Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ
Μάθημα: Γλώσσα

ΚΕΙΜΕΝΟ


Ο άνθρωπος … Ο άνθρωπος έχει αρχίσει να εντάσσεται στην κατηγορία των αψύχων. Λειτουργεί σαν ρομπότ, που μιλάει, κινείται και συμπεριφέρεται σαν άνθρωπος, χωρίς πια να είναι Άνθρωπος. Έχει ξεχάσει να σκέπτεται και να αισθάνεται ανθρώπινα. Έχει ξεχάσει να δημιουργεί, να εκφράζεται. Έχει ξεχάσει να ζει…
Σήμερα, λοιπόν, όσο ποτέ άλλοτε, είναι έντονο το αίτημα των ανθρώπων για δημιουργική αυτοέκφραση. Και όταν μιλάμε για δημιουργική αυτοέκφραση, εννοούμε τη δυνατότητα του ανθρώπου να δημιουργεί με τρόπο, που να φτάνει στην εσωτερική, στην ψυχική δηλαδή και πνευματική πλήρωση, είτε πρόκειται για την καθημερινή επαγγελματική απασχόληση είτε πρόκειται για τις ερασιτεχνικές απασχολήσεις κατά τον ελεύθερο χρόνο του. Αναπόφευκτα, η σημασία της δημιουργικής αυτοέκφρασης είναι τεράστια, ακατανίκητη.
Πρώτα - πρώτα ο καθένας αισθάνεται ελεύθερος μόνο, όταν μπορεί στα πλαίσια των κοινωνικών υποχρεώσεων και δικαιωμάτων του, να εκφράζει όλα εκείνα τα στοιχεία που συνιστούν το πλάτος και το βάθος της προσωπικότητάς του, επικοινωνώντας με τους άλλους και προσφέροντας σ' αυτούς τις υπηρεσίες του. Είναι ανάγκη όλων, μέσω της δημιουργίας, να αποατομικεύουν ό,τι αυτοί θεωρούν μέσα τους χαρά ή λύπη, για να καταξιωθούν μέσω του έργου τους, ως ξεχωριστές οντότητες. Πρόκειται για την πλήρωση, ικανοποίηση των ενδιαφερόντων τους, όπως αυτά προσδιορίζονται σε διάφορες φάσεις της ζωής τους, από τις έμφυτες κλίσεις τους, τις επίκτητες ικανότητές τους και γενικότερα τον προσανατολισμό τους στη ζωή.
Η δημιουργική αυτοέκφραση, λοιπόν, ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει με την ομάδα• δηλώνοντας την ταυτότητά του σ' αυτήν, ικανοποιεί την ανάγκη για αυτοεπιβεβαίωση του "εγώ" του μέσα από το πρόσωπο των άλλων, μέσα από τις επιδοκιμασίες ή αποδοκιμασίες των άλλων γι' αυτό που δημιουργεί, γι' αυτό που προσφέρει. Δε δημιουργεί μόνο για τον εαυτό του, δημιουργεί και για τους άλλους.
Οι συνθήκες, όμως, για δημιουργική αυτοέκφραση, τόσο στο χώρο της καθημερινής εργασίας όσο και στο χώρο της ερασιτεχνικής απασχόλησης, δεν είναι και τόσο ευνοϊκές, σ' ότι αφορά τη δημιουργία στα πλαίσια της ελεύθερης επιλογής. Ποιες είναι, λοιπόν, οι δυνατότητες για έκφραση με ελεύθερη επιλογή;
Μήπως η ελεύθερη επιλογή εξακολουθεί εν πολλοίς να αποτελεί μύθο και για τις πιο φιλελεύθερες δημοκρατικές κοινωνίες;
Κάποιος είχε προβλέψει προφητικά ότι ο άνθρωπος κάποτε θα γίνει ένα διακοσμητικό στοιχείο μέσα στο μηχανοποιημένο κόσμο που θα φτιάξει. Ήδη, η ανθρωπότητα εισέρχεται στο στάδιο της μηχανοποίησης, όχι των μέσων παραγωγής, αλλά της ανθρώπινης λογικής. Λέμε συχνά, και θα θέλαμε να είναι αληθινό, ότι ο άνθρωπος δεν είναι όργανο αλλά νους, που υπηρετείται από όργανα. Δυστυχώς η σύγχρονη πραγματικότητα μας διαψεύδει. Η ανθρώπινη νοητική ικανότητα καλύπτεται από τη μηχανική δραστηριότητα. Ο άνθρωπος γίνεται και υπάρχει σαν μια μηχανή σ' ένα εργοστάσιο παραγωγής τυποποιημένων προϊόντων. Όλη η ζωή του αποκτά το ρυθμό της μηχανής. Τα πάντα υποτάσσονται στη λογική της παραγωγής. Ακόμη και η σκέψη του παίρνει έναν παραγωγικό ρυθμό. Λειτουργεί ψυχρά, υπολογιστικά, συμφεροντολογικά, μετρώντας τα πάντα σε χρήμα.
Έτσι σιγά - σιγά οδηγείται σε μια πνευματική και συναισθηματική στείρωση. Στην εποχή μας ο κίνδυνος δεν είναι οι μηχανές που σκέπτονται σαν άνθρωποι, αλλά οι άνθρωποι που σκέπτονται σαν μηχανές. Τα νούμερα έχουν πάρει μέσα τους τη θέση που είχαν τα συναισθήματα. Πώς είναι, λοιπόν, δυνατό κάτω από τέτοιες συνθήκες να υπάρχουν οι δυνατότητες; Λίγοι άλλωστε είναι αυτοί που επιλέγουν το επάγγελμά τους με βάση τις ιδιαίτερες κλίσεις και τις ικανότητές τους. Και αυτοί είναι αδύνατο να εκφράζονται με ελεύθερη επιλογή σε μια κοινωνία που κυριαρχεί ο αυτοματισμός και η εξειδίκευση.
Σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο. Δεν μπορούν έτσι να αναπτύσσουν ούτε κάποιες, έστω ερασιτεχνικές δραστηριότητες, ικανοποιώντας τις ποικίλες ανάγκες τους για δημιουργία και αυτοέκφραση. Από τη στιγμή μάλιστα, που ο κοινωνικός ανταγωνισμός διαρκώς εντείνεται, οι κοινωνικές συμβάσεις αυξάνονται, οι καταναλωτικές αξίες εδραιώνονται όλο και περισσότερο, οι κάποιες δυνατότητες για αυτοέκφραση εξαφανίζονται, χάνονται μέσα στον κενό κόσμο μας.
Τελικά, οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν απεγνωσμένα και με ευκαιριακό τρόπο να ικανοποιήσουν, όποτε και όταν μπορούν, μέρος μόνο των προσωπικών τους ενδιαφερόντων και επιλογών. Ζούνε χωρίς ποιότητα ζωής, ζούνε χωρίς να ζούνε πραγματικά, καταντούν δυσαρμονικοί άνθρωποι.




Θέμα 1ο

Να γίνει σε 100 λέξεις η περίληψη του κειμένου.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

(25 μονάδες)

Θέμα 2ο

Να περιγράψετε την τεχνική με την οποία αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

(5 μονάδες)

Θέμα 3ο

Ποιος είναι ο ρόλος των δύο ερωτήσεων στην πέμπτη παράγραφο του κειμένου; Δικαιολόγησε την απάντησή σου.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(5 μονάδες)
Θέμα 4ο

Αυτοέκφραση: Διατηρώντας το πρώτο συνθετικό σχημάτισε δύο λέξεις που αποτελούν προϋποθέσεις, ώστε το άτομο να θεωρείται υπεύθυνο και ώριμο ως προσωπικότητα.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(2 μονάδες)


Θέμα 5ο

Μηχανοποίηση, αυτοέκφραση, στείρωση, ευκαιριακός, απασχολήσεις: Να αναζητηθούν συνώνυμες των παραπάνω λέξεων.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(5 μονάδες)

Θέμα 6ο

Σε μια παράγραφο περίπου δέκα στίχων να εξηγήσεις τι σημαίνει φιλελεύθερη δημοκρατική κοινωνία και ποια είναι τα γνωρίσματά της.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________
(8 μονάδες)

Θέμα 7ο

Να γράψετε ένα άρθρο σε έκταση 500 - 600 λέξεων με το εξής θέμα: Πιστεύετε πως στην εποχή μας ο άνθρωπος είναι σε θέση να εκφραστεί δημιουργικά στη διάρκεια του ελεύθερου και εργάσιμου χρόνου του, και αν όχι, ποιοι είναι οι λόγοι που δημιουργούν αυτή την αδυναμία; Με ποιους δυνατούς τρόπους θα μπορέσει να ξεφύγει από αυτή τη μαζοποίηση και να οδηγηθεί στη δημιουργική αυτοέκφραση;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

(50 μονάδες)