ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ

Η έννοια της πειθαρχίας είναι πολυδιάστατη και ξεκινάει απ’ την τυφλή υποταγή σε πρόσωπα, αρχές, ιδέες και συστήµατα (κοινωνικά, πολιτικά, θρησκευτικά) και φτάνει µέχρι τα όρια της συνειδητής υπακοής, που προϋποθέτει όµως αποδοχή αυτών στα οποία καλείται κάποιος να υπακούσει. Η πειθαρχία µπορεί να σηµαίνει αρετή , όταν εκφράζεται σανυπακοή στους άρχοντες ή στους ανωτέρους, σε διαταγές τους, που είναι σύµφωνες µε τους νόµους και την ηθική. Αντίθετα, η πειθαρχία σε µη νόµιµους άρχοντες ή σε παράνοµες διαταγές θεωρείται δουλικότητα και η ανυπακοή αρετή.

Ασφαλώς η πειθαρχία στην οµαδική ζωή (σχολείο, στρατό, οικογένεια) ή την οµαδική εργασία, είναι απαραίτητη, γιατί αποτελεί το συνδετικό κρίκο και δίνει τα περιθώρια συγκρότησης και συγκέντρωσης των ποικίλων δυνάµεων της οµάδας για την επίτευξη κάποιων στόχων. Η πειθαρχία όµως σε καµµιά περίπτωση δε σηµαίνει περιορισµό της προσωπικότητας και της ελευθερίας του ατόµου σε βαθµό που να την εκµηδενίζει.

Η αυστηρότητα είναι απαραίτητη αλλά και η ελαστικότητα, όπως και η συγκατάβαση. Η υπερβολική αυστηρότητα, το απόλυτο και η ακαµψία, η άτεγκτη στάση, µια µορφή βίας κι αυτή, δε βοηθάει στην κατανόηση και την προσέγγιση, αλλά, ή γεννά ανδράποδα, ή την αντίδραση. Η πειθαρχία σε όλες της περιπτώσεις οµαδικής συνύπαρξης πρέπει να εξασφαλίζει την ελευθερία, να περιορίζει την ασυδοσία, και να µην ταυτίζεται µε το καταναγκασµό, γιατί σε αντίθετη περίπτωση και δε δρούµε ανθρώπινα και έχουµε αντίθετα απ’ τα επιδιωκόµενα αποτελέσµατα.

Όσον αφορά τις ποινές που επιβάλλονται, είτε από την δικαστική εξουσία είτε από άλλους φορείς εξουσίας, πρέπει να µην εµπεριέχουν ή να υποδηλώνουν φανερές ή υποσυνείδητες διαθέσεις ανταπόδοσης, πολύ δε περισσότερο, να µην είναι εξοντωτικές. ΟΠλάτωνας διατύπωσε πρώτος τη θεωρία του προληπτικού χαρακτήρα της ποινής. Ο εγκληµατίας, τονίζει, πρέπει να τιµωρείται γιατί συνδέει στη συνείδησή του την πράξη µε την ποινή και δεν την επαναλαµβάνει. Επιπλέον, µε αυτό τον τρόπο προλαµβάνονται και άλλα εγκλήµατα του ίδιου δράστη ή και άλλων. Πάντως σε καµιά περίπτωση οι ποινές που επιβάλλονται δεν πρέπει να υποβιβάζουν και να εξευτελίζουν την προσωπικότητα, γιατί, σε τελευταία ανάλυση, επιτυγχάνουν άλλα αποτελέσµατα. ∆εν πρέπει, εν ονόµατι της όποιας πειθαρχίας, να εξευτελίζεται η προσωπικότητα. Ο ρόλος της ποινής είναι επανορθωτικός, σωφρονιστικός, και κατά βάθος ανθρωπιστικός.

Πέρα όµως απ’ τους γραφτούς νόµους, υπάρχουν και άλλες αρχές, άλλοι νόµοι, άλλα καθήκοντα, στα οποία η κοινωνία επιβάλλει προσαρµογή και σεβασµό. Απαιτεί προσήλωση σ’ αυτές τις κοινωνικές αρχές µε ελεύθερη προαίρεση, χωρίς την επιβολή ποινών, ή µάλλον, µε επιβολή ποινών άτυπων, όπως είναι η κατακραυγή και η αποµόνωση. Έτσι και η κοινωνία απαιτεί συνέπεια, εντιµότητα, υπευθυνότητα, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον ώριµο πνευµατικά και ηθικά άνθρωπο. «Καµιά ηθική, έξαφνα σε καµιά εποχή δεν µπορεί νε δεχτεί πως το να παραβαίνεις το λόγο σου είναι στοιχείο αρετής ή το να εξαπατάς το γείτονά σου ή το να γίνεσαι βίαιος, τυραννικός», γράφει ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση, ο σεβασµός της προσωπικότητας του άλλου, των ιδεών και των αντιλήψεών του. Πέρα όµως από τις βασικές αυτές αρχές απαιτείται επιείκεια απέναντι στους ανθρώπους, συγκατάβαση, αµοιβαιότητα.

Τότε η συνείδηση λειτουργεί ως «δικαστής εν εγρηγόρσει» που επιβάλει αυτοκριτική και αυτοέλεγχο, εξασφαλίζοντας την ηθική ανωτερότητα και αποτρέπει από το δουλισµό. Επιβάλλει αυτοπειθαρχία και αυτοσυγκράτηση, αυτοκυριαρχία, απαγορεύοντας κάθε ενδόµυχη, πολύ δε περισσότερο εκδηλούµενη επιθετικότητα.

«Κοινωνικά δοκίµια» ΑΘ. Κ. ΚΙΤΣΑΚΗ

ZHTOYMENA

A) Να γίνει η περίληψη του κειµένου σε 100 περίπου λέξεις.             25 Μονάδες

Β) 1. Μία από τις ποινές που εφαρµόζονται σε περίπου εκατό χώρες του κόσµου ακόµη, είναι η θανατική ποινή. Να επιχειρηµατολογήσετε σε ένα κείµενο 100 περίπου λέξεων υπέρ της κατάργησής της.

10 Μονάδες

2. Με ποιους τρόπους αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος του κειµένου; Να δικαιολογήσετε την

απάντησή σας. 5 Μονάδες

3. Ποιους τρόπους πειθούς χρησιµοποιεί ο συγγραφέας στην 5η παράγραφο (Πέρα όµως …

αµοιβαιότητα) του κειµένου; Να δικαιολογήσετε τηναπάντησή σας. 5 Μονάδες

4. Να δώσετε ένα αντώνυµο για κάθε µία από τις παρακάτω λέξεις: περιορισµό, προσέγγιση,

προαίρεση, προληπτικού, επιείκεια. 5 Μονάδες

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Είστε προσκεκληµένος σε ένα συνέδριο νέων µε θέµα τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι νέοι στην εποχή µας. Στην οµιλία που αποφασίζετε να εκφωνήσετε ως εκπρόσωπος τους σχολείου σας, επιλέγετε να αναφερθείτε στην αύξηση της βίας και εγκληµατικότητας των νέων τα τελευταία χρόνια. Επισηµαίνετε τόσο τα αίτια του φαινοµένου όσοκαι το ρόλοτωνποινών για τηναντιµετώπισή του. (500 λέξεις)

50 Μονάδες  ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΟΡΟΣΗΜΟ