ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (με απαντήσεις)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’ : Ο Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Α.1. Να δώσετε το περιεχόμενο των όρων:

• Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ
• Χάρτης του Ατλαντικού
• ΠΕΕΑ

9 μ.

Α.2.  Να επιβεβαιώσετε ή να απορρίψετε τις ακόλουθες προτάσεις (Σ/Λ):

1. Η «ειρήνη για εκατό χρόνια» εξασφαλίστηκε κατά τον Νταλαντιέ, πρωθυπουργό της Αγγλίας, μετά τη Συνδιάσκεψη του Μονάχου.
2. Ο «αστραπιαίος πόλεμος» ήταν πολεμική τακτική που εισήχθη από τον Χίτλερ αξιοποιώντας τις μονάδες των βαρέων και ευέλικτων τεθωρακισμένων.
3. Η συνθηκολόγηση άνευ όρων της Γερμανίας υπογράφτηκε στις 9 Μαΐου 1945.
4. Στις 9 Αυγούστου 1945 οι Αμερικανοί έριξαν ατομική βόμβα στη Χιροσίμα.
5. Η «τελική λύση» ήταν το σχέδιο εγκλήματος της γενοκτονίας των Εβραίων από τη ναζιστική Γερμανία.
6. Τα Δωδεκάνησα ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα το 1948. [Εξετάσεις 2004, 2007]

6 μ.

Α.3. Να αναφέρετε τη συμβολή της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης εναντίον των δυνάμεων κατοχής.

10 μ.

Α.4. Τι γνωρίζετε για τη δίκη της Νυρεμβέργης και τη σημασία της για τη διεθνή κοινότητα;

10 μ.

Α.5. Τι γνωρίζετε για το Σύμφωνο της Καζέρτας και τα «Δεκεμβριανά»;

15 μ.

Β.1. Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τι γνωρίζετε για:

α) την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα

15 μ.

β) την ικανοποίηση των ελληνικών διεκδικήσεων στη Συνθήκη των Παρισίων (10 Φεβρουαρίου 1947)

10 μ.

1. Από το διάγγελμα του πρώτου Έλληνα Στρατιωτικού Διοικητή της Δωδεκανήσου, αντιναυάρχου Περικλή Ιωαννίδη, 27 Μαρτίου 1947

«Με βαθυτάτην χαράν και εθνικήν υπερηφάνειαν αναλαμβάνω σήμερον την διοίκησιν των

στρατιωτικώς κατεχομένων εδαφών της ελληνικής Δωδεκανήσου, την οποίαν μοι μετεβίβασαν αι

στρατιωτικαί δυνάμεις της μεγάλης και ευγενούς συμμμάχου μας Μεγάλης Βρετανίας.

Μετά τόσων αιώνων δουλείαν, εις τα εδάφη της Δωδεκανήσου κυματίζει από σήμερον η

γαλανόλευκος, η οποία κατά τον τελευταίον φοβερόν πόλεμον περιεβλήθη με νέαν δόξαν.

Εκ μέρους της Μητρός Ελλάδος σας φέρω τον χαιρετισμόν της ελευθερίας. Αι σκέψεις όλων

των Ελλήνων, στρέφονται σήμερον με αγάπη προς τους αδελφούς Δωδεκανησίους και

συμμερίζονται την χαράν σας δια το ιστορικόν αυτό γεγονός.

Την διοίκησιν θα ασκήσω με πνεύμα δικαιοσύνης, ευνομίας και ισοπολιτείας. Θα προστατεύσω

χωρίς διακρίσεις όλα τα δικαιώματα των πολιτών, τα οποία προστατεύουν οι ελληνικοί

θεσμοί και το δημοκρατικόν καθεστώς της ελευθέρας Ελλάδος. Ουδείς θα αδικηθή και ουδεμία

νόμιμος αξίωσις θα παραγνωρισθή».

Λένα Διβάνη , Φωτεινή Κωνσταντοπούλου (επιμ.),

Δωδεκάνησος: Η μακρά πορεία προς την ενσωμάτωση. Διπλωματικά έγγραφα

από το Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, Υπουργείο Εξωτερικών,

Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 1996, σ. 296.

2. Τα Δωδεκάνησα γιορτάζουν την ένωση με την Ελλάδα

«ΡΟΔΟΣ 30 Μαρτίου (Του απεσταλμένου μας). –

Τας πρωινάς ώρας τής χθες, ενώ τα πλήθη της Ρόδου περιέτρεχαν τας οδούς εν εξάλλω ενθουσιασμώ, εν αναμονή της αυριανής ιστορικής ημέρας, κατάπλευσεν εις τόν λιμένα έχουσα μέγα σημαιοστολισμόν η κορβέττα “Κριεζής” με κυβερνήτην τον οδηγόν της μοίρας αντιτορπιλλικών, υιόν του ναυάρχου, πλοίαρχον κ. Θ. Κουντουριώτην. Εις την πρώραν του ελληνικού πολεμικού παρατεταγμένη η μουσική του “Αβέρωφ” ευθύς αμέσως ήρχισε παιανίζουσα το “Μαύρη ειν’ η νύχτα στα βουνά”, ενώ το υπόλοιπον πλήρωμα παρατεταγμένον εις “τάξιν αγκυροβολίας” μετά κόπου συνεκράτει τήν συγκίνησίν του. Την στιγμήν αυτήν που οι ήχοι της μουσικής του πλοίου αντήχουν εις την μαρτυρικής νήσον, οι χιλιάδες των κατοίκων της Ρόδου με δάκρυα εις τους οφθαλμούς κατέκλυζον την παραλίαν ζητωκραυγάζοντες και αλλόφρονες εξ ενθουσιασμού αλληλοησπάζοντο».

Π. Παλαιολόγος, εφ. Τα Νέα, 31 Μαρτίου 1947.

Β.2. Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στο έγκλημα της γενοκτονίας των Εβραίων κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

25 μ.

Το Ολοκαύτωμα και οι ευθύνες των απλών πολιτών

«Τι έχουμε τώρα να πούμε στα παιδιά μας; θα θυμηθώ τα λόγια της Λιλής Ζωγράφου, η οποία στο έργο της "Μικαέλ" γράφει: "Όταν βλέπω έναν Εβραίο, εγώ που έρχομαι από το άλλο στρατόπεδο, από αυτούς δηλαδή που επέτρεψαν και που οδήγησαν στο Άουσβιτς, δεν έχω ούτε λόγια ούτε πια έρεισμα για την περηφάνια μου". Αυτά είναι τα λόγια που μπορούμε να πούμε στα παιδιά μας εμείς που ερχόμαστε από το άλλο στρατόπεδο. Γιατί η Σοά [: η εβραϊκή λέξη για το Ολοκαύτωμα] δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τους Εβραίους. Η εβραιοκτονία είναι το τέλος του ευρωπαϊκού πολιτισμού και του ευρωπαϊκού πνεύματος έτσι όπως έζησε αιώνες και αιώνες τώρα. Απέραντη η φρίκη, αμέτρητη η οδύνη και ακόμα πιο απέραντη η αισχύνη. Και ας μη βρίσκουμε δικαιολογίες ή αιτιάσεις για έναν καλύτερο ύπνο. Άλλοι λέγοντας ότι υπάρχουνε οι Χίτλερ [...] άλλοι αρνούμενοι την εβραιοκτονία και άλλοι μιλώντας δεξιά κι αριστερά για γενοκτονίες, χωρίς να ξέρουν ότι η γενοκτονία, η Σοά των Εβραίων, είναι μοναδική• και είναι μοναδική για έναν μονάχα λόγο, γιατί για πρώτη φορά στην ιστορία ο άνθρωπος αρνήθηκε στον συνάνθρωπο του, όχι την ιδιότητα να είναι Εβραίος, την ιδιότητα να είναι άνθρωπος. Αυτό έγινε μία φορά μόνο στην ιστορία και δεν πρέπει ποτέ να ξαναγίνει. Ας γρηγορούμε όμως, ας γρηγορούμε και ας μην ξεχάσουμε αυτό που ένας Γερμανός πάστορας έγραψε λίγο πριν πεθάνει, γιατί και ο Μπρεχτ το είπε: η κοιλία της φρίκης είναι έτοιμη να παιδογονήσει και πάλι. Ο πάστορας είπε ότι, όταν ήρθανε να πιάσουν τον γείτονά μου που ήταν Εβραίος, δε διαμαρτυρήθηκα, αφού δεν ήμουν Εβραίος. Όταν ήρθανε να πιάσουνε και τον άλλο μου γείτονα που ήτανε κομμουνιστής, δε διαμαρτυρήθηκα, αφού δεν ήμουν κομμουνιστής. Όταν λίγο πιο μακριά πιάσανε και κάτι καθολικούς Γερμανούς, δε διαμαρτυρήθηκα, αφού δεν ήμουν καθολικός. Όταν όμως ήρθαν να πιάσουν εμένα, δε βρέθηκε πια κανείς να διαμαρτυρηθεί! Αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε, γιατί για ποιον χτυπά η καμπάνα, χτυπά για τον καθένα μας και για όλους».

Ελένη Αρβελέρ, «Ημέρα Μνήμης», Χρονικά, έκδοση του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου της Ελλάδος, τ. ΚΘ', τεύχ. 201, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2006, σ. 66-67.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.1. Να δώσετε το περιεχόμενο των όρων:

• Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ

«Η υπογραφή στις 24 … της Πολωνίας» [σχ. βιβλίο, σελ 113]

• Χάρτης του Ατλαντικού

«Ο πρόεδρος Φραγκλίνος … να διέπουν τη διεθνή ζωή» [σχ. βιβλίο, σελ 117]

• ΠΕΕΑ

«Το πολιτικό παράγωγο … 1944» [σχ. βιβλίο, σελ 135]

Α.2. 1-Σ/2-Σ/3-Λ/4-Λ/5-Σ/6-Σ

Α.3. Η Εθνική Αντίσταση κατά των δυνάμεων του Άξονα και η σημασία της [σχ. βιβλίο, σελ 123-124]

Α.4. Η δίκη της Νυρεμβέργης [σχ. βιβλίο, σελ 129]

Α.5. «Κατά το Σύμφωνο … επί του πολιτειακού ζητήματος» [σχ. βιβλίο, σελ 135-136]

Β.1. α) [σχ. βιβλίο, σελ 138] «Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου … Κύπρου»

Οι πηγές μεταφέρουν το πανηγυρικό κλίμα με την είδηση της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα. Τα πλήθη κατέτρεχαν τους δρόμους σε έξαλλο ενθουσιασμό και στην ατμόσφαιρα υπήρχε διάχυτη συγκίνηση από την αναγγελία του ιστορικού γεγονότος. Ο αντιναύαρχος Ιωαννίδης, πρώτος Έλληνας Στρατιωτικός Διοικητής της Δωδεκανήσου, σε διάγγελμα του, υπόσχεται να προστατεύσει ισότιμα τα δικαιώματα όλων χωρίς διακρίσεις και να σταθεί πιστός φρουρός της νομιμότητας και του δικαίου.

β) [σχ. βιβλίο, σελ 138] « Η σύνδεση νωρίς … από  ό,τι αναμενόταν»

Β.2. [σχ. βιβλίο, σελ 129-131] « Ως μείζον έγκλημα … απανθρωπιάς και τρόμου»

Το κείμενο καταδικάζει το Ολοκαύτωμα των Εβραίων ως το τέλος του ευρωπαϊκού πνεύματος, ως επαίσχυντη πράξη και μοναδική σε φρίκη και αισχύνη. Είναι αξιοσημείωτο πως τονίζεται από τη συγγραφέα η άρνηση του ανθρώπου να δώσει στο συνάνθρωπο την ιδιότητα του να είναι άνθρωπος και είναι ένα γεγονός που δεν πρέπει επουδενί να επαναληφθεί.  Το κείμενο του Μπρέχτ τονίζεται ως προτροπή για σεβασμό, βοήθεια και αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο και για την ανθρωπιά που δε γνωρίζει διαχωρισμούς και διακρίσεις.