ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ – ΕΚΦΡΑΣΗ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ – ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ


ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Η ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΜΕ ΤΑ Μ.Μ.Ε. - ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΥΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΜΑΣ;
ΣΑΣ ΔΙΑΝΕΜΗΘΗΚΑΝ 2 ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΕ ΚΕΙΜΕΝΟ, ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
(ΚΑΘΑΡΟΓΡΑΜΜΕΝΕΣ, ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΒΙΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ, ΜΟΝΟ ΣΕ Ο,ΤΙ ΣΑΣ ΖΗΤΕΙΤΕ)

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

1§ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα μικρό αδέσποτο γατάκι, που βρήκε καταφύγιο στην αμερικανικού τύπου υπεραγορά «Ορφανίδης», στη Λευκωσία. Το γατάκι λιγουρεύτηκε την αφθονία των αλλαντικών και κάθε βράδυ έβγαινε βόλτα στο αχανές κατάστημα ειδών δια¬τροφής, για να γεμίσει το στομαχάκι του. Το πρωί οι καθαρίστριες έβρισκαν τα ίχνη του στα τυριά και στα σαλάμια και στην ίδια πάντοτε γωνιά τα περιττώματα του...

2§ «Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη...», που λέει και η παροιμία, και η διεύθυνση του κατα¬στήματος αποφάσισε να τοποθετήσει παγίδες, για να τσακώσει το ενοχλητικό γατί. Τις προάλλες, κι ενώ το κατάστημα ήταν γεμάτο κόσμο, βγήκε οπό την κρύπτη του για να σεργια¬νίσει, όταν για κακή του τύχη πιάστηκε στη φάκα. Το γατί, πανικόβλητο από τη συμφορά που το βρήκε, χάλαγε τον κόσμο από τα νιαουρίσματα. Τότε ο χασάπης της υπεραγοράς άρπα¬ξε το χασαπομάχαιρο, έτρεξε προς το γατί και με μια αστραπιαίο κίνηση το αποκεφάλισε!

3§ Οι πελάτες του καταστήματος δεν πίστευαν στα μάτια τους. Άλλοι απείλησαν να λιντσά¬ρουν το χασάπη, άλλοι τηλεφώνησαν στην αστυνομία, άλλοι εγκατέλειψαν τα καροτσάκια στη μέση του καταστήματος και έφυγαν σοκαρισμένοι και άλλοι έσπευσαν να πάρουν τηλέφωνο στα κανάλια, για να καταγγείλουν το ειδεχθές αυτό έγκλημα. Η αστυνομία δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου. Ποιος σκοτίζεται τώρα για ένα γατάκι. Εξάλλου, δεκάδες γάτοι πλακώνονται καθημερινά από τα αυτοκίνητα.

4§ Οι ρεπόρτερ, ωστόσο, αποδείχτηκαν περισσότερο ευαίσθητοι από τους «άξεστους» αστυνομικούς. Έφτασαν επί τόπου, έστησαν το συνεργεία, πήραν δηλώσεις από αυτόπτες μάρτυρες, έκαναν «σταντ απ» με φόντο την υπεραγορά «Ορφανίδης» και άρχισαν να χρωματίζουν την ιστορία τους με τις στερεότυπες φράσεις που χρησιμοποιούνται στα αστυνο¬μικά ρεπορτάζ: «Εδώ, σ' αυτή την υπεραγορά, θερμόαιμος χασάπης σήκωσε την πάλα (το χασαπομάχαιρο στην κυπριακή διάλεκτο) και έκοψε το κεφάλι ενός γάτου μπροστά στα μάτια μικρών παιδιών κ.λπ. κ.λπ. Το βράδυ οι οργισμένοι πελάτες του καταστήματος στρογγυλοκάθισαν μπροστά στην τηλεόρασή τους και με ανυπομονησία περίμεναν τη στιγμή που θα έβλεπαν τα σχετικά ρεπορτάζ. Έπαθαν, όμως, ένα δεύτερο σοκ, όταν διαπίστωσαν πως, παρά τα απεγνωσμένα ζάπινγκ, κανένα κανάλι δε μετέδωσε την ιστορία. Την επόμε¬νη μέρα το πρωί έσπευσαν στις εφημερίδες για να διαπιστώσουν πως δεν υπήρχε ούτε μια αράδα για το καημένο το γατί! Ορισμένοι, μάλιστα, άρχισαν να αμφιβάλλουν κατά πόσο έζησαν αυτή την εμπειρία ή επρόκειτο για κάποιο κακό όνειρο...

5§ Τι είχε συμβεί, λοιπόν, και μια τόσο δυνατή ιστορία, από αυτές που κυνηγάνε τα κανά¬λια στην Κύπρο, εξαφανίστηκε από όλα τα δελτία ειδήσεων και αποσύρθηκε από όλες τις εφημερίδες; Μετά που έφυγαν οι δημοσιογράφοι, τη δουλειά ανέλαβε το γραφείο δημο¬σίων σχέσεων της εταιρείας. Έγιναν τηλεφωνήματα προς όλα τα κανάλια και όλες τις εφη¬μερίδες, με την υπόδειξη να μην προβάλουν την ιστορία, διότι θα πλήξουν το κύρος της υπεραγοράς και άρα τα δικά τους συμφέροντα, αφού ο «Ορφανίδης» είναι ένας από τους μεγαλύτερους διαφημιστές. Και όλοι συμμορφώθηκαν! Υπήρξαν μερικές μόνο τιμητικές εξαιρέσεις, όπως ο ραδιοσταθμός «Άστρα» και ένα-δυο σχόλια καταχωνιασμένα σε προ¬σωπικές στήλες σε εφημερίδες.

6§ Την περασμένη Παρασκευή το βράδυ, προβλήθηκε για πρώτη φορά σε δημόσια προ¬βολή η ταινία του Πανικού Χρύσανθου και του Νιαζί Κιλζίλγιουρεκ «Το τείχος μας», η οποία είναι κομμένη από την κυπριακή τηλεόραση. Εκεί που συλλογιζόμουν, πώς ήταν δυνατόν να έχουν γίνει τόσα εγκλήματα σε αυτό το νησί και να μην πληρώσει κανείς για τίποτα, ήλθε στη μνήμη η ιστορία με το γατί. Οταν για ένα γατάκι λειτούργησε τόσο αποτελεσματικά αυτός ο μηχανισμός ελέγχου της πληροφόρησης, φανταστείτε τι συμβαίνει στην Κύπρο με τα πιο σοβαρά ζητήματα που αφορούν ανθρώπινες ζωές.

7§ Τελικά, έχουμε πρόβλημα ελευθερίας. Είμαστε υπό την κατοχή ενός αόρατου καθεστώτος, το οποίο φιλτράρει σχεδόν τα πάντα. Είτε πρόκειται για τα πιο ανώδυνα, όπως οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θανατώθηκε ένα γατί, είτε πρόκειται για τα πιο σοβαρά, για το πώς και το γιατί κάποιοι έχουν υποθηκεύσει το μέλλον το δικό μας, των παιδιών μας, ακόμη και των γατιών μας...

ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΔΡΟΥΣΙΩΤΗΣ
(Ελευθεροτυπία 12-4-2000)





Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

ΖΗΤΗΜΑ 1ο:
Να γραφεί η περίληψη του κειμένου μέσα σε 100 περίπου λέξεις. (να μετρηθούν οι λέξεις) (μονάδες 25)

ΖΗΤΗΜΑ 2ο:
α) Να αναγνωριστεί το κειμενικό είδος, να δικαιολογηθεί σύντομα η επιλογή και να γραφεί ο σκοπός του συγγραφέα, καθώς και το είδος των επιχειρημάτων1 που χρησιμοποιεί. (μονάδες 10)

β) Ποια είναι η συλλογιστική πορεία που ακολουθείται στο κείμενο2; (μονάδες 5)

γ) Να γραφούν με πιο δόκιμο ύφος3 οι λέξεις και φράσεις: λιγουρεύτηκε, χάλα¬γε τον κόσμο, σκοτίζεται, πλακώνονται, αράδα, σεργιανίσει. (μονάδες 5)

δ) Να αποδοθούν στην Ελληνική οι λέξεις4: φιλτράρουν, ρεπορτάζ, σοκ, κανάλια, ζάπινγκ. (μονάδες 5)

ΖΗΤΗΜΑ 3ο:
Να γράψετε σε 400 - 500 λέξεις το πώς και γιατί η ελευθερία του πολίτη σήμερα κατευθύ¬νεται και εξαρτάται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης5. (μονάδες 50)

Διευκρινίσεις ερωτήσεων:

1. Είδος επιχειρημάτων: ζητούνται οι τρόποι πειθούς του κειμένου, με βάση συγκεκριμένα παραδείγματα.

2. Ζητείται το είδος της συλλογιστικής πορείας στο κείμενο συνολικά και μία σύντομη αιτιολόγηση της επιλογής σας.

3. Δόκιμο ύφος: επίσημο – προσεγμένο.

4. Ζητείται μόνο μία ελληνική λέξη για τις ξένες που σας δόθηκαν. Τη λέξη «ζάπινγκ» μπορείτε να την αποδώσετε περιφραστικά.

5. Να αναγραφεί ο αριθμός λέξεων που χρησιμοποιήσατε.


ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
(Άριστα: 100 μόρια)
Επιμέλεια:
Αλέξανδρος Γ. Αλεξανδρίδης
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ