ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

[κειμενα 3-7]

Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat. Multos in illis locis agros possidebat. Silius animum tenerum habebat. Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius fovebat. Eum ut puer magistrum honorabat. Monumentum eius, quod Neapoli iacebat, pro templo habebat.²⁰⁰²

............................................................................................................................................................

In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertatis, fons aequitatis. Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat. ²⁰⁰³

Μονάδες 40

Β. Παρατηρήσεις

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές:

ultimis annis: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού

multos agros: την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού

animum tenerum: την ονομαστική του ενικού αριθμού

ea civitate: τη γενική του ενικού αριθμού

boni viri: την κλητική του ενικού αριθμού

corpora nostra: τη γενική του πληθυντικού αριθμού

Μονάδες 6

1.β. Να γράψετε τις αντωνυμίες στην ίδια πτώση, στον άλλο αριθμό, στο γένος και το πρόσωπο που βρίσκονται: se, illis, eius, quod.

Μονάδες 4

2.α. tenebat: Να γράψετε τα απαρέμφατα των χρόνων της ενεργητικής φωνής.

Μονάδες 3

2.β. est: Να κλίνετε την οριστική του παρακειμένου στον ενικό αριθμό.

Μονάδες 3

2.γ. continent, posita est: Να γράψετε το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή

Μονάδες 3

3.α. Να μεταφερθούν οι προτάσεις στον άλλον αριθμό:

·         Multos in illis locis agros possidebat.

·         quam leges continent

Μονάδες 8

3.β. stat, possidebat:να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων στο γ’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής, στην ίδια φωνή.

Μονάδες 10

3.γ. posita est: να γραφούν οι ονοματικοί τύποι του ρήματος στην ίδια φωνή.

Μονάδες 6

Γ.1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της Στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη Στήλη Β με βάση το κείμενο. Τρία στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν.

Στήλη Α	Στήλη Β
i.            annis	εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου
ii.           eum	υποκείμενο
iii.           in Campania	γενική αντικειμενική
iv.            Neapoli	αντικείμενο
v.          fundamentum	παράθεση
vi.            libertatis	κατηγορούμενο
	αφαιρετική του χρόνου
	αφαιρετική του τόπου
	επιθετικός προσδιορισμός

Μονάδες 6

Γ.2. quod, Ut: οι προτάσεις που εισάγονται με τους παραπάνω συνδέσμους: να οριοθετηθούν και να χαρακτηριστούν συντακτικά (εισαγωγή, εκφορά, σημασία).

Μονάδες 7

Γ.3.boni viri libenter leges servant: να μετατραπεί η σύνταξη σε παθητική, κάνοντας τις απαραίτητες μετατροπές.

Μονάδες 4

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ (ΚΕΙΜΕΝΑ 3-7)

7/10/15

Α.1)    Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Καμπανία. Σε εκείνα τα μέρη είχε πολλούς αγρούς. Ο Σίλιος είχε ευγενική ψυχή.  Επιδίωκε την δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλε με αγάπη το πνεύμα του.  Τον τιμούσε όπως ο μαθητής τον δάσκαλο. Το μνημείο του, που βρισκόταν στην Νεάπολη, το είχε κάτι σαν ναό.

          Σε αυτήν την πολιτεία, που στεριώνουν οι νόμοι, οι αγαθοί άντρες υπηρετούν πρόθυμα τους νόμους. Γιατί ο νόμος είναι θεμέλιο ελευθερίας, πηγή δικαιοσύνης. Ο νους και η ψυχή  και η σκέψη και η κρίση της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. Όπως τα σώματά μας δεν υπάρχουν χωρίς την σκέψη, έτσι και η πολιτεία δεν στέκεται χωρίς τους νόμους.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α)   ultimis annis:ultimos annos

          Multos agros: multis agris

          Animum tenerum: animus tener

          Ea civitate: eius civitatis

          Boni viri: bone vir

          Corpora nostra: corporum nostrorum

1.β)   se: se

          Illis: illo

          Eius: eorum

          Quod: quae

2.α)   Ενεστώτας: tenere

          Μέλλοντας:tenturum, tenturam, tenturum esse/ tenturos, tenturas, tentura esse

          Παρακείμενος:tenuisse

2.β)   fui/ fuisti/ fuit

2.γ)   continent: continebunt

          Positaest: ponentur

3.α)   a) Multum in illo locο agrum possidebant.

          b)  quas lex continet

3.β)   Εν: stet                                             possideat

          Πρτ:staret                                         possideret

          Μέλ:staturus, statura, staturum sit    possessurus-a-um sit

          Πρκ:steterit                                      possederit

          Υπερ:stetisset                                   possedisset

3.γ)   Απαρέμφατα:    Εν: poni

                             Μέλλ:positumiri

                             Πρκ:possitum, possitam, possitumesse/ possitos, possitas,                                                       possitaesse

                             Συντ. Μέλλ.: possitum, possitam, possitum fore/ possitos, possitas,                                          possita fore

Μετοχή:       Πρκ: Possitus, possita, possitum

Γερουνδιακό:  Ponendus, ponenda, ponendum

Γ.1)   i- αφαιρετική του χρόνου

          ii- αντικείμενο

          iii- εμπρόθετος προσδιορισμός τόπου

          iv- αφαιρετική του τόπου

          v-κατηγορούμενο

          vi- γενική αντικειμενική

Γ.2)   quod Neapoli iacebat:  Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική καταφατική πρόταση, εισάγεται με τον αναφορική αντωνυμία quod, εκφέρεται με οριστική που δηλώνει το πραγματικό, και συντακτικά λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο monumentum της κύριας πρότασης.

Ut corpora nostra sine mente (non stant): Δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση, εισάγεται με τον σύνδεσμο ut, εκφέρεται με οριστική που δηλώνει το πραγματικό.

Γ.3)   Leges servantur libenter a bonis viris.