Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΜΟΔΑ
(κριτήρια
αξιολόγησης)
ΚΕΙΜΕΝΑ
Η Ψυχολογία του
ντυσίµατος
(Θέματα ΟΕΦΕ
2016)
Γενικά,
από τα αρχαία ακόµη χρόνια, τα ρούχα δεν ικανοποιούσαν µόνο την ανάγκη
προστασίας από το κρύο και τη ζέστη, αλλά εξυπηρετούσαν εκφραστικούς και
κοινωνικούς σκοπούς. Στις µέρες µας ειδικότερα, τα ρούχα δίνουν την πρώτη
εντύπωση για ένα άτοµο και εκφράζουν στοιχεία της προσωπικότητάς του. Η
εξωτερική εµφάνιση ενός ατόµου µάς δίνει πληροφορίες για την καταγωγή του, το
επάγγελµά του, για την οικονοµική του κατάσταση και την κοινωνική του θέση.
Το
ντύσιµο θεωρείται ως ένας τρόπος µέσω του οποίου εκφράζουµε τον εαυτό µας.
Επιλέγουµε τα ρούχα που φοράµε, επειδή µας αρέσει το χρώµα, επειδή ταιριάζουν
στο σώµα µας, ή ακόµα επειδή πιστεύουµε ότι ταιριάζουν στο στυλ µας και
αναδεικνύουν την προσωπικότητά µας. Επιπλέον, διαλέγουµε τα ρούχα που θα
φορέσουµε ανάλογα µε την περίσταση. ∆ιαφορετικά θα ντυθεί κάποιος που πηγαίνει
σε επαγγελµατική συνάντηση και διαφορετικά θα ντυθεί το ίδιο άτοµο, όταν
πρόκειται να βγει µε τους φίλους του ή όταν θα έχει ραντεβού. Παρατηρήστε τους
ανθρώπους στο δρόµο, στις καφετέριες, στα εστιατόρια. Το ντύσιµό τους φανερώνει
πολλά για τις σχέσεις τους µε τους ανθρώπους που βρίσκονται µαζί. Σε συνδυασµό
µε τη γλώσσα του σώµατος µπορούµε να καταλάβουµε κάθε σχέση που βλέπουµε, χωρίς
να ακούσουµε ούτε µια λέξη.
Επίσης,
τα ρούχα χρησιµοποιούνται µε διαφορετικό τρόπο από τα δύο φύλα ως µέσα τόσο
ερωτικής επικοινωνίας, όσο και αποστολής µηνύµατος ανωτερότητας προς τους
ανταγωνιστές του ίδιου φύλου. Όλοι θα έχουµε καταλάβει ότι κατά τη διάρκεια της
ζωής µας οι ενδυµατολογικές µας προτιµήσεις αλλάζουν. Μπορεί για ένα διάστηµα
να φοράµε συχνά ένα ρούχο, έπειτα για ένα διάστηµα να αναρωτιόµαστε πώς το
φορούσαµε και µετά από λίγο καιρό να το φοράµε ξανά. Το στυλ µας αλλάζει
σύµφωνα µε τη διάθεσή µας και ακολουθεί τις «φάσεις» που περνάµε στη ζωή µας.
Σηµαντική
επίδραση στη ψυχολογία µας έχουν τα χρώµατα των ρούχων που φοράµε. Το κόκκινο
θεωρείται το χρώµα του πάθους, της καρδιάς και της υψηλής αυτοεκτίµησης, το
γαλάζιο είναι το χρώµα του πνεύµατος και του ουρανού, το κίτρινο της ενέργειας
και της δηµιουργικότητας, το µαύρο του πένθους και της επισηµότητας, το πράσινο
της ελπίδας και της ηρεµίας και το µπλε εµπνέει εµπιστοσύνη. Μπορούµε βέβαια να
εκφραστούµε µε τα χρώµατα, όπως εµείς τα νιώθουµε. Ωστόσο, προτείνεται να
χρησιµοποιούµε χρωµατιστά ρούχα, για να αντιµετωπίσουµε αρνητικά συναισθήµατα
και να µην τους επιτρέψουµε να µας καταβάλουν.
Είναι
καλό να δίνουµε σηµασία στην εµφάνισή µας, αλλά έως ένα βαθµό. ∆εν είναι
απαραίτητο να ντυνόµαστε σύµφωνα µε την τελευταία λέξη της µόδας ή να γινόµαστε
θύµατά της. Θα πρέπει να αναπτύξουµε κριτική αντίσταση στα πρότυπα που
προβάλλονται για την εικόνα του σώµατος και να έχουµε τον έλεγχο στην αντίληψη
για την αυτοεικόνα µας. Όταν τα ρούχα φοριούνται επιλεγµένα ορθώς, µπορούν όχι
απλώς να καλύψουν ατέλειες, αλλά και να τονίσουν επιτυχώς τα ωραία σηµεία του
σώµατός µας. Αυτοµάτως ενισχύουµε την αυτοπεποίθησή και την αυτοεκτίµησή µας
αποφεύγοντας τα αρνητικά συναισθήµατα για το σώµα µας. Είναι ωφέλιµο να
επιζητούµε την ευχαρίστηση και την ικανοποίηση από το ντύσιµό µας, γιατί αυτό
βοηθάει την αποδοχή της εικόνας του σώµατός µας, συνεπώς και του εαυτού µας. Η
θετική προσέγγιση της εικόνας µας, που σχετίζεται µε την αυτοπεποίθηση και την
αυτοεκτίµηση µας, είναι πολύ σηµαντική γιατί συντελεί στην εξέλιξή µας σε όλους
τους τοµείς.
Λ. Ψούνη, από το
διαδίκτυο, Ψυχολογία ντυσίµατος, 28.5. 2012 (διασκευή).
Η ενδυµασία και
η σηµασία της για τον άνθρωπο
Η
ενδυµασία αποτελείται από κάθε τι µε το οποίο ο άνθρωπος καλύπτει και στολίζει
το σώµα του. Περιλαµβάνει δηλαδή τα ρούχα και τα συµπληρώµατά τους (αξεσουάρ),
όπως είναι τα παπούτσια, οι τσάντες, τα καπέλα, τα γάντια και άλλα. Σ’ αυτήν
περιλαµβάνονται επίσης τα κοσµήµατα, το µακιγιάζ, ακόµα και το χτένισµα.
Η
ενδυµασία έχει πολύ µεγάλη σηµασία στη ζωή του ανθρώπου. Καταρχάς, είναι
απαραίτητη για την υγεία, γιατί προστατεύει το σώµα από τις άσχηµες καιρικές
συνθήκες. Όµως, συνδέεται και µε τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Καθένας διαλέγει
τον τρόπο µε τον οποίο ντύνεται ανάλογα µε την προσωπικότητά του. Ακόµη,
υπάρχει αλληλεπίδραση µεταξύ ενδυµασίας και ανθρώπινης συµπεριφοράς. Γι’ αυτό,
όταν κάποιος θέλει να κάνει µια σηµαντική αλλαγή στη ζωή του, φροντίζει να
αλλάξει το ντύσιµό του προς το καλύτερο. Εκφράζει µ’ αυτόν τον τρόπο τη διάθεσή
του για αλλαγή και βελτίωση του εαυτού του. Εξάλλου, όταν κάποιος είναι ωραία
ντυµένος, νιώθει µεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, γεγονός που αντανακλάται στη
συµπεριφορά του. Τέλος, τα χρώµατα που διαλέγει ο άνθρωπος για το ντύσιµό του
όχι µόνο αποκαλύπτουν την προσωπικότητά του, αλλά επιδρούν και στη διάθεσή του.
Η
ενδυµασία µπορεί να δηλώνει την κοινωνική τάξη ενός ανθρώπου και τον ρόλο του
µέσα σ’ αυτήν (π.χ. οι ειδικές βασιλικές ενδυµασίες), κάτι που συνέβαινε
ιδιαίτερα στο παρελθόν. Επιπλέον, φανερώνει το φύλο του ανθρώπου. Για
παράδειγµα, στον δυτικό πολιτισµό το φόρεµα αποτελούσε το χαρακτηριστικό
γυναικείο ρούχο και τα παντελόνια το αντίστοιχο αντρικό. Η ενδυµασία µπορεί,
επίσης, να δείχνει την ηλικία, όπως συνέβαινε µε τα κοντά παντελόνια που
παλαιότερα τα φορούσαν µόνο τα µικρά αγόρια. Σε ορισµένες περιπτώσεις τα ρούχα,
ιδίως οι στολές, φανερώνουν το επάγγελµα ενός ατόµου. Άλλες φορές, η ενδυµασία
δηλώνει την εθνικότητα (π.χ. οι χαρακτηριστικές εθνικές ενδυµασίες), τη
θρησκεία (π.χ. το µαντήλι που καλύπτει συχνά το πρόσωπο των µουσουλµάνων
γυναικών) ή την ιδεολογία του ανθρώπου (π.χ. το ντύσιµο των χίπις).
Ένα
ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ενδυµασίας αποτελεί η µόδα. Μόδα είναι οι αλλαγές
στον τρόπο ντυσίµατος που χαρακτηρίζουν µια χρονική περίοδο. Οι αλλαγές της
µόδας εξαρτώνται από τις κοινωνικές και οικονοµικές συνθήκες, από τις
αισθητικές αντιλήψεις κάθε περιόδου, καθώς και από την εξέλιξη της τεχνολογίας.
Σήµερα η µόδα καθορίζεται κυρίως από τις επιχειρήσεις που ασχολούνται µε την ενδυµασία.
Σε
γενικές γραµµές, η ενδυµασία αποτελεί ένα είδος κώδικα επικοινωνίας. Είναι µια
σιωπηλή γλώσσα που φανερώνει πολλά, όχι µόνο για τα άτοµα, αλλά και για το
κοινωνικό σύνολο και το πολιτισµικό περιβάλλον στο οποίο αυτά ζουν.
Οικιακή
Οικονοµία (2012). Η ενδυµασία και η σηµασία της για τον άνθρωπο,
90-91. Υπ.
Π∆ΒΜΘ. "∆ιόφαντος" ΙΤΥ κ.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
A1.
Συνθέτοντας τις πληροφορίες που δίνονται και στα δύο κείµενα, να αναφέρετε τι
αποκαλύπτει η ενδυµασία για το άτοµο. (µονάδες 15)
Α2.
«∆εν είναι απαραίτητο να ντυνόµαστε σύµφωνα µε την τελευταία λέξη της µόδας ή
να γινόµαστε θύµατά της.»
Να
αναπτύξετε το περιεχόµενο της παραπάνω φράσης σε µια παράγραφο 80- 100 λέξεων.
(µονάδες 10)
(Μονάδες 25)
Β1.
α) Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η τέταρτη (4η) παράγραφος του πρώτου κειµένου;
«Σηµαντική επίδραση… να µας καταβάλουν». (µονάδες 5)
β)
Να βρείτε τη δοµή της τρίτης (3ης) παραγράφου του δεύτερου κειµένου «Η
ενδυµασία µπορεί … (π.χ. το ντύσιµο των χίπις)». (µονάδες 5)
Β2. Να δώσετε την συλλογιστική πορεία
(παραγωγή- επαγωγή) της δεύτερης (2ης)
παραγράφου
του πρώτου κειµένου. «Το ντύσιµο θεωρείται … χωρίς να ακούσουµε ούτε µια λέξη».
(µονάδες 2)
Β3.
α) Με ποιες διαρθρωτικές λέξεις διασφαλίζεται η συνοχή στην δεύτερη (2η)
παράγραφο του δεύτερου κειµένου; «Η ενδυµασία έχει … στη διάθεσή του.» Να τις
καταγράψετε (µονάδες 3) και να δηλώσετε τη σηµασία της καθεµιάς. (µονάδες 3)
(µονάδες 6)
β)
Με την λέξη γλώσσα (πρώτο κείµενο) να σχηµατίσετε δυο προτάσεις χρησιµοποιώντας
την στη µία µε δηλωτική και στην άλλη µε συνυποδηλωτική σηµασία. (µονάδες 4)
γ)
Να γράψετε από ένα αντώνυµο για τις παρακάτω λέξεις του δεύτερου κειµένου:
σηµαντική, αποκαλύπτουν, ιδιαίτερο. (µονάδες 3)
(Μονάδες 25)
Γ.
Η συντάκτρια του πρώτου κειµένου αναφέρει ότι «τα ρούχα εξυπηρετούν
εκφραστικούς και κοινωνικούς σκοπούς». Στις µέρες µας πολλοί νέοι ντύνονται
εκκεντρικά.
α)
Ποια είναι τα αίτια αυτής της επιλογής και κατά πόσο σχετίζονται µε τη µόδα;
β)
Με ποιους τρόπους ο νέος θα προσαρµόσει τη µόδα στο προσωπικό γούστο;
(400
περίπου λέξεις)
(Μονάδες 50)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1.1
Οι συντάκτες των δυο κειµένων συµφωνούν ότι η µόδα συνιστά ένα είδος κώδικα, ο
οποίος αποκαλύπτει στοιχεία της προσωπικότητας του ατόµου. Αναλυτικότερα, στο
πρώτο κείµενο, αναφέρεται ότι τα ρούχα όχι µόνο δίνουν την πρώτη εικόνα για το
άτοµο που τα φορά αλλά αποτελούν τρόπο έκφρασης του εαυτού του. Μάλιστα,
φανερώνουν την περίσταση, για την οποία έχουν επιλεγεί, αλλά και τις σχέσεις
του ατόµου µε τους υπόλοιπους. Το άτοµο χρησιµοποιεί τα ρούχα ως µέσο ερωτικής
επικοινωνίας ή για να δηλώσει την ανωτερότητά του. Σε κάθε περίπτωση, γίνεται
αντιληπτή η διάθεση κι η συγκεκριµένη «φάση» στην οποία βρίσκεται ο καθένας.
Προς αυτή την κατεύθυνση συµβάλλουν κυρίως οι χρωµατικές του προτιµήσεις. Στο
δεύτερο κείµενο, επισηµαίνεται ότι η αλλαγή στο ντύσιµο συνδέεται µε µια
σηµαντική αλλαγή στη ζωή. Άλλα στοιχεία που αποκαλύπτονται είναι η επιθυµία
αυτοβελτίωσης και η αυτοπεποίθηση ενώ δηλώνεται η κοινωνική τάξη κι η θέση του
ατόµου, το φύλο, η ηλικία, το επάγγελµα, η εθνικότητα, η θρησκεία και
γενικότερα η ιδεολογία. Καταλήγοντας, η ενδυµασία αποτελεί µια γλώσσα, η οποία,
επίσης, παραθέτει πληροφορίες και για το πολιτιστικό περιβάλλον.
Α2.2
Κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη να νιώθει όµορφα αντλώντας ικανοποίηση από την εικόνα
του. Ωστόσο, στην προσπάθειά του να επιµεληθεί την εξωτερική του εµφάνιση
καθίσταται θύµα της µόδας. Πιο συγκεκριµένα, ακολουθεί πιστά κάθε νέα τάση µε
απότοκο την απώλεια της ατοµικότητάς του. Συνακόλουθα, η δηµιουργικότητα κι η
φαντασία του εξαλείφονται, εφόσον δεν αναζητεί τα ρούχα που τον εκφράζουν αλλά
επιλέγει ό, τι διαφηµίζεται. Ο ίδιος, εξαιτίας του υλισµού, αποπροσανατολίζεται
από τα πνευµατικά αγαθά καθώς υπερεργάζεται για να εξασφαλίσει την απαιτούµενη
αγοραστική δύναµη. Συν τοις άλλοις, η αίσθηση του γούστου σε αρκετές
περιπτώσεις χάνεται ενώ, όταν οι ενδυµατολογικές επιλογές δε συνάδουν µε την
ηλικία και την περίσταση, επιφέρουν τη γελοιοποίηση. Ως εκ τούτου, η κοµψότητα
δεν ταυτίζεται µε την τελευταία λέξη της µόδας.
Β1.α)3 Η τέταρτη παράγραφος του πρώτου κειµένου αναπτύσσεται µε τη µέθοδο των
παραδειγµάτων. Συγκεκριµένα, στη θεµατική περίοδο αναφέρεται η επίδραση των
χρωµάτων στην ψυχολογία και στα σχόλια/ λεπτοµέρειες παρατίθεται παραδειγµατικά
το κόκκινο, το γαλάζιο, το κίτρινο, το µαύρο, το πράσινο, το µπλε.
β)4 Θεµατική Περίοδος: «Η ενδυµασία µπορεί…
ιδιαίτερα στο παρελθόν». Σχόλια/ Λεπτοµέρειες: «Επιπλέον, φανερώνει το φύλο…
(π.χ. το ντύσιµο των χίπις)».
Κατακλείδα:
- (δεν υπάρχει).
Β.2.5
Στη δεύτερη παράγραφο του πρώτου κειµένου ακολουθείται παραγωγική συλλογιστική
πορεία.
Στη
Θεµατική Περίοδο αναφέρεται ότι το ντύσιµο θεωρείται ένας τρόπος µέσω του
οποίου εκφράζουµε τον εαυτό µας (ΓΕΝΙΚΟ) ενώ στα Σχόλια/ Λεπτοµέρειες
αναφέρεται τι ακριβώς εκφράζουµε µε τα ρούχα που φοράµε και τις συγκεκριµένες
περιστάσεις που αυτά φανερώνουν (ΕΙ∆ΙΚΟ).
Β.3. α)6 Η συνοχή στη δεύτερη παράγραφο του δεύτερου
κειµένου διασφαλίζεται µε τις ακόλουθες διαρθρωτικές λέξεις:
Καταρχάς:
απαρίθµηση/ ιεράρχηση Όµως: αντίθεση/ εναντίωση Ακόµη: προσθήκη
Γι’
αυτό: αιτιολόγηση Εξάλλου: συµπέρασµα
Τέλος:
απαρίθµηση/ χρονική σχέση
β)7 ∆ηλωτική σηµασία: Οι επαγγελµατίες στον
τοµέα του τουρισµού είναι σηµαντικό να χειρίζονται µε ευχέρεια τις ξένες
γλώσσες.
(εναλλακτικά)
Η ελληνική γλώσσα συνιστά µια από τις πλουσιότερες γλώσσες του κόσµου.
Συνυποδηλωτική
σηµασία: Συχνά οι έφηβοι συγκρούονται µε τους µεγαλύτερους, γιατί αισθάνονται
ότι µιλούν άλλη γλώσσα. (εναλλακτικά) Την πρώτη µέρα στο καινούργιο σχολείο
κοιτούσε γύρω της έκπληκτη και δε µιλούσε λες κι είχε καταπιεί τη γλώσσα της.
γ) Αντώνυµα:
σηµαντική
≠ ασήµαντη, ανούσια, δευτερεύουσα αποκαλύπτουν ≠ αποκρύπτουν, συγκαλύπτουν,
αποσιωπούν ιδιαίτερο ≠ κοινότοπο, τετριµµένο, κοινό
Γ.
8
Πρόλογος
Η
ενδυµασία εντοπίζεται σε όλη την ιστορική πορεία του ανθρώπου αφότου κάλυψε τις
πρωτογενείς του ανάγκες. Στη σηµερινή εποχή, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό
κοινωνικό φαινόµενο που επηρεάζει τις προτιµήσεις του καταναλωτικού κοινού και
ιδίως των νέων. Λειτουργεί, δηλαδή, ως ένας ιδιαίτερος τρόπος έκφρασης
προσαρµοσµένος στην αποδοχή νέων ιδεών και τάσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες,
ωστόσο, οι νέοι, κυρίως στη διάρκεια της εφηβικής τους ζωής οδηγούνται σε
εκκεντρικές ή και ακραίες µορφές στην επιλογή της εξωτερικής τους εµφάνισης.
Κύριο µέρος Α΄
ζητούµενο
Σκισµένα
τζιν ψηλές µπότες, τατουάζ στο σώµα, σκουλαρίκια στο στόµα ή τη µύτη, φαρδιά
παντελόνια κοντές φούστες, στην κόµµωση µακρύ ανδρικό µαλλί, κοντοκουρεµένο
γυναικείο αποτελούν µια µεγάλη ποικιλία από επιλογές µε κοινό παρανοµαστή τους
την αισθητική διαφοροποίηση και συχνά την πρόκληση.
Πολλές
είναι οι αιτίες που οδηγούν σ’ αυτές τις εξεζητηµένες µορφές έκφρασης, πολλά
και τα αίτια προσήλωσης των νέων σ’ αυτές. Πιο συγκεκριµένα:
-Οι
νέοι έχουν την τάση της καινοτοµίας και της αλλαγής, καθώς είναι επαναστάτες
και ακολουθούν µια νεοτεριστική πορεία, διαµορφώνοντας νέες κατευθύνσεις.
Ακολουθώντας λοιπόν τις αισθητικές αποκλίσεις, επιλέγουν την αλλαγή από τον
κορεσµό και τη µονοτονία.
-Η
φιλαρέσκεια και η ανάγκη των νέων για αυτοεπιβεβαίωση οδηγεί στον εκκεντρικό
ρουχισµό, καθώς ελκύουν τα βλέµµατα των γύρω τους.
-Συχνά
µε τον ιδιαίτερο ρουχισµό αντιδρούν στις επιταγές της κοινωνίας, του
στερεότυπου κοστουµιού για τους άνδρες ή του ταγέρ για τις γυναίκες. Η
εκκεντρική εξωτερική εµφάνιση φανερώνει την αντίσταση των νέων στον παγιωµένο
τρόπο ζωής, στις αισθητικές, αλλά και γενικότερα στις κοινωνικές, ιδεολογικές
ηθικές αξίες που αποδέχονται οι ενήλικοι και το κατεστηµένο που εκπροσωπούν.
-Στην
προσπάθειά τους να διατρανώσουν τη µοναδικότητά τους επιδίδονται σε πολλούς
αισθητικούς, πειραµατισµούς που συχνά φτάνουν στα άκρα, προκειµένου να
καταλήξουν στην εξωτερική εµφάνιση που αντιπροσωπεύει την προσωπική τους
ταυτότητα.
-Με
το να ακολουθούν το ακραία µοντέρνο στοιχείο, νιώθουν ότι γίνονται αποδεκτοί σε
κάποιο συγκεκριµένο κοινωνικό σύνολο, σε οµάδες µε συγκεκριµένες κοινωνικές
µουσικές/ καλλιτεχνικές, πολιτικές απόψεις. Αισθάνονται καταξιωµένοι και
ασφαλείς, γιατί είναι ευθυγραµµισµένοι µε τα προβαλλόµενα πρότυπα και έτσι
αποµακρύνουν το φόβο της απόρριψης.
-Κυρίως,
όµως, η ενδυµασία δε µένει ανεπηρέαστη από τα πρότυπα που ο διεθνοποιηµένος
πολιτισµός µεταφέρει και η µόδα επιβάλλει µε τη βοήθεια της διαφήµισης και των
µέσων µαζικής ενηµέρωσης. Η προβολή εκκεντρικών εµφανίσεων, ακόµα και από τις
κινηµατογραφικές ταινίες, οδηγεί σε παροδικές αισθητικές προτιµήσεις των νέων.
Ο
εξεζητηµένος, λοιπόν, αυτός ρουχισµός που προβάλλεται από τα µέσα µαζικής
πληροφόρησης κατευθύνεται από τη βιοµηχανία της µόδας και οδηγεί σε µια µαζική
κουλτούρα, ευνοεί τις τάσεις µιµητισµού και προσκόλλησης στα προβαλλόµενα
πρότυπα, τα οποία γίνονται τα κυρίαρχα. Μέσω αυτής επικρατεί τελικά µια
γενικευµένη αισθητική αντίληψη και προτίµηση σχετικά µε την εξωτερική εµφάνιση
του ατόµου, που, υποτίθεται, εµπεδώνεται άκριτα από τους νέους, καθώς διατηρούν
µικρές αντιστάσεις στα κελεύσµατά της.
-Η
ξενοµανία, τέλος, αποτελεί παράγοντα που ωθεί τους νέους στη µόδα. Ο
πολιτιστικός ανταγωνισµός στο πλαίσιο της διεθνοποίησης του σύγχρονου
πολιτισµού, της παγκοσµιοποίησης, επιβάλλει τη µόδα που ακολουθεί ο νέος.
Μεταβατική
παράγραφος
Η
µόδα, καθώς αποτελεί βασικό στοιχείο της σηµερινής ζωής, είναι αδιανόητο να
καταργηθεί. Χρειάζεται όµως µέτρο και αντίσταση στις αλλοτριωτικές επιδράσεις
της. Το ιδανικό θα ήταν οι νέοι να έθεταν προσωπικά κριτήρια για τη µόδα, ώστε
το ρούχο να εναρµονίζεται µε την προσωπικότητά τους, να προσαρµόζεται στο
προσωπικό τους γούστο, να αναδεικνύει το σώµα και το πνεύµα τους.
Β΄ ζητούµενο
-Οι
νέοι πρέπει να διατηρήσουν κριτική στάση απέναντι στα προβαλλόµενα πρότυπα,
κριτική µατιά, ώστε η µόδα να αντανακλά τις ανάγκες και την προσωπικότητά τους.
-Καλό
θα ήταν να οδηγηθούν στην αυτογνωσία, επιδιώκοντας την αυτοκριτική. Έτσι, θα
επαναπροσδιορίσουν τις αξίες και τις ανάγκες στις οποίες πιστεύουν.
-Σκόπιµο
επίσης θα ήταν να θέσουν ως προτεραιότητα την πνευµατική τους καλλιέργεια, µέσα
από την οποία µπορούν να διακριθούν, σε αντίθεση µε τις εφήµερες µόδες.
-Συνίσταται
να αναπτύξουν αισθητική καλλιέργεια, προσωπικό στυλ- άποψη, µε την οποία θα
εκφράζονται µε µοναδικό τρόπο.
-Το
ίδιο σηµαντικό είναι να διατηρούν το µέτρο και να αντιµετωπίζουν µε εγκράτεια
τις υλικές, καταναλωτικές προκλήσεις.
-Ζητούµενο
είναι η προσωπική δηµιουργία, η καλλιέργεια ενδιαφερόντων, οι παραγωγικές
δραστηριότητες, ώστε να εκφράζουν τον εαυτό τους µέσα από προσωπικές επιλογές
και όχι µέσω µιας εκκεντρικής εξωτερικής εµφάνισης.
-Ιδιαίτερα
ωφέλιµο επίσης είναι να επιδιώκουν την επαφή µε την παλαιά γενιά, ώστε να
αξιολογήσουν ορθά την παράδοση και να αποφύγουν τις υπερβολές και τις
αισθητικές αστοχίες.
-Η
σύναψη υγιών διαπροσωπικών σχέσεων θα έχει ως στόχο την αποδοχή τους, την
αίσθηση της ασφάλειας, «του ανήκειν», χωρίς την ανάγκη επίδειξης ή ναρκισσισµού
από µέρους τους.
-Οι
νέοι πρέπει να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τα εθνικά χαρακτηριστικά της χώρας
τους, ώστε να τα προσαρµόσουν στις αισθητικές τους προτιµήσεις.
Για
την καλλιέργεια των παραπάνω χαρακτηριστικών και εφοδίων είναι σηµαντικός και ο
ρόλος των φορέων αγωγής. Συγκεκριµένα:
Η οικογένεια: Είναι σηµαντικό
να ενθαρρύνει τις προσωπικές ιδέες και τις αισθητικές προτιµήσεις των νέων,
χωρίς να τηρεί απορριπτική στάση απέναντι στην εκκεντρική ενδυµασία των παιδιών
της. Οφείλει να διαλέγεται, να αφιερώνει χρόνο, να δίνει ποικίλα πνευµατικά
ερεθίσµατα στα παιδιά και να µην τα ωθεί στον άκρατο καταναλωτισµό.
Η εκπαίδευση: Ο ανθρωπιστικός
προσανατολισµός της πρέπει να θέτει ως προτεραιότητα την ολόπλευρη καλλιέργεια
του νέου. Προαπαιτούµενο είναι ο διάλογος που θα προβληµατίσει το µαθητή και θα
καλλιεργήσει την κριτική του ικανότητα. Η µαθητοκεντρική διδασκαλία είναι
ενδεδειγµένη, ώστε να πρωταγωνιστεί ο νέος, να αναλαµβάνει δηµιουργικές
πρωτοβουλίες, να αµφισβητεί, να προτείνει.
Τα ΜΜΕ: Είναι σηµαντικό
να προβάλλουν εκπαιδευτικά προγράµµατα και πρότυπα ανθρώπων που διακρίνονται
για την πνευµατική και ηθική τους καλλιέργεια και όχι για την εξωτερική τους
εµφάνιση. Ιδιαίτερα ωφέλιµο είναι να τεθεί όριο στην παραπλανητική διαφήµιση
που διαστρεβλώνει αξίες και αποπροσανατολίζει τους νέους από µείζονα θέµατα και
ιδεώδη.
Επίλογος
Η
πνευµατική καλλιέργεια των νέων, λοιπόν, είναι απαραίτητη, ώστε να δράσουν µε
ψυχραιµία στο δέλεαρ της µόδας, να διαφυλάξουν και να αναδείξουν την προσωπική
τους αισθητική. Έτσι, χωρίς να νιώσουν απόρριψη και ανασφάλεια, θα διασώσουν
τις ιδιαιτερότητες και την αυτοτέλεια της προσωπικότητάς τους και δε θα
καταστούν έρµαιο των κατευθυνόµενων τάσεων.
ΚΕΙΜΕΝΑ
1. Η μόδα
«παρενοχλεί» τη σεξουαλικότητα
(Θέματα ΟΕΦΕ
2012)
Το
μίνι και το τζιν, νομίζω, είναι η σημαντικότερη και η σταθερότερη παρέμβαση στη
μόδα τις τελευταίες πέντε ή έξι δεκαετίες, εκφράζοντας διαφορετικές τάσεις και
ακολουθώντας ή παρακολουθώντας ουσιώδεις αλλαγές στη ζωή, στα ήθη και στο σώμα.
Κάθε νεότερη γενιά, τα τελευταία εξήντα χρόνια, ήταν δυνατότερη και ωραιότερη
από την προηγούμενη, μέχρι που εμφανίστηκε η…παχυσαρκία από κορεσμό ευημερίας.
Είναι όπως τα απορρίμματα που η ποσότητα τους είναι ακριβώς ανάλογη με το βαθμό
ανάπτυξης και ευημερίας.
Παρά
τα όσα λέγονται για τη συμπεριφορά κάθε νεότερης γενιάς, πρέπει μάλλον να
θεωρηθεί βέβαιο ότι διατηρείται η τάση προς την απλότητα και τη γνησιότητα,
προς την απροκάλυπτη έκφραση των ενστίκτων και των συναισθημάτων, έστω και αν
αυτήν την τάση τη συναντάμε συχνά σε συμπεριφορές παράλογες όπως π.χ. η συνεχώς
ευρύτερη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Έτσι, οι χίπις στη δεκαετία του ’60 και εν
μέρει στη δεκαετία του ’70 πέταξαν από το πρόσωπό τους την ψιμυθίωση (το
μακιγιάζ), άφησαν τα μαλλιά να μεγαλώσουν ελεύθερα, κατάργησαν το στηθόδεσμο
στις γυναίκες, έφεραν τον φαρδύ και ποδήρη1 χιτώνα και, κυρίως, το τζιν.
Χρονικά
είχε προηγηθεί κατά τι το μίνι, αν και τις καταβολές του τις ανιχνεύουμε, έστω
δειλά και συγκρατημένα, στη δεκαετία του ’20. Το μίνι ελευθέρωσε τα γυναικεία
πόδια, αρχέγονη εστία και πηγή πρόκλησης και σεξουαλικότητας, και έκανε το
βάδισμα της γυναίκας ελεύθερο και δυνατό, γεμάτο αυτοπεποίθηση και σιγουριά στο
νέο ρόλο που αναλάμβανε.
Πιστεύω
ότι πίσω από αυτές τις μεγάλες παρεμβάσεις στη μόδα και γενικότερα στη εμφάνιση
και στις κινήσεις του σώματος, υπάρχει η καταπιεσμένη επί αιώνες, σε γυναίκες
και άντρες, σεξουαλικότητα, που ήθελε με κάθε τρόπο να απελευθερωθεί από τον
«καθωσπρεπισμό», την ηθικολογία και την συμβατικότητα, να κατακτήσει τα δικαιώματά
της. Η τάση αυτή είναι γενικότερη, δεν περιορίζεται στη μόδα˙ είναι πολύ πιο δυνατή απ’ ότι φαίνεται και κλονίζει ήθη,
συνήθειες και προκαταλήψεις αιώνων.
Η
σεξουαλικότητα από αμάρτημα γίνεται αρετή και, σταθερά και με πείσμα, αναζητάει
την αποδέσμευσή της ακόμα και από το γάμο και απ’ όλη την κοινωνική συμβατικότητα
που τη συνοδεύει, έστω κι αν η τάση αυτή εκφράζεται μέσα από οικογενειακά
δράματα και συναισθηματικές τρικυμίες.
Η
επανάσταση ήταν πολύ μεγάλη και επικίνδυνη για να μην συναντήσει, τόσο την
κρυφή και ύπουλη όσο και τη φανερή και οργισμένη, τη βίαιη αντίδραση. Στην Ελλάδα,
ξαφνικά, όλες οι γυναίκες, πάσης ηλικίας και χρώματος, έγιναν ξανθές του
απώτατου Βορρά, παρόλα τα όσα λέγονται για τις ξανθιές. Η «ξανθιά» δεν έχει να
παρουσιάσει τίποτα το νέο, το αποκαλυπτικό ή το προκλητικό. Αντίθετα, είναι η
επιστροφή στο κοινότοπο, στο ψεύτικο και στην υποκρισία. Εξαφανίστηκε η ποικιλία
των φυσικών χρωμάτων και επιβλήθηκε η ομοιομορφία, που μέσα της εξαφανίζεται η
προσωπικότητα της γυναίκας.
Η
πασαρέλα και το μανεκέν είναι η άλλη ύπουλη αντίδραση του νέου (και αρκετά
παλαιού) συντηρητισμού. Έχει μεταβάλει την ενδυμασία σε αποκαλυπτικό θέαμα και
το σώμα σε αντικείμενο. Τα ρούχα που εμφανίζονται δεν είναι για να φορεθούν.
Μας τα δείχνουν για να τα δούμε ή να δούμε το «φτιαγμένο» σώμα μέσα από αυτά
και όχι για να τα φορέσουμε
Λυσσαλέα
επανήλθε και η ψιμυθίωση, το μακιγιάζ, που στηρίζει μια τεράστια βιομηχανία
προϊόντων. Τείνει να εξαφανίσει από το γυναικείο πρόσωπο την φυσική έκφραση και
ειλικρίνεια, να συντρίψει την ιδιαιτερότητα και να το κάνει ομοιόμορφο. Ασφαλώς
θα έχετε παρατηρήσει πόσο όμοιες, κοινές και τετριμμένες γίνονται καθημερινά οι
«κούκλες» της τηλεόρασής μας.
Υπάρχουν
και πιο βίαιες αντιδράσεις. Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός2 π.χ. προσπαθεί να
μας επαναφέρει στην ηθικολογούσα3 υποκρισία, να καταπιέσει τη σεξουαλικότητα
στο ομοιόμορφο ένδυμα και στη «σεμνή» εμφάνιση· θυμηθείτε τις δικές μας
«θεούσες» που θα έλεγε κανείς ότι βγήκαν από…βιομηχανική πρέσα. Υπάρχουν
άπειρες ακόμα αντιδράσεις του νεοσυντηρητισμού, ύπουλες όταν ανακατεύουν την
αλήθεια με το ψέμα, βίαιες και απροκάλυπτες, όταν εκδηλώνονται ως επέμβαση στην
ενδυμασία, στην εμφάνιση και στη συμπεριφορά.
(Κείμενο του Αντώνη Καρκαγιάννη,
δημοσιευμένο στην Καθημερινή, ελαφρά διασκευασμένο)
1
Ποδήρη: μέχρι την άκρη των ποδιών.
2
Φονταμενταλισμός: φανατισμός.
3
Ηθικολογούσα: που αναφέρεται στην ηθική επιφανειακά.
2. Ο ρόλος της
μόδας στην ψυχολογική διαμόρφωση του ατόμου
(Απόσπασμα
από το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Le Monde”. Το άρθρο προέκυψε
και οφείλεται στην ιστορική αναφορά του Ανατόλ Φρανς σχετικά με την μόδα και
είναι αποτέλεσμα μικροσκοπικής μελέτης ενός και μόνο τεύχους της “VOGUE”, 1984.
Η «Βιβλιοθήκη-Καταφύγιο θηραμάτων» το καταχωρεί με την πρέπουσα τιμή.)
Λίγο
καιρό πριν από το θάνατό του ο Ανατόλ Φρανς είχε πει: «Αν ήταν δυνατόν εκατό χρόνια μετά το θάνατό μου- να διαλέξω
ένα βιβλίο, θα προτιμούσα να διάλεγα ένα περιοδικό μόδας, για να δω πως ντύνονται
οι γυναίκες. Γιατί αυτό ακριβώς το ντύσιμο των γυναικών, θα μου πει περισσότερα
πράγματα για την κοινωνία από όσα θα μου έλεγαν όλοι οι φιλόσοφοι και
θεολόγοι».
Αυτό
βέβαια μπορεί να μας φανεί εκκεντρικό, αλλά ο Ανατόλ Φρανς είχε δίκιο, γιατί
στην έννοια «ΚΟΣΤΟΥΜΙ» υπονοείται ένα σύνολο που εμπεριέχει όχι μόνο το ρούχο,
το χρώμα του, το στιλ του, αλλά και τις χειρονομίες, το ύφος, τις εκφράσεις,
τις συμπεριφορές και τη σαγήνη που το συνοδεύουν.
Το
«ΚΟΣΤΟΥΜΙ» λοιπόν είναι η αισθητική πανοπλία μέσα από την οποία συντηρούνται
και εξαπολύονται όλοι οι ηθικοί, κοινωνικοί, ιδεολογικοί κανόνες και προτάσεις.
Το «κοστούμι» είναι το τοτεμικό4 σύμβολο στο οποίο υπάρχει μια υπονοούμενη
αναφορά στους θεσμούς, στα ήθη, στα πάθη, στις δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις,
στις φαντασιώσεις και ενοράσεις, στις κατακτήσεις και πεποιθήσεις, στα
αποφθέγματα, στις ιδιαιτερότητες, στην ηθική φύση, στην οικονομική δομή, στην
πολιτική
φυσιογνωμία ενός προσώπου, ενός λαού μιας χώρας, του κόσμου όλου, μιας
ιστορικής
στιγμής.
(Απόσπασμα από
κείμενο της Ντένης Βαχλιώτη, δημοσιευμένο στην Ελευθεροτυπία)
4
Τοτεμικό: που δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση, αποτελεί απόλυτη αρχή.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α1.
Ποιες είναι οι δύο διαφορετικές στάσεις/συμπεριφορές, σχετικές με την ενδυμασία,
που επισημαίνει ο συγγραφέας του πρώτου κειμένου; Με ποιο τρόπο γίνεται η
μετάβαση από την παρουσίαση της μίας τάσης στην άλλη;
Μονάδες 10
Α2.
Στην τέταρτη παράγραφο του δεύτερου κειμένου («Το «ΚΟΥΣΤΟΥΜΙ» λοιπόν…μιας
ιστορικής στιγμής») δίνεται μία ερμηνεία για τη λειτουργία που έχει το
«ΚΟΣΤΟΥΜΙ» στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής. Ποια είναι η ερμηνεία αυτή και με
ποια παραδείγματα της τρίτης («Χρονικά είχε προηγηθεί…ρόλο που αναλάμβανε») και
της όγδοης παραγράφου («Λυσσαλέα επανήλθε…της τηλεόρασής μας») του πρώτου
κειμένου επαληθεύεται;
Μονάδες 5
Α3.
«Η πασαρέλα και το μανεκέν […] έχουν μεταβάλει την ενδυμασία σε αποκαλυπτικό
θέαμα και το σώμα σε αντικείμενο». Να αναπτύξετε την παραπάνω φράση σε μία
παράγραφο (60-80 λέξεις).
Μονάδες 5
Β1.
α) «…η τάση αυτή εκφράζεται μέσα από οικογενειακά δράματα και συναισθηματικές
τρικυμίες»: Να μεταφέρετε το παραπάνω απόσπασμα από την παθητική στην
ενεργητική σύνταξη και να εξηγήσετε, γιατί ο συντάκτης προτίμησε την παθητική
στο συγκεκριμένο απόσπασμα.
Μονάδες 3
β)
«Η «ξανθιά» δεν έχει να παρουσιάσει τίποτα το νέο, το αποκαλυπτικό ή το
προκλητικό»: Να μεταφέρετε το παραπάνω απόσπασμα από την ενεργητική στην
παθητική σύνταξη και να εξηγήσετε γιατί ο συντάκτης προτίμησε την ενεργητική
στο συγκεκριμένο απόσπασμα.
Μονάδες 3
Β2.
Το πρώτο κείμενο πραγματεύεται το θέμα της μόδας. Να εντοπίσετε έξι λέξεις μέσα
σε αυτό που αναφέρονται στο συγκεκριμένο θέμα και αποτελούν ειδικό λεξιλόγιο.
Μονάδες 6
B3.
Με τις λέξεις τρικυμία και πηγή να γράψετε τέσσερις προτάσεις, στις οποίες να
χρησιμοποιήσετε τις παραπάνω λέξεις, μια φορά με την μεταφορική και μια με την
κυριολεκτική τους σημασία.
Μονάδες 8
Γ.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Σε
μία επιστολή, η οποία θα απευθύνεται στο διευθυντή της εφημερίδας που δημοσίευσε
το πρώτο κείμενο, να προσδιορίσετε τις θετικές και αρνητικές επιδράσεις της
μόδας στη ζωή των ανθρώπων και να προτείνετε τη στάση που πρέπει κατά τη γνώμη
σας να τηρεί ένας νέος άνθρωπος απέναντι στις επιταγές της (400 -500 λέξεις).
Μονάδες 60
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1.
Η πρώτη στάση/συμπεριφορά που επισημαίνει ο συγγραφέας του πρώτου κειμένου
παρουσιάζει τις νεότερες γενιές να εκφράζονται με τρόπο απλό και γνήσιο σε όλες
τους τις εκδηλώσεις. Κατά το συγγραφέα, οι εκδηλώσεις αυτές ήταν, στο παρελθόν,
απόρροια της ανάγκης των νέων ανθρώπων να απελευθερώσουν την καταπιεσμένη, από
τη συμβατικότητα και τον «καθωσπρεπισμό», σεξουαλικότητά τους και αποτελούν
σταθερό σημείο αναφοράς της συμπεριφοράς τους και στις μέρες μας. Μία από αυτές
τις εκδηλώσεις είναι βέβαια και η ενδυμασία, η οποία αντιμετωπίστηκε από τη νέα
γενιά στη δεκαετία του ’60 και του ’70 με μια σειρά από αλλαγές που έτειναν προς
την απλότητα. Απαλλάχτηκαν από το μακιγιάζ, άφησαν τα μαλλιά τους ελεύθερα,
φόρεσαν φαρδιά και άνετα ρούχα, όπως τα τζιν παντελόνια. Κάτι ανάλογο συνέβη
και με το μίνι σε προηγούμενες δεκαετίες, το οποίο απελευθέρωσε τη γυναίκα και
αντικατόπτρισε το νέο δυναμικό ρόλο της.
Η
δεύτερη στάση/συμπεριφορά αφορά τη «συντηρητική» αντίδραση σε αυτήν τη στάση
ανατροπής, η οποία εκδηλώθηκε κατά το συγγραφέα με τέσσερις διαφορετικούς
τρόπους. Πρώτα με την κυριαρχία της «ξανθιάς» στη χώρα μας, που εξαφανίζει το
φυσικό και το διαφορετικό από την εμφάνιση της γυναίκας. Στη συνέχεια με την
υπερβολή της πασαρέλας, που απομακρύνει το μέσο άνθρωπο από την πιθανότητα να
φορέσει το ρούχο που του προτείνουν οι διάφοροι οίκοι μόδας. Παράλληλα, το
μακιγιάζ, με τις ακρότητές του εξαφανίζει κάθε φυσικότητα από το πρόσωπο και
επιβάλλει την ψυχρή ομοιομορφία. Τέλος, η πιο ακραία αντίδραση είναι η
σεμνότυφη, ηθικολογούσα εμφάνιση που επιβάλλει ο θρησκευτικής προέλευσης συντηρητισμός,
που καταπνίγει κάθε έκφραση σεξουαλικότητας με το ομοιόμορφο ντύσιμο.
Η
μετάβαση από την παρουσίαση της μίας στάσης στην άλλη, γίνεται με τη χρήση της
μεταβατικής παραγράφου / περιόδου, «Η επανάσταση ήταν πολύ μεγάλη…τη βίαιη
αντίδραση», με την οποία ο συγγραφέας προετοιμάζει τον αναγνώστη για την
παράθεση των συμπεριφορών που περιγράφουν τη δεύτερη στάση απέναντι στην
ενδυμασία.
A2.
Σύμφωνα με το δεύτερο κείμενο, ο τρόπος ένδυσης, το «ΚΟΣΤΟΥΜΙ», όπως αποκαλείται,
συνιστά τον προστατευτικό μηχανισμό μέσω του οποίου συντηρούνται κανόνες και
θεσμοί και παράλληλα ένα μέσο απελευθέρωσης του ατόμου από τις παρωχημένες
αξίες και αρχές. Στο ντύσιμο των ανθρώπων κάθε εποχής απεικονίζονται από τη μια
οι κατακτήσεις τους σε κοινωνικό επίπεδο και από την άλλη η τάση τους για
διατήρηση των κατεστημένων μορφών έκφρασης, όπως χαρακτηριστικά φαίνεται από
την εμφάνιση των γυναικών, μέσω της οποίας δηλώθηκε η αλλαγή του κοινωνικού
τους ρόλου. Αυτή η ερμηνεία-προσέγγιση επαληθεύεται με συγκεκριμένα
παραδείγματα του πρώτου κειμένου.
Στην
τρίτη παράγραφο αναφέρεται ένα στοιχείο που συνιστά ορόσημο στην ιστορία της
μόδας, η επινόηση και η επικράτηση του μίνι. Αυτό εξέφρασε τη χειραφέτηση της
γυναίκας και την ανάγκη της για απελευθέρωση από τη σεξουαλική καταπίεση. Στη
συγκεκριμένη ενδυματολογική, λοιπόν, αλλαγή αποτυπώθηκε η γενικότερη
αντισυμβατική διάθεση της εποχής.
Εχθρός
των αλλαγών όμως, πάντα είναι η τάση για οπισθοδρόμηση που ίσως δίνει την
εντύπωση της σταθερότητας. Έτσι, η επάνοδος της χρήσης του μακιγιάζ, όπως
επισημαίνεται στην όγδοη παράγραφο, στο πλαίσιο της βιομηχανοποίησης και στο
όνομα της οικονομικής ανάπτυξης, ακύρωσε κάθε στοιχείο της γυναικείας
διαφορετικότητας. Οι ενδυματολογικές επιλογές, λοιπόν, κάθε εποχής αντικατοπτρίζουν
και ενισχύουν τα ιδιαίτερα φυσιογνωμικά της χαρακτηριστικά.
Α3.
«Η πασαρέλα και το μανεκέν έχουν μεταβάλει την ενδυμασία σε αποκαλυπτικό θέαμα
και το σώμα σε αντικείμενο».
Το
ένδυμα δεν εξυπηρετεί πια λειτουργικές ανάγκες του ανθρώπου όπως την προστασία
του από τις καιρικές συνθήκες ή την εξυπηρέτηση του στο χώρο της δουλειάς. Τα
ρούχα πια είναι διακοσμητικά στοιχεία ενός γυμνού σώματος το οποίο πρέπει να
«επιδεικνύεται» και να επιβάλλει τις αλλαγές που συμβαίνουν στην κοινωνία,
στους θεσμούς, στα ήθη και τις αξίες. Έτσι, η αποκαλυπτική ενδυμασία
διακηρύσσει την απελευθέρωση του ανθρώπου από τον μέχρι τώρα πουριτανισμό και
επιβάλλει την επικράτηση του ενστίκτου της σεξουαλικότητας η οποία πια
θεωρείται μέσο καταξίωσης και επιβεβαίωσης
Β1
α) Ενεργητική σύνταξη: Τα οικογενειακά δράματα και οι συναισθηματικές τρικυμίες
εκφράζουν αυτήν την τάση.
Ο
συντάκτης προτίμησε την παθητική σύνταξη, για να τονίσει το αποτέλεσμα της
ενέργειας στην οποία αναφέρεται. (την έκφραση οικογενειακών δραμάτων και συναισθηματικών
τρικυμιών). Το ύφος που υιοθετεί με την παθητική σύνταξη είναι περισσότερο
απρόσωπο και αντικειμενικό.
β)
Παθητική σύνταξη: Από την «ξανθιά» δεν έχει να παρουσιαστεί τίποτα το νέο, το
αποκαλυπτικό ή το προκλητικό. Ο συντάκτης προτίμησε την ενεργητική σύνταξη, για
να τονίσει το υποκείμενο που δρα (Η «ξανθιά»). Το ύφος που υιοθετεί με την ενεργητική
σύνταξη είναι περισσότερο προσωπικό και παραστατικό.
Β2.
χίπις, τζιν, μίνι, πασαρέλα, μανεκέν, μακιγιάζ. Μπορούν βέβαια να αναφερθούν
και άλλες λέξεις.
Β3.
Τρικυμία
Κυριολεκτική
χρήση: Η τρικυμία εμπόδισε το κρουαζιερόπλοιο να προσεγγίσει στο λιμάνι του
νησιού.
Μεταφορική
χρήση: Η κατάκτηση του πρωταθλήματος προκάλεσε τρικυμία συναισθημάτων στους
φιλάθλους της ομάδας.
Πηγή
Κυριολεκτική
χρήση: Πολλές πηγές και ποταμοί μολύνονται από την ανεξέλεγκτη χρήση
φυτοφαρμάκων.
Μεταφορική
χρήση: Η φύση αποτελούσε ανέκαθεν πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης και δημιουργίας.
Γ.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Ημερομηνία (π.χ. Ζάκυνθος, 18/3/2012)
Κύριε
διευθυντά,
Στην
εφημερίδα σας δημοσιεύθηκε πρόσφατα ένα κείμενο του κ. Καρκαγιάννη με τίτλο «Η
μόδα «παρενοχλεί» τη σεξουαλικότητα», με θέμα ανάλογο του τίτλου. Θα ήθελα με
την επιστολή μου να σχολιάσω το περιεχόμενο του κειμένου.
Α:
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η
ενδυμασία αποτελεί για τον άνθρωπο βιοτική, καθημερινή και αυτονόητη ανάγκη. Η
ανάγκη αυτή όμως, εξαιτίας της ραγδαίας ανάπτυξης της βιομηχανίας μόδας και της
επιθυμίας των ανθρώπων να εκφραστούν και μέσω του καλλωπισμού της εικόνας τους,
έχει οδηγήσει στην κυριαρχία της μόδας στις σύγχρονες κοινωνίες και στην
πολυποίκιλη επιρροή της στην καθημερινότητα του ανθρώπου και ιδιαίτερα του νέου.
Β:
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
1.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ
Α)
Είναι ένας σημαντικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης:
•
Απασχολεί έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων.
•
Bημιουργεί νέες θέσεις εργασίες και νέα εξειδικευμένα επαγγέλματα που
απαιτούνται στο χώρο της μόδας.
•
Αυξάνει την κατανάλωση και διευρύνει τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων
(επέκταση αγορών).
•
Βοηθά στην αύξηση του εθνικού εισοδήματος με τις εξαγωγές των προϊόντων.
•
Bιαφημίζει τις πολιτισμικές συνήθειες μιας χώρας, αφού οι σχεδιαστές μόδας
ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και προβάλλουν τη δουλειά τους στο εξωτερικό
διατηρώντας μεγάλα ή μικρά καταστήματα.
Β)
Επιδρά ευεργετικά στην ψυχολογία του ανθρώπου:
•
Απαλλάσσει τον άνθρωπο από την πλήξη και την ανία που δημιουργεί το παλιό και
το συνηθισμένο.
•
Ικανοποιεί την τάση των ανθρώπων για διάκριση από το κοινωνικό σύνολο, ώστε να
αισθάνονται ασφαλείς, «ωραίοι», αισιόδοξοι, δραστήριοι, γοητευτικοί, γεμάτοι αυτοπεποίθηση
και αποδεκτοί από τους άλλους.
•
Ικανοποιεί την έμφυτη τάση του ανθρώπου για αλλαγή, με εύκολο, πρακτικό και
λειτουργικό τρόπο.
•
Προσφέρει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να διαμορφώσει την προσωπικότητα του και
την κρίση του εφόσον του επιτρέπει να διαλέγει αυτό που του αρέσει και του
ταιριάζει μέσα από ένα μεγάλο αριθμό προϊόντων (π.χ. υιοθετεί το «στιλ» του
επιχειρηματία, του καλλιτέχνη κ.λπ.).
•
Ιδιαίτερα ο νέος βρίσκει έναν τρόπο έκφρασης και συμπεριφοράς και μάλιστα
αντικομφορμιστικό όπως ταιριάζει στην ηλικία του.
Γ)
Αναβαθμίζει το αισθητικό κριτήριο του ανθρώπου με νέα στοιχεία:
•
Καλλιεργεί το αισθητικό κριτήριο του ανθρώπου.
•
Αναπτύσσει την αίσθηση της κομψότητας και της ωραίας εμφάνισης παρακινώντας και
άλλους να τον μιμηθούν.
B)
Έχει παγκόσμια επιρροή
•
Προωθεί διεθνικές τάσεις (ειρήνη, συναδέλφωση, σεβασμός των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων κ.λπ.).
•
Παρακολουθεί τις εξελίξεις, τις νέες τάσεις, τους νεωτερισμούς και τους καθιστά
γνωστούς σε όλο τον κόσμο με εύκολο και πρακτικό τρόπο.
Ε)
Bημιουργεί πολιτισμό, γιατί αναγκάζει την επιστήμη και την τεχνολογία να αναζητά
νέα υλικά και νέα στοιχεία (π.χ. τα ρεύματα της τέχνης).
2.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ
Η
άκριτη προσκόλληση στις επιταγές της μόδας:
A)
Επιβαρύνει οικονομικά τον καταναλωτή
•
Αγορές υλικών αγαθών που καλύπτουν πλασματικές ανάγκες.
•
Οδηγείται στην υπερεργασία, γεγονός που συρρικνώνει τον ελεύθερο χρόνο του και
τον απομακρύνει από την ενασχόληση με δημιουργικές δραστηριότητες.
Β)
Bημιουργεί μια υλιστική αντίληψη για τη ζωή
•
Τα υλικά αγαθά συνιστούν προτεραιότητα και το άτομο αξιολογεί τα πάντα με
γνώμονα το χρήμα.
•
Εμπορευματοποιείται η ανθρώπινη επικοινωνία, καθίσταται επιφανειακή, επέρχεται
η διάβρωση των ανθρώπινων σχέσεων.
•
Καλλιεργεί μια αντίληψη σύμφωνα με την οποία η εξωτερική εμφάνιση ανάγεται σε
παράγοντα επιτυχίας, ευτυχίας και καταξίωσης
•
Το άτομο απομακρύνεται από την προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας άρτιας
προσωπικότητας.
•
Ταυτίζει το «φαίνεσθαι» με το «είναι», αδιαφορώντας για τα πνευματικά αγαθά.
•
Bεν καλλιεργεί τη σκέψη του και δεν ηθικοποιείται.
Γ)
Αποξενώνει τον άνθρωπο από τον εαυτό του-αλλοτρίωση
•
Υποχρεώνεται να ακολουθήσει έναν τρόπο ζωής (ενδυμασία, διασκέδαση, γλώσσα,
συμπεριφορά) ξένο προς την προσωπικότητά του και τις ανάγκες του.
B)
Αμβλύνει το αισθητικό κριτήριο
•
Το άτομο δε σχηματίζει προσωπική άποψη για το ωραίο.
•
Περιορίζεται η αυτονομία και η ελευθερία επιλογών.
•
Οδηγείται στην παθητικοποίηση και τη μαζοποίηση, καταστρέφεται η γόνιμη
πολυμορφία.
Ε)
Απομακρύνει από τη γνήσια ψυχαγωγία
ΣΤ)
Αναπτύσσει την ξενομανία
•
Ο καταναλωτής στρέφεται προς τα ξενικά προϊόντα, που του επιβάλλονται από τη
διαφήμιση, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης αγοράς.
Ζ)
Επιφέρει αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας ενός λαού.
•
Παραγκωνίζει την παράδοση
•
Τα ήθη και τα έθιμα θεωρούνται ξεπερασμένα και απορρίπτονται
•
Ο λαός οδηγείται στην τυποποίηση και την ομοιομορφία του κοσμοπολιτισμού.
3:
Η ΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΡΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ.
•
Οι νέοι να συνειδητοποιήσουν ότι η μόδα δεν αποτελεί αυτοσκοπό.
•
Να θέτουν προσωπικά κριτήρια στην μόδα, ώστε να μην γελοιοποιούνται με επιλογές
που δεν εναρμονίζονται με την προσωπικότητα τους.
•
Να μη μονοπωλεί το ενδιαφέρον τους και να τους απομακρύνει από τις πνευματικές
τους αναζητήσεις.
•
Να εφαρμόζουν και στη μόδα, όπως και σε κάθε εκδήλωση της ζωής τους, τη θέση
των αρχαίων «μέτρον άριστον».
•
Να επιμένουν στο «είναι» και όχι στο «φαίνεσθαι», δηλαδή στην ουσία και όχι
στην εικόνα.
•
Να αξιολογούν και να συναναστρέφονται τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν με
κριτήριο την αξία τους και όχι την εικόνα τους.
Γ:
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η
καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου και ιδιαίτερα του νέου θέτει συνεχώς
προκλήσεις που αγγίζουν το σύνολο των δραστηριοτήτων του. Ο νέος άνθρωπος
οφείλει να δρα με ψυχραιμία και κριτική σκέψη και να επενδύει στην ουσία των
ανθρώπινων σχέσεων και της κοινωνικής ζωής, τα οποία αποτελούν ισχυρό αντίβαρο
στις υπερβολές της μόδας.
Με εκτίμηση
ΚΕΙΜΕΝΟ
Μόδα: τι θέλει ο
νέος να μας πει μέσω αυτής;
(Φροντιστήρια Πουκαμισάς)
Μητέρα
έφηβης διηγείται ότι συνεχείς εντάσεις προκύπτουν μεταξύ τους, επειδή διαφωνούν
για το πώς πρέπει να ντύνεται η κόρη της. Συγκεκριμένα, μεταφέρει τις εξής
παρατηρήσεις, ως προς τη συμπεριφορά του παιδιού της: «Κάθε φορά που πρόκειται
να βγει, κάθεται με τις ώρες στον καθρέφτη και δοκιμάζει ρούχα. Τελικά, φορά ό,
τι πιο εκκεντρικό μπορείτε να φανταστείτε, που, μάλιστα, δεν ταιριάζει με την
ηλικία της. Πέρα από αυτό, κάθε Σάββατο πηγαίνει με τις φίλες της στα μαγαζιά
και δε σταματά να ζητά διαρκώς κάτι καινούργιο να της αγοράσω, ακόμη και όταν
αυτό είναι εντελώς περιττό για την ίδια. Αν τολμήσω να αρνηθώ, καταλαβαίνετε …
θα ακολουθήσει ομηρικός καυγάς .»
H
διαμάχη γονιών και παιδιών για τα ρούχα είναι κλασική, άλλες φορές επειδή
φορούν πολύ περίεργα ή προκλητικά ρούχα, άλλοτε γιατί επιθυμούν να αγοράζουν
συνεχώς ρούχα ή και γιατί φοράνε διαρκώς τα ίδια. Οπότε, είναι φανερό ότι το
χάσμα των γενεών εντοπίζεται και στο επίπεδο της μόδας.
Σε
κάθε περίπτωση, πάντως, η μόδα είναι στοιχείο αναπόσπαστα δεμένο με τους
εφήβους, γιατί ενέχει την αλλαγή που εκφράζει την ηλικία τους. O έφηβος είναι
πολύ φυσικό να «αρπάζει» όποιο νέο ρεύμα κυκλοφορεί στα ρούχα, στη μουσική, στη
διασκέδαση, γιατί θεωρεί πως ό ,τι αλλάζει είναι «εφηβικό» και, συνεπώς, «δικό
του». Και ας μην ξεχνάμε ότι ένα παιδί στην εφηβεία βρίσκεται στην ηλικία του
πειραματισμού και των αναζητήσεων.
Στο
πλαίσιο αυτό, λοιπόν, οι γονείς, αντί να βιαστούν να εκδηλώσουν τη δυσαρέσκειά
τους, απορρίπτοντας τον νέο, θα πρέπει να διεισδύσουν στον συμβολισμό που
κρύβουν αυτές οι ενδυματολογικές επιλογές. Ας γίνει κατανοητό ότι ο έφηβος,
μέσα από το ντύσιμό του, κάνει τα πρώτα βήματα για να αναζητήσει την ταυτότητά
του και, παράλληλα, να εκφραστεί και να παρουσιάσει την επιδοκιμασία του ή την
αποδοκιμασία του απέναντι σε ό,τι τον απασχολεί. Με αυτό τον τρόπο, προσελκύει
άτομα με τις ίδιες ανησυχίες και εισέρχεται σε παρέες ή τις δημιουργεί , στις
οποίες νιώθει αποδεκτός, ενισχύοντας, έτσι, την αυτοπεποίθησή του.
Σημαντικό,
επίσης, στοιχείο αποτελεί το ότι ο νέος θέλει διακαώς1 να ζει στο σήμερα και
ριψοκίνδυνα. Δεν μπορεί να μην ακολουθήσει μία από τις κυρίαρχες τάσεις της
εποχής του, εφόσον επιθυμεί να νιώσει ότι δεν είναι στάσιμος και ξεπερασμένος,
αλλά ότι συνδημιουργεί τη γενιά του. Φυσικά, δεν του αρκεί μόνο αυτό. Όταν το
«μοδάτο» είναι ανθυγιεινό ή οδυνηρό (νευρική ανορεξία, αυτοτραυματισμός ),
ασκεί τη γοητεία του απαγορευμένου σε αυτόν και τον κάνει να νιώθει ότι βάζει
ένα στοίχημα με τον εαυτό του να υπερβεί τα φυσιολογικά όριά του ( αδιαφορεί
για τον πόνο - επιβάλλεται στα θέλω του ). Η κατάσταση, όμως, αυτή του προσδίδει
ψευδαίσθηση δύναμης και όχι πραγματική δύναμη (οι εν λόγω επιλογές, στην ουσία,
συνιστούν αδυναμία, εφόσον θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και την υγεία του)…
Ο
γονέας, λοιπόν, είναι εκείνος που καλείται να ξυπνήσει τις ξεχασμένες νεανικές
ανησυχίες του και να μπει στη θέση του εφήβου, με στόχο να γίνει «γνωστός» σε
αυτόν, αυτός ο «άγνωστος» έφηβος. Η βαθιά κατανόηση του συμβολισμού των
επιλογών των εφήβων μπορεί να οδηγήσει στις κατάλληλες ερωτήσεις, στο πλαίσιο
του οικογενειακού διαλόγου, ώστε να προβληματιστεί ο νέος για τις
ενδυματολογικές του επιλογές και για το τι αυτές εκφράζουν, το πόσο αυτές τον
εξυπηρετούν, τον απελευθερώνουν ή τον φυλακίζουν. Οι ενήλικες, επομένως,
οφείλουν να παίξουν τον ρόλο τους και, σαν τον Σωκράτη, να οδηγήσουν στην
αλήθεια τον νέο, εκμαιεύοντάς την και όχι επιβάλλοντάς την.
Διασκευασμένο άρθρο από το διαδίκτυο
1.Διακαώς:
με έντονο, θερμό τρόπο
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α1.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, για ποιους λόγους διαφωνούν οι γονείς με τις
ενδυματολογικές επιλογές των παιδιών; Να παρουσιάσετε τις απόψεις σας, στο
πλαίσιο μιας παραγράφου 80-100 λέξεων. Η παράγραφός σας να είναι δομικά πλήρης.
(Μονάδες 15)
Α2.
α) Να επισημάνετε τη δομή (6 μονάδες) και τον τρόπο ανάπτυξης της τελευταίας
παραγράφου του κειμένου (4 μονάδες) («Ο γονέας, λοιπόν, … επιβάλλοντάς την.»).
Να τεκμηριώσετε τις επιλογές σας με αναφορές στο κείμενο.
(Μονάδες 10)
β)
Με ποια συλλογιστική πορεία (παραγωγική – επαγωγική) αναπτύσσει τις σκέψεις του
ο συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου («H διαμάχη γονιών και παιδιών…
και στο επίπεδο της μόδας.»); Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
(Μονάδες 6)
Β1.
Να γράψετε συνώνυμα για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου:
εκκεντρικό– διαρκώς – θεωρεί – κατανοητό – ψευδαίσθηση .
(Μονάδες 5)
Β2.
Να γράψετε αντώνυμα για καθεμιά από τις λέξεις του κειμένου με τα έντονα
γράμματα: ενισχύοντας – σημαντικό – κυρίαρχες – ανθυγιεινό – κατάλληλες .
(Μονάδες 5)
Β3.
Να επισημάνετε το νόημα που προσδίδουν στη ροή και συνοχή του λόγου οι
συνδετικές λέξεις : λοιπόν (4η παράγραφος ) , επίσης (5η παράγραφος), φυσικά
(5η παράγραφος) , όταν (5η παράγραφος) , όμως (5η παράγραφος).
(Μονάδες 5)
Β4.
Να εντοπίσετε τη χρήση της γλώσσας ( μεταφορική – κυριολεκτική ) στις παρακάτω
προτάσεις και να τις μετατρέψετε, χρησιμοποιώντας την αντίθετη λειτουργία της
γλώσσας από αυτή που βρίσκονται:
«
θα ακολουθήσει ομηρικός καυγάς »
«
O έφηβος είναι πολύ φυσικό να «αρπάζει» όποιο νέο ρεύμα κυκλοφορεί στα ρούχα»
(Μονάδες 4)
Γ1.
Σε μία εκδήλωση του σχολείου σας, που έχει ως στόχο να εκφραστεί η αισθητική
και η οπτική του εφήβου στη μόδα, αποφασίζετε να παρουσιάσετε, σε μία μαθητική
επίδειξη μόδας, τις πιο πρωτότυπες ενδυματολογικές δημιουργίες συμμαθητών σας.
Έπειτα, θα ακολουθήσει συζήτηση και προβληματισμός πάνω στο διαχρονικό και,
παράλληλα, τόσο σύγχρονο αυτό φαινόμενο. Καλείστε, λοιπόν, σε μία ομιλία σας
(350-400 λέξεις) να επεξηγήσετε στους συμμαθητές σας τους λόγους που εσείς οι
νέοι οδηγείστε στην υιοθέτηση των τάσεων της μόδας και να προειδοποιήσετε για
τις αρνητικές καταστάσεις που προκύπτουν, από την απόλυτη ταύτιση με αυτήν.
(Μονάδες 50)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1)
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η ανατρεπτική ματιά του νέου στο ντύσιμο αποτελεί το
«μήλον της έριδος» στη σχέση του με τον ενήλικο. Οι γονείς, συγκεκριμένα,
αντιδρούν με τη στάση του να υιοθετεί ακραία στοιχεία στο στυλ του.
Αντιλαμβάνονται ότι, συχνά, αυτό είναι κακόγουστο, αλλά και ότι δεν
εναρμονίζεται με την ηλικία του. Όμως, η πραγματική τους απογοήτευση προκύπτει
όταν αφύσικες ή και επικίνδυνες, για την υγεία του, συμπεριφορές παρουσιάζονται
στον τρόπο που αντιμετωπίζει την εμφάνισή του, με αποτέλεσμα, είτε την
προσκόλλησή του σε συγκεκριμένη ενδυμασία είτε την παραμέληση της υγείας του. Η
αντισυμβατικότητα, λοιπόν, του νέου σε αυτές τις περιπτώσεις δεν τον ωφελεί και
επισύρει τη διαφωνία των γονέων.
Α2)
α) Η θεματική περίοδος εντοπίζεται στο χωρίο: «Ο γονέας, λοιπόν, είναι εκείνος…
αυτός ο «άγνωστος» έφηβος.», όπου παρουσιάζεται το θέμα της παραγράφου. Στο
τμήμα της παραγράφου «Η βαθιά κατανόηση… απελευθερώνουν ή τον φυλακίζουν.»
βρίσκονται οι λεπτομέρειες - σχόλια, όπου και αναπτύσσεται η επιχειρηματολογία
της παραγράφου. Στο χωρίο: «Οι ενήλικες, επομένως, οφείλουν... και όχι
επιβάλλοντάς την» παρουσιάζεται η περίοδος κατακλείδα, όπου ο συγγραφέας
καταλήγει σε ένα συμπέρασμα, ως προς τα προηγούμενα νοήματα της παραγράφου.
Τρόπος
ανάπτυξης: αίτιο – αποτέλεσμα (αίτιο: «Η βαθιά κατανόηση του συμβολισμού των
επιλογών των εφήβων…» / αποτελέσματα: «… μπορεί να οδηγήσει στις κατάλληλες
ερωτήσεις, στο πλαίσιο του οικογενειακού διαλόγου, ώστε να προβληματιστεί ο
νέος για τις ενδυματολογικές του επιλογές και για το τι αυτές εκφράζουν, το
πόσο αυτές τον εξυπηρετούν, τον απελευθερώνουν ή τον φυλακίζουν.»).
β)
Ο συγγραφέας στη συγκεκριμένη παράγραφο οργανώνει τις σκέψεις του μέσω της
επαγωγικής συλλογιστικής πορείας. Ξεκινάει, λοιπόν, από ειδικές σκέψεις
–προκείμενες και καταλήγει σε ένα γενικό συμπέρασμα, σε σχέση με αυτές. Πιο
αναλυτικά, οι ειδικές αυτές σκέψεις παρουσιάζουν τις αιτίες δυσαρέσκειας των
γονέων που προκύπτουν από τις ενδυματολογικές επιλογές των παιδιών « άλλες
φορές επειδή φορούν… διαρκώς τα ίδια ρούχα.», ενώ το ευρύτερο συμπέρασμα, στο
οποίο καταλήγει ο συγγραφέας, είναι το ότι, σε επίπεδο μόδας, εκφράζεται το
χάσμα των γενεών .
Β1)
Συνώνυμα
Εκκεντρικό
ιδιόρρυθμο – ιδιότροπο – αλλόκοτο - παράξενο
Διαρκώς
αδιαλείπτως – ασταμάτητα - συνεχώς
Θεωρεί
πιστεύει
Κατανοητό
αντιληπτό – ευνόητο – ευκρινές
Ψευδαίσθηση
αυταπάτη – πλάνη
Β2)
Αντώνυμα
Ενισχύοντας
αποδυναμώνοντας – μειώνοντας - υποσκάπτοντας – υπονομεύοντας
Σημαντικό
ασήμαντο
Κυρίαρχες
δευτερεύουσες – υποδεέστερες
Ανθυγιεινό
υγιές
Κατάλληλες
ακατάλληλες – ασύμβατες – ανάρμοστες
Β3)
-
Με τη λέξη « λοιπόν » (4η παράγραφος ) δηλώνει το συμπέρασμα ως προς τα νοήματα
της προηγούμενης παραγράφου του κειμένου .
-
Η λέξη « επίσης » (5η παράγραφος) συνδέει τα νοήματα μέσω της προσθήκης –
συμπλήρωσης
-
Με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης «φυσικά» (5η παράγραφος) δίνεται έμφαση
–βεβαιότητα στο νόημα που ακολουθεί σε σχέση με τα προηγούμενα .
-
Ο σύνδεσμος «όταν» (5η παράγραφος) φανερώνει τη χρονικοϋποθετική σχέση ανάμεσα
στην πρόταση που προηγείται και την επόμενη .
-
Η λέξη «όμως» (5η παράγραφος) συνδέει τα νοήματα μέσω της αντίθεσης .
Β4)
Στις συγκεκριμένες προτάσεις χρησιμοποιείται η μεταφορική ( συνυποδηλωτική
-ποιητική ) λειτουργία της γλώσσας. Το περιεχόμενο αυτών, εκπεφρασμένο με βάση
την αναφορική λειτουργία της γλώσσας, θα είχε την εξής μορφή:
«
θα ακολουθήσει μεγάλος καυγάς »
«
O έφηβος είναι πολύ φυσικό να μιμείται όποια μόδα υπάρχει στα ρούχα »
Γ1.
Παραγωγή λόγου
Επικοινωνιακό
πλαίσιο: εκδήλωση στο σχολείο (προσφώνηση, αποφώνηση, αμεσότητα στο ύφος,
διατήρηση του επικοινωνιακού ύφους και κατά τη διάρκεια της ανάλυσης, χρήση α΄
, β΄ και γ΄ προσώπου).
Προσφώνηση
:
Αξιότιμε
κύριε Διευθυντά ,
Αξιότιμοι
κ. καθηγητές ,
Αγαπητές
συμμαθήτριες και αγαπητοί συμμαθητές,
Εμείς
ως νέοι, όπως είναι γνωστό, θέλουμε να ζήσουμε στην εποχή μας και μέσα σε αυτή
να διαμορφώσουμε την προσωπικότητα μας και να εξελιχθούμε. Αναζητούμε πρότυπα
,κατευθύνσεις ,τάσεις που θα αποτελέσουν πυξίδες στη διερεύνηση του κόσμου που
μας περιβάλλει και θέλουμε, συνεπώς, από αυτά να εμπνευστούμε και να αγαπήσουμε
την καθημερινότητά μας . Μας κατηγορούν πολλές φορές για την εμμονή στην
εξωτερική μας εμφάνιση ,για τη βαρύτητα που δίνουμε στις τάσεις της μόδας, αλλά
πρέπει να γίνει κατανοητό ότι είμαστε το πιο νέο κομμάτι του σήμερα και είναι
αδύνατο να μην αλληλεπιδράσουμε με αυτές .
Η
μόδα είναι η κυρίαρχη, κατά περιόδους, τάση στην ένδυση ,στην υπόδηση ,στο στυλ
που υιοθετεί ένα άτομο. Έχει εφήμερο χαρακτήρα και γι’ αυτό συνεχώς
μεταβάλλεται, ώστε να κρατά το ενδιαφέρον του κοινού σε υψηλά επίπεδα . Εμείς,
ως έφηβοι, μαγευόμαστε από τον κόσμο της και γι αυτό παρακολουθούμε και
υιοθετούμε αυτές τις αλλαγές .Σίγουρα η έντονη αυτή έλξη που νιώθουμε γι’ αυτή
σχετίζεται με τα ιδιαίτερα στοιχεία τόσο της ευαίσθητης αυτής ηλικίας μας, αλλά
και της ίδιας της εποχής μας . (α ζητούμενο =οι λόγοι που εμείς οι νέοι
οδηγούμαστε στην υιοθέτηση των τάσεων της μόδας)
-
Ο νέος έχει έντονο το στοιχείο της φιλαρέσκειας –επιθυμεί να εντυπωσιάζει και
να ξεχωρίζει – τολμά να φορέσει την τελευταία λέξη της μόδας, με στόχο να
αποτελεί συνεχώς το αντικείμενο συζήτησης –απολαμβάνει τα θετικά σχόλια –αποκτά
αυτοπεποίθηση και τονώνεται ψυχολογικά. Τα βλέμματα τραβά περισσότερο η
εκκεντρικότητα/νέα τάση στο ντύσιμό του, οπότε έχει το περιθώριο να βελτιώσει
την εικόνα του, τονίζοντας τα θετικά και αποκρύπτοντας τα εμφανισιακά
ελαττώματά του.
-
Η φύση των νέων είναι αντιδραστική , επιζητούν την αλλαγή και την καινοτομία
.Θέλουν να αποστασιοποιηθούν από το καθιερωμένο –συντηρητικό στυλ και να
σφραγίσουν την εποχή τους με την παρουσία τους .Απεχθάνονται τη ρουτίνα ,την
επανάληψη και παρασύρονται από την επιφανειακή αυτή μεταμόρφωση που παρέχει ο
συρμός (=μόδα) . Ακολουθούν το εκκεντρικό ,το ακραίο ,προκαλούν τον ενήλικο και
εκπέμπουν το μήνυμα ότι δεν είναι η επέκτασή του, αλλά ότι είναι μοναδικοί και
σκοπεύουν να ανατρέψουν ό,τι τους περιορίζει .
-
Οι φορείς παιδείας υπολειτουργούν σε βαθμό που δεν έχουν πολύπλευρα συνδράμει
στο να διαμορφώσουν προσωπικότητες με άμυνες και κριτική ικανότητα στα ποικίλα
φαινόμενα της εποχής τους. Στο σχολείο προωθείται η στείρα απομνημόνευση και η
χρησιμοθηρική αντιμετώπιση της γνώσης –Στην οικογένεια εκλείπει ο διάλογος ,ο
προβληματισμός και η συμβουλή (τυπική συμβίωση γενεών –μοναδικός στόχος η
κάλυψη των υλικών αναγκών).
Διαμόρφωση
πεζών προσωπικοτήτων που αντιμετωπίζουν επιφανειακά τη ζωή τους-επιρρεπείς στα
κελεύσματα της μόδας .
-
Καταιγισμός διαφημιστικών μηνυμάτων πάνω σε αξεσουάρ, είδη υπόδησης και ένδυσης
επιβάλλουν ένα συγκεκριμένο στυλ .Ο νέος, γεννημένος σε αυτήν την τεχνολογική
εποχή και εξοικειωμένος με το διαδίκτυο και τα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης,
γίνεται εύκολο θύμα, μέσω της άμεσης επαφής με τις εικόνες της μόδας
(διαφήμιση) . Παράλληλα, μεγάλο κομμάτι εκπομπών, είτε με τη μορφή γκρίζας
διαφήμισης είτε με ειδικές στήλες αφιερωμένες στη μόδα, αλλά, πολλές φορές, και
με μόνη θεματολογία τη νέα τάση, εθίζουν τον νέο στην αναζήτηση του αναλώσιμου
–του «trendy».
-
Βασικός στόχος του νέου να εισέλθει στην κοινωνία των ομηλίκων του – γνωρίζει ότι
η εικόνα του καθορίζει την αποδοχή ή την απόρριψη που θα λάβει από τους
συμμαθητές του -Προσπαθεί να υιοθετεί τη μόδα της εποχής του, για να μη
θεωρηθεί συντηρητικός ,οπισθοδρομικός -Έχει έντονη την ανάγκη του ανήκειν
,θέλει να μη χάσει την ευκαιρία, λόγω της εντύπωσης που δίνει να γίνει μέλος
μιας παρέας ,να αποκτήσει φιλικές και προσωπικές σχέσεις .
Η
ιδιοσυγκρασία μας ως έφηβοι και η ευκολία στο να εντυπωσιαζόμαστε από το
εφήμερο ,μας οδηγεί, πολλές φορές, στην άκριτη αποδοχή οποιουδήποτε στοιχείου προβάλλεται
ως διαφορετικό σε σύγκριση με τα όσα αποτελούν το καθιερωμένο ,το ήδη γνωστό
.Ταυτίζουμε το εφήμερο με το καινοτόμο ,δεν το αξιολογούμε και πειθήνια το
ακολουθούμε ,δεν αλληλεπιδρούμε με την εποχή , απλά αποδεχόμαστε .Η μόδα, τότε,
παύει να δίνει επιλογές και μετατρέπεται σε εθισμό που μόνο αρνητικά μπορεί να
επιδράσει στο άτομο. (β ζητούμενο= να προειδοποιήσετε για τις αρνητικές
καταστάσεις που προκύπτουν από την απόλυτη ταύτιση με αυτή)
-
Ακολουθεί ο νέος την καταναλωτική τάση της εποχής – Συσσωρεύει άχρηστα
προϊόντα, με σκοπό να εντυπωσιάσει μια σεζόν και έπειτα να τα αναπληρώσει με
νέα – υιοθετεί τη λογική του «ψωνίζω, άρα υπάρχω» – θεωρεί τη διαδικασία της
αγοράς ως ένα τρόπο διασκέδασης .Μετατρέπεται σε έναν παράλογο καταναλωτή,
χωρίς κριτήρια στις αγορές του- άγεται από το πολυδιαφημισμένο αγαθό .
-
Αίσθημα κατωτερότητας για τα άτομα που δεν μπορούν να καταναλώσουν με τους
ρυθμούς που επιβάλλει η εποχή . Άγχος –αγωνία, γιατί φοβούνται ότι δεν μπορούν
να έχουν την ελκυστική εικόνα που απαιτείται – προβλήματα κοινωνικοποίησης –
εσωστρέφεια /προβληματισμένος ανούσια ο άνθρωπος – περιθωριοποίηση .
-
Καλλιεργείται ο μιμητισμός σε ό,τι κυριαρχεί ως τάση .Το άτομο δεν εκφράζει με
την εικόνα του την ιδιαιτερότητά του ,απλά γίνεται ένα κομμάτι του συνόλου –
μαζοποιείται .Είναι εκείνη η στιγμή που η μόδα μετατρέπεται σε «στολή» και το
άτομο χάνει την ελευθερία της επιλογής μέσα σε αυτή -Εδραιώνεται η ομοιομορφία
- η πρωτοτυπία και η μοναδικότητα γίνονται αντιληπτές ως ελαττώματα .
-
Υλισμός – «φαίνεσθαι» – Άτομο, μία επιδειξιομανής προσωπικότητα –ατομιστής
–εγωιστής –αδιαφορεί για την κοινωνία –για τα τεκταινόμενα της εποχής του –την
απόκτηση ουσιαστικών ανθρώπινων σχέσεων –παραγκωνίζει τα ουσιώδη –επικρατεί
σύγχυση ως προς τις αξίες του .Σαν ένας άλλος νάρκισσος, θαμπώνεται από τη θέα
της εικόνας του και της παρέχει όλη του την ύπαρξη.
-
Οι οικονομικοί κολοσσοί με τις τεράστιες διαφημιστικές εκστρατείες τους
επιβάλλουν τις τάσεις της μόδας –προέρχονται από οικονομικά ισχυρές χώρες
–προωθούν τον πολιτισμό τους (καταναλώνοντας ένα προϊόν, καταναλώνω ένα κομμάτι
του πολιτισμού της χώρας προέλευσής του) –κίνδυνος: απώλεια της παγκόσμιας
πολιτιστικής ποικιλίας –αλλοτρίωση της εθνικής ταυτότητας – παγκόσμια
ομοιομορφία σε επίπεδο εμφάνισης –συμπεριφοράς - τρόπου ζωής .
Το
μέτρο και η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας είναι τα στοιχεία που μπορούν να
δώσουν τη λύση στον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο της μόδας
.
Ζητώ,
λοιπόν, από το σχολείο , τις οικογένειές μας ,τα ΜΜΕ περισσότερο προβληματισμό
,ολόπλευρη προσέγγιση των φαινομένων που απασχολούν την κοινωνία μας και
εναύσματα, σαν το σημερινό, που συνδύασε τόσο την ανάδειξη του ταλέντου και της
οπτικής μας, όσο και τη διερεύνηση της πραγματικής έννοιας της μόδας .
Επιφώνηση κάτω δεξιά :
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου