Στη θεματική της κοινωνίας παρουσιάζονται οι αναφορές που σχετίζονται με τις σχέσεις γηγενών και προσφύγων σε διάφορα επίπεδα της καθημερινής ζωής. Ο αριθμός των αναφορών επέτρεψε την κατηγοριοποίηση τους στις εξής κατηγορίες και υποκατηγορίες:
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ | ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ |
| Α. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ | |
| Β. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΠΡΟΣ ΓΗΓΕΝΕΙΣ | Β.1. ΛΕΚΤΙΚΗ ΒΙΑ Β.2. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ Β.3. ΕΚΦΡΑΣΗ ΜΙΣΟΥΣ |
| Γ. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΓΗΓΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ | Γ.1. ΑΠΟΡΡΙΨΗ Γ.2. ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ Γ.3. ΑΠΟΔΟΧΗ Γ.4. ΠΑΡΟΧΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Γ.5. ΑΙΣΘΗΜΑ ΦΟΒΟΥ |
| Δ. ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ | Δ.1. ΥΠΑΡΞΗ ΣΧΕΣΕΩΝ Δ.2. ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΣΧΕΣΕΩΝ Δ.3. ΥΠΑΡΞΗ ΕΠΙΓΑΜΙΩΝ Δ.4. ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΕΠΙΓΑΜΙΩΝ Δ.5. ΥΠΑΡΞΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Δ.6. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΣΧΕΣΕΩΝ |
Α. Στην κατηγορία του χωροταξικού διαχωρισμού οι αναφορές τονίζουν το διαχωρισμό των γηγενών από τους πρόσφυγες, από άποψη χωριού και γειτονιάς, Στο χωριό μου ήταν δύο μαχαλάδες. Ο ένας για ντόπιους και ο άλλος για πόντιους. Πρώτα ζούσα στους εντόπιους και μετά που παντρεύτηκα πήγα στο μαχαλά των ποντίων - Εγώ ζούσα στο μαχαλά των ντόπιων αλλά έβλεπα τους πόντιους γιατί το σχολείο ήταν στο δικό τους μαχαλά - Δεν μπορούσαμε να κατεβούμε καθόλου στον άλλο μαχαλά - Ήμασταν δυο ξεχωριστές ομάδες - Ο ντόπιος μαχαλάς βρισκόταν πάνω στο βουνό, γιατί οι Τούρκοι είχαν κάτω τα πιο εύφορα εδάφη και όταν έφυγαν το κράτος τα έδωσε στους πρόσφυγες - Υπήρχαν δύο γειτονιές και δεν είχαν επαφή καμιά μεταξύ τους - Μας χώριζε ο ποταμός.
Β. Σχετικά με τη συμπεριφορά των προσφύγων απέναντί τους, οι γηγενείς τη θεωρούν αρνητική, που από τη μια εκφράζεται με λεκτική βία, Μας απειλούσαν - Είχε και τον γραμματέα από πίσω. Επειδή ο άντρας μου είχε γίνει πρόεδρος του χωριού, μας έλεγαν κομμουνιστές - Έρχονταν οι πόντιοι και σε απειλούσαν να τους ψηφίσεις - Δεν πρόσεχαν τα λόγια τους, σε βρίζανε - Απειλές όμως υπήρχαν. Απειλούσαν οι πόντιοι εμάς να πάρουν και τα δικά μας τα οικόπεδα. Τα έδιναν οι ντόπιοι γιατί από πουθενά δε θα έβρισκαν δικαίωση - Έρχονταν οι πόντιοι και έλεγαν ότι δε θα αφήσουν κανέναν από εμάς να γίνει ή πρόεδρος ή γραμματέας - Μας απειλούσαν να μη μιλάμε για τι θα μας δηλώσουν ως κομμουνιστές στην αστυνομία, σε άλλο σημείο φτάνει σε ακραίες και βίαιες συμπεριφορές. Έτσι οι απειλές και οι κακοποιήσεις είναι αρκετά συχνές, με αποτέλεσμα να υποσκάπτουν ένα κλίμα έχθρας και αντιπαλότητας, Δε μας φερόντουσαν καθόλου καλά οι Πόντιοι. Μας κυνηγούσαν - Μας κυνηγούσαν οι πόντιοι τα παιδιά όταν πηγαίναμε σχολείο. Υπήρχε μεγάλη έχθρα - Μας έπιαναν οι πόντιοι, έβαζαν σακούλα στο κεφάλι μας και μας βαρούσαν με ξύλα - μας κυνηγούσαν, έδιναν πάρα πολύ ξύλο - Οι πόντιοι όλο μας χτυπούσαν -- Παλιά μας κυνηγούσαν και μας απειλούσαν συνεχώς - Αν δεν έκανες ότι σου έλεγαν αυτοί, απειλούσαν ότι θα σε στείλουν στην αστυνομία - Μας απειλούσαν για να δουλεύουμε για αυτούς - Μας απειλούσαν να καλλιεργούμε τα χωράφια τους - μας χτυπούσαν να πάμε να σκαλίσουμε τα χωράφια τους - εκείνοι μας απειλούσαν και μας χτυπούσαν όποτε μπορούσαν. Επίσης αρκετές είναι οι αναφορές σχετικά με την έκφραση μίσους που χαρακτήριζε τους πρόσφυγες απέναντί τους, Μετά όλοι οι Πόντιοι ήταν εναντίον μας - Πολύ μίσος και έχθρα. Και οι Πόντιοι δε μας ήθελαν - Σαν εχθρούς μας έβλεπαν - Μια ζωή υπήρχε αυτός το μίσος, και ούτε θα φύγει ποτέ - Σαν εχθρούς μας είχαν - Τώρα λένε ότι είναι καλύτερα, αλλά το μίσος δε φεύγει μετά από όσα έγιναν - Μας μισούσαν και πάντα θα μας μισούν - Πού να ήταν πολλοί, ήταν λίγοι, αλλιώς θα μας εξόντωναν όλους - μίσος υπήρχε μόνο - Το μίσος όμως αυτό δύσκολα φεύγει.
Γ. Στον αντίποδα των αναφορών σχετικά με τη συμπεριφορά των προσφύγων απέναντι στους γηγενείς, η δεύτερη κατηγορία αναφέρεται στο πώς αντιμετώπισαν οι δεύτεροι τους πρόσφυγες στην αρχική περίοδο της εγκατάστασης τους. Αρχικά παρατηρείται από πολλούς γηγενείς μια αρνητική και εχθρική στάση και ένα κλίμα απόρριψης απέναντι τους, Όταν ήρθαν οι πόντιοι οι ντόπιοι τους είδαν αρνητικά - τους πόντιους οι ντόπιοι τους είδανε αρνητικά - Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες οι ντόπιοι δεν τους ήθελαν - Στην αρχή οι ντόπιοι δεν τους ήθελαν - Οι ντόπιοι τους είδαν αρνητικά - Στην αρχή οι ντόπιοι είδαν τους πρόσφυγες πάρα πολύ αρνητικά - τους είδαν οι ντόπιοι αρνητικά - Τους αντιμετωπίσαμε πολύ αρνητικά όταν έφτασαν στο χωριό μας - Οι ντόπιοι δεν τους ήθελαν - Στη Μαυροπηγή ήρθαν οι πρόσφυγες το 1921. Οι ντόπιοι τους είδαν αρνητικά - Δεν τους θέλαμε, αλλά ούτε και εκείνοι μας ήθελαν - Δε τους θέλανε. Γύφτους τους φωνάζαμε - Στην αρχή δε κάναμε καθόλου παρέα μεταξύ μας, τούρκοι ήταν, άλλοτε μια επιφυλακτική στάση απέναντι τους, Οι ντόπιοι, όταν ήρθαν οι πόντιοι, τους είδαν επιφυλακτικά - τους πόντιους στην αρχή τους είδαν επιφυλακτικά - οι ντόπιοι τους αντιμετώπισαν επιφυλακτικά - Στην αρχή απέναντι στους πρόσφυγες σταθήκαμε επιφυλακτικά, αλλά και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που υπήρξε θετική αντιμετώπιση και αποδοχή, με αποτέλεσμα να υπάρξουν αρμονικές σχέσεις μεταξύ τους, Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες, οι ντόπιοι τους αγκάλιασαν - οι ντόπιοι τους υποδέχτηκαν καλά και τους βοήθησαν - οι ντόπιοι τους υποδέχτηκαν καλά - οι ντόπιοι αρχικά τους βοήθησαν και τους θέλανε - οι εντόπιοι υποδέχτηκαν πολύ καλά τους πρόσφυγες - τους αντιμετωπίσαμε καλά - Στην αρχή τους βοηθήσαμε, κυρίως τη χρονική περίοδο πριν τον εμφύλιο πόλεμο, όπου η κατάσταση ήταν πιο ήρεμη, Τους υποδεχτήκαμε και για μια περίοδο ήταν ήρεμη η κατάσταση - Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες οι ντόπιοι τους είδαν θετικά στην αρχή - Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες οι ντόπιοι τους είδαν στην αρχή θετικά. Πολλές φορές επίσης, λόγω του ότι δεν τους γνώριζαν ένιωθαν φόβο απέναντι τους, Οι ντόπιοι φοβόντουσαν τους πόντιους - οι ντόπιοι τους είδαν με φόβο - Όταν ήρθαν οι πόντιοι οι ντόπιοι φοβόντουσαν - Δεν τους θέλαμε, δεν ξέραμε ποιοι ήταν - Όταν ήρθαν οι εντόπιοι τους είδαν αρνητικά, ήταν ξένοι - τους είδαμε με φόβο στην αρχή - στην αρχή οι ντόπιοι τους είδαν με φόβο.
Δ. Στην κατηγορία των διαπροσωπικών σχέσεων οι αναφορές σκιαγραφούν αν υπήρχε ή όχι αρμονική συνύπαρξη των δύο ομάδων ή αν οι σχέσεις τους χαρακτηρίζονταν από πάθη, μίσος και έχθρα. Αρχικά τονίζεται η απουσία οποιασδήποτε επικοινωνίας και σχέσεων μεταξύ τους, Δεν είχαμε καμιά επαφή μεταξύ μας - Δεν είχαμε σχέσεις μαζί τους όταν ήρθαν οι πρόσφυγες - Παρέες δεν έκαναν μεταξύ τους - Συναλλαγές με τους πόντιους δεν είχαμε - Δεν υπήρχαν επαφές, κυρίως με τους τουρκόφωνους - δεν είχαν επαφή καμιά μεταξύ τους - στην αρχή δεν υπήρχε καμιά επαφή - Στην αρχή δεν υπήρχαν επαφές μεταξύ μας - Δεν είχαμε επαφές μεταξύ μας - Δεν υπήρχαν σχέσεις μεταξύ μας - Δεν υπήρχαν καθόλου σχέσεις μεταξύ μας - Επαφές δεν είχαμε μεταξύ μας - επαφή στην αρχή δεν υπήρχε μεταξύ μας - στην αρχή δε κάναμε καθόλου παρέα μεταξύ μας - επαφές δεν υπήρχαν καθόλου, αλλά και περιπτώσεις που επισημαίνεται η θετική επικοινωνία τους, πριν τον πόλεμο κυρίως, Όταν ήρθαν οι Πόντιοι καλά ήμασταν - Στην αρχή ζούσαν καλά ντόπιοι και πόντιοι - Κάναμε και παρέες, είχαμε επαφές μεταξύ μας - Καλές σχέσεις υπήρχαν μεταξύ μας - Περνούσαμε πολύ καλά, είχαμε συνεννόηση - Επαφές είχαμε αρκετές πριν τον πόλεμο - στην αρχή ήμασταν καλά άκουγα, δε μαλώναμε - Υπήρχε συνεννόηση και αλληλοβοήθεια - Στην αρχή καλά ήταν. Ο παππούς μου έλεγε ότι ζούσαμε ευτυχισμένοι - Περνούσαμε πολύ καλά, είχαμε συνεννόηση - ήμασταν αγαπημένοι. Ωστόσο από την περίοδο της αρχικής εγκατάστασης των προσφύγων μέχρι και τον πόλεμο, οι επιγαμίες ήταν ελάχιστες έως ανύπαρκτες, Γάμοι δε γινόντουσαν καθόλου - Γάμος καθόλου δε γινόταν μεταξύ μας - στην αρχή γάμοι δεν υπήρχαν - Δεν υπήρχε περίπτωση να πάρει ντόπιος πόντια - στην αρχή γάμος δε γινόταν μεταξύ μας - γάμοι δε γινόντουσαν ντόπιων και πόντιων - ούτε γάμοι γινόντουσαν μεταξύ μας σε καμία περίπτωση- παλιά δε γινόντουσαν γάμοι καθόλου, δεν μας ήθελαν, ούτε εμείς αυτούς, αλλά η κατάσταση εξομαλύνθηκε περισσότερο μετά τον πόλεμο, λόγω του ότι οι νεότερες γενιές, αποδεσμευμένες από αναμνήσεις και πίκρες του παρελθόντος, πλησίασαν η μία την άλλη, με αποτέλεσμα την αρμονική συνύπαρξη των πληθυσμών, Μετά τον πόλεμο οι σχέσεις έγιναν καλύτερες - Αρχίσαμε να πηγαίνουμε και ο ένας στο σπίτι του άλλου - Μετά τον πόλεμο ανακατευτήκαμε και έγιναν τα πράγματα καλύτερα. Έγιναν και πολλοί γάμοι, γιορτές κάναμε μαζί στο χωριό - Με τα χρόνια καλυτέρεψαν οι σχέσεις - Ξεκίνησαν γάμοι, παρέες, λίγο πολύ συνηθίσαμε ο ένας τον άλλο - Μετά το 1950 οι σχέσεις μας έγιναν καλύτερες - Μετά τον πόλεμο γάμοι έγιναν πολλοί, πανηγύρια, ήμασταν καλύτερα από παλιότερα - Κάναμε χοροεσπερίδες, χορεύαμε όλοι μαζί - Κάναμε και παρέα, αλλά όχι πολύ - ήμασταν αγαπημένοι, κουμπάροι γινόμασταν, γάμοι και γιορτές μεταξύ μας - Μετά άρχισαν και γάμοι, γιορτές μεταξύ μας, ήταν καλύτερα - Γάμοι και γιορτές μαζί τις κάναμε - Ζήσαμε αγαπημένοι.
Πολλές αναφορές σχετίζονται τέλος, με πλήθος προβλημάτων, που χαρακτήριζε τις διαπροσωπικές σχέσεις των δύο ομάδων, Υπήρχαν πολλά προβλήματα στις σχέσεις μας μαζί τους - Γενικά πολλά προβλήματα υπήρχαν μεταξύ μας - Προβλήματα υπήρχαν, κυρίως σε περιόδους εκλογών - Ζούσαμε καλά αλλά απόμακρα. Αυτοί δεν ήθελαν από εμάς και εμείς από αυτούς - Πήρε πολύ καιρό να ηρεμήσουν τα πράγματα - Μετά τον πόλεμο τα πράγματα άλλαξαν πάρα πολύ λίγο - Σε περιόδους εκλογών γινόταν χαμός - πολλές φορές υπήρχαν εντάσεις, αλλά τίποτε μεγάλο - Στον εμφύλιο πολύ δύσκολα ήταν τα πράγματα - Ακόμα και οι δάσκαλοι έκαναν διακρίσεις ανάμεσα σε ντόπια και πόντια παιδιά - Υπήρχε διχόνοια.
Η συγκεκριμένη θεματική περιέχει τις αναφορές σχετικά με τις απόψεις των γηγενών απέναντι στους πρόσφυγες σε θέματα πολιτισμικά. Η θεματική επιμερίστηκε, ανάλογα με τη συχνότητα των αναφορών, στις επόμενες κατηγορίες και υποκατηγορίες:
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ | ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ |
| Α. ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ | |
| Β. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ | |
| Γ. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ | |
| Δ. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ-ΕΡΓΑΣΙΑ | |
| Ε. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ | Ε.1. ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ Ε.2. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΠΙΕΣΗ Ε.3. ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ |
| ΣΤ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ | |
| Ζ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ | |
Α. Στην κατηγορία της γενικής διαφοροποίησης οι γηγενείς τονίζουν τις γενικές διαφορές που χαρακτήριζαν τη σχέση τους με τους πρόσφυγες. Έτσι παρατηρούμε αναφορές που σχετίζονται με την έλλειψη κοινών σημείων μεταξύ των δύο ομάδων, Δεν ταιριάζαμε σε τίποτα - Δεν ήξεραν τίποτε - Ήταν πάρα πολύ διαφορετικοί από εμάς - Μόνο ούζο ήξεραν να πίνουνε. Δεν ήξεραν τίποτε άλλο - Θαρρείς ήταν Τούρκοι - Ήταν πολύ διαφορετικοί από τους ντόπιους - Ήταν αλλιώτικοι. Δεν ήξεραν τίποτε, φτωχοί - Σε όλα ήμασταν διαφορετικοί - Γενικά είχαμε διαφορές, αναφορές που διασαφηνίζουν τη διαφορά των προσφύγων ως προς το χαρακτήρα και τη νοοτροπία τους, Ήταν αγαπημένοι. Θυμάμαι ότι οι νύφες τους από σεβασμό προς τα πεθερικά τους μπροστά τους δεν μπορούσαν να μιλήσουν. Ήταν διαφορετικοί από εμάς - Ήταν πολύ πιο βάρβαροι από εμάς - Αυτοί που ήρθαν στο χωριό μας ήταν πολύ διαφορετικοί. Οι πιο βάρβαροι ήταν μερικοί από αυτούς. Δηλαδή αυτοί που σκότωσαν κόσμο. Χωρίς καμιά τύψη, χωρίς τίποτα - Διαφορές στη νοοτροπία υπήρχαν πολλές. Είχαν διαφορετική νοοτροπία, αλλά και περιπτώσεις όπου οι γηγενείς τονίζουν ως αιτία της διαφοροποίησης των προσφύγων, τον τόπο προέλευσής και καταγωγής τους, Γιατί ήταν διαφορετικοί από εμάς. Εμείς ήμασταν μακεδόνες ντόπιοι. Ήμασταν εδώ πάππου προς πάππου - Ήταν διαφορετικοί από εμάς μόνο οι τουρκόφωνοι - Οι πόντιοι ήταν πολύ διαφορετικοί από εμάς - Ήταν πολύ διαφορετικοί και μεταξύ τους αλλά και με εμάς - Μόνο οι Μικρασιάτες είχαν καλύτερη κουλτούρα. Οι πρόσφυγες ήταν πολύ χειρότερα από εμάς.
Β. Σχετικά με τη θρησκευτική διαφοροποίηση οι γηγενείς επισημαίνουν πως οι πρόσφυγες χαρακτηρίζονταν από χαλαρή θρησκευτική συνείδηση και δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα, Οι Πόντιοι δεν ήξεραν τι θα πει θρησκεία. Με ένα φόρεμα οι γυναίκες τους περνούσαν όλη την εβδομάδα και μετά το γυρνούσαν από την ανάποδη και πήγαιναν στην εκκλησία, τη σταδιακή ενασχόληση τους με τα θρησκευτικά δρώμενα, Στην αρχή δεν κοινωνούσαν, δεν ήταν θρήσκοι, μετά άρχισαν να πηγαίνουν εκκλησία - στην αρχή δεν κοινωνούσαν, δε πήγαιναν στην εκκλησία, αλλά και αναφορές που παρουσιάζουν τους πρόσφυγες να χαρακτηρίζονται από ισχυρή θρησκευτική πίστη, Πήγαιναν όμως στην εκκλησία, ήταν πολύ θρήσκοι - Πίστευαν πολύ στην εκκλησία, Ήταν πολύ θρήσκοι. Ιδιαίτερα οι πιο γέροι από αυτούς και να μην παρουσιάζουν καμία διαφορά από το θρησκευτικό αίσθημα των γηγενών, Ήταν πολύ θρήσκοι και αυτοί σαν και εμάς.
Γ. Στην κατηγορία της διαφοροποίησης σε ήθη και έθιμα παρουσιάζονται αναφορές, οι οποίες τονίζουν πως οι πρόσφυγες δε χαρακτηρίζονταν από εθιμικές δραστηριότητες, Ακόμα οι Πόντιοι δεν ήξεραν από γιορτή. Δε γιόρταζαν - Ούτε από γιορτές ήξεραν - ούτε γιορτές, τίποτα. Από εμάς ζητούσαν τα πάντα - Δεν είχαν ούτε έθιμα, ούτε πολιτισμό - Διαφορές σε όλα. Στη μουσική στα έθιμα - Ούτε γιορτές, ούτε πολλά έθιμα είχαν, και αναφορές που τονίζουν τη διαφορά των ηθών και εθίμων από τους γηγενείς, Είχαν άλλα έθιμα από τα δικά μας - Στα έθιμα, στις γιορτές, ήταν διαφορετικοί. Επίσης οι γηγενείς τονίζουν μια τάση αποφυγής από τη μεριά των προσφύγων σχετικά με την κοινή συμμετοχή τους σε πολιτιστικές δραστηριότητες, Δεν κάνανε ποτέ γιορτές μαζί μας, αλλά και αναφορές που τονίζουν την κοινή τους συμμετοχή στα ήθη και έθιμα, κυρίως μετά τον πόλεμο, κάναμε και γιορτές μαζί - αρχίσαμε να κάνουμε και γιορτές μαζί.
Δ. Στη συγκεκριμένη κατηγορία μέσα από τις αναφορές παρατηρούμε πως οι γηγενείς θεωρούν ότι οι πρόσφυγες είχαν διαφορετικό τρόπο ζωής από τους ίδιους, Ήταν πάρα πολύ διαφορετικοί από εμάς - Τρόπο ζωής διαφορετικό είχαν, Ήταν διαφορετικοί από εμάς, και χαρακτηρίζονταν από διαφορετικά φαγητά και νοοτροπία, Δεν είχαν πιρούνια. Μόνο κουτάλια είχαν - Ήταν διαφορετικοί από εμάς στα φαγητά και στη νοοτροπία - Είχαν διαφορετικά φαγητά από εμάς - Είχαν διαφορετικά φαγητά και νοοτροπία - Ήταν πολύ διαφορετικοί από εμάς στις δουλειές τους και το σπίτι τους - Δε γνώριζαν από γεωργικές δουλειές - Ήταν πολύ διαφορετικοί από εμάς στις δουλειές τους - Μόνο οι Μικρασιάτες και οι Θρακιώτες ήξεραν. Οι τουρκόφωνοι από την άλλη ήταν άσχετοι από φαγητά, δουλειές, έθιμα - δουλειές δεν ήξεραν, ούτε φαγητό, όπως επίσης και η σταδιακή εκμάθηση των καθημερινών ασχολιών από την πλευρά των προσφύγων, με τη βοήθεια των γηγενών, Ήταν πολύ διαφορετικοί. Τίποτε δεν ήξεραν οι πόντιοι. Ερχόντουσαν και ζητούσαν να τους δείξουμε πώς να ζυμώνουν - Μάθαιναν από εμάς πράγματα, δεν ήξεραν από φαγητά, από καθαριότητα, από δουλειές - Φαγητά, δουλειές, από εμάς μάθαιναν και συνεχώς μας ρωτούσαν -μαθαίνανε από εμάς πώς να μαγειρεύουν και να κάνουν δουλειές - εμείς τους μαθαίναμε τι να κάνουν από δουλειές - τίποτε δεν ήξεραν από δουλειές, από εμάς μαθαίνανε - μας ρωτούσαν πώς να κάνουν τα φαγητά και τις δουλειές.
Ε. Οι αναφορές σχετικά με τη γλωσσική διαφοροποίηση ποικίλλουν. Αρχικά επισημαίνεται ο διαφορετικός γλωσσικός κώδικας μεταξύ γηγενών και προσφύγων, ο οποίος και διαχώριζε τη διαφορά τους, αλλά και υπήρξε η αιτία προβλημάτων, καθώς η συνεννόηση καθίστατο πολύ δύσκολη, Μιλούσαν κυρίως Ποντιακά και οι πιο γέροι και τούρκικα - Η γλώσσα μας ήταν μεγάλο εμπόδιο - Η μάνα μου τους ζητούσε να μας τραγουδήσουν. Είχαν πολύ ωραία τραγούδια, τούρκικα εννοείται. Τούρκικα μιλούσανε, μόνο τούρκικα - Μόνο τούρκικα μιλούσαν μεταξύ τους και δε μπορούσαμε να συνεννοηθούμε - Μιλούσαν μόνο τούρκικα οι πόντιοι - μιλούσαν τούρκικα στην αρχή και ήταν δύσκολο να μιλάμε - τούρκικα μιλούσαν και δεν τους καταλάβαινες, άλλοτε είναι έκδηλη η γλωσσική καταπίεση που υφίστατο οι γηγενείς σχετικά με την ελεύθερη έκφραση της γλώσσας τους, Με τη γλώσσα είχαμε πρόβλημα. Οι ντόπιοι φοβόντουσαν - Φοβόμασταν να μιλήσουμε ελεύθερα - Δεν μπορούσες να μιλήσεις ντόπια. Αν σε άκουγαν να μιλάς, ξύλο και στην αστυνομία - Αν σε άκουγαν να μιλάς ντόπια σε έβριζαν, σε χτυπούσαν - Όσοι μιλούσαν εντόπια τους έδερναν αλύπητα - Μας κυνηγούσαν και δεν άφηναν να μιλάμε τα ντόπια - Τα ντόπια δε μας αφήνανε να μιλάμε ελεύθερα - Τα ντόπια όμως δε τα μιλούσαμε ελεύθερα. Φοβόμασταν - Δε μπορούσαμε να μιλήσουμε ελεύθερα τη γλώσσα μας - Τα εντόπια δεν αφήνανε να τα μιλάνε - Ούτε και μας άφηναν να μιλάμε τη γλώσσα - Μας κυνηγούσαν για τα ντόπια - Τη γλώσσα δεν την μιλούσαν ελεύθερα - Ούτε μπορούσαμε να μιλήσουμε τα ντόπια - Τη γλώσσα μας δεν μπορούσαμε να τη μιλήσουμε - φοβόμασταν να μιλήσουμε τη γλώσσα μας - φοβόσουν να μιλήσεις στη γλώσσα σου - δεν τολμούσε κανείς να μιλήσει ντόπια. Ωστόσο, μετά τον πόλεμο κυρίως, οι δύο ομάδες έρχονται πιο κοντά και αρχίζουν να μιλούν ελεύθερα, χωρίς να καταπιέζονται, Μιλούσαμε κανονικά και αυτοί μιλούσαν τα ποντιακά τους - Μιλούσαμε ελεύθερα τη γλώσσα μας και δεν φωνάζαμε πια Βούλγαροι και Τούρκοι - Μετά τον πόλεμο τα πράγματα έγιναν καλύτερα. Δεν είχαμε πρόβλημα με τη γλώσσα - Μετά τον πόλεμο όλα έγιναν καλύτερα. Στον Κόμανο μιλούσαν όλοι άνετα - Τα ντόπια τα μιλούσαμε ελεύθερα - Τη γλώσσα τη μιλούσαμε ελεύθερα - Δεν τους πείραζαν πια τα εντόπια - Τη γλώσσα τη μιλούσαμε ελεύθερα - Μιλούσαμε ελεύθερα τη γλώσσα μας - Μιλούσαμε ελεύθερα και δε μαλώσαμε.
ΣΤ. Στην κατηγορία της οικονομικής διαφοροποίησης οι αναφορές σχετίζονται με την ένδεια των προσφύγων και την άσχημη οικονομική τους κατάσταση, όταν εγκαταστάθηκαν στα χωριά της Εορδαίας, Πολύ φτωχοί ήταν - Είχαν έρθει από εκεί χωρίς τίποτα μαζί τους - Οι πόντιοι ήρθαν χωρίς να έχουν τίποτα - Μια σκάφη είχαν μόνο. Ήταν πολύ φτωχοί όταν ήρθαν - Οι πρόσφυγες στο χωριό μας ήταν πολύ φτωχοί - Οι πρόσφυγες όταν ήρθαν ήταν πολύ φτωχοί - Ήταν φτωχοί και ταλαιπωρημένοι.
Ζ. Σχετικά με το μορφωτικό υπόβαθρο των προσφύγων οι αναφορές διαφοροποιούνται. Αρχικά τονίζεται πως χαρακτηρίζονταν από πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, με τους περισσότερους να είναι αγράμματοι, Δεν υπήρχε μόρφωση σε αυτούς, τίποτα - Δεν ήταν μορφωμένοι, οι πιο πολλοί ήταν αγράμματοι - Κανένας τους δεν ήταν μορφωμένος - Ούτε μορφωμένοι ήταν οι πρόσφυγες - Μορφωμένοι δεν ήταν καθόλου - Αγράμματοι ήταν οι περισσότεροι - Ήταν πολύ πίσω από εμάς. Ούτε από γράμματα ήξεραν - Μορφωμένοι δεν ήταν, εμείς γνωρίζαμε περισσότερα - Δεν ήξεραν τίποτα από γράμματα - οι πιο πολλοί ήταν αγράμματοι - κανείς δεν ήξερε γράμματα τότε - ήταν και αγράμματοι όταν έφτασαν εδώ, αλλά και θετικές αναφορές, οι οποίες σχετίζονται με το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των προσφύγων, που τους διαφοροποιεί σημαντικά από τους γηγενείς, Ήταν όμως μορφωμένοι από εμάς - ήταν πιο μορφωμένοι από εμάς και γνώριζαν περισσότερα - ήταν πιο μορφωμένοι από εμάς, το καταλάβαινες όταν μιλούσαν - Μόνο στη μόρφωση ήταν πιο πάνω από εμάς.
Β.1.3. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η θεματική της πολιτικής περιέχει τις αναφορές που σχετίζονται με την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε, καθώς και τη συμπεριφορά των δύο ομάδων, την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, αλλά και πριν από αυτόν. Οι αναφορές κατηγοριοποιήθηκαν στις εξής κατηγορίες, που σκιαγραφούν, από την πλευρά των γηγενών, το κλίμα της τότε εποχής.
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ | ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΦΟΡΩΝ |
| Α. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ | Α.1. ΜΕΛΗ ΑΝΤΑΡΤΩΝ Α.2. ΜΕΛΗ ΠΑΟ |
| Β. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΓΗΓΕΝΩΝ | Β.1. ΜΕΛΗ ΠΑΟ Β.2. ΟΠΑΔΟΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Β.3. ΜΕΛΗ ΑΝΤΑΡΤΩΝ Β.4. ΘΥΜΑΤΑ ΑΝΤΑΡΤΩΝ |
| Γ. ΔΟΣΙΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ | |
Α. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλήφθηκαν οι αναφορές σχετικά με τους πρόσφυγες που εντάχθηκαν στους κόλπους των ανταρτών και τη δράση τους. Κατά συνέπεια πολλές αναφορές τους εντάσσουν στους κόλπους της ΠΑΟ (Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωση), η οποία έδρασε την περίοδο του εμφυλίου κυρίως στη Μακεδονία, Πόντιοι πολλοί ήταν μέσα στους αντάρτες - Ερχόντουσαν οι αντάρτες και οι παοτζήδες μετά - Ερχόντουσαν οι Παοτζήδες από τον Πολύμηλο - Ότι χειρότερο υπήρξε από πρόσφυγες ήταν οι παοτζήδες - Έλεγαν ότι ήταν με τους αντάρτες. Εκείνοι οι παοτζήδες - οι πιο πολλοί πόντιοι ήταν παοτζήδες, εμφανίζουν την πεποίθηση των γηγενών, οτι οι πρόσφυγες αντάρτες, είχαν συμμαχήσει με τους Γερμανούς, μαζί με τους Γερμανούς ήταν και Παοτζήδες, τους ξέραμε - Στον πόλεμο οι Γερμανοί και οι Παοτζήδες πόντιοι μας κυνηγούσαν πάρα πολύ - Οι πόντιοι από τη Ποντοκώμη, το Κλείτος, τα ρημάξανε όλα. Ήταν μαζί με τους Γερμανούς κιόλας, οι παοτζήδες, τις απειλές και κακοποιήσεις που υφίσταντο οι γηγενείς από αυτούς, Απειλούσαν και οι αντάρτες και οι παοτζήδες - Μας χτυπούσαν και έκαναν τα χειρότερα - Μας κυνηγούσαν και οι αντάρτες αλλά και οι παοτζήδες - Οι παοτζήδες τότε κυνηγούσαν πολύ κόσμο - Οι παοτζήδες ρήμαξαν τα πάντα - Μόνο οι παοτζήδες μας κυνηγούσαν πάρα πολύ - Οι παοτζήδες απειλούσαν ότι θα μας σκοτώσουν - Ερχόντουσαν και οι παοτζήδες και απειλούσαν, την οπλοφορία που χαρακτήριζε τους πρόσφυγες αντάρτες και το κλίμα φόβου που επικρατούσε, Κουμάντο με τα όπλα κάνανε οι Παοτζήδες στο χωριό - Πολλοί πόντιοι πήραν τα όπλα και κυνηγούσαν ντόπιους - Απειλούσαν με τα όπλα, αλλά και τις δολοφονίες πολιτών, κυρίως γηγενών, που παρατηρούνταν, Κατέβαιναν οι παοτζήδες και οι αντάρτες και σκότωναν κόσμο - Ήταν και οι άλλοι οι παοτζήδες που σκότωναν εντόπιους - στον πόλεμο σκοτώθηκαν πολλοί ντόπιοι από τους παοτζήδες, άλλες τους εμφανίζουν ως μέλη των ανταρτών, Είχε και πολλούς Πόντιους το ανταρτικό - Σκοτώθηκαν πολλά άτομα. Στο ανταρτικό ήταν πάρα πολύ πόντιοι - Αντάρτες και πόντιοι, ίδιοι ήταν. Μας ρήμαξαν - Ο αρχιστράτηγος των ανταρτών ο καπετάν-Μάρκος ήταν μικρασιάτης και μετά έγινε κομμουνιστής - Οι αντάρτες πήραν πολλούς δικούς μας και χάθηκαν πάνω στην Πίνδο. Πόντιοι πολλοί ήταν μέσα στους αντάρτες - Πολλοί πόντιοι καπετάνιοι υπήρχαν στο ανταρτικό, που κυνηγούσαν τους εντόπιους - Μόνο οι Πόντιοι είχαν όπλα και πήγαιναν και με το μέρος των ανταρτών και με το στρατό - Μέσα στους αντάρτες ήταν πόντιοι και μάζευαν κόσμο μέσα από τα σπίτια. Πολύ δύσκολη εποχή - Πόντιοι και οι πόντιοι αντάρτες κυνηγούσαν τους δικούς μας, πάρα πολύ.
Β. Η πολιτική τοποθέτηση των γηγενών τοποθετείται σε αυτήν την κατηγορία και οι αναφορές τους εντάσσουν ως οπαδούς της κυβέρνησης, Η οικογένειά μου ήταν με την κυβέρνηση - Στον εμφύλιο η οικογένειά μου ήταν με την κυβέρνηση - Η οικογένειά μου ήταν με την κυβέρνηση. Όπως όλοι μας - Στον εμφύλιο η οικογένειά μου ήταν με τη κυβέρνηση. Δεν ξέραμε από κομμουνισμό εμείς - Στον εμφύλιο από ότι θυμάμαι ερχόντουσαν οι αντάρτες και έψαχναν παιδιά να πάρουν στο βουνό. Κρυβόμασταν στα αμπάρια. Εμείς ήμασταν με την κυβέρνηση - Η οικογένεια μου ήταν με την κυβέρνηση. Φοβόμασταν από τους αντάρτες - Εμείς ήμασταν με την κυβέρνηση, αλλά κανείς δε μας υποστήριζε, υποφέραμε αρκετά, επίσης ως μέλη των ανταρτών, οι οποίοι τους ακολούθησαν αναγκαστικά κυρίως και όχι οικειοθελώς, Βάζανε πολλούς εντόπιους στη φυλακή. 80 παιδιά πήραν οι αντάρτες στο βουνό. Άλλοι έφυγαν για να σωθούν - Έδιωξαν πολλά νέα παλικάρια να πάνε με τους αντάρτες. Επειδή φοβόντουσαν - Για αυτό πολλοί εντόπιοι πήγαιναν αναγκαστικά με τους αντάρτες, για να σωθούν. Αλλιώς αν σε έπιαναν στα χέρια τους έτρωγες πολύ ξύλο - Δύσκολη εποχή, πολλοί ντόπιοι έφυγαν είτε στα βουνά, είτε με τους αντάρτες για να σωθούν - Πολλοί ντόπιοι έφευγαν είτε σε άλλα χωριά, είτε με τους αντάρτες για να σωθούν, αλλά τονίζεται κυρίως ότι οι ίδιοι υπήρξαν η πλειοψηφία των θυμάτων του εμφυλίου, περισσότερο από όλους τους άλλους, Σκοτώθηκαν πολλά άτομα στον εμφύλιο. Κυρίως στο χωριό μας - Σκοτώθηκαν πάρα πολύ ντόπιοι εκείνη την εποχή - Οι κομμουνιστές δούλευαν για τους αντάρτες. Εκτέλεσαν πολλούς από το χωριό μας. Τους μάζευαν οι αντάρτες - Σκοτώθηκαν πολλοί ντόπιοι στον Κόμανο, τάχα ότι ήταν κομμουνιστές - Τα καλύτερα παιδιά μας σκότωσαν. Όλοι λεβέντες. Πολλοί πήγαιναν εθελοντικά στους αντάρτες γιατί ήξεραν ότι οι πόντιοι θα έλεγαν γι αυτούς ότι ήταν κομμουνιστές και πάλι θα τους σκότωναν - Σκοτώθηκαν όμως πολλοί ντόπιοι στο ανταρτικό. Πήραν πολλά παιδιά - Η αστυνομία είχε ολόκληρους φακέλους από εμάς. Σκοτώθηκαν πολλά παιδιά δικά μας - Τον εμφύλιο τον θυμάμαι από το χωριό μου. Μας έκαψαν, μας ρημάξανε. Σκοτώθηκαν πολύ ντόπιοι στον εμφύλιο. Σκοτώθηκαν έξι άτομα στην Κοζάνη, χωρίς δίκη. Η αναλογία ήταν δέκα ντόπιοι, ένας πόντιος - Η δική μας η ράτσα υπέφερε πάρα πολλά.
Γ. Το φαινόμενο του δοσιλογισμού χαρακτηρίζει συνήθως κοινωνίες που βρίσκονται σε ρευστή κοινωνική και πολιτική κατάσταση. Οι αναφορές διακρίνουν δοσίλογες συμπεριφορές των πόντιων προσφύγων εναντίον των γηγενών, με την αιτιολογία του κομμουνιστή, οι Πόντιοι πρόδιδαν πολύ κόσμο - Τον άντρα μου οι Πόντιοι είπαν στην αστυνομία ότι ήταν κομμουνιστής - Κατέδιδαν οι πόντιοι τότε - Τα χειρότερα τα έκαναν οι πόντιοι. Πρόδιδαν πολύ - Πολλοί πόντιοι μας πήγαιναν στην αστυνομία - Πρόδιδαν οι Πόντιοι πολύ. Πολύ δύσκολη εποχή. Τα χειρότερα τα έκαναν αυτοί - Πολλοί επίσης κατέδιδαν τους ντόπιους - Στον εμφύλιο υπήρχαν 3-4 πόντιοι που πρόδιδαν στις αρχές - Πρόδιδαν και πολλοί πόντιοι - κατέδιδαν στις αρχές, πολλούς ντόπιους τους ονόμαζαν βουλγάρους και κομμουνιστές - Πολλοί πήγαιναν στην αστυνομία και κατέδιδαν εμάς τους ντόπιους ως κομμουνιστές - μας πήγαιναν στην αστυνομία και στις φυλακές - Ερχόντουσαν οι Παοτζήδες με τους Γερμανούς και πρόδιδαν - Οι πόντιοι πάλι στον εμφύλιο πρόδιδαν όλους τους εντόπιους - Στον εμφύλιο υπήρχαν Πόντιοι καταδότες - Υπήρχαν κυρίως πόντιοι που κατέδιδαν - Πολλοί πόντιοι επίσης κατέδιδαν τους ντόπιους - Μας κατηγορούσαν σαν κομμουνιστές, αλλά και των Θρακιωτών και Τουρκόφωνων προσφύγων, εναντίον των γηγενών, Αλλά και πολλοί Θρακιώτες πρόδιδαν - οι τουρκόφωνοι κυνηγούσαν πολύ κόσμο - οι τουρκόφωνοι πρόδιδαν - οι Θρακιώτες ήταν αυτοί που σκότωναν. Έβαζαν υπογραφή και τους έπαιρναν στη φυλακή - Θρακιώτες που πρόδιδαν τους ντόπιους.
Β.1.4. ΕΘΝΟΣ
Η θεματική του έθνους περιέχει αναφορές σχετιζόμενες με τις απόψεις των γηγενών, αναφορικά με τις διακρίσεις που υφίσταντο, από την πλευρά των προσφύγων, ως διαφορετική εθνοτική ταυτότητα.
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ | ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΦΟΡΩΝ |
| Α. ΧΡΗΣΗ ΕΘΝΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΩΝ | Α.1. ΥΠΑΡΞΗ ΕΘΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ Α.2. ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΕΘΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ |
| Β. ΑΙΣΘΗΜΑ ΕΘΝΟΤΙΚΗΣ ΑΝΩΤΕΡΟΤΗΤΑΣ | |
Αρχικά, παρατηρούμε πως οι πρόσφυγες διαχώριζαν εθνοτικά τους γηγενείς, με τη χρήση εθνοτικών χαρακτηρισμών κυρίως λόγω της γλώσσας τους, κατηγορώντας τους ως Βούλγαρους, Βούλγαρους μας φώναζαν - Βούλγαροι, παλιο-Βούλγαροι μας φώναζαν - Μας έλεγαν Βούλγαρους και εμείς τους φωνάζαμε ματζίριδες - Βούλγαρους μας έλεγαν και εμείς Τούρκους - Βούλγαρους μας ανέβαζαν, Βούλγαρους μας κατέβαζαν - Αν υπήρχε καμιά παρεξήγηση μας φωνάζανε Βούλγαρους - Μας έλεγαν Βούλγαρους και ότι δεν ήμασταν Έλληνες - Μας άκουγαν να μιλάμε και μας φώναζαν Βούλγαρους - Αρχικά λέγανε ότι μας έλεγαν Βούλγαρους - Έλεγαν ότι είμαστε Βούλγαροι - Πάλι Βούλγαρους μας έλεγαν - Μας φώναζαν συνέχεια Βουλγάρους - Ακούγαμε και τη λέξη Βούλγαρος αρκετά συχνά - Βούλγαρους μου έλεγε ο παππούς μου ότι τους φώναζαν - άρχισαν να μας λένε Βούλγαρους - Φύγε βούλγαρε μας έλεγαν - Μας φώναζαν Βούλγαρους και εμείς Τουρκαλάδες τους φωνάζαμε - Δεν τους άρεζαν τα ντόπια, Βούλγαρους μας φώναζαν και εμείς Τούρκους - Αν υπήρχε καμιά παρεξήγηση μας φωνάζανε βούλγαρους - Εκείνοι φώναζαν ότι την κόρη τους δεν την έδιναν σε Βούλγαρο - Βούλγαρους μας φώναζαν όταν μας άκουγαν να μιλάμε - Θα σε σφάξουμε του έλεγαν, παλιο-Βούλγαρε - Αλλά ακόμα και σήμερα όταν βρουν την ευκαιρία πάλι Βούλγαρους μας λένε, αλλά και το αίσθημα ανωτερότητας που διακατείχε τους πρόσφυγες, σχετικά με την ελληνικότητα που χαρακτήριζε τους ίδιους, σε αντιδιαστολή με τους γηγενείς, Εμείς και κανένας άλλος, νόμιζαν - Είχαν την υποστήριξη του κράτους και δεν καταλάβαιναν τίποτε. Μόνο αυτοί και κανείς άλλος - έλεγαν ότι αυτοί σώθηκαν γιατί ήταν καλύτεροι - Έλεγαν ότι είναι ανώτεροι από εμάς - έλεγαν ότι όλα ανήκουν σε αυτούς, γιατί τάχα ήταν αυθεντικοί Έλληνες - Έλεγαν ότι αυτοί ήταν οι γνήσιοι Έλληνες - έλεγαν ότι αυτοί είναι πιο γνήσιοι Έλληνες - νόμιζαν ότι είναι ανώτεροι από εμάς - νόμιζαν ότι είναι καλύτεροι από εμάς - σε όλα νόμιζαν ότι ήταν καλύτεροι - Μας έλεγαν Βούλγαρους και έλεγαν ότι αυτοί είναι πιο γνήσιοι Έλληνες.
Στη θεματική της μέριμνας του κράτους, οι αναφορές ταξινομήθηκαν και συμπεριλήφθηκαν στην κατηγορία της δικαιοσύνης. Η έννοια της δικαιοσύνης, αναφέρεται στο αίσθημα δικαίου ή αδικίας που διακατέχει τους γηγενείς, σχετικά με τη κοινωνική πολιτική του κράτους, απέναντι στους ίδιους και στους πρόσφυγες.
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ | ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΦΟΡΩΝ |
| Α. ΔΙΑΝΟΜΗ ΓΑΙΩΝ | Α.1. ΜΟΝΟ ΣΕ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Α.2. ΣΕ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΕΙΣ Α.3. ΥΠΑΡΞΗ ΠΡΟΣΤΡΙΒΩΝ Α.4. ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΠΡΟΣΤΡΙΒΩΝ |
| Β. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΚΠ/ΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ | |
| Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ | |
| Δ. ΑΡΝΗΤΙΣΜΟΣ ΓΗΓΕΝΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ | |
| Ε. ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ | |
Α. Από την ταξινόμηση προέκυψε η άποψη των γηγενών, ότι το κράτος, τη δεδομένη εποχή, παρείχε κοινωνική μέριμνα μόνο για τους πρόσφυγες και σχετικά με τη διανομή γαιών, αλλά και με την παροχή τροφίμων και είδη πρώτης ανάγκης, το κράτος δε μας στήριξε καθόλου στις δυσκολίες μας - οικόπεδα μοίρασε μόνο στους πόντιους το κράτος - Σε εμάς δεν έδωσαν τίποτε - Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες, τους έδωσαν ζώα, κάρα, κλήρο σε όλους. Το κράτος μόνο γι αυτούς νοιαζόταν - τρόφιμα και δώρα φτώχειας, γάλα μόνο αυτοί έπαιρναν - Σε εμάς δε δόθηκε τίποτα - Στους ντόπιους δεν έδωσαν τίποτα, καμιά βοήθεια - Τους έδωσαν κτήματα και οικόπεδα. Σε εμάς μισό κλήρο και σε αυτούς ολόκληρο - Στους ντόπιους δεν έδωσαν οικόπεδα - Τους έδωσε το κράτος οικόπεδα και σπίτια και λίγα στους ντόπιους - Στους ντόπιους δε δώσανε τίποτα - Στους ντόπιους το κράτος δεν έδωσε οικόπεδα - εμείς τίποτε δεν πήραμε - Πήραν πολλά περισσότερα από εμάς - Τους έδωσαν οικόπεδα μεγαλύτερα από τα δικά μας - Τους δώσανε και χωράφια στον καθένα, τα καλύτερα του χωριού - Το κράτος τους έδωσε τα καλύτερα χωράφια, τους υποστήριξε πολύ - Μόνοι Θρακιώτες όμως πήραν τα καλύτερα κτήματα - Μετά τους μοίρασε το κράτος οικόπεδα και χωράφια τα καλύτερα - Το κράτος τους έδωσε τα καλύτερα χωράφια, τους υποστήριξε πολύ - το κράτος τους μοίρασε τα καλύτερα οικόπεδα - πήραν τα πιο μεγάλα χωράφια - Στους εντόπιους δεν έδωσαν κλήρο - Στους εντόπιους δε θυμάμαι να έδωσαν τίποτε - Οι μόνοι που έχουν στο χωριό οικόπεδα και σπίτια είναι αυτοί, αλλά και απόψεις σχετικές με τη φροντίδα που επέδειξε το κράτος εξίσου και στις δύο ομάδες, Έδωσαν και σε μας και στους πρόσφυγες - στο χωριό δόθηκαν οικόπεδα και στους δυο από το κράτος - Τους έδωσαν και οικόπεδα - Το κράτος τους τα έδωσε και στους ντόπιους. Έγινε κλήρωση τότε - Οικόπεδα και χωράφια τους έδωσαν. Έδωσαν και στους ντόπιους - Τους έδωσε το κράτος κτήματα και οικόπεδα. Πήραν περισσότερα αυτοί και λίγοι οι ντόπιοι.
Οι αναφορές επίσης στη συγκεκριμένη κατηγορία επισημαίνουν, ότι υπήρχαν συγκρούσεις για τη διανομή των γαιών σε ορισμένα χωριά, που έπαιρναν τη μορφή βίαιης διεκδίκησης, Πολύ ξύλο έπεσε για τα κτήματα. Μάλωναν συνεχώς ντόπιοι και πόντιοι, την απουσία συνεννόησης, που οδηγούσε σε διαμάχες, μαλώσανε ντόπιοι και πόντιοι για τα οικόπεδα - Μάλωναν πολύ για τα χωράφια - ορισμένοι μάλωσαν μεταξύ τους - Διαφορές για τα κτήματα υπήρχαν πάντοτε - Μαλώνανε πολύ τότε για τα κτήματα - Διαφορές κτηματικές υπήρχαν - έγιναν πολλές μάχες για τα χωράφια - μάλωσαν τότε για τα χωράφια - Υπήρχαν και διαφορές και διαμάχες για τα χωράφια - όλο μάλωναν για τη μοιρασιά των οικοπέδων - τσακώνονταν πολύ για τη διανομή των οικοπέδων, την απουσία διεκδίκησης κτημάτων από τους γηγενείς, λόγω της αδιαφορίας του κράτους, Συγκρούσεις δεν υπήρχαν, γιατί δε μας λογάριαζε καθόλου το κράτος - Για τα οικόπεδα δε μάλωσε κανείς. Σιγά να μη σε λογάριαζε κανείς, αλλά και την απουσία οποιασδήποτε διαμάχης και την ομαλή διεξαγωγή της διανομής των κτημάτων σε γηγενείς και πρόσφυγες, Για τα οικόπεδα δεν υπήρχαν συγκρούσεις, δε μάλωσε κανείς - Δε μάλωσε κανείς για τα κτήματα - Δεν μάλωσαν ντόπιοι και πόντιοι για τα οικόπεδα - Δεν έγιναν συγκρούσεις για τα οικόπεδα - συγκρούσεις δεν υπήρξαν πολλές - Δε θυμάμαι να μάλωσαν μεταξύ τους για τα οικόπεδα - Συγκρούσεις για τα χωράφια και τα οικόπεδα δεν υπήρχαν - Για τα οικόπεδα δε μάλωσαν καθόλου - Δε μάλωσαν μεταξύ τους για τα χωράφια τότε - δεν υπήρξαν διαμάχες για τα οικόπεδα - δε μαλώσαμε για τη γη γιατί τους τη μοίρασε το κράτος.
Β. Στην κατηγορία της παρεχόμενης εκπαίδευσης από το κράτος στους πρόσφυγες, οι γηγενείς αναφέρουν πως οι τελευταίοι, απέκτησαν σταδιακά υψηλό μορφωτικό επίπεδο, για το λόγο ότι το κράτος τους βοήθησε σε αυτόν τον τομέα, με το να τους επιτρέπει την ελεύθερη πρόσβαση στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, χωρίς εξετάσεις, Το κράτος τους υποστήριζε. Τους έβαζε, στα πανεπιστήμια χωρίς εξετάσεις - μετά το κράτος τους υποστήριξε και άρχισαν να μορφώνονται. Τους έβαζε στο πανεπιστήμιο ελεύθερα - το κράτος τους βοήθησε ελεύθερα να μπαίνουν στα πανεπιστήμια.
Γ. Στην κατηγορία αυτή οι αναφορές κάνουν λόγο για τη μόρφωση των προσφύγων και τις γνώσεις τους σε παρόμοιες καταστάσεις, ως αίτιο της διεκδίκησης δημοσίων θέσεων, Ήξεραν όμως και από δημόσιες καταστάσεις. Ήθελαν να μορφωθούν για να μπουν στο δημόσιο. Τους υποστήριξε όμως πάρα πολύ και το κράτος - εξελίχτηκαν πολύ οι Πόντιοι, σε όλες τις υπηρεσίες μπήκαν - Μπήκαν και σε όλες τις υπηρεσίες. Γραμματέας πόντιος, πρόεδρος πόντιος - Αλλά σε αξιώματα και σε θέσεις πάντα έμπαιναν οι πόντιοι μπροστά, δε μας άφηνε κανένας να μπούμε πουθενά - Μετά όλοι μπήκαν σε υψηλές θέσεις. Μας έπαιρναν τα πάντα.
Δ. Στην κατηγορία αυτή είναι έκδηλη, από τις αναφορές, μια αρνητική στάση των γηγενών απέναντι στον κρατικό μηχανισμό για τη φροντίδα που επέδειξε απέναντί τους, Είδαμε την κυβέρνηση τότε σαν εχθρό, που τους έφερε δηλαδή - Εννοείται ότι το κράτος το είδαμε εμείς σαν εχθρό μας, για τι δε μας στήριξε καθόλου - Οι ντόπιοι είδαν το κράτος σαν εχθρό. Δεν μπορούσες να μιλήσεις - Μάλλον αρνητικά το είδαμε που έφερε τους πρόσφυγες - Το κράτος το είδαν αρνητικά, γιατί οι Πόντιοι ανακάτωσαν τον τόπο - Οι ντόπιοι έβλεπαν αρνητικά το κράτος που τους έφερε, αλλά μάταια - Οι ντόπιοι είδαν το κράτος εχθρικά, γιατί τους έφερε τους πρόσφυγες και έτσι χάσαμε πολλά - Είχαμε θυμώσει εμείς με το κράτος τότε - Απέναντι στο κράτος οι εντόπιοι στάθηκαν αρνητικά. Περίμεναν μετά από τόσους κατακτητές να δικαιωθούν και το κράτος να τους υποστηρίξει - Οι ντόπιοι αρνητικά είδαν το κράτος, γιατί δεν τους υπολόγισε - Οι ντόπιοι δεν είδαν καλά το κράτος που τους έφερε. Μόνοι Θρακιώτες όμως πήραν τα καλύτερα κτήματα.
Ε. Στην τελευταία κατηγορία της θεματικής της κρατικής μέριμνας, οι αναφορές σχετίζονται με μια γενικότερη υποστήριξη των προσφύγων από την πλευρά της πολιτείας, Τους βοήθησε το κράτος - Όταν ήρθαν οι πόντιοι το κράτος τους υποστήριξε πάρα πολύ - Τους υποστήριζε το κράτος πολύ - Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες, τους έδωσαν ζώα, κάρα, κλήρο σε όλους - Το κράτος μόνο γι αυτούς νοιαζόταν - Πήραν πολλά περισσότερα από εμάς. Τρόφιμα και δώρα φτώχειας, γάλα μόνο αυτοί έπαιρναν. Στους ντόπιους δε δόθηκε τίποτα. Ο πρόεδρος έδωσε 32 οικόπεδα στους πόντιους και 3 οικόπεδα στους εντοπίους - μετά το κράτος τους υποστήριξε και άρχισαν να μορφώνονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου