος του κειμένου, να δηλωθεί το είδος του και να
μετατραπεί κατά τρόπο που να δηλώνει το μη πραγματικό.
γ) Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι λέξεις
τρέφειν:
τῶν ἠναγκασμένων:
τυγχάνειν:
(Μονάδες 10)
Απαντήσεις στα Α ρ χ α ί α Ε λ λ η ν ι κ ά κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς
( δ ι δ α γ μ έ ν ο κ ε ί μ ε ν ο ) Γ΄ λυκείου
Α. Φαντάσου, λοιπόν, παράλληλα σ’ αυτόν το μικρό τοίχο ανθρώπους να
μεταφέρουν αντικείμενα κάθε είδους που προεξέχουν από το μικρό τοίχο και
αγάλματα και άλλα ομοιώματα λίθινα και ξύλινα και από κάθε είδους υλικό
κατασκευασμένα, και από αυτούς που τα κρατούν και τα παρουσιάζουν από
μακριά άλλοι, όπως είναι φυσικό, να μιλούν, κι άλλοι να σιωπούν.
Αλλόκοτη εικόνα αναφέρεις, είπε, και αλλόκοτους δεσμώτες.
Όμοιους μ’ εμάς, είπα εγώ.
Τι λοιπόν [λες]; Αυτό εδώ δεν είναι φυσικό, είπα εγώ, και αναγκαίο συμπέρα‐
σμα με βάση τα όσα έχουν ειπωθεί προηγουμένως, ότι δηλαδή ούτε οι απαίδευτοι
και εκείνοι που δεν έχουν γνωρίσει την αλήθεια θα μπορούσαν να κυβερνήσουν
ποτέ ικανοποιητικά μια πόλη, ούτε εκείνοι που τους έχουν αφήσει να απασχο‐
λούνται με την παιδεία ως το τέλος της ζωής τους, οι μεν [οι πρώτοι, δηλαδή οι
απαίδευτοι], γιατί δεν έχουν έναν συγκεκριμένο σκοπό στη ζωή τους, προς τον
οποίο καταβάλλοντας προσπάθεια πρέπει να κάνουν όλα ανεξαίρετα όσα τυχόν
κάνουν και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή, οι δε [οι δεύτεροι, δηλαδή οι φιλό‐
σοφοι], επειδή δε θα αναμειχθούν στην πρακτική ζωή με τη θέλησή τους, γιατί
νομίζουν ότι έχουν εγκατασταθεί μακριά στα νησιά των μακαρίων παρότι είναι
ακόμη ζωντανοί;
Β.1 Βελτίστας φύσεις: Φύσις είναι αυτό που ο άνθρωπος δεν μπορεί να κατασκευάσει
ο ίδιος, αλλά το βρίσκει να προϋπάρχει. Μπορεί βέβαια με την τέχνη να το
συμπληρώσει, αλλά δεν είναι σε θέση να το αλλάξει ουσιωδώς. Φύσις επομένως,
σε σχέση με τον άνθρωπο είναι τα χαρίσματα και τα ελαττώματα που έχει ως
κτήμα του, τα οποία ωστόσο μπορούν να καλλιεργηθούν και να βελτιωθούν,
χωρίς βέβαια να αλλάξουν. Για τον Πλάτωνα η φύση παίζει καθοριστικό ρόλο
στην εκλογή του άριστου βίου. Στο κείμενο γίνεται λόγος για εξαιρετικές,
προικισμένες φυσιογνωμίες, για χαρισματικούς ανθρώπους, τους οποίους η
πολιτεία πρέπει να εντοπίσει, να αξιοποιήσει όλα τα έμφυτα προσόντα και
χαρίσματά τους, παρέχοντας την κατάλληλη παιδεία, και να θέσει αυτές τις
προσωπικότητες στην υπηρεσία της κοινωνίας, να τους κάνει δηλαδή φύλακες ‐
άρχοντες.
Ἀγαθόν: Κατά τον Πλάτωνα, η ύψιστη γνώση, το μέγιστον μάθημα είναι η θέαση
του ἀγαθοῦ. Ο Πλάτων δε δίνει μια σαφή ερμηνεία για αυτόν τον όρο που είναι
από τους βασικότερους στο φιλοσοφικό του σύστημα παρά αρκείται σε
ορισμένους υπαινιγμούς. Αγαθόν πάντως είναι :
το εἶναι και ό,τι διατηρεί το εἶναι,
η τάξη, ο κόσμος και η ενότητα που διαπερνά και συνέχει την πολλαπλότητα,
ό,τι παρέχει την αλήθεια και την επιστήμη (Πολιτεία 509a).
Η έκφραση αὐτὸ τὸ ἀγαθόν φαίνεται να δηλώνει την ύψιστη αρχή και την πηγή
του όντος και της γνώσης. Πάντως ήδη στην αρχαιότητα το Πλάτωνος ἀγαθόν
ήταν παροιμιακή έκφραση για κάτι το ασαφές και σκοτεινό.
Ο Πλάτων για να χαρακτηρίσει το ἀγαθόν, την πορεία προς αυτό και την
προσέγγισή του χρησιμοποιεί τους όρους : μέγιστον μάθημα, ἀναβῆναι, ἀνάβασιν,
ἀναβάντες, ἴδωσι, ἀφικέσθαι, ἰδεῖν.
Οι λέξεις αυτές αποκαλύπτουν τα εξής για τη φύση του Aγαθού :
το Aγαθό είναι η μεγαλύτερη αξία, το μέγιστον μάθημα, το οποίο πρέπει να
διδαχθούν οι άνθρωποι και κυρίως όσοι θέλουν να κυβερνήσουν μια πολιτεία,
ο άνθρωπος μπορεί να προσεγγίσει το Aγαθό, να φτάσει στη θέασή του· αυτό
δηλώνουν οι λέξεις : ἴδωσι, ἰδεῖν,
η πορεία για την κατάκτησή του είναι δύσκολη και επίπονη, αυτό το συμπε‐
ραίνουμε από τη χρήση των λέξεων : ἀναβῆναι, ἀνάβασιν, ἀναβάντες. Πολύ
συχνά στον Πλάτωνα λέξεις που σημαίνουν το ἄνω και την ανάβαση χρησι‐
μοποιούνται μεταφορικώς για την παιδεία και τα αγαθά που προσφέρει,
είναι δυνατή η άφιξη στον κόσμο των Ιδεών : ἀφικέσθαι.
Η Ιδέα του Αγαθού σχετίζεται με την έννοια του Θεού στο χριστιανισμό, χωρίς
όμως να ταυτίζεται με αυτή. (A. E. Taylor, Πλάτων. Ο άνθρωπος και το έργο του).
Β.2 Η ιδεώδης Πολιτεία αποτελεί ένα θεωρητικό οικοδόμημα, όπου δεσπόζουν οι
έννοιες της δικαιοσύνης και της αρμονίας ανάμεσα στα μέλη της. Σε μια τέτοια
πολιτεία, ο νόμος αποβλέπει στο κοινό καλό, στην ευτυχία και την ευημερία του
συνόλου των πολιτών και όχι στην ευδαιμονία και την ευπραγία μιας κοινωνικής
ομάδας· δεν κάνει διακρίσεις υπέρ μιας κοινωνικής ομάδας, αλλά ενδιαφέρεται
για το σύνολο. Ο νόμος στο κείμενο προσωποποιείται (νόμῳ οὐ τοῦτο μέλει ‐
μηχανᾶται ‐ συναρμόττων ‐ ποιῶν ‐ ἐμποιῶν ‐ οὐχ ἵνα ἀφιῇ ‐ ἀλλ’ ἵνα καταχρῆται)
και δίνει την εντύπωση ενός προσώπου που με το κύρος και την ισχύ του γίνεται
ο κύριος ρυθμιστής των λειτουργιών του κράτους και των ενεργειών των
πολιτών· είναι ο ιδεώδης κυβερνήτης για το καλό του συνόλου και διατηρεί το
γνώρισμα της αμεροληψίας. Αρχικά, συνενώνει τους πολίτες σε ένα αρμονικό
σύνολο, χρησιμοποιώντας ως μέσα την πειθώ και τον εξαναγκασμό, τη βία
(συναρμόττων τοὺς πολίτας πειθοῖ τε καὶ ἀνάγκῃ). Ο άριστος νομοθέτης κατά τον
Πλάτωνα (βλ. Νόμοι 722b) συνδυάζει την πειθώ με τη βία, η οποία αφορά τον
ἄπειρον παιδείας ὄχλον. Είναι απαραίτητο τα δύο αυτά μέσα (πειθώ ‐ βία) να
συνδυάζονται, όπου ο λόγος και η παιδεία δεν επιδρά. Στη συνέχεια, καθορίζει
τις σχέσεις μεταξύ των πολιτών, αφού τους κάνει να μεταδίδουν ο ένας στον
άλλο την ωφέλεια που μπορεί ο καθένας να συνεισφέρει στο κοινό καλό (ποιῶν
μεταδιδόναι ἀλλήλοις τῆς ὠφελίας … ὠφελεῖν). Το πνεύμα της αμοιβαιότητας και
της μεταδοτικότητας μεταξύ των πολιτών προϋποθέτει τη σαφή γνώση των
ορίων δράσης κάθε κοινωνικής ομάδας καθώς και τη συνεργατική αλληλέγγυα
συμπεριφορά μεταξύ των πολιτών. Ο νόμος αναπτύσσει σε όλους την κοινωνική
συνείδηση, ώστε ο καθένας να προσφέρει αυτά που μπορεί για το κοινωνικό
σύνολο. Για να λειτουργήσει σωστά η πολιτεία θα πρέπει κάθε πολίτης να
γνωρίζει τον κοινωνικό και πολιτικό του ρόλο. Δεν πρέπει να έχει ατομοκεντρική
συμπεριφορά, αλλά η παρουσία και δράση του πρέπει να έχει κοινωνικοκεντρικό
χαρακτήρα. Δεν μπορεί να ενδιαφέρεται μόνο για το άτομό του, αλλά πρέπει να
προσφέρει και στους άλλους. Τέλος, καθορίζει και τις σχέσεις μεταξύ πολιτών
και νόμου, αφού περιορίζει την ελεύθερη βούληση των πολιτών, ορίζει τη δράση
τους και τις ενέργειές τους και τους κατευθύνει σ’ ένα συγκεκριμένο στόχο, στη
συνοχή και την ενότητα της πόλης (αὐτὸς ἐμποιῶν τοιούτους ἄνδρας ἐν τῇ πόλει,
οὐχ ἵνα ἀφιῇ τρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστος βούλεται, ἀλλ’ ἵνα καταχρῆται αὐτὸς αὐτοῖς
ἐπὶ τὸν σύνδεσμον τῆς πόλεως).
Β.3 Το ενδιαφέρον του νομοθέτη επικεντρώνεται στην ορθή αγωγή των φυλάκων,
που έχουν επιλεγεί με κριτήρια την καλή σωματική τους διάπλαση και την οξύ‐
νοια. Στο πρώτο στάδιο επιδιώκεται η εξισορρόπηση γυμναστικής και μουσικής
αγωγής. Γυμναστική σημαίνει: φροντίδα για την ευεξία του σώματος, απλές
ασκήσεις, υγιεινός τρόπος διαβίωσης. Μουσική είναι η ενασχόληση με τις καλές
τέχνες: μουσική, χορός, τραγούδι, ανάγνωση, καλλιέργεια της εικαστικής ευαι‐
σθησίας. Ο νομοθέτης φυσικά επαγρυπνεί για τη μορφή και το περιεχόμενο της
καλλιτεχνικής έκφρασης.
Ένας δεύτερος κύκλος εκπαίδευσης (από τα 20 ως τα 30) περιλαμβάνει κυρίως
τις μαθηματικές επιστήμες: αριθμητική, γεωμετρία, στερεομετρία, αστρονομία,
αρμονική. Κορωνίδα της εκπαιδευτικής πορείας είναι η πενταετής (από τα 30 ως
τα 35) σπουδή της διαλεκτικής (φιλοσοφία) που οδηγεί στην ύψιστη μορφή γνώ‐
σης, δηλαδή στην αναζήτηση της ουσίας όλων των πραγμάτων και στη θέαση
του Αγαθού.
Β.4 φθεγγομένους : δίφθογγος, φθόγγος
ἀπῳκίσθαι : αποικία, οικιστής
συναρμόττων : αρμόδιος, προσαρμογή
πειθοῖ : πειθαναγκασμός, πειθήνιος
ἀφιῇ : άφεση, κάθετος
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Γι΄ αυτούς τους λόγους επέλεξα (προτίμησα) να ζω κατ΄ αυτόν τον τρόπο· Και από τις ωφέλειες που
απορρέουν από την πόλη απείχα, γιατί θεώρησα φοβερό, αν, ενώ μπορώ να αυτοσυντηρούμαι, θα
εμποδίσω να πάρει το χρηματικό βοήθημα που δίνεται (χορηγείται) από την πόλη κάποιος από
αυτούς που είναι αναγκασμένοι να ζουν απ΄ αυτό και εξαιτίας της δικής μου παρουσίας θα
στερηθεί κανείς τα αναγκαία· Γι΄ αυτά άξιζα περισσότερο τον έπαινο παρά τη συκοφαντία. Τώρα
όμως έχω βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση για το ποιο πράγμα αν έκανα θα μπορούσα να γίνω
αρεστός σ΄ αυτούς που είναι τέτοιοι. Γιατί, αν ενώ όλο τον καιρό φρόντιζα πώς να μην αδικήσω
κανένα ούτε να ενοχλήσω ούτε να λυπήσω εξαιτίας αυτών ακριβώς λυπώ μερικούς, τι αν έκανα θα
ήμουν ευχάριστος (θα τους ευχαριστούσα);
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1α) Να μεταφερθούν στον άλλο αριθμό
ἐμαυτόν
ἡμᾶς αὐτούς
τῳ
τισί(ν)
ἐνδεής
ἐνδεεῖς
τοῖς τοιούτοις
τῷ τοιούτῳ
β) ἐνδεής, μᾶλλον, πολλήν: να γραφεί ο ίδιος τύπος στους άλλους βαθμούς
Θετικός ἐνδεής μάλα πολλήν
Συγκριτικός ἐνδεέστερος μᾶλλον πλείονα/είω
Υπερθετικός ἐνδεέστατος μάλιστα πλείστην
γ) ἡγησάμενος, λαβεῖν, ἀπεσχόμην, προειλόμην, δρῶν: να γραφεί το β΄ενικό
της ευκτικής και της προστακτικής του ίδιου χρόνου στη φωνή που βρίσκονται οι
τύποι.
Ευκτ. ἡγήσαιο λάβοις ἀπόσχοιο προέλοιο δρῴης
Προστ. ἥγησαι λαβέ ἀπόσχου προελοῦ δρᾶ
2α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω μετοχές (να δικαιολογήσετε την απάντησή σας)
και να αναλυθεί η πρώτη σε αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.
ποιῶν: υποθετική μετοχή (βρίσκεται σε πρόταση με δυνητική ευκτική) = εἰ ποιοίην / ποιοῖμι
ἡγησάμενος: αιτιολογική μετοχή (πρόκειται για δοξαστικό ρήμα) = ἐπειδή ἡγησάμην
β) Να βρεθεί ο τελευταίος υποθετικός λόγος του κειμένου, να δηλωθεί το είδος του και να
μετατραπεί κατά τρόπο που να δηλώνει το μη πραγματικό.
Εἰ δι΄ αὐτὰ ταῦτα λυπῶ τινας (υπόθεση), τί ποιῶν ἂν χαριζοίμην (απόδοση); Υποθετικός λόγος του
πραγματικού
Εἰ δι΄ αὐτὰ ταῦτα ἐλύπουν τινας (υπόθεση), τί ποιῶν ἂν ἐχαριζόμην (απόδοση); Μη πραγματικό
γ) Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι λέξεις
τρέφειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής δυνάμενος
τῶν ἠναγκασμένων: επιθετική μετοχή σε θέση γενικής διαιρετικής στο τῳ (δεύτερος τύπος της
αόριστης αντωνυμίας)
τυγχάνειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ἄξιος ἦν
(Μονάδες 10)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου