ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ «Πολιτεία» (Ενότητα 12)
Τί δέ; τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;
᾿Αληθῆ, ἔφη.
῾Ημέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Τι δε; Τόδε ουκ εικός…απωκίσθαι.»
25 μ
Β. Εισαγωγή
1. Ποιες είναι οι θεμελιώδεις αρετές που ενσαρκώνει η ιδεώδης πολιτεία του Πλάτωνα και για ποιο λόγο;
10μ.
Γ. Ερμηνευτικές
1. Γιατί ο Σωκράτης πιστεύει πως, ούτε οι απαίδευτοι ούτε οι «πεπαιδευμένοι» μπορούν να διοικήσουν ικανοποιητικά την πολιτεία;
10μ.
Δ. Λεξιλογικές
1. Για κάθε μια από τις λέξεις της αρχαίας ελληνικής να γράψετε δυο λέξεις που να ανήκουν στην ίδια γλωσσική οικογένεια.
ἒχω, ἀναβαίνω, δεσμώτης.
5μ.
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κἄν μεγάλην πόλιν οἰκῶσι κἄν μικρὰν, φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται. Τούτων δ’ ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον καὶ ἀνώμαλον καὶ κατ’ ἄνδρα ἴδιον τοῦ ἔχοντος, οἱ δὲ νόμοι καινὸν καὶ τεταγμένον καὶ ταὐτὸ πᾶσιν. Ἡ μὲν οὖν φύσις, ἄν ᾖ πονηρὰ πολλάκις φαῦλα βούλεται• διόπερ τοὺς τοιούτους ἐξαμαρτάνοντας εὑρήσετε. Οἱ δὲ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ συμφέρον βούλονται καὶ τοῦτο ζητοῦσι καί, ἐπειδὰν εὑρεθῇ, κοινὸν τοῦτο πρόσταγμα ἀπεδείχθη, πᾶσιν ἴσον καὶ ὅμοιον, καὶ τοῦτο ἔστι νόμος, ᾧ πάντας πείθεσθαι προσήκει διὰ πολλά, καὶ μάλισθ’ ὅτι πᾶς ἔστι νόμος εὕρημα μὲν καὶ δῶρον θεῶν, δόγμα δ’ ἀνθρώπων φρονίμων, πόλεως δὲ συνθήκη κοινή, καθ’ ἥν πᾶσι προσήκει ζῆν τοῖς ἐν τῇ πόλει.
(Δημοσθένους κατά Αριστογείτονος Α 15-17)
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
φύσις= χαρακτήρας
ἄτακτον καὶ ἀνώμαλον = ακαθόριστος και ιδιόρρυθμος
τεταγμένον = καθορισμένο
κοινὸν πρόσταγμα ἀπεδείχθη = καθίσταται κοινή εντολή
προσήκει = ταιριάζει
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
20μ.
Β. 1. πόλιν, φύσις, συμφέρον, δῶρον = να κλιθούν τα ουσιαστικά στους δυο αριθμούς.
6μ.
2. α. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
μικράν
μεγάλην
β. Να γράψετε και τα επιρρήματα των παραπάνω επιθέτων
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
4μ.
Γ. 1. βούλεται, εὑρήσετε, πείθεσθαι = να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων.
6μ.
2. ἐξαμαρτάνοντας = να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ ενικό πρόσωπο, του δευτέρου αορίστου του ρήματος (προσοχή στην πρόθεση).
4μ.
Δ. 1. ἄν ᾖ πονηρὰ πολλάκις φαῦλα βούλεται: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να τον τρέψετε στην Απλή σκέψη του λέγοντος και στο Μη πραγματικό. 6μ.
2. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου. 4μ.
Καλή Επιτυχία!
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφραστεί το κείμενο
Μετάφραση:
Όλη η ζωή των ανθρώπων, Αθηναίοι, ακόμη κι αν κατοικούν σε μεγάλη πόλη, κι αν σε μικρή, διευθύνεται από το χαρακτήρα και από τους νόμους. Αυτών (εν. των ανθρώπων )όμως ο χαρακτήρας είναι ακαθόριστος και ιδιόρρυθμος και ξεχωριστός σε κάθε κάτοχό του, ενώ οι νόμοι είναι κάτι καινούριο και καθορισμένο και το ίδιο για όλους. Ο χαρακτήρας λοιπόν, από τη μια, αν είναι κακός πολλές φορές επιθυμεί κακά πράγματα. Γι’ αυτό το λόγο αυτού του είδους οι άνθρωποι θα ανακαλύψετε ότι σφάλλουν. Οι νόμοι από την άλλη επιθυμούν τη δικαιοσύνη και το ωραίο και το ωφέλιμο και αυτό αναζητούν και, όταν αυτό εντοπισθεί, καθίσταται κοινή εντολή, για όλους ίση και η ίδια, και αυτό το πράγμα είναι ο νόμος, στον οποίο όλοι ταιριάζει να υπακούουν για πολλούς λόγους και κυρίως, διότι ο νόμος είναι μια θεϊκή ανακάλυψη και ένα θεϊκό δώρο, πεποίθηση των συνετών ανθρώπων, κοινή συμφωνία μιας πόλης, σύμφωνα με την οποία όλοι οι πολίτες ταιριάζει να ζουν.
(Δημοσθένους κατά Αριστογείτονος Α 15-17)
Δ. ἄν ᾖ πονηρὰ πολλάκις φαῦλα βούλεται: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να τον τρέψετε στην Απλή σκέψη του λέγοντος και στο Μη πραγματικό.
Απάντηση
Απλή σκέψη του λέγοντος: εἰ εἴη πονηρὰ πολλάκις φαῦλα ἄν βούλοιτο.
Μη πραγματικό: εἰ ἦν πονηρὰ πολλάκις φαῦλα ἄν ἐβούλετο.
5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου.
τῶν ἀνθρώπων: γενική υποκειμενική στο ουσιαστικό βίος.
πᾶσιν: δοτική αντικειμενική στην αντωνυμία ταὐτὸ που δηλώνει ταυτότητα.
ἐξαμαρτάνοντας: κατηγορηματική μετοχή εξαρτώμενη από το ρήμα εὑρήσετε• αναφέρεται στο αντικείμενο του ρήματος (τοὺς τοιούτους).
ᾧ: αντικείμενο στο τελικό απαρέμφατο πείθεσθαι.
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ «Πολιτεία» (Ενότητα 12)
Τί δέ; τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;
᾿Αληθῆ, ἔφη.
῾Ημέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Τι δε; Τόδε ουκ εικός…απωκίσθαι.»
25 μ
Β. Εισαγωγή
1. Ποιες είναι οι θεμελιώδεις αρετές που ενσαρκώνει η ιδεώδης πολιτεία του Πλάτωνα και για ποιο λόγο;
10μ.
Γ. Ερμηνευτικές
1. Γιατί ο Σωκράτης πιστεύει πως, ούτε οι απαίδευτοι ούτε οι «πεπαιδευμένοι» μπορούν να διοικήσουν ικανοποιητικά την πολιτεία;
10μ.
Δ. Λεξιλογικές
1. Για κάθε μια από τις λέξεις της αρχαίας ελληνικής να γράψετε δυο λέξεις που να ανήκουν στην ίδια γλωσσική οικογένεια.
ἒχω, ἀναβαίνω, δεσμώτης.
5μ.
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κἄν μεγάλην πόλιν οἰκῶσι κἄν μικρὰν, φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται. Τούτων δ’ ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον καὶ ἀνώμαλον καὶ κατ’ ἄνδρα ἴδιον τοῦ ἔχοντος, οἱ δὲ νόμοι καινὸν καὶ τεταγμένον καὶ ταὐτὸ πᾶσιν. Ἡ μὲν οὖν φύσις, ἄν ᾖ πονηρὰ πολλάκις φαῦλα βούλεται• διόπερ τοὺς τοιούτους ἐξαμαρτάνοντας εὑρήσετε. Οἱ δὲ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ συμφέρον βούλονται καὶ τοῦτο ζητοῦσι καί, ἐπειδὰν εὑρεθῇ, κοινὸν τοῦτο πρόσταγμα ἀπεδείχθη, πᾶσιν ἴσον καὶ ὅμοιον, καὶ τοῦτο ἔστι νόμος, ᾧ πάντας πείθεσθαι προσήκει διὰ πολλά, καὶ μάλισθ’ ὅτι πᾶς ἔστι νόμος εὕρημα μὲν καὶ δῶρον θεῶν, δόγμα δ’ ἀνθρώπων φρονίμων, πόλεως δὲ συνθήκη κοινή, καθ’ ἥν πᾶσι προσήκει ζῆν τοῖς ἐν τῇ πόλει.
(Δημοσθένους κατά Αριστογείτονος Α 15-17)
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
φύσις= χαρακτήρας
ἄτακτον καὶ ἀνώμαλον = ακαθόριστος και ιδιόρρυθμος
τεταγμένον = καθορισμένο
κοινὸν πρόσταγμα ἀπεδείχθη = καθίσταται κοινή εντολή
προσήκει = ταιριάζει
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
20μ.
Β. 1. πόλιν, φύσις, συμφέρον, δῶρον = να κλιθούν τα ουσιαστικά στους δυο αριθμούς.
6μ.
2. α. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
μικράν
μεγάλην
β. Να γράψετε και τα επιρρήματα των παραπάνω επιθέτων
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
4μ.
Γ. 1. βούλεται, εὑρήσετε, πείθεσθαι = να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων.
6μ.
2. ἐξαμαρτάνοντας = να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ ενικό πρόσωπο, του δευτέρου αορίστου του ρήματος (προσοχή στην πρόθεση).
4μ.
Δ. 1. ἄν ᾖ πονηρὰ πολλάκις φαῦλα βούλεται: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να τον τρέψετε στην Απλή σκέψη του λέγοντος και στο Μη πραγματικό. 6μ.
2. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου. 4μ.
Καλή Επιτυχία!
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφραστεί το κείμενο
Μετάφραση:
Όλη η ζωή των ανθρώπων, Αθηναίοι, ακόμη κι αν κατοικούν σε μεγάλη πόλη, κι αν σε μικρή, διευθύνεται από το χαρακτήρα και από τους νόμους. Αυτών (εν. των ανθρώπων )όμως ο χαρακτήρας είναι ακαθόριστος και ιδιόρρυθμος και ξεχωριστός σε κάθε κάτοχό του, ενώ οι νόμοι είναι κάτι καινούριο και καθορισμένο και το ίδιο για όλους. Ο χαρακτήρας λοιπόν, από τη μια, αν είναι κακός πολλές φορές επιθυμεί κακά πράγματα. Γι’ αυτό το λόγο αυτού του είδους οι άνθρωποι θα ανακαλύψετε ότι σφάλλουν. Οι νόμοι από την άλλη επιθυμούν τη δικαιοσύνη και το ωραίο και το ωφέλιμο και αυτό αναζητούν και, όταν αυτό εντοπισθεί, καθίσταται κοινή εντολή, για όλους ίση και η ίδια, και αυτό το πράγμα είναι ο νόμος, στον οποίο όλοι ταιριάζει να υπακούουν για πολλούς λόγους και κυρίως, διότι ο νόμος είναι μια θεϊκή ανακάλυψη και ένα θεϊκό δώρο, πεποίθηση των συνετών ανθρώπων, κοινή συμφωνία μιας πόλης, σύμφωνα με την οποία όλοι οι πολίτες ταιριάζει να ζουν.
(Δημοσθένους κατά Αριστογείτονος Α 15-17)
Δ. ἄν ᾖ πονηρὰ πολλάκις φαῦλα βούλεται: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να τον τρέψετε στην Απλή σκέψη του λέγοντος και στο Μη πραγματικό.
Απάντηση
Απλή σκέψη του λέγοντος: εἰ εἴη πονηρὰ πολλάκις φαῦλα ἄν βούλοιτο.
Μη πραγματικό: εἰ ἦν πονηρὰ πολλάκις φαῦλα ἄν ἐβούλετο.
5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου.
τῶν ἀνθρώπων: γενική υποκειμενική στο ουσιαστικό βίος.
πᾶσιν: δοτική αντικειμενική στην αντωνυμία ταὐτὸ που δηλώνει ταυτότητα.
ἐξαμαρτάνοντας: κατηγορηματική μετοχή εξαρτώμενη από το ρήμα εὑρήσετε• αναφέρεται στο αντικείμενο του ρήματος (τοὺς τοιούτους).
ᾧ: αντικείμενο στο τελικό απαρέμφατο πείθεσθαι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου