Είναι γεγονός πως η γυναίκα για να μπορέσει να καταξιωθεί κοινωνικά πέρασε από ένα στάδιο συνεχών αγώνων. Όμως και η ανθρωπότητα για να τη δεχτεί σαν ένα άτομο ισότιμο με τον άνδρα, χρειάστηκε να ωριμάσει πνευματικά.
Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω άποψη, απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα.
α) Ποια είναι η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία;
β) Πιστεύετε ότι το πρόβλημα της ισότητας των δύο φίλων εξακολουθεί να υφίσταται στη χώρα μας σήμερα, παρά τις μεγάλες προόδους που κατά γενική ομολογία έχουν σημειωθεί προς αυτήν την κατεύθυνση;
γ) Με ποιους τρόπους είναι δυνατόν να επιτευχθεί η γυναικεία χειραφέτηση και απελευθέρωση που θα οδηγήσει στην ουσιαστική εξίσωση των φύλων;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Επαναδιαπραγμάτευση του δεδομένου. Παρουσίαση της ισότητας της γυναίκας με τον άνδρα στη σύγχρονη εποχή ως μία από τις πιο μεγάλες κατακτήσεις του φεμινιστικού κινήματος.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:
Αναμφισβήτητα, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία δεν ήταν η ίδια στους διάφορους λαούς κι ακόμα παρουσίαζε διαφορές κατά την εξέλιξη των κοινωνιών μέσα από τους αιώνες.
Αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία των λαών, θα διαπιστώσει πως η θέση της γυναίκας παλαιότερα υπήρξε μειονεκτική σε σχέση με εκείνη του άνδρα και βρισκόταν σε πλήρη εξάρτηση απ’ αυτόν. Παραδείγματα τα οποία αποδεικνύουν ότι η γυναίκα ήταν κοινωνικά υποδεέστερη και δεν απολάμβανε κανένα δικαίωμα, μπορούμε να αντλήσουμε από διάφορες ιστορικές περιόδους όπως την Αρχαία εποχή, το Βυζάντιο, το Μεσαίωνα. Με τη διδασκαλία του Χριστιανισμού εξυψώθηκε η θέση της και μετά το δέκατο όγδοο αιώνα ξεκινά μια περίοδος συνεχών αγώνων που οδήγησαν στην πολιτική και κοινωνική χειραφέτησή της. Όμως η γυναίκα πέρα από τις όποιες δυσκολίες, είχε ν’ αντιμετωπίσει και κοινωνικούς φραγμούς. Χρειάστηκε λοιπόν ν’ απαλλαγεί η ανθρωπότητα από δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις και να ωριμάσει πνευματικά, ώστε να δεχτεί την ισοτιμία της γυναίκας, αφού προηγούμενα την είχε καταξιώσει συνειδησιακά.

Α’ ΕΡΩΤΗΜΑ:
Στη δική μας εποχή, που ο άνθρωπος έχει φτάσει στις ψηλότερες βαθμίδες της πνευματικής πυραμίδας, η γυναίκα έχει μια έντονη παρουσία και η δραστηριότητά της έχει επεκταθεί σ’ όλα τα επίπεδα ζωής. Σ’ αυτό συντέλεσε:
1. Η νομική εξίσωση των δύο φύλων αποτέλεσε τη μεγαλύτερη επιβράβευση των αγώνων της γυναίκας. Τώρα πλέον, σύμφωνα με το Σύνταγμα, έχει ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με τον άνδρα.
2. Αναγνωρίστηκε στη γυναίκα το δικαίωμα για εργασία και καθορίστηκε ίση αμοιβή για ίση προσφορά εργασίας. Έτσι, σήμερα της δόθηκε η ευκαιρία να διεισδύσει ακόμα και στα θεωρούμενα ως αντρικά επαγγέλματα.
3. Απόκτησε το δικαίωμα να μορφώνεται με αποτέλεσμα η γυναίκα να διακρίνεται ιδιαίτερα στον επιστημονικό χώρο και να χαρακτηρίζεται από το υψηλό επίπεδο πνευματικής της καλλιέργειας.
4. Κατέκτησε το δικαίωμα του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι», γεγονός που της επιτρέπει να σταδιοδρομήσει στον πολιτικό χώρο, καταλαμβάνοντας οποιαδήποτε θέση στην πυραμίδα των πολιτικών αξιωμάτων.
5. Απελευθερώθηκε από πολλούς κοινωνικούς φραγμούς (προκαταλήψεις) που περιόριζαν το πεδίο δράσης της μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας, αποκτώντας περισσότερη ελευθερία κινήσεων.
6. Η εξίσωση των δύο φύλων επιτεύχθηκε ουσιαστικά στη σημερινή εποχή με την κατάργηση του θεσμού της προίκας.

Συμπέρασμα: Η γυναίκα στη σύγχρονη εποχή είναι φορέας πολλών κοινωνικών ρόλων (σύζυγος – μητέρα – εργαζόμενη – νοικοκυρά – ερωμένη).

Β’ ΕΡΩΤΗΜΑ:
Στη χώρα μας το πρόβλημα της ισότητας των δύο φύλων εξακολουθεί να υφίσταται κυρίως στις αγροτικές περιοχές, όπου οι κοινωνικοί φραγμοί εμποδίζουν τη γυναίκα να καταλάβει τη θέση που της ανήκει. Βέβαια, δεν παρατηρείται με την ίδια ένταση, όπως παλαιότερα, και αυτό οφείλεται στις σημαντικές προόδους που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια (αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου).

ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΙΩΝΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ:
1. Ακόμη και σήμερα η γυναίκα δεν αντιμετωπίζεται όπως αρμόζει σε έναν άνθρωπο, αλλά σε σχέση με το φύλο. Αυτό οφείλεται στον κοινωνικό ρατσισμό πολλών ανθρώπων, ακόμα και μορφωμένων, οι οποίοι εξακολουθούν να κρίνουν ανάλογα με το φύλο.
2. Πολλοί άνδρες αντιμετωπίζουν με προκατάληψη τις γυναίκες, θεωρώντας πως θα πρέπει αυτές να ασχολούνται αποκλειστικά με τις δουλειές του σπιτιού. Έτσι οι γυναίκες είτε στερούνται τη δυνατότητα μιας επαγγελματικής καριέρας είτε αναγκάζονται να τη θυσιάσουν και να αφοσιωθούν στο ρόλο της συζύγου – μητέρας – νοικοκυράς.
3. Προκαταλήψεις υπάρχουν και στην περίπτωση που οι γυναίκες καταφέρουν να ενασχοληθούν με κάποιο επάγγελμα, κυρίως όταν αυτό θεωρείται ως αντρικό.
4. Πολλές φορές δεν υπάρχει ο απαιτούμενος σεβασμός απέναντι στη γυναίκα η οποία γίνεται αντικείμενο πολλαπλής εκμετάλλευσης. Συχνές είναι οι περιπτώσεις σήμερα κατά τις οποίες η γυναίκα πέφτει θύμα ψυχολογικής αλλά και σωματικής βίας.
5. Ιδιαίτερα προσβλητικός είναι ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται η γυναίκα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κυρίως μέσα από τη διαφήμιση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υποβιβάζεται και να εξευτελίζεται η προσωπικότητά της. Επίσης, χρησιμοποιείται ως μέσο για την προβολή καταναλωτικών αγαθών.

Γ’ ΕΡΩΤΗΜΑ:
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:
Η ίση κοινωνική θέση των ανθρώπων ανεξάρτητα από το φύλο, η δυνατότητα συμμετοχής σ’ όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες δίνουν το περιεχόμενο των όρων «χειραφέτηση» και «απελευθέρωση». Για ν’ αποκτήσει λοιπόν η γυναίκα τη θέση που δικαιωματικά της ανήκει μέσα στην κοινωνία, θα πρέπει να επανατοποθετηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις σε σωστότερες βάσεις και το κυριότερο να καταπολεμηθούν οι προκαταλήψεις που υπάρχουν σε σχέση με τη γυναίκα. Μόνο με τη βοήθεια της ανθρωπιστικής και καθολικής παιδείας είναι δυνατό να αναθεωρηθούν και να αντικατασταθούν με σεβασμό, αναγνώριση, εξύψωση της γυναίκας στο κοινωνικό βάθρο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Πριν όμως η γυναίκα ζητήσει την κοινωνική της αποδοχή, πρέπει προηγούμενα η ίδια να συνειδητοποιηθεί και ενεργοποιηθεί σ’ όλα τα επίπεδα, διεκδικώντας την έκφραση, τη δικαίωση, την αυτοπραγμάτωσή της.
Κοινωνίες που στηρίζονται στην ισομερή μεταχείριση των δύο φύλων και παρέχουν ίσες ευκαιρίες διάκρισης στη γυναίκα δημιουργούν τις προοπτικές για μια ανθρωπότητα πραγματικά ελεύθερη, πραγματικά ανθρώπινη.


Αναλφαβητισμός
Σύμφωνα με το άρθρο 10 της «Σύμβασης για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων» τα κράτη μάλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών, ώστε να της εξασφαλίσουν ίσα δικαιώματα με εκείνα των ανδρών όσον αφορά την εκπ/ση. Να παρέχουν τις ίδιες δυνατότητες παρακολούθησης των προγραμμάτων διαρκούς εκπ/σης, συμπεριλαμβανομένων και των προγραμμάτων στοιχειώδους εκπ/σεως για ενηλίκους, και λειτουργικής στοιχειώδους εκπ/σεως προς το σκοπό κυρίως να ελαττώσουν το νωρίτερο κάθε απόσταση εκπ/σεως που υπάρχει μεταξύ των ανδρών και γυναικών.

Ο αναλφαβητισμός είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα, τα στατιστικά στοιχεία του 1981 δείχνουν ότι το 23,2% του πληθυσμού της χώρας μας άνω των 15 ετών είναι οργανικά ή λειτουργικά αναλφάβητοι.

Το 1987 το Υπουργείο Παιδείας διεξήγαγε έρευνα, από την οποία προέκυψε, ότι μέσα από το εκπ/κό σύστημα αναπαράγεται ο λειτουργικός αναλφαβητισμός. Το 9% των μαθητών των Δημοτικών Σχολείων υποβαθμισμένων περιοχών δεν είχαν εμπεδώσει στους μηχανισμούς γραφής και ανάγνωσης. Μαθητές του Δημοτικού σε ποσοστό της τάξης 3-4% αποφοίτησαν χωρίς να γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή. Εάν προσθέσουμε και τα παιδιά που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, τότε το ποσοστό του αναλφαβητισμού γίνεται κατά πολύ μεγαλύτερο. Μεγάλη διαρροή υπάρχει από το δημοτικό στο γυμνάσιο, κι έτσι πολλοί είναι αυτοί που δεν ολοκληρώνουν την 9/χρονη υποχρεωτική εκπ/ση.

Ο αναλφαβητισμός εμφανίζεται οξυμένος στις ακριτικές περιοχές και σε ειδικές κατηγορίες πληθυσμών: τσιγγάνοι, φυλακισμένοι. Ακόμα εντονότερο εμφανίζεται το πρόβλημα στο εργατικό δυναμικό της χώρας , σε αγροτικές περιοχές και στο γυναικείο πληθυσμό.
Ο αναλφαβητισμός πλήττει κυρίως τις γυναίκες. Δύο στους τρεις αναλφάβητους είναι γυναίκες. Το ποσοστό των αναλφάβητων γυναικών άνω των 10 ετών είναι, 6.23% στις αστικές περιοχές , 11,26% στις ημιαστικές περιοχές και αυξάνει σημαντικά στις αγροτικές περιοχές 17,10%.

Το 12,3% του γυναικείου πληθυσμού άνω των 15 ετών έχει ενδεικτικό μιας τάξης Δημοτικού, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες είναι 8,4%.

Το 6,9% του γυναικείου πληθυσμού της χώρας δεν πήγε καθόλου σχολείο.


Η ανισότητα που δεν... ενοχλεί

Η ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων ζει και βασιλεύει στην Ε.Ε., με τις γυναίκες να αμείβονται κατά 15% λιγότερο απ' ό,τι οι άνδρες.

Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δίνεται σήμερα στη δημοσιότητα, στοιχεία της οποίας αποκαλύπτει το πρακτορείο Ρόιτερ, οι αμοιβές των γυναικών με βάση τις καθαρές ωριαίες αποδοχές είναι κατά 15% χαμηλότερες στην Ε.Ε. των «27» σε σχέση με τις αμοιβές των ανδρών. Το 1995, η διαφορά ήταν 17%, γεγονός που, όπως επισημαίνει η ίδια η έκθεση, δείχνει ότι δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά τις διακρίσεις των δύο φύλων στην αγορά εργασίας. «Τίποτα δεν δείχνει ότι το χάσμα περιορίζεται σημαντικά», γράφει χαρακτηριστικά, κατά το Ρόιτερ, η έκθεση.

Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι γυναίκες πληρώνονται λιγότερο ακόμη και όταν έχουν καλύτερα προσόντα, τονίζοντας μάλιστα ότι το 60% των αποφοίτων πανεπιστημίου είναι γυναίκες.

Επιπλέον, λιγότερες γυναίκες απασχολούνται σε υψηλού επιπέδου θέσεις εργασίας, όπως η τεχνολογία, τα μαθηματικά, η μηχανολογία και οι επιστήμες. Συνήθως οι γυναίκες απασχολούνται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας σε τομείς όπως είναι οι δημόσιες υπηρεσίες, η παιδεία, η υγεία και η κοινωνική πρόνοια ή γίνονται υπάλληλοι, πωλήτριες ή ανιδείκευτες εργάτριες.

Η ανισότητα μέσα στο σπίτι

Τέλος, σημαντικές διακρίσεις υπόκεινται οι γυναίκες και όσον αφορά τις οικογενειακές υποχρεώσεις. «Η γονεϊκή φροντίδα περιορίζει την απασχόληση των γυναικών, όχι όμως και των ανδρών. Αποτέλεσμα, οι γυναίκες αναγκάζονται να διακόπτουν περισσότερο την καριέρα τους και, ως εκ τούτου, να έχουν μικρότερη οικονομική ανταμοιβή», αναφέρει η Κομισιόν. «Είναι μια απαράδεκτη απώλεια πηγών για την οικονομία και την κοινωνία, η οποία στερεί την πλήρη εκπλήρωση του παραγωγικού δυναμικού των γυναικών», συνεχίζει.

Οι διακρίσεις όσον αφορά τις αμοιβές είναι μεγαλύτερες για τις μεγαλύτερες σε ηλικία, τις περισσότερο μορφωμένες και τις γυναίκες που εργάζονται σε μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Τη μεγαλύτερη ανισότητα αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών παρουσιάζουν η Κύπρος και η Εσθονία με 25% και ακολουθεί η Σλοβακία με 24%. Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, το χάσμα διευρύνθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα από το 1995, στο 22%. Στη Φινλανδία το χάσμα διευρύνθηκε σε 20% από 17% το 1996, ενώ στη Βρετανία το χάσμα ναι μεν είναι υψηλό, 20%, αλλά έχει μειωθεί από 26% μία δεκαετία πριν.

Είδες οι Μαλτέζες;

Τις καλύτερες επιδόσεις παρουσιάζει η Μάλτα, με το χάσμα στην ανισότητα αμοιβών μόλις στο 4% από 11% το 2000. Στην ανταπόκριση του πρακτορείου Ρόιτερ δεν αναφέρονται στοιχεία για την Ελλάδα.

Κατά το πρακτορείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να περιορίσει το χάσμα, θα πιέσει ώστε το θέμα της ίσης αμοιβής να αποτελεί κριτήριο για να δίνονται δημόσια έργα και θα ζητήσει από τα κράτη-μέλη να θέσουν στόχους και χρονοδιάγραμμα για τη μείωση των ανισοτήτων. Θα προτείνει επίσης μέτρα που θα δίνουν τη δυνατότητα στους άνδρες να εργάζονται και να μοιράζονται τη γονεϊκή φροντίδα ισότιμα με τις γυναίκες.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/07/2007

Μισθολογική ανισότητα των δύο φύλων
Περίπου 20% μικρότερες είναι οι αμοιβές των γυναικών στην Ελλάδα σε σχέση με εκείνες των ανδρών για την ίδια εργασία, διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που χθες εγκαινίασε πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την απάλειψη των διαφορών, ανακοινώνοντας μάλιστα την πρόθεσή της να προχωρήσει σε νομοθετικές ρυθμίσεις αν η ίδια η αγορά δεν διορθώσει την κατάσταση.
Στην Ευρώπη γενικότερα, οι γυναίκες αμείβονται περίπου 17% χαμηλότερα απ’ ό,τι οι άντρες, ενώ όπως σημειώνει η Επιτροπή σημαντικές διαφορές υπάρχουν και σε άλλες παραμέτρους, όπως είναι τα ποσοστά ανεργίας, που στις περισσότερες χώρες και ιδίως στην Ελλάδα είναι υψηλότερα για τις γυναίκες. Συνολικά, η Ελλάδα χωρίς να απέχει πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, καταλαμβάνει μόλις τη 19η θέση μεταξύ των «27» σε μισθολογική ισότητα, όμως η κατάσταση το 2007, τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν ασφαλή στοιχεία, είναι σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με την καταγραφή έως το 2002. Οπως όμως επισημαίνεται, χώρες με γενικά μικρότερες διαφορές στην απασχόληση ανδρών - γυναικών εμφανίζουν μεγαλύτερες μισθολογικές διαφορές, ίσως επειδή η αύξηση των ποσοστών γυναικείας απασχόλησης σημαίνει την είσοδο στην αγορά εργασίας μεγάλου αριθμού γυναικών με χαμηλά επαγγελματικά προσόντα ή και σε θέσεις προσωρινής απασχόλησης. Υπάρχει ακόμα διαφοροποίηση των θέσεων εργασίας «για γυναίκες» και για άνδρες με τις πρώτες συχνά να καταλαμβάνουν εξ ορισμού υποδεέστερες μισθολογικά θέσεις εργασίας.
Πάντως, η Ελλάδα παρουσιάζει ταυτόχρονα και διαφορά μεγαλύτερη του μέσου όρου στις αποδοχές αλλά και δείκτες απασχόλησης και ανεργίας για τις γυναίκες πολύ χειρότερους από εκείνους των ανδρών…
Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή ανακοίνωσε χθες ότι εξετάζει ήδη τις δυνατότητες που έχει να προχωρήσει, ίσως και εντός του έτους, σε νομοθετικές ρυθμίσεις αντιμετώπισης του προβλήματος.