Ν.Ε ΓΛΩΣΣΑ Β' ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

(Κριτήρια αξιολόγησης)

Α. Μη λογοτεχνικό κείμενο

Έφηβοι «παγιδευμένοι» στο Διαδίκτυο

(Φροντιστήρια Εν-τάξη)

Σε πολλά σπίτια τις φετινές γιορτές το «επί γης ειρήνη» ακυρώθηκε, όχι κυρίως γιατί τα νεότερα μέλη των οικογενειών «έλιωσαν» μπροστά σε οθόνες παίζοντας πολεμοχαρή ηλεκτρονικά παιχνίδια, αλλά γιατί δεν έλειψαν οι έντονες συγκρούσεις των γονιών με τα παιδιά τους, όσον αφορά τον χρόνο που θα περάσουν στο Ιντερνετ. «Κάποια στιγμή, μετά το φαγητό, τα τέσσερα παιδιά της παρέας, ηλικίας 12-13 ετών, κλείστηκαν στο δωμάτιο του γιου μας και βγήκαν μόνο όταν ήρθε η ώρα της αναχώρησης, έπειτα από αρκετές ώρες που έπαιζαν ασταμάτητα παιχνίδια στο διαδίκτυο», μας λέει η Γεωργία.

Ακόμα πιο δύσκολη ήταν η εμπειρία του Θεμιστοκλή, του οποίου ο 14χρονος γιος ζήτησε να φιλοξενήσει για διανυκτέρευση φίλο του στο σπίτι τις ημέρες των γιορτών. «Το πρώτο βράδυ έπαιζαν ασταμάτητα μέχρι τις 5 ή 6 το πρωί, δεν γνωρίζω ακριβώς, γιατί έκανα το λάθος να κοιμηθώ πρώτος. Την επόμενη ημέρα, δεν ξυπνούσαν με τίποτα, σηκώθηκαν κατά τις 2 μ.μ. και αφού έφαγαν... πρωινό, ξαναστρώθηκαν στο παιχνίδι.

«Κλείστηκαν στο δωμάτιο του γιου μου και δεν έβγαιναν παρά μόνο για τουαλέτα και για να τσιμπήσουν κάτι. Όταν συνειδητοποίησα πως θα επαναλαμβανόταν το προηγούμενο βράδυ και αφού οι εκκλήσεις μου να πέσουν για ύπνο δεν εισακούστηκαν, υποχρεώθηκα να αποσυνδέσω το διαδίκτυο και να κοιμηθώ με το ρούτερ αγκαλιά!», μας λέει ο Θεμιστοκλής. Οι οικογενειακές συγκρούσεις για τις ψηφιακές ολονυχτίες των παιδιών πληθαίνουν, καθώς όλο και περισσότεροι έφηβοι αλλά και παιδιά κοιμούνται με το κινητό τους στο μαξιλάρι, βλέποντας βίντεο (δεχόμενα και μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας). Καθημερινές ιστορίες των ενδοοικογενειακών πολέμων για το ίντερνετ, που φέρνουν αντιμέτωπους γονείς και παιδιά, συχνά με πολύ έντονο τρόπο και χωρίς να λείπουν ακόμα και οι βιαιοπραγίες, και μάλιστα πιο συχνά εθισμένων και οργισμένων παιδιών εις βάρος των γονιών τους.

Η έρευνα δείχνει ότι χρήση του Διαδικτύου είναι πλέον ευρύτατη στα παιδιά, και αφορά πλέον και τις ηλικίες του δημοτικού (ακόμα και νωρίτερα), ενώ πριν από μερικά χρόνια μιλούσαμε κυρίως για μαθητές γυμνασίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari (Δεκέμβριος 2017), για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας, το 78% των παιδιών 5-12 ετών χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο, ποσοστό που ανεβαίνει στο 89,3% για τις ηλικίες 10-12 ετών. Από ποιες συσκευές, λοιπόν συνδέονται τα παιδιά; Κυρίως από ταμπλέτες (35,4%), οι πωλήσεις των οποίων είχαν μεγάλη ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια, ακολουθούν τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (27,8%) και λιγότερο από ένα στα τέσσερα (23,7%) «μπαίνουν» από λάπτοπ.

Την ίδια ώρα καταγράφεται πως ένα στα πέντε παιδιά, ηλικίας 6-12 ετών, διαθέτει κινητό τηλέφωνο (!), σε πείσμα των προειδοποιήσεων των επιστημόνων για θέματα ακτινοβολίας κι όχι μόνο. Όπως βλέπουμε, τα περισσότερα παιδιά, ηλικίας δημοτικού, έχουν δικές τους συσκευές (τάμπλετ ή κινητά τηλέφωνα) για να συνδέονται με το ίντερνετ. Όταν τα παιδιά από τόσο μικρή ηλικία εθίζονται  στο Διαδίκτυο και αναπτύσσουν αποκλειστικά τις συγκεκριμένες δεξιότητες και όχι άλλες, τότε όταν φτάνουν στην εφηβεία υπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι να «κολλήσουν». Ένα μέρος των παιδιών που καταφεύγουν και κλείνονται στον ψηφιακό κόσμο αντιμετωπίζει ελλείμματα αυτοεκτίμησης και κοινωνικών σχέσεων. «Γι’ αυτό βλέπουν το Διαδίκτυο ως μέσο καταφυγής, όπου μπορούν να κινηθούν σε ένα περιβάλλον που μοιάζει λιγότερο απειλητικό από την πραγματική ζωή. Από την άλλη, παιδιά που δεν είχαν παρόμοιες δυσκολίες τις αναπτύσσουν μέσω του εθισμού», σημειώνει ο κ. Σιώμος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο.

Ιδιαίτερη πλευρά της προσπάθειας για μια ισορροπημένη σχέση των εφήβων με το ίντερνετ αποτελεί η καταπολέμηση του ξενυχτιού μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή (ή και του κινητού). «Ύστερα από ένα ξενύχτι, το παιδί αντιμετωπίζει διάσπαση προσοχής, κούραση, ένταση, εκνευρισμό. Ο νυκτερινός ύπνος δεν μπορεί να αναπληρωθεί, τότε ελευθερώνονται οι αναπτυξιακές ορμόνες», σημειώνει ο κ. Κορμάς. Η τάση για ψηφιακή αγρύπνια είναι μια ένδειξη εθισμού του παιδιού από τα ψηφιακά μέσα. «Η εξασφάλιση του κανονικού βραδινού ύπνου του παιδιού αποτελεί βασικό πεδίο πρόληψης της εξάρτησης από το ίντερνετ», συμπληρώνει ο κ. Κορμάς.

«Χρειάζεται ανάπτυξη της ψηφιακής νοημοσύνης. Η γενιά που μεγαλώνει τώρα θα ζει με την τεχνολογία. Οφείλουμε να την εκπαιδεύσουμε στο να μπορεί να αξιοποιεί τις δυνατότητές της και να καταπολεμά τα αρνητικά στοιχεία», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Σιώμος. «Να μεγαλώνουμε παιδιά ισορροπημένα, με γνώση των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων τους, με πλήθος δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων (καλλιτεχνικών, αθλητικών κ.λπ.), και ψυχαγωγία που δεν θα περιορίζεται μόνο στην ηλεκτρονική, που είναι βεβαίως εύκολη και φτηνή», συμπληρώνει.

Ο κ. Σιώμος υπογραμμίζει την ανάγκη το παιδί να δοκιμάζει πολλές δραστηριότητες από νωρίς, να αναπτύσσει τα ταλέντα του σε πολλά επίπεδα, καθώς η χρήση των υπολογιστών και του ίντερνετ «εκπαιδεύει τον εγκέφαλό μας σε ένα πολυπαραθυρικό περιβάλλον, όπου κυριαρχεί η άμεση ανταμοιβή για όποια μικρή “επιτυχία”, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η ντοπαμίνη, η ορμόνη της ευχαρίστησης. Αυτό έχει ως συνέπεια να μειώνεται η ελκυστικότητα της μάθησης ή άλλων δραστηριοτήτων, που η επιβράβευση γίνεται με άλλους τρόπους και ρυθμούς. Απαιτείται το φίλτρο της κριτικής σκέψης απέναντι στην τεχνολογία τονίζει».

Γιάννης Ελαφρός, διασκευή από Καθημερινή 8/1/2018

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η Δραστηριότητα

Α1. Να αποδώσετε περιληπτικά τις επιπτώσεις που προκαλούνται στα παιδιά από την συνεχή χρήση του Διαδικτύου σύμφωνα με το άρθρο (60-80 λέξεις).

Μονάδες 15

2η Δραστηριότητα

Α2. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις Σωστές ή Λανθασμένες σύμφωνα με το περιεχόμενο του κειμένου:

α. Δημιουργούνται οικογενειακές διαμάχες για τη χρήση Διαδικτύου από τα παιδιά.

β. Οι έρευνες δείχνουν ότι η χρήση Διαδικτύου αφορά κυρίως μαθητές γυμνασίου.

γ. Μερικά παιδιά με την είσοδό τους στον ψηφιακό κόσμο αποκτούν θέματα ψυχολογικής και κοινωνικής φύσεως.

δ. Η ψηφιακή ψυχαγωγία είναι δημιουργική και ευεργετική για το παιδί.

ε. Η “ψηφιακή αγρυπνία” δεν αποτελεί ένδειξη εθισμού του παιδιού από τα ψηφιακά μέσα.

Μονάδες 5

Α3. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η 4η παράγραφος του κειμένου («Η έρευνα δείχνει … λάπτοπ»); Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.

Μονάδες 2

Α4. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε μία πρόταση που θα χρησιμοποιείται με την κυριολεκτική της σημασία και κατόπιν μία πρόταση που θα χρησιμοποιείται με τη μεταφορική της σημασία:

Έλιωσαν, βάρος.

Μονάδες 4

Α5. Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις του κειμένου:

αλλά (1η παράγραφος), ακόμα (2η παράγραφος), γιατί (2η παράγραφος), κυρίως (4η παράγραφος).

Μονάδες 4

3η Δραστηριότητα

Α6. Με αφορμή την θεματική εβδομάδα που διοργανώνεται στο σχολείο σας με θέμα «Ασφαλές Διαδίκτυο» καλείστε ως εκπρόσωπος του 15μελούς να εκφωνήσετε μία ομιλία (200-250 λέξεις) στην οποία θα αναφέρεστε στους κινδύνους του Διαδικτύου και κατόπιν στις προτάσεις για την ορθή αξιοποίηση του μέσου.

Μονάδες 20

Β. Λογοτεχνικό κείμενο

Go in the game

Έκατσα μπροστά στο κομπιούτερ και μπήκα στο παιχνίδι. Το MMORPG* που παίζεις έχει πέντε εκατομμύρια παίκτες. Απαιτεί όλο σου τον χρόνο. Όχι! Απαιτεί πολύ περισσότερο από όλο σου τον χρόνο. Από όλο το χρόνο που θα μπορούσες να διαθέσεις. Από όλο τον χρόνο του κόσμου. Όμως η μέρα έχει μόνο είκοσι τέσσερις ώρες. Δεν φτάνουν. Η εβδομάδα έχει μόνο επτά μέρες. Δεν φτάνουν. Συνήθως πλαγιάζεις στις τέσσερις. Αν δεν έχετε raid (επιδρομή) δηλαδή, Γιατί, τότε, μπορεί να μείνεις άυπνος εντελώς, Η clan (φυλή, ομάδα) σε χρειάζεται. Ο χαρακτήρας σου σε χρειάζεται. Η επιδρομή δεν περιμένει. Το παιχνίδι ποτέ δεν σταματάει. Ποτέ. BRB**.

Dvp. Ο καλύτερος παίκτης από την παλιά φρουρά είναι Ρώσος. Τα βίντεο που έχει τραβήξει τις μάχες που έδωσε γίνονται ανάρπαστα καθημερινά στο Ίντερνετ. Αυτό που συμπληρώνει το μύθο είναι το γεγονός ότι ο Dvp δεν παίζει πια. Βρίσκεται κρατούμενος σε μία ρώσικη φυλακή εδώ και χρόνια. Σκότωσε ένα συμπαίκτη του. Συναντήθηκαν για να παίξουν το παιχνίδι σε ένα ίντερνετ καφέ σε αντικριστές οθόνες. Ο άλλος παίκτης τον κοίταξε ειρωνικά. Ο Dvp σηκώθηκε, πήγε απέναντι, τον έριξε κάτω και τον σκότωσε με κλωτσιές. Έχει ακόμα δεκαπέντε χρόνια να εκτίσει. Άραγε θα υπάρχει ακόμα το παιχνίδι όταν εκείνος βγει έξω; Κι αν υπάρχει, θα τον νοιάζει;

“Go in the game”....

Δέκα λεπτά πέρασαν χωρίς να γίνει τίποτα. Περιφερόμουν άσκοπα στο παιχνίδι, περιμένοντας. Έκανα ένα διάλειμμα, κοίταζα την οθόνη, σηκωνόμουν από τον υπολογιστή, έκανα βόλτες στο δωμάτιο, μη χάνοντας λεπτό την οθόνη από τα μάτια μου. Με έχει τρελάνει η αγωνία, κι αν με έπιαναν οι GM***; Δεν ήταν δύσκολο να γίνει η στραβή.

Αυτό που ζητάς εσύ είναι “καπνός”, είναι σκόνη, είναι ηλεκτρισμός, “έξω” είναι ένα τίποτα. Δεν υπάρχει, είναι ψηφιακό, ψηφιακό χρυσάφι, όταν βγαίνεις εκτός αυτό μένει πίσω. Μαζί του μένει κι ένα κομμάτι δικό σου. Κάθε μέρα το κομμάτι που αφήνεις μέσα είναι λίγο μεγαλύτερο από χθες. Σίγουρα λίγο μεγαλύτερο από εκείνο που μένει έξω.[...]

Προχθές, συνάντησα τον Jimako για πρώτη φορά. Για πρώτη φορά έξω από το παιχνίδι δηλαδή. Δημήτρης. Ακριβέστερα, Δημητράκης. Μικρός αλλά ήρωας. Ο ήρωας είναι δεκαπέντε ετών, ζυγίζει εκατόν είκοσι κιλά σύμφωνα με την γυάλινη ζυγαριά ακριβείας του μπάνιου του. Ο ήρωας είναι συνήθως αξύριστος. Έχει μακριά λιγδωμένα μαλλιά και μικρά αεικίνητα μάτια. Πίνει φραπέ, πλένεται σπάνια. Είναι ήρωας. Το αγαπημένο του όπλο είναι ο διπλός πέλεκυς.

Όταν παίζεις τόσες ώρες, οι καθημερινές σου ανάγκες προσαρμόζονται απόλυτα στο παιχνίδι. Αν θέλεις να πας στην τουαλέτα, θα κρατηθείς. Αλλάζοντας την στάση σου στην καρέκλα, κρατιέσαι λίγο ακόμα.... Δευτερόλεπτα πριν τα κάνεις πάνω σου, θα ζητήσεις άδεια από τους συμπαίκτες σου, θα φροντίσεις να σε προστατεύουν όσο θα λείπεις και θα τρέξεις στο μπάνιο. Εκεί θα πιέσεις την κύστη σου, να τελειώνεις στα γρήγορα, και θα τρέξεις πάλι πίσω. Όλα εντάξει. Αν, πάλι, πεινάς, θα παραγγείλεις απ’ έξω. Και θα φας μπροστά στην οθόνη. Γρήγορα με το ένα χέρι. Παίζεις ώρες ατελείωτες. Είσαι πτώμα. Θέλεις να ξαπλώσεις αλλά δεν το κάνεις. Τα μάτια σου καίνε, αλλά ξέρεις πως αισθάνεσαι καλύτερα όταν παίζεις.

Στον ύπνο σου το παιχνίδι πάντα συνεχίζεται. Κλείνεις τα μάτια, βλέπεις τις λάμψεις της μάχης. Στρίβεις το σώμα στο κρεβάτι, να αποφύγεις ένα χτύπημα που στοχεύει την καρωτίδα, τραβιέσαι πίσω, ακούς τις κλαγγές των όπλων. Αγχώνεσαι, πιέζεις νοητά τα κουμπιά που πρέπει- ναι, αυτά πρέπει.... Μη σταματάς. Πίεζέ τα με το σωστό ρυθμό, μη σταματάς. Ξυπνάς πάντα σαν από λήθαργο βαθύ, ακόμα κουρασμένος. Πάντα κουρασμένος.[...]

Κώστας Γκαζής, «Το αγαπημένο σου ξόρκι», Χαμένοι στο διαδίκτυο, εκδ. Πατάκη 2008, διασκευή

*Massive Multiplayer Online Role- Playing

**Be right back

***Game managers

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η Δραστηριότητα

Β1. Σύμφωνα με όσα διαβάσατε, να παρουσιάσετε σε μία παράγραφο 60-70 λέξεων πόσο διαφορετική μπορεί να είναι η εικόνα ενός «ήρωα» παίκτη ηλεκτρονικών παιχνιδιών πίσω και μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή.

Μονάδες 15

2η Δραστηριότητα

Β2.

α) Να χαρακτηρίσετε τον αφηγητή ως προς την συμμετοχή του στην ιστορία (μονάδες 4) και να αναφέρετε με ποια οπτική γωνία προσεγγίζει τα γεγονότα (μονάδες 4). Τεκμηριώστε την απάντηση με αναφορές στο κείμενο.

β) Να αναφέρετε δύο αφηγηματικούς τρόπους που χρησιμοποιεί ο αφηγητής (μονάδες 7). Τεκμηριώστε την απάντηση με αναφορές στο κείμενο.

Μονάδες 15

3η Δραστηριότητα

Β3. «Αυτό που συμπληρώνει το μύθο είναι το γεγονός ότι ο Dvp δεν παίζει πια. Βρίσκεται κρατούμενος σε μία ρώσικη φυλακή εδώ και χρόνια. Σκότωσε ένα συμπαίκτη του. Συναντήθηκαν για να παίξουν το παιχνίδι σε ένα ίντερνετ καφέ σε αντικριστές οθόνες. Ο άλλος παίκτης τον κοίταξε ειρωνικά. Ο Dvp σηκώθηκε, πήγε απέναντι, τον έριξε κάτω και τον σκότωσε με κλωτσιές».

Ο συγγραφέας του κειμένου μας παρουσιάζει μέσα από τα πρόσωπα του Dvp και του Jimako τις επιπτώσεις του εθισμού από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Σε ένα κείμενο 100-150 λέξεων να αναφέρετε ποια θεωρείτε πως είναι τα αίτια του εθισμού των εφήβων στο διαδίκτυο.

Μονάδες 20

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1. Τα παιδιά καλούνται να επισημάνουν τα εξής σημεία για να έχουν ολοκληρωμένη απάντηση:

Οι επιπτώσεις που εμφανίζονται ατα παιδιά από την ευρύτατη χρήση του διαδικτύου είναι οι εξής:

 Μεγάλες εντάσεις με τους γονείς.

 Πέρα από προβλήματα υγείας λόγω ακτινοβολίας, καθώς οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο εθισμός σε αυτό και η ανάπτυξη συγκεκριμένων μόνο ικανοτήτων.

 Η έλλειψη αυτοεκτίμησης και ο αποκλεισμός τους από το κοινωνικό τους περιβάλλον.

 Το ξενύχτι που στην ουσία η απουσία ύπνου σε αυτές τις ηλικίες επιφέρει την κούραση, την ένταση, τη διάσπαση της προσοχής και τη δημιουργία νεύρων.

Α2

Α Σ

β Λ

γ Σ

δ Λ

ε Λ

Α3

Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο των παραδειγμάτων καθώς χρησιμοποιεί πορίσματα έρευνας για να τεκμηριώσει τη θεματική του περίοδο, δηλαδή ότι έχει αυξηθεί το ποσοστό των μικρών παιδιών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

Τα παιδιά οφείλουν να κάνουν κειμενικές αναφορές στα ποσοστά και στην έρευνα που αναφέρεται.

Α4

Ενδεικτικά παραδείγματα αναφορικής χρήσης της γλώσσας.

Εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας της γης έλιωσαν μεγάλοι όγκοι πάγου.

Ο γιατρός του σύστησε να μην πάρει βάρος.

Ενδεικτικά παραδείγματα ποιητικής χρήσης της γλώσσας

Μπροστά στη θέα του νεογέννητου μωρού ο πατέρας έλιωσε από τη συγκίνηση.

Η απόφαση του δικαστηρίου ήταν εις βάρος των συμφερόντων της εταιρείας.

Α5

Οι συγκεκριμένες διορθωτικές λέξεις σημαίνουν τα εξής:

Αλλά : αντίθεση

Ακόμα: προσθήκη

Γιατί: αιτιολόγηση

Κυρίως : έμφαση

Α6

Πρόκεται για μία ομιλία σε σχολείο , άρα το ύφος πρέπει να είναι αντίστοιχο.

Αγαπητοί καθηγητές και φίλοι συμμαθητές,

Ζούμε με μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την έκρηξη των μέσων πληροφόρησης. Το διαδίκτυο αποτελεί πλέον καθημερινότητά μας, αφού για τους περισσότερους από εμάς θα λέγαμε ότι είναι «προέκταση του χεριού μας».Στο πλαίσιο, λοιπόν, της φετινής θεματικής εβδομάδας που αφορά το «Ασφαλές Διαδίκτυο» θα ήθελα ως εκπρόσωπος του 15 μελούς να εκφράσω τους φόβους μου γύρω από τους κινδύνους που αυτό επιφέρει, αλλά και να σας προτείνω τρόπους για την ορθή χρήση του.

Κίνδυνοι διαδικτύου

 Οδηγεί σε εθισμό καθώς το άτομο εθίζεται στο Διαδίκτυο και το θωρεί ως το πιο σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς του. Έτσι φθείρεται ψυχολογικά και συνδέεται με τη χαμηλή αυτοπεποίθηση, το σύνδρομο υπερκινητικότητας , την ελλειμματική προσοχή κ.α.

 Διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να προκύψει μέσα από τη χρήση του διαδικτύου, καθώς συχνά εξευτελίζονται και αμαυρώνονται προσωπικότητες, ενώ άλλες πάλι φορές μπορεί να εκβιάζονται άνθρωποι καθώς υποκλέπτονται προσωπικά τους δεδομένα.

 Κοινωνική περιθωριοποίηση. Η θεοποίηση του διαδικτύου αποκόβει το σύγχρονο νέο από το περιβάλλον του και τον εισάγει σε μια πλασματική πραγματικότητα. Δεν επικοινωνεί με τους φίλους του και απομονώνεται.

 Είναι επικίνδυνο γιατί υπάρχει ανωνυμία ανάμεσα στα «συνδιαλεγόμενα» πρόσωπα. Ο νέος επικοινωνεί με άλλους που υποτίθεται ότι είναι νέοι ή έχουν κοινά ενδιαφέρονται. Ποτέ κανείς όμως δεν γνωρίζει τί κρύβεται πίσω από την οθόνη

 Συχνές απουσίες από το σχολείο αλλά και πτώση της σχολικής επίδοσης. Αυξάνεται ο κίνδυνος της παχυσαρκίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και οφθαλμικών παθήσεων λόγω πολλών ωρών ακινησίας μπροστά στην οθόνη.

 Μέσω του διαδικτύου δίνονται με κάθε λεπτομέρεια οδηγίες παιχνιδιών τα οποία μπορεί να οδηγήσουν τα παιδιά στον θάνατο.

Προτάσεις – τρόποι ορθής χρήσης

 Το Διαδίκτυο χρειάζεται την κριτική σκέψη και τη διευρυμένη πνευματική καλλιέργεια. Επειδή πολλά παιδιά εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας τους δεν έχουν την απαιτούμενη κριτική σκέψη γι’΄αυτό επιβάλλεται οι γονείς να είναι συνεχώς μαζί τους και να φροντίζουν να ελέγχουν τους διαδικτυακούς τόπους που τα παιδιά τους επισκέπτονται.

 Οι γονείς και το σχολείο οφείλουν να συζητήσουν με τα παιδιά τους για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Πρέπει να δοθούν κατευθυντήριες γραμμές για τη σωστή χρήση του, όπως πότε το χρησιμοποιούμε , σε ποιο χώρο, για πόση ώρα κλπ.

 Να υπάρξει αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για την ηλικία των παιδιών που πηγαίνουν σε Ίντερνετ καφέ και κυρίως για το τι βλέπουν αυτά.

 Να υπάρξουν φίλτρα προστασίας μέσα στον υπολογιστή, ώστε να ελέγχεται η ποιότητα των ιστότοπων που επισκέπτονται τα παιδιά.

 Ο υπολογιστής μέσα στο σπίτι να βρίσκεται σε χώρο μη απομονωμένο , ώστε εύκολα να μπορεί να ελέγχεται τι κάνει το παιδί.

 Να περιοριστεί ο χρόνος χρήσης του Διαδικτύου και να επιδιωχθεί από τους γονείς τα παιδιά τους να έχουν πολλαπλές δραστηριότητες που θα τα φέρνουν σε επαφή με άλλα παιδιά της ηλικίας τους και δεν θα τα απομονώνουν.

Το Διαδίκτυο, αγαπητοί καθηγητές και συμμαθητές, αποτελεί τη σύγχρονη πραγματικότητα. Είναι δείγμα της τεχνολογικής ανάπτυξης και δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να διεκπεραιώσει τις υποθέσεις του. Όμως η χρήση του πρέπει να είναι λελογισμένη και να μην λησμονάται από εμάς ότι υπάρχει για να διευκολύνει τη ζωή μας και όχι για να μας υποδουλώνει.

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας

Απαντήσεις λογοτεχνικού κειμένου

1η Δραστηριότητα

Β1.

Η εικόνα ενός ήρωα πίσω από την οθόνη μπορεί να διαφέρει πάρα πολύ από αυτό που είναι στην πραγματικότητα ή να ταυτίζεται με αυτή. Στην περίπτωση του Dvp η εικόνα του είναι παρεμφερής, εφόσον χρησιμοποιεί τη βία τόσο στο κόσμο του διαδικτύου, όσο και στην καθημερινή του ζωή. Πλέον δεν μπορεί να παίξει εξαιτίας του ότι είναι φυλακισμένος. Άρα η εικόνα της βίας και της εγκληματικότητας αποτελούν κομμάτι του χαρακτήρα του,

Ο Jimako πάλι είναι ένα παιδί μόλις 15 χρόνων, ευτραφής, με λιγδωμένα μαλλιά και με μάτια που παρατηρούν τα πάντα. Δεν μπορεί να ξέρει κανείς το πόσο μεγάλος ή μικρός είναι κάποιος πίσω από την οθόνη ή ποιος είναι ο αληθινός του χαρακτήρας . Στην ουσία όμως κι αυτός έχει τόσο πολύ εθιστεί από τη διαδικτυακή του εικόνα στην προσωπική του ζωή.

2η Δραστηριότητα

Β2.

Α) Είδος αφηγητή: δραματοποιημένος- ομοδιηγητικός , γιατί συμμετέχει στην ιστορία κάτι που αποδεικνύεται από τη χρήση του α΄ ενικού προσώπου π.χ. έκατσα, περιφερόμουν κλπ

Οπτική γωνία : εσωτερική, γιατί παρουσιάζει τα γεγονότα από τη δική του σκοπιά

Β)Αφηγηματικοί τρόποι

Θα μπορούσαν να δοθούν πολλά και διαφορετικά παραδείγματα. Ενδεικτικά δίνονται τα παρακάτω:

Αφήγηση: Έκατσα μπροστά στο κομπιούτερ και μπήκα στο παιχνίδι....... Το παιχνίδι ποτέ δεν σταματάει. Ποτέ. BRB**.

Εσωτερικός μονόλογος: Στην ουσία ο ήρωας φαίνεται να εξωτερικεύει τις ενδόμυχες σκέψεις του π.χ. Όταν παίζεις τόσες ώρες, οι καθημερινές σου ανάγκες.................. Τα μάτια σου καίνε, αλλά ξέρεις πως αισθάνεσαι καλύτερα όταν παίζεις.

Περιγραφή: Μικρός αλλά ήρωας........... Το αγαπημένο του όπλο είναι ο διπλός πέλεκυς.

3η Δραστηριότητα

Επισημαίνεται από τα παιδιά ο μεγάλος βαθμός επιρροής του διαδικτύου στη διαμόρφωση των προσωπικοτήτων των δύο νέων και στη συνέχεια αναζητούνται τα αίτα της προσκόλλησης στο διαδίκτυο.

Αίτια

 Η τεχνολογία ενσωματώνεται πιο εύκολα στη ζωή του νέου, όπως και οτιδήποτε νέο.

 Οι νέοι είναι αθώοι ακόμα και δεν έχουν πλήρως συγκροτήσει την προσωπικότητά τους. Γι΄αυτό το λόγο είναι ευκολόπιστοι και χειραγωγήσιμοι.

 Το διαδίκτυο συνδέεται με την αμεσότητα και την ταχύτητα, χαρακτηριστικά που ελκύουν τους νέους.

 Το αντιμετωπίζουν ως παιχνίδι και χωρίς να το συνειδητοποιήσουν γίνεται η καθημερινότητά τους.

 Ελλιπής πληροφόρηση από τους φορείς αγωγής για τους κινδύνους

 οικογένεια: καθεστώς ηλεκτρονικής και διαδικτυακής ασυδοσίας

 Σχολείο: παροχή περιορισμένων ερεθισμάτων

 ΜΜΕ: υπερπροβολή διαφημιστικών μηνυμάτων με ηλεκτρονικά μέσα

ΚΕΙΜΕΝΟ

(ΘΕΜΑΤΑ ΟΕΦΕ 2016)

Τα τελευταία χρόνια η επιστηµονική κοινότητα σε όλο τον κόσµο ανησυχεί για τη νέα εξάρτηση ενηλίκων και κυρίως ανηλίκων από το ∆ιαδίκτυο. Στην Ελλάδα, γιατροί και επιστήµονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στους γονείς και στους νέους επισηµαίνοντας ότι το ίδιο συµβαίνει και στη χώρα µας.

«Από τότε που δουλεύω στο Νοσοκοµείο Παίδων, έχω συναντήσει παιδιά που παράτησαν το σχολείο για να παίζουν 24 ώρες την ηµέρα παιχνίδια στο ∆ιαδίκτυο. Ένα παιδί έλεγε ότι έπαιζε µιάµιση µέρα συνεχώς και δεν µπορούσα να το πιστέψω», µας λέει η Άρτεµις Τσίτσικα, λέκτορας Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής στο Πανεπιστήµιο Αθηνών. «Τα περισσότερα παιχνίδια “αναγκάζουν” τα παιδιά να µένουν πολλές ώρες στο διαδίκτυο γιατί, καθώς παίζουν µεταξύ τους και βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες του κόσµου, ξενυχτούν για να συνεχίζεται το παιχνίδι. Είναι κοινωνικό το θέµα», προσθέτει η Βερόνικα Σαµαρά, διδάκτωρ µηχανικός Πληροφορικής και εκπρόσωπος του «ασφαλούς διαδικτύου» στην Ελλάδα.

«Πολλοί γονείς έρχονται στη µονάδα τροµοκρατηµένοι και απεγνωσµένοι, γιατί βλέπουν το παιδί τους να περνάει ώρες ατελείωτες µπροστά σε µια οθόνη υπολογιστή.  Τα παιδιά παθαίνουν µονοµανία. Αλλάζουν τις συνήθειες ύπνου τους, παραµελούν την προσωπική τους υγιεινή, τρώνε ανθυγιεινά ή περισσότερο, σταµατούν τα αγαπηµένα τους χόµπι, αφήνουν τους φίλους τους, εγκαταλείπουν ακόµη και το σχολείο. Συνήθως, συγκρούονται έντονα στο σπίτι µε τους γονείς τους - υπάρχει µεγάλη ένταση και θυµός, ακόµα και βία και από τις δύο πλευρές. Στα αρχικά στάδια της εξάρτησης από το ∆ιαδίκτυο το παιδί είναι πιο συνεργάσιµο, γιατί δεν έχει φτάσει να δυσλειτουργεί. Αντιλαµβάνεται την υπερβολή και προσπαθεί να βάλει το ίδιο κάποια όρια. Στα πιο προχωρηµένα στάδια, όµως, τα πράγµατα δυσκολεύουν. Τα παιδιά έρχονται πάντα µε τους γονείς τους, ενώ δεν θεωρούν ότι κάνουν κάτι λάθος. Πιστεύουν ότι απλώς παίζουν ένα παιχνίδι και δεν θέλουν να το σταµατήσουν».

[…]

 «Η κατάχρηση έχει να κάνει µε την προσωπικότητα του παιδιού αλλά και µε προβλήµατα στην οικογένεια. Στη µονάδα έρχονται κυρίως αγόρια, που είναι πιο ευαίσθητα, έχουν διάσπαση προσοχής ή άγχος και νιώθουν πιο ευάλωτα. Μια οµάδα από ψυχολόγους, παιδιάτρους, παιδοψυχιάτρους και γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, καλείται να αντιµετωπίσει κάθε έφηβο ξεχωριστά. Η κοινωνία αλλά και οι οικογένειες σήµερα έχουν αλλάξει. Ζούµε σε τεράστιες, απρόσωπες κοινωνίες. Οι γονείς λείπουν ώρες από το σπίτι, τα παιδιά δεν µπορούν να βγουν σε µια αλάνα να παίξουν κι έτσι µένουν µόνα τους µπροστά σε έναν υπολογιστή, όπου καλούνται να διαχειριστούν πολλές πληροφορίες», προσθέτει η κυρία Τσίτσικα.

[…]

«Στη µονάδα έχουν έρθει, για να αντιµετωπίσουν την υπερβολική χρήση στο διαδίκτυο 65 έφηβοι -σχεδόν αποκλειστικά αγόρια- ενώ πολλοί γονείς από όλη την Ελλάδα τηλεφωνούν, για να µάθουν πώς να αντιµετωπίσουν αυτό το φαινόµενο. Το ∆ιαδίκτυο δεν µπορείς να το κόψεις», παρατηρεί η κυρία Τσίτσικα.

[…].

Συνηθίζουµε να λέµε ότι η µία γενιά διαφέρει από την άλλη και έτσι δηµιουργείται το λεγόµενο χάσµα γενεών. Μόνον που σήµερα αυτό το χάσµα έχει... τεχνολογική διάσταση. «Όταν οι µεγάλοι µιλούν για “νέες” τεχνολογίες εννοώντας τους υπολογιστές και το διαδίκτυο, αυτό δεν µεταφράζεται το ίδιο για τους νέους, οι οποίοι γεννήθηκαν µε αυτά», εξηγεί η κυρία Βερόνικα Σαµαρά. «Όπως οι σηµερινοί µεγάλοι µεγάλωσαν µε το τηλέφωνο ως αυτονόητη συσκευή, έτσι και οι νέοι µεγάλωσαν µε το ∆ιαδίκτυο ως αυτονόητη λειτουργία. Το διαδίκτυο είναι ένα παράθυρο στον κόσµο. Είναι σαν να έχουµε ανοίξει στο σπίτι µας ένα παράθυρο και µπαίνει µέσα όλος ο κόσµος. Όπως µαθαίνουµε στο παιδί µας να µη δίνει ποτέ το όνοµα και τη διεύθυνσή του σε αγνώστους στον δρόµο, το ίδιο πρέπει να τους µαθαίνουµε και για το ∆ιαδίκτυο, όπου εκεί επικοινωνείς µέσα από καλώδια και δεν βλέπεις καν τους άλλους».

Σοφία Παπαϊωάννου. Το κείµενο έχει δηµοσιευτεί στην ηµερήσιο τύπο και παρατίθεται διασκευασμένο

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. 1. Για καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα αρίθµησης της πρότασης και δίπλα την ένδειξη Σωστό ή Λάθος, σύµφωνα µε το νόηµα του κειµένου.

α. Όλα τα παιδιά σπαταλούν υπερβολικό χρόνο για την ενασχόλησή τους µε το ∆ιαδίκτυο.

β. Οι γονείς ενθουσιάζονται µε την ικανότητα των παιδιών να µεταχειρίζονται µε άνεση το νέο τεχνολογικό επίτευγµα.

γ. Για την επίµονη χρήση του ∆ιαδικτύου από τα παιδιά η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στα ίδια.

δ. Ο εθισµός στο ∆ιαδίκτυο προσβάλλει τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια.

ε. Το ∆ιαδίκτυο οδηγεί τους σώφρονες χρήστες του στη λεωφόρο της γνώσης.

Μονάδες 5

Α. 2. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειµένου που σας δόθηκε (100 - 120 περίπου λέξεις).

Μονάδες 20

Β. 1. Να σχολιάσετε σε µία παράγραφο (70 - 90 περίπου λέξεις) το παράθεµα: «Συνηθίζουµε να λέµε ότι η µία γενιά διαφέρει από την άλλη και έτσι δηµιουργείται το λεγόµενο χάσµα γενεών. Μόνον που σήµερα αυτό το χάσµα έχει ... τεχνολογική διάσταση».

Μονάδες 8

Β. 2. Να γράψετε στο τετράδιό σας δύο διαφορετικούς τίτλους για το κείµενο:

 α) χωρίς σχόλιο β) µε σχόλιο.

Μονάδες 2

Β. 3. Να δικαιολογήσετε τη χρήση των σηµείων στίξης στα παρακάτω αποσπάσµατα:

«Τα περισσότερα παιχνίδια “αναγκάζουν” τα παιδιά να µένουν πολλές ώρες στο διαδίκτυο γιατί, καθώς παίζουν µεταξύ τους και βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες του κόσµου, ξενυχτούν για να συνεχίζεται το παιχνίδι» (Εισαγωγικά).

«Στη µονάδα έχουν έρθει για να αντιµετωπίσουν την υπερβολική χρήση στο διαδίκτυο 65 έφηβοι -σχεδόν αποκλειστικά αγόρια- ενώ πολλοί γονείς από όλη την Ελλάδα τηλεφωνούν, για να µάθουν πώς να αντιµετωπίσουν αυτό το φαινόµενο» (∆ιπλή παύλα).

Μονάδες 5

Β.4. κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, απεγνωσµένοι, παραµελούν, αντιλαµβάνεται, υπερβολική: Να αντικαταστήσετε τις λέξεις και τις φράσεις αυτές µε άλλες συνώνυµες.

Μονάδες 5

Β.5. εγκαταλείπουν, καταλήξει, κατάχρηση, κατεβαίνουµε, παράθυρο: Να ετυµολογήσετε τις λέξεις και µε βάση το β΄ συνθετικό να σχηµατίσετε µια νέα σύνθετη λέξη που θα το έχει ως α΄ συνθετικό.

Μονάδες 5

Γ. Το ∆ιαδίκτυο διαδραµατίζει όλο και πιο σηµαντικό ρόλο στη ζωή µικρών και µεγάλων µε την εξάπλωσή του. Ως µέλος της συντακτικής οµάδας της εφηµερίδας του σχολείου καλείσαι να συντάξεις και να δηµοσιεύσεις ένα κείµενο µε τίτλο «∆ιαδίκτυο: επικίνδυνη η παθολογική εξάρτηση». Σε αυτό επιχειρείς να επισηµάνεις τους πιο σηµαντικούς κινδύνους που ελλοχεύουν στον εθισµό στο ∆ιαδίκτυο και, παράλληλα, να διατυπώσεις προτάσεις για την πρόληψη ή και την εξάλειψή τους. (450 – 500 περίπου λέξεις).

Μονάδες 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.11 . α. Λάθος β. Λάθος γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Σωστό

Α.22 . Η συντάκτρια αναφέρεται στην εξάρτηση των νέων -κυρίως- ανθρώπων από το ∆ιαδίκτυο. Στην αρχή τονίζει ότι το πρόβληµα έχει προκαλέσει ανησυχία στους επιστήµονες και περιγράφει τη συµπεριφορά των γονέων που βλέπουν τα παιδιά τους καθηλωµένα στον υπολογιστή τους. Στη συνέχεια απαριθµεί τις επιπτώσεις που απορρέουν από αυτή τη συµπεριφορά τους και ξεχωρίζει ορισµένους από τους παράγοντες που σπρώχνουν τα παιδιά στον εθισµό τους στο ∆ιαδίκτυο, επιµένοντας στην απουσία των γονέων από το σπίτι. Παράλληλα, επισηµαίνει πως το µεγαλύτερο ποσοστό των εθισµένων στο ∆ιαδίκτυο είναι αγόρια και στην απορία των γονέων για την αντιµετώπιση του προβλήµατος απαντά πως το ∆ιαδίκτυο είναι πλέον συνήθεια που δύσκολα αλλάζει. Τελειώνει υποδεικνύοντας στους γονείς πώς µπορούν να καταστήσουν τη σχέση του παιδιού µε αυτό αβλαβή και ωφέλιµη.

Β.1 . Το χάσµα γενεών υπήρξε από τη στιγµή που η µια γενιά διαδεχόταν την άλλη· είναι λογικό και αναπόφευκτο να έχει καθεµιά το δικό της τρόπο προσέγγισης κι ερµηνείας των πραγµάτων. Στις µέρες µας, όµως, αυτό έχει διευρυνθεί, καθώς έχει αποκτήσει νέο περιεχόµενο: οι νέοι άνθρωποι είναι εξοικειωµένοι µε τα επιτεύγµατα της τεχνολογίας και µεταχειρίζονται µε χαρακτηριστική ευκολία τα δεδοµένα της, ενώ οι µεγαλύτεροι παρακολουθούν τις σχετικές εξελίξεις ανήµποροι να συµφιλιωθούν µαζί τους. Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι, όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, το «χάσµα των γενεών» θα αποκτά µεγαλύτερη οξύτητα.

Β. 2. Χωρίς σχόλιο: Νέοι και ∆ιαδίκτυο

Με σχόλιο: «Εθισµός» στο ∆ιαδίκτυο6

Β. 3. Η συντάκτρια εµπερικλείει σε εισαγωγικά τη λέξη «αναγκάζουν», επειδή χρησιµοποιεί τη λέξη µε µεταφορική σηµασία. Κανονικά η λέξη σηµαίνει: πιέζω, υποχρεώνω κάποιον να κάνει κάτι που δε θέλει. Εδώ χρησιµοποιείται, για να δείξει ότι τα παιδιά δεν έχουν τη δύναµη ή τη θέληση να αντισταθούν στα παιχνίδια που φιλοξενούνται στο ∆ιαδίκτυο: κανένας δεν τους επιβάλλει να παραµένουν επί ώρες µπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους.

Η συντάκτρια χρησιµοποιεί διπλή παύλα, για να συµπεριλάβει µέσα σε αυτή τη φράση: -σχεδόν αποκλειστικά αγόρια-. Η επιλογή της σχετίζεται µε την πρόθεσή της να καταστήσει σαφές ότι τα αγόρια είναι περισσότερο φανατισµένα µε το ∆ιαδίκτυο και να συµπεριλάβει στο κείµενό της µια σκέψη -αναγκαία για την πληρέστερη ενηµέρωση του αναγνώστη- που δεν ταιριάζει στην οµαλή ροή του λόγου της.

Β.4 . κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: προειδοποιούν, επισηµαίνουν.

απεγνωσµένοι: απελπισµένοι, απογοητευµένοι.

παραµελούν: αδιαφορούν, αµελούν, παραλείπουν.

αντιλαµβάνεται: καταλαβαίνει, κατανοεί.

υπερβολική: υπερβάλλουσα, υπέρµετρη.

Β.5 . εγκαταλείπουν < εν- + κατά + λείπουν < λείπω > λιποβαρής καταλήξει < κατά + λήξει < λήγω > ληξιπρόθεσµος κατάχρηση < κατά + χρήση > χρησιµοθηρία κατεβαίνουµε < κατά + βαίνουµε < βαίνω > βηµατοδότης παράθυρο < παρά + θύρα > θυροκόλληση

Γ ΣΧΕ∆ΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ «∆ιαδίκτυο: επικίνδυνη η παθολογική εξάρτηση»

Ο µαθητής µπορεί στον πρόλογό του: - να σχολιάσει το δεδοµένο. - να επαναδιατυπώσει το δεδοµένο µε λεκτική επένδυση διαφορετική από αυτή του θέµατος που προτείνεται. - να ξεκινήσει µε αναφορές σε όσα θα αναπτυχθούν στο κύριο µέρος.

(Ενδεικτικά στοιχεία για τον πρόλογο)

Όλοι οι άνθρωποι -ανεξάρτητα από το διαµέτρηµα ή το πνευµατικό τους επίπεδο- παραδέχονται τη σπουδαιότητα του διαδικτύου στη ζωή τους: µέσα από αυτό µπόρεσαν να αποκτήσουν εύκολη πρόσβαση στη γνώση, να προετοιµάσουν συνθήκες για λαµπρή επαγγελµατική σταδιοδροµία και να δώσουν ώθηση στις επιστήµες· µε τη δική του βοήθεια ενηµερώνονται έγκαιρα για ό, τι συµβαίνει στο στενό και στον ευρύτερο χώρο που τους περιβάλλει, πραγµατοποιούν αγορές και συναλλαγές χωρίς απώλεια χρόνου και ταλαιπωρία, δίνουν άλλη διάσταση στην ψυχαγωγία και στην επικοινωνία τους µε άλλους ανθρώπους σε οποιοδήποτε σηµείο του Πλανήτη κι αν βρίσκονται.

Η υπερβολική όµως χρήση του ∆ιαδικτύου έχει και τη σκοτεινή της πλευρά. Εκατοµµύρια άνθρωποι ανά τον κόσµο -και ιδιαίτερα έφηβοι- το έχουν εντάξει στην καθηµερινότητά τους, λησµονώντας ότι δεν είναι ένα απλό εργαλείο ή ένα αθώο παιχνίδι που µπορεί να χρησιµοποιείται άφοβα και χωρίς έλεγχο.

Ζητούµενο 1ο : Να επισηµάνεις τους πιο σηµαντικούς κινδύνους που ελλοχεύουν στον εθισµό στο ∆ιαδίκτυο (Ενδεικτικά στοιχεία για την κάλυψη των απαιτήσεων του ζητουµένου)

Οι εθισµένοι στους υπολογιστές και οι εξαρτηµένοι από το ∆ιαδίκτυο

* είναι επιρρεπείς στην κατάθλιψη. Το άγχος, η νευρικότητα, η κακή διάθεση είναι τα πιο φανερά συµπτώµατα αυτής της κατάστασης.

* παραµελούν την ατοµική τους καθαριότητα και την προσωπική τους υγιεινή· αναφέρονται περιστατικά παιδιών που υποσιτίζονται ή φτάνουν σε σηµείο έσχατης εξαθλίωσης, εξαιτίας της πολύωρης παραµονής τους µπροστά από την οθόνη του υπολογιστή τους. Ξεχνούν να φάνε, να πιούν νερό και καταναλώνουν οτιδήποτε βρεθεί µπροστά τους, χωρίς να υπολογίζουν την ποιότητά του ή τη ζηµία που µπορούν να προκαλέσουν στον οργανισµό τους.

* αλλάζουν την καθηµερινότητά τους· απορροφηµένοι από όσα τους προσφέρει και από τη γοητεία των παιχνιδιών που φιλοξενεί, είναι δυνατό να καθηλωθούν επί ώρες µπροστά στο αγαπηµένο τους µηχάνηµα ή να κοιµούνται την ηµέρα, για να είναι σε θέση να παίζουν ολόκληρη τη νύχτα µε άλλους συνοµήλικούς τους από όλο τον κόσµο.

* λησµονούν και τις υποχρεώσεις τους που σχετίζονται µε την αναγκαστική θητεία τους στο σχολείο. Ατονεί το ενδιαφέρον τους για τα µαθήµατα, θεωρούν τη συµµετοχή τους στο σχολείο ως µια διαδικασία παρασιτική και ανώφελη και σε αρκετές περιπτώσεις οδηγούνται στην εγκατάλειψή του.

* ακυρώνουν την κοινωνική τους φύση· οι εθισµένοι στο ∆ιαδίκτυο λησµονούν ότι είναι άνθρωποι, προορισµένοι να ζουν ανάµεσα σε άλλους ανθρώπους, ότι υπάρχουν τριγύρω τους φίλοι που επιζητούν τη συντροφιά και την επικοινωνία µαζί τους και ότι και οι ίδιοι έχουν χρέος αµετακίνητο να ενδιαφέρονται για τα ζητήµατα συλλογικού χαρακτήρα και να συµµετέχουν στις δραστηριότητες που προγραµµατίζονται για την προσπέλαση κάθε προβλήµατος και κάθε ανησυχίας.

* αφυδατώνεται η κρίση τους, χαλαρώνει η δηµιουργική φαντασία και έµπνευσή τους και τα σύνολα καταδικάζονται σε µαρασµό· αν οι νέοι και οι νέες εγκλωβίζονται σε έναν κόσµο ανύπαρκτο και σε συνθήκες που τους αφαιρούν το οξυγόνο που χρειάζονται, για να ζήσουν, είναι αδύνατο να ελπίζει κανείς σε ανανέωση των ιδεών, αναβάθµιση της σκέψης και επινόηση νέων µεθόδων προσέγγισης και ερµηνείας των πραγµάτων. Ακόµη, συνιστά πλάνη τραγική να ευελπιστεί κανείς πως θα προαχθεί η επιστήµη, αν το πιο ζωντανό κοµµάτι της κοινωνίας διακατέχεται από τέτοιες συγκλονιστικές εµµονές και διατελεί σε καταστάσεις πλήρους σύγχυσης, ανίκανο να κατανοήσει την πραγµατικότητα µε τα αδιέξοδα που ρηµάζουν τη ζωή του.

* όσο πιο έντονη είναι η σχέση λατρείας χρήστη και ∆ιαδικτύου τόσο σοβαρές γίνονται οι απειλές σε βάρος της δηµοκρατίας και των θεσµών· ευαίσθητο πολίτευµα η δηµοκρατία αναθέτει την ευθύνη προστασίας της στον προβληµατισµένο και σκεπτόµενο πολίτη. Όταν, λοιπόν, ο τελευταίος ζει µε ψευδαισθήσεις σε έναν κόσµο εικονικό και κινείται στο ασφυκτικό πλαίσιο µιας οθόνης, είναι αναµενόµενο να διαβρώνεται το περιεχόµενο των θεσµών και να νοθεύεται η ουσία της δηµοκρατίας.

Ζητούµενο 2ο : Να διατυπώσεις προτάσεις για την πρόληψη ή και εξάλειψή τους. (Ενδεικτικά στοιχεία για την κάλυψη των απαιτήσεων του ζητουµένου) Για να µπορέσουµε να ξεφύγουµε από αυτή την εκφοβιστική εξέλιξη, είναι απαραίτητο:

* να έχουν οι γονείς, οι δάσκαλοι και οι ίδιοι οι έφηβοι ενηµέρωση για τη σωστή συµπεριφορά όση ώρα βρισκόµαστε µέσα σε αυτό και για το λογικό τρόπο εκµετάλλευσης των δεδοµένων που παρέχει. ∆εν επιτρέπεται σε κανέναν να ξεπερνά τα εσκαµµένα, να ενδίδει σε δελεάσµατα και πειρασµούς, να εµπιστεύεται οποιαδήποτε πληροφορία ή να υιοθετεί µε αδικαιολόγητη σπουδή κάθε δραστηριότητα που προτείνεται, εγκλωβισµένος στην ψευδαίσθηση ότι η ζωή του θα γίνει χαρισάµενη.

* να συµπαρίστανται οι γονείς µε ρεαλισµό και χωρίς υστερίες στα παιδιά τους που πρέπει να γνωρίσουν το ∆ιαδίκτυο· δεν είναι αυτό ο κακός δαίµονας των καιρών ούτε προεξοφλεί τον εθισµό, αν φροντίσουν, ώστε να αποκτήσουν γνώσεις για τις δυνατότητες αυτού του εκπληκτικού τεχνολογικού επιτεύγµατος και να κατευθύνουν τα παιδιά τους σε ό, τι ωφέλιµο µπορούν να αποκοµίσουν από αυτό.

 * το σχολείο να µην αφορίζει το ∆ιαδίκτυο µε δριµύτατους υπαινιγµούς για την αξία του, αλλά να µαθαίνει στα παιδιά πώς µπορούν να το χρησιµοποιούν µε ασφάλεια και προς όφελός τους. Με την έννοια αυτή, τα ενθαρρύνει να το εκµεταλλεύονται για τις ανάγκες των σχολικών εργασιών τους, παράλληλα, όµως, φροντίζει ώστε να αναδείξει δραστηριότητες κι εκδηλώσεις που συγκινούν τους νέους και πείθουν ότι προσφέρουν ουσιαστικότερη και ποιοτικότερη ψυχαγωγία από την απλή κίνηση του «ποντικιού» και την έγχρωµη οθόνη µε τον άχρωµο ψυχισµό της. Έτσι, θα βοηθήσει τους ευάλωτους χρήστες να ξαναβρούν τον εαυτό τους και να ενισχύσουν την εµπιστοσύνη τους προς τη ζωή που είναι γεµάτη από προκλήσεις ευχάριστες και ερεθίσµατα για συνεχή δηµιουργία.

 * η υπεύθυνη Πολιτεία να οργανώσει «κέντρα» που θα παρέχουν κάθε φροντίδα ψυχολογικής, φαρµακευτικής ή άλλης µορφής, ώστε οι εγκλωβισµένοι χρήστες του να ξεπεράσουν ανώδυνα τη γοητεία και την ανεµελιά της εικονικής πραγµατικότητας και να αναζητήσουν την περιπέτεια και το ενδιαφέρον για την αληθινή, την τρέχουσα ζωή.

* όσοι νιώθουν τον σφιχτό εναγκαλισµό του ∆ιαδικτύου να επανεξετάσουν τη στάση τους απέναντι σε αυτό και να αναρωτηθούν για τους λόγους που τους οδήγησαν σε συνθήκες εξάρτησης. Να συνειδητοποιήσουν ότι είναι λάθος ασύγγνωστο να λατρεύουν παθολογικά το ∆ιαδίκτυο και να αδιαφορούν για τον εαυτό τους και για όσους τους αγαπούν πραγµατικά και ανυπόκριτα.

 (Επιλογικά) Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι η γνωριµία και η επιπόλαιη σχέση µε το διαδίκτυο µπορεί πάρα πολύ εύκολα να επηρεάσει αρνητικά τον ψυχισµό µας και να οδηγήσει σε αδράνεια και πνευµατική οκνηρία. Και για να καταστεί αυτό αρωγός στην προσπάθειά µας να βελτιώσουµε τη ζωή µας, χρειάζεται άµεσα να ξεπεράσουµε το κλίµα ευφορίας που έχει δηµιουργηθεί: να ξεχάσουµε τους διθυράµβους και τους ύµνους για τις δυνατότητες που µας παρέχει, να απαγκιστρωθούµε από την ψευδαίσθηση της on-line ζωής µας και να πιστέψουµε ότι τα πάντα υποτάσσονται στη βούλησή µας, µόνον όταν εµείς θέλουµε να τα εκµεταλλευτούµε προς όφελος της ανθρώπινης ζωής και ουσίας. (Υπογραφή)

Ο∆ΗΓΙΕΣ - Να γίνεται αποδεκτή και οποιαδήποτε άποψη δεν καταγράφεται πιο πάνω µε την προϋπόθεση ότι είναι επαρκώς τεκµηριωµένη. - Αν ο µαθητής παραθέσει µε σαφή και πειστικό τρόπο τρία (3) στοιχεία στο πρώτο µέρος και τρία (3) στο δεύτερο, η ανάπτυξη του θέµατος θεωρείται πλήρης.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Η (παρα)πληροφόρηση στο www.

(ΘΕΜΑΤΑ ΟΕΦΕ 2011)

Για πολλούς αναλυτές η εµφάνιση του διαδικτύου εµπεριέχει την υπόσχεση της άπλετης πληροφόρησης και της βελτίωσης της ποιότητας του δηµόσιου διαλόγου. Σύµφωνα µε αυτή την άποψη, η τεχνολογία του ίντερνετ αφενός µείωνε το κόστος της πληροφόρησης και αφετέρου έδινε τη δυνατότητα στους πολίτες να ανταλλάσσουν απόψεις και να ασκούν αµοιβαία κριτική. Όλα αυτά φυσικά θα ήταν προς όφελος των δηµοκρατικών διαδικασιών και της κουλτούρας του πολιτικού διαλόγου, στην οποία βασίζεται η δηµοκρατία.

Όµως, δυστυχώς σήµερα βλέπουµε ότι αυτές οι προβλέψεις δεν επαληθεύονται. Αντίθετα, σε µεγάλο βαθµό το ίντερνετ φαίνεται ότι προωθεί τον πολιτικό εξτρεµισµό* και τη µονοσήµαντη πληροφόρηση. Σύµφωνα µε τον γνωστό πανεπιστηµιακό Gass Sunstein (που πρόσφατα έγινε διευθυντής του Ρυθµιστικού Γραφείου του Λευκού Οίκου), αυτό το οποίο είναι καθοριστικό µε το Ίντερνετ, δεν είναι τόσο ότι δίνει τη δυνατότητα στον πολίτη να έχει περισσότερη πληροφόρηση. Ακόµα πιο σηµαντικό είναι ότι του δίνει τη δυνατότητα να αποκλείει την πληροφόρηση που δεν του αρέσει.

«Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο µε τη νέα τεχνολογία», γράφει, «είναι η αυξανόµενη δύναµη των καταναλωτών να «φιλτράρουν» αυτό που βλέπουν». Ένα από τα πιο σηµαντικά αποτελέσµατα αυτού του φιλτραρίσµατος είναι ότι οι χρήστες εκτίθενται µόνο στην πληροφόρηση που τους είναι αρεστή. Σήµερα τα µπλογκ που αναπτύσσονται ταχύτερα είναι εκείνα που έχουν µια µονοσήµαντη ιδεολογική και πολιτική τοποθέτηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά ικανοποιούν τις προτιµήσεις των χρηστών τους. Οι αριστεροί στις ΗΠΑ προσφεύγουν στο Huffington Post για να βρουν αυτά που τους αρέσουν και οι δεξιοί µε τη σειρά τους στο Drudge Report.

 Όµως, το πρόβληµα δεν είναι απλώς ότι κάθε χρήστης απλά χρησιµοποιεί την πληροφόρηση που ενισχύει τις δικές του προκαταλήψεις και αποφεύγει να πληροφορείται για οτιδήποτε άλλο. Ακόµα πιο σηµαντικό είναι το φαινόµενο που οι ψυχολόγοι ονοµάζουν «οµαδική πόλωση», αναφερόµενοι στην τάση που έχουν οι άνθρωποι να υιοθετούν ακραίες απόψεις, όταν συνοµιλούν µε άτοµα των ίδιων απόψεων. Το φαινόµενο της «οµαδικής πόλωσης» έχει τεκµηριωθεί µε πολλά πειράµατα. Σε ένα πείραµα οι φεµινίστριες που µιλούσαν µόνο µε φεµινίστριες γίνονταν πιο ανένδοτες στον φεµινισµό τους. Σε ένα άλλο, οι οπαδοί των αθλητικών οµάδων γίνονταν ακόµη πιο φανατικοί µε την «οµαδάρα» τους, όταν συζητούσαν µόνο µε οµονοούντες.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες που έχουν προταθεί για να εξηγήσουν το φαινόµενο της οµαδικής πόλωσης. Σύµφωνα µε µια θεωρία, όταν τα άτοµα συζητούν µόνο µε άλλους που έχουν τις ίδιες απόψεις, ακούνε νέα επιχειρήµατα υπέρ των απόψεών τους, κάτι που τους κάνει να τις υιοθετούν µε ακόµη µεγαλύτερο πάθος. Σύµφωνα µε µια άλλη θεωρία, τα άτοµα προσπαθούν συνεχώς να ξεπεράσουν αλλήλους. Αν, λοιπόν, όλοι σε µια οµάδα συµφωνούν ότι π.χ. θα πρέπει να διατηρηθεί η µονιµότητα στον δηµόσιο τοµέα, σύντοµα θα εµφανιστούν και αυτοί που θα υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να επεκταθεί και στον ιδιωτικό. Η τάση της οµαδικής πόλωσης ενισχύεται στο ίντερνετ, όπου σύµφωνα µε τον Sunstein παίρνει τη µορφή της «κυβερνοπόλωσης».

«Το ίντερνετ», γράφει, «λειτουργεί για πολλούς ως το εκτροφείο του εξτρεµισµού, επειδή ακριβώς αυτοί που συµφωνούν επικοινωνούν µεταξύ τους µε µεγαλύτερη ευκολία και συχνότητα». Αυτό καθιστά το ίντερνετ ένα κατ’ εξοχήν µέσο παραπληροφόρησης. Στο βαθµό που προσφεύγεις µόνο στις ιστοσελίδες που ενισχύουν τις προκαταλήψεις σου, δεν σε ενδιαφέρει αν η πληροφόρηση για τους αντιπάλους είναι σωστή ή όχι – ούτε πρόκειται να το ελέγξεις.

 ∆ιασκευή άρθρου του Τ. Μίχα, έντυπη έκδοση εφηµερίδας Ελευθεροτυπία, 7-12-2009

Λεξιλόγιο

Εξτρεµισµός: στάση που χαρακτηρίζεται από την υιοθέτηση ακραίων αντιλήψεων και βίαιων µεθόδων (κυρίως στην πολιτική).

Λεξικό Γ. Μπαµπινιώτη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειµένου (110 -120 λέξεις).

Μονάδες 25

Β.1. Χρησιµοποιώντας ως θεµατική περίοδο τη φράση «Για πολλούς η εµφάνιση του διαδικτύου εµπεριέχει την υπόσχεση της άπλετης πληροφόρησης και της βελτίωσης του δηµόσιου διαλόγου», να αναπτύξετε µια παράγραφο (70 – 90 λέξεων) µε τη µέθοδο της αιτιολόγησης.

Μονάδες 12

Β.2. Να εντοπίσετε τα δοµικά στοιχεία και τη µέθοδο (ή τις µεθόδους) ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του κειµένου («Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο … στο Drudge Report»).

Μονάδες 8

Β.3. Στην τελευταία παράγραφο του κειµένου, στο απόσπασµα «Αυτό καθιστά το ίντερνετ … ούτε πρόκειται να το ελέγξεις», ο αρθρογράφος χρησιµοποιεί το γ΄ ενικό και το β΄ ενικό πρόσωπο. Να εξηγήσετε τι επιτυγχάνει µε κάθε ρηµατικό πρόσωπο που επιλέγει.

Μονάδες 4

Β.4. Να µετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική στο απόσπασµα «Το φαινόµενο της «οµαδικής πόλωσης» έχει τεκµηριωθεί (από τους επιστήµονες) µε πολλά πειράµατα» και να αιτιολογήσετε την επιλογή του συγγραφέα.

Μονάδες 6

Β.5. Να γράψετε από ένα µονολεκτικό συνώνυµο για τις λέξεις: πληροφόρησης, κριτική, επαληθεύονται, οµαδικής, ενισχύουν.

Μονάδες 5

Γ. Στο προσεχές τεύχος του περιοδικού του σχολείου σας περιλαµβάνεται ένα αφιέρωµα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο. Σας ζητείται να γράψετε ένα άρθρο (500 περίπου λέξεων), στο οποίο να καταγράφετε τους κινδύνους που πιστεύετε ότι ελλοχεύουν στο διαδίκτυο για τους νεαρούς χρήστες του και να αναλύετε πώς µπορεί η εκπαίδευση να συµβάλει, ώστε οι νέοι να χρησιµοποιούν µε ασφάλεια το σύγχρονο αυτό µέσο και να αξιοποιούν τις δυνατότητες που παρέχει.

Μονάδες 40

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Περίληψη

Ο αρθρογράφος επικεντρώνεται στη µονοµερή πληροφόρηση που παρέχεται µέσω διαδικτύου. Επισηµαίνει ότι, ενώ αρχικά το διαδίκτυο υποσχόταν περισσότερη πληροφόρηση και διάλογο, δηλαδή ενίσχυση της δηµοκρατίας, σήµερα προωθεί ακραίες αντιλήψεις και µονόπλευρη πληροφόρηση. Σύµφωνα µε τις απόψεις ενός ερευνητή, τις οποίες ο αρθρογράφος παραθέτει, αυτό παρατηρείται γιατί οι χρήστες µπορούν να επιλέξουν πληροφορίες και επικοινωνία που συµφωνούν µε τις απόψεις τους, ενισχύοντας έτσι τις προκαταλήψεις τους. Σηµαντικότερο, όµως, αποτέλεσµα αποτελεί η τεκµηριωµένη µε πειράµατα «οµαδική πόλωση», δηλαδή η τάση της υιοθέτησης ακόµη πιο ακραίων απόψεων λόγω διαλόγου µε οµοϊδεάτες, ο οποίος δίνει νέα επιχειρήµατα ή δηµιουργεί ανταγωνισµό στην υποστήριξη απόψεων. Τέλος, ο αρθρογράφος συµπεραίνει ότι η συγκεκριµένη χρήση του διαδικτύου το ανάγει σε µέσο παραπληροφόρησης.

Β.1. Για πολλούς η εµφάνιση του διαδικτύου εµπεριέχει την υπόσχεση της άπλετης πληροφόρησης και της βελτίωσης του δηµόσιου διαλόγου. Καθώς στο διαδίκτυο παρουσιάζεται πολυφωνία, δηλαδή παρέχονται πληροφορίες για κάθε θέµα από αναρίθµητες πηγές, ο χρήστης µπορεί να ενηµερωθεί πολυπρισµατικά για οτιδήποτε επιθυµεί. Αλλά και ο δηµόσιος διάλογος ενισχύεται, καθώς στο µέσο αυτό αίρεται η παθητικότητα του δέκτη, που µπορεί να λάβει αλλά και να µεταδώσει πληροφορίες, διαλεγόµενος για θέµατα δηµόσιου ενδιαφέροντος. Έτσι οι χρήστες του διαδικτύου καθίστανται ενεργοί δηµοκρατικοί πολίτες, που διαµορφώνουν άποψη αλλά και την εκφράζουν δηµόσια, επηρεάζοντας τη λήψη αποφάσεων.

Β.2. Θεµατική περίοδο της παραγράφου αποτελεί η φράση «Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο … αυτών που βλέπουν», ενώ λεπτοµέρειες / σχόλια είναι το χωρίο «Ένα από τα πιο σηµαντικά … στο Drudge Report». Πρόταση κατακλείδα δεν υπάρχει.

Η παράγραφος αναπτύσσεται µε συνδυασµό µεθόδων. Αρχικά εντοπίζεται η µέθοδος αίτια αποτελέσµατα. Στη θεµατική περίοδο ως αίτιο τίθεται η νέα τεχνολογία και ως αποτέλεσµα «η αυξανόµενη δύναµη των καταναλωτών να φιλτράρουν αυτό που βλέπουν». Επιπλέον, χρησιµοποιούνται οι εκφράσεις «Ένα από τα πιο σηµαντικά αποτελέσµατα» και «Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι». Τέλος, εντοπίζεται και η µέθοδος των παραδειγµάτων στο χωρίο «Οι αριστεροί στις ΗΠΑ… στο Drudge Report».

Β.3. Με τη χρήση γ΄ ενικού προσώπου («Αυτό καθιστά το ίντερνετ») ο αρθρογράφος παρουσιάζει κοινώς αποδεκτές απόψεις και προσδίδει αντικειµενικότητα στα συµπεράσµατά του. Με τη χρήση του β΄ ενικού προσώπου («Στο βαθµό που προσφεύγεις», «δεν σε ενδιαφέρει», «να την ελέγξεις») απευθύνεται προς τον αναγνώστη του, επιτυγχάνοντας αµεσότητα.

Β.4. Μετατροπή: Οι επιστήµονες έχουν τεκµηριώσει το φαινόµενο της «οµαδικής πόλωσης» µε πολλά πειράµατα.

Ο συγγραφέας επέλεξε την παθητική σύνταξη για να τονίσει κυρίως την πράξη του υποκειµένου. Το ποιητικό αίτιο (λογικό υποκείµενο) παραλείπεται, γιατί εννοείται εύκολα από τα συµφραζόµενα.

Β. 5. πληροφόρησης: ενηµέρωσης

κριτική: σχολιασµός, εκτίµηση, αξιολόγηση

επαληθεύονται: επιβεβαιώνονται, επικυρώνονται, αποδεικνύονται

οµαδικής: συλλογικής

ενισχύουν: δυναµώνουν, τονώνουν (ισχυροποιούν)

Γ. Τίτλος: ∆ιαδίκτυο: νέα δεδοµένα – νέες απαιτήσεις!

Πρόλογος Τα τελευταία χρόνια το διαδίκτυο έχει καταστεί αναπόσπαστο τµήµα της καθηµερινότητας όλων των πολιτών. Οι νέοι κυρίως αφιερώνουν στο σύγχρονο αυτό µέσο µεγάλο µέρος του χρόνου τους είτε αναζητώντας πληροφορίες για θέµατα που τους απασχολούν είτε επικοινωνώντας µε γνωστούς και αγνώστους είτε απλώς παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια. Εκείνο, όµως, που δεν γνωρίζουν όλοι οι χρήστες είναι ότι το διαδίκτυο δεν είναι αθώο. Ενέχει πολλούς κινδύνους που είναι καλό να διερευνηθούν, για να επιτευχθεί η ασφαλής πλοήγηση σ’ αυτό.

Κυρίως θέµα (αναλυτικό σχεδιάγραµµα)

Α. ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ ΠΟΥ ΕΛΛΟΧΕΥΟΥΝ

Προβλήµατα υγείας:

• Σωµατικές και ψυχικές ασθένειες που προκαλούνται από την πολύωρη χρήση. Η συνεχής έκθεση στην ακτινοβολία των υπολογιστών και η ακινησία µπορούν να δηµιουργήσουν πολλά προβλήµατα, όπως κόπωση, πονοκεφάλους, οφθαλµολογικά προβλήµατα, πόνους σε καρπούς και µέση κλπ. Ορισµένοι νέοι εθίζονται στο διαδίκτυο, «ζουν» µέσα από αυτό.

Προβλήµατα προσωπικότητας:

• Απώλεια στοιχείων της προσωπικής ταυτότητας και φυσιογνωµίας (π.χ. ο γραφικός χαρακτήρας δεν καλλιεργείται, η φαντασία δεν αναπτύσσεται).

• Απορρόφηση της προσοχής και µέρους της συναισθηµατικής ενέργειας των παιδιών, που µπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική αποµόνωση και µοναξιά. Προβλήµατα κοινωνικοποίησης: • Αποξένωση των ανθρώπων. Το άτοµο γίνεται αντικοινωνικό, καθώς εξυπηρετεί πολλές του ανάγκες δίχως να χρειάζεται να έρχεται σε επαφή µε άλλους ανθρώπους.

• Εγκλεισµός στην εικονική πραγµατικότητα και ανάπτυξη στάσης παθητικότητας, αδιαφορίας και αδράνειας απέναντι στον πραγµατικό βίο και στα προβλήµατά του.

• Υιοθέτηση αρνητικών προτύπων συµπεριφοράς (π.χ. ηλεκτρονικά παιχνίδια βίαιου περιεχοµένου) – εξοικείωση µε νέες µορφές εγκληµατικότητας (π.χ. συκοφάντηση συµµαθητών, πορνογραφία, απάτες, κλοπή πνευµατικής ιδιοκτησίας, παράνοµες συναλλαγές, ηλεκτρονικά τυχερά παιχνίδια κλπ.). Προβλήµατα στην πνευµατική συγκρότηση:

• Κίνδυνος υιοθέτησης προπαγανδιστικών αντιλήψεων από πολιτικές ή θρησκευτικές οµάδες µε ακραίες αντιλήψεις (δογµατισµός, φανατισµός). Αποτελεσµατικότερος έλεγχος σε βάρος των πολιτών απ' την κρατική εξουσία µε την ανάπτυξη µηχανισµών παρακολούθησης.

• Εξοικείωση των µαθητών µε έναν εύκολο τρόπο πρόσληψης πληροφοριών και καλλιέργεια αισθηµάτων αποστροφής προς κάθε µορφή πνευµατικού µόχθου.

• Σύγχυση και αποπροσανατολισµός. Ο καταιγισµός από ετερόκλιτες και ανούσιες συχνά πληροφορίες περιορίζει τη δυνατότητα κριτικής επεξεργασίας και αξιολόγησης από την πλευρά του χρήστη, µε αποτέλεσµα την αδυναµία του να διακρίνει το περιττό από το ουσιώδες.

• Περιορισµός της γλωσσικής έκφρασης µε την υπεραπλούστευση της γλώσσας (αρκτικόλεξα, συνθηµατολογία, ξένη ορολογία, «µικτή γλώσσα», κ.ά.)

Μετάβαση: Όπως γίνεται αντιληπτό, οι κίνδυνοι είναι αρκετοί και απειλούν κυρίως τον νεαρό χρήστη, που λόγω απειρίας και άγνοιας καθίσταται ευάλωτος. Γι’ αυτό και κρίνεται αναγκαία η συνδροµή της εκπαίδευσης, η οποία µπορεί να λειτουργήσει έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του διαδικτύου.

Β. ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ

• Εξοικείωση των νέων µε την τεχνολογία: γνώση χειρισµού των προγραµµάτων των Η/Υ, ειδικότερα του διαδικτύου, ώστε να πλοηγούνται µε ασφάλεια σ’ αυτό, και γενικότερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του διαδικτύου στην εκπαιδευτική διαδικασία (µαθήµατα µέσω διαδικτύου, ανάθεση εργασιών που θα εκπονούνται µέσω διαδικτύου).

• Παροχή ευρύτερης γνώσης για την κοινωνική πραγµατικότητα και ενηµέρωση για τους κινδύνους που υπάρχουν (π.χ. εγκληµατικότητα), προκειµένου οι νεαροί χρήστες να είναι επιφυλακτικοί στις διαδικτυακές πληροφορίες. Ανάπτυξη υγιούς πολιτικής - δηµοκρατικής συνείδησης, για να επιτευχθεί άσκηση κριτικής σε προπαγάνδα – παραπληροφόρηση και άµυνα σε απόπειρες χειραγώγησης.

• Όξυνση της κριτικής ικανότητας µε την παροχή γενικότερης παιδείας και όχι µόνο εξειδικευµένων γνώσεων, για την καλύτερη αξιολόγηση και αξιοποίηση των διαδικτυακών πληροφοριών.

• Καλλιέργεια ανθρωπιστικών αρχών που λειτουργούν ως αντίβαρο στη σύγχρονη µονόπλευρη τεχνολογική ανάπτυξη (ανθρωπιστική παιδεία που θα εµφυσήσει στους νέους ηθικές αξίες, οι οποίες αποτελούν κατάλληλα εφόδια ώστε να προστατευθούν από το ηλεκτρονικό έγκληµα).

Αναγκαίος καθίσταται, δηλαδή, ο εκσυγχρονισµός της εκπαίδευσης, σύµφωνα µε τις αντιλήψεις και τις απαιτήσεις των καιρών. Αυτός προϋποθέτει τον εξοπλισµό των σχολείων µε την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδοµή. Απαιτείται, λοιπόν, από την Πολιτεία η χρηµατοδότηση σχολείων, ώστε να αγοραστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές για κάθε µαθητή, αλλά και η κατάρτιση και η συνεχής επιµόρφωση εκπαιδευτικών, ώστε να καθίστανται ικανοί να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του νέου µέσου. Επιβάλλεται, ακόµη, η αύξηση των ωρών διδασκαλίας του µαθήµατος της πληροφορικής και η δηµιουργία αξιόπιστων προγραµµάτων για την αξιοποίηση του διαδικτύου ως εποπτικού µέσου σε όλα τα µαθήµατα. Τέλος, κρίνεται σηµαντική η συνεργασία σχολείου και γονέων (ενηµέρωση για τα προγράµµατα προστασίας για ασφαλή χρήση του διαδικτύου και εκτός σχολικού περιβάλλοντος).

Επίλογος Το διαδίκτυο, όπως και κάθε άλλο µέσο επικοινωνίας και ενηµέρωσης, «αποτελεί µια υπόσχεση ελευθερίας και µιαν απειλή καινούριας δουλείας». Γι’ αυτό και κρίνεται απαραίτητο η εκπαίδευση, ως κύριος φορέας παιδείας, ανταποκρινόµενη στα νέα δεδοµένα, να παρέχει γνώση που διασφαλίζει την πνευµατική ελευθερία, ώστε οι νέοι να αµύνονται στις νέες µορφές δουλείας.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Το ίντερνετ τελικά τι αλλάζει, τις συνήθειες της σκέψης μας ή τον ίδιο τον εγκέφαλό μας;

Το ίντερνετ αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Αυτό όμως φαίνεται ότι θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου. Το μπροστινό τμήμα του εγκεφάλου, για παράδειγμα, αναπτύσσεται στο τέλος της εφηβείας. Αν κάποιος έφηβος, λοιπόν, ζει καθημερινά στο ψηφιακό περιβάλλον των βιντεοπαιχνιδιών, παίρνοντας διαρκώς ρίσκα χωρίς συνέπειες, ζει δηλαδή σε ένα περιβάλλον όπου επικρατούν οι έντονες αισθήσεις στο εδώ και το τώρα, αυτό προδιαθέτει τον εγκέφαλό του να έχει λιγότερο ενεργό μπροστινό τμήμα αργότερα στη ζωή του. Ο έφηβος αυτός συνεχώς προβάρει μια δραστηριότητα η οποία συνήθως σχετίζεται με τον εγκέφαλο παθολογικών τζογαδόρων ή σχιζοφρενών...[...]

Παρ’ όλα αυτά, τόσο το Facebook όσο και το Twitter βοήθησαν αφάνταστα τους νέους του αραβικού κόσμου να ενώσουν και να οργανώσουν επαναστατική σκέψη, φωνή και δράση και να εξεγερθούν μαζικά εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων της χώρας τους... Αυτό ήταν κάτι πολύ θετικό, γιατί έδωσε τη δυνατότητα στο ίντερνετ να αποτελέσει ένα ισχυρό όπλο για τον εκδημοκρατισμό των χωρών αυτών. Το ίντερνετ και η κάθε είδους τεχνολογία είναι από μόνες τους ουδέτερα εργαλεία στα χέρια μας. Αυτό στο οποίο ασκώ κριτική είναι η στάση των ανθρώπων απέναντί τους και ο τρόπος με τον οποίο τα χειρίζονται. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τώρα μέσω των chat room μπορούν να μιλάνε εύκολα και άμεσα στο ίντερνετ ξεχνώντας όμως ότι τώρα είναι πολύ ευκολότερο από ποτέ κάποιος να παρακολουθήσει και να καταγράφει αυτή την ιδιωτική διαδικτυακή ομιλία. Όσο εύκολο είναι το ίντερνετ να αποτελέσει ένα εργαλείο εκδημοκρατισμού, άλλο τόσο εύκολο είναι να γίνει ένα εργαλείο που θα καταργήσει τον ιδιωτικό μας βίο με άγνωστες συνέπειες.

Πώς βλέπετε λοιπόν το μέλλον του εγκεφάλου μας, που μεγαλώνει μέσα στο ραγδαία εξελισσόμενο θερμοκήπιο του ίντερνετ και των νέων τεχνολογιών του 21^ου αιώνα;

Το πρώτο πιθανό σενάριο είναι ότι θα καταλήξει ο καθένας μας να συμπεριφέρεται σαν ηλεκτρονικός υπολογιστής και να προτιμά να αλληλεπιδρά με άλλο κομπιούτερ και όχι με ανθρώπους, κάτι το οποίο ήδη συμβαίνει ως έναν βαθμό, καθώς πολλοί αισθάνονται πιο άνετα μπροστά σε έναν υπολογιστή.

Το δεύτερο σενάριο είναι ότι πολλοί λάτρεις του διαδικτύου ζώντας μια ζωή μπροστά σε μια οθόνη (κάτι που τους στερεί τη δυνατότητα ουσιαστικού διαλόγου), αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να αγκαλιάσουν πάσης φύσεως φονταμενταλιστικά κινήματα. Είναι ένα πολύ ελκυστικό αντίδοτο το να συμμετέχεις σε μια συλλογική φαντασίωση που σε οδηγεί να αδιαφορείς για την ιδιαιτερότητά σου.

Το τρίτο σενάριο, το οποίο φυσικά προτιμώ και για το οποίο αγωνίζομαι, αφορά την προσπάθειά μας να καλλιεργήσουμε την τεχνολογία που θα βοηθήσει τους ανθρώπους να νιώσουν την αίσθηση της ταυτότητάς τους, της ατομικότητάς τους και της αυτοεκπλήρωσής τους. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της έκφρασης της δημιουργικότητάς τους. Όμως, για να συμβεί αυτό, πρέπει τα άτομα να είναι ενεργά και όχι παθητικοί δέκτες, πρέπει να κατανοούν όσα συμβαίνουν γύρω τους και όχι απλώς να επεξεργάζονται πληροφορίες – και νομίζω ότι αυτή τη στιγμή τα κομπιούτερ δεν βοηθάνε τους ανθρώπους να πετύχουν κάτι τέτοιο.

Σούζαν Γκρίνφιλντ, συνέντευξη στον Σπύρο Χατζηγιάννη,

περ. Ε, εφημ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 27.2.2011

Λεξιλόγιο:

Φονταμενταλισμός: Με τον όρο φονταμενταλισμός εκφράζονται οι τάσεις εμμονής ή επιστροφής σε άκρως συντηρητικά θρησκευτικά βιώματα του παρελθόντος, τα οποία λειτουργούν ως μέσο αντίστασης σε κάθε ενδεχόμενη αλλαγή ή θρησκευτική μεταρρύθμιση.[Ο μουσουλμανικός φονταμενταλισμός στρέφεται εναντίον της εκκοσμίκευσης και της εισβολής της δυτικής παράδοσης και ηθικής καθώς και σε οτιδήποτε άλλο είναι ξένο προς την ισλαμική πραγματικότητα. Αντιθέτως, στοχεύει στην ενδυνάμωση της ισλαμικής θρησκευτικής και πολιτισμικής παράδοσης.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της συνέντευξης της Βρετανίδας νευροβιολόγου σε μια περίληψη 100-120 λέξεων.

(25μονάδες)

Β1. «Το ίντερνετ και η κάθε είδους τεχνολογία είναι από μόνες τους ουδέτερα εργαλεία στα χέρια μας»: Να αναπτύξετε την άποψη σε μια παράγραφο 70-90 λέξεων.

(10μονάδες)

Β2. «Το ίντερνετ αλλάζει…σχιζοφρενών»: Να καταγράψετε τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου.

(5μονάδες)

Β3. Να δώσετε έναν τίτλο χωρίς κι έναν τίτλο με σχόλιο στο απόσπασμα.

(4 μονάδες)

Β4. ελκυστικό, μακροπρόθεσμες, συλλογική, ιδιαιτερότητα, δέκτες: Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

(5μονάδες)

Β5. Να εξετάσετε αν η τελευταία παράγραφος του κειμένου έχει ενότητα, αλληλουχία και συνοχή.

(6 μονάδες)

Β6. «Αυτό στο οποίο ασκώ κριτική είναι η στάση των ανθρώπων απέναντί τους»: Nα χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης, να επισημάνετε τι τονίζεται με αυτό το είδος σύνταξης και να τη μετατρέψετε στην αντίθετή της. (5μονάδες)

Γ. Παραγωγή Λόγου: Το διαδίκτυο, παρά τις ποικίλες εφαρμογές και τις ευεργετικές υπηρεσίες του, εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους σε ένα πλήθος τομέων. Σε ένα άρθρο στη σχολική σας εφημερίδα, 500-600 λέξεων, να αναδείξετε τους κινδύνους αυτούς και να εκθέσετε με ποιους τρόπους θα μπορούσαν να περιοριστούν (40 μονάδες)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Θέμα της συνέντευξης είναι η επίδραση του διαδικτύου στη σκέψη και τη ζωή του ανθρώπου. Σύμφωνα με τη Βρετανίδα νευροβιολόγο, το διαδίκτυο διαφοροποιεί τη σκέψη και ειδικά στην περίπτωση των εφήβων καλλιεργεί εγκεφαλικές λειτουργίες όμοιες με των εθισμένων στον τζόγο και των σχιζοφρενών. Από τη μια, η διαδικτυακή επικοινωνία προσφέρει στους νέους τη δυνατότητα πολιτικής ενεργοποίησης, αλλά παράλληλα εγκυμονεί τον κίνδυνο περιστολής της ιδιωτικής ζωής. Καταληκτικά, ισχυρίζεται πως τα ηλεκτρονικά μέσα θα οδηγήσουν είτε στη μηχανοποίηση της σκέψης και στην απομάκρυνση από το συνάνθρωπο είτε στην προώθηση μορφών φανατισμού και στην απώλεια της ατομικής ιδιαιτερότητας είτε στην ανάδειξη της προσωπικής ταυτότητας, εξέλιξη που προϋποθέτει την ατομική ενεργοποίηση.

Β1. Το αν ένα τεχνικό επίτευγμα θα αποβεί ωφέλιμο ή βλαβερό εξαρτάται όχι από το ίδιο αλλά από τον τρόπο χρήσης του. Το ίδιο μέσο μπορεί με διαφορετική χρήση να αποδώσει διαφορετικά αποτελέσματα, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση της ηλεκτρονικής τεχνολογίας και του διαδικτύου. Από τη μια πλευρά, το διαδίκτυο προσφέρει εκπληκτικές δυνατότητες πληροφόρησης, μόρφωσης, επικοινωνίας, δημιουργικότητας και ψυχαγωγίας. Από την άλλη όμως, οδηγεί στον εθισμό και την αποκοινωνικοποίηση, ενώ αποτελεί χώρο ποικίλων μορφών εγκληματικότητας. Επομένως, η επιλογή και η ευθύνη ανήκει στον χρήστη και όχι στο ίδιο το μέσο.

Β2. Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων: με αίτιο- αποτελέσματα και με παραδείγματα

Β3. Τίτλος χωρίς σχόλιο: «Διαδίκτυο και προοπτικές»

Τίτλος με σχόλιο: «Οι αντιφάσεις του εθιστικού διαδικτύου»

Β4. απωθητικό, βραχυπρόθεσμες, ατομική, ομοιομορφία, πομποί

Β5. Η τελευταία παράγραφος του κειμένου διακρίνεται από ενότητα, γιατί οι λεπτομέρειες συνδέονται νοηματικά με τη θεματική περίοδο («Το τρίτο σενάριο αφορά την προσπάθειά μας να καλλιεργήσουμε την τεχνολογία που θα βοηθήσει τους ανθρώπους να νιώσουν την αίσθηση της ταυτότητάς τους, της ατομικότητάς τους και της αυτοεκπλήρωσής τους»). Επίσης, διακρίνεται από αλληλουχία, καθώς οι λεπτομέρειες ακολουθούν λογική σειρά. Τέλος, η συνοχή μεταξύ των περιόδων επιτυγχάνεται με τη χρήση αντωνυμίας («αυτό») και τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις (και αυτό, όμως, για να συμβεί αυτό).

Β6. Ενεργητική σύνταξη. Τονίζεται το υποκείμενο που ενεργεί και κάνει το ύφος οικείο, φιλικό και προσωπικό.

Μετατροπή σε παθητική: «Αυτό στο οποίο ασκείται κριτική από μένα είναι η στάση των ανθρώπων απέναντί τους»

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ ΑΡΘΡΟΥ: «Το σκοτεινό πρόσωπο του διαδικτύου»

Ενδεικτικός πρόλογος

Από όλα τα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας, το διαδίκτυο αποτελεί το πιο εξελιγμένο τεχνολογικά και το μέσο με την παγκόσμια εμβέλεια. Μέσο πολυπρόσωπο, μαζικό, αλλά και εξατομικευμένο, αποτελεί έναν τεράστιο κόμβο πληροφοριών, δίνοντας τη δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας, με τεράστιες δυνατότητες και εφαρμογές σε ποικίλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και ειδικά στην οικονομία, τη μόρφωση και την ψυχαγωγία ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Εντούτοις, δεν μπορούν να παραβλεφθούν οι ολοένα και αυξανόμενοι κίνδυνοι που διατρέχουν οι χρήστες του μέσου αυτού.

Α’ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Kίνδυνοι κατά τη χρήση του διαδικτύου

-Αποκοινωνικοποίηση των νέων. Οι απεριόριστες δυνατότητες του Η/Υ εντυπωσιάζουν ιδιαίτερα τα νεαρά άτομα, με αποτέλεσμα να προσκολλώνται στην εικονική ζωή, να γίνονται εσωστρεφείς και να αποξενώνονται από το κοινωνικό τους περιβάλλον σε μια κρίσιμη ηλικία για την ανάπτυξη της κοινωνικότητάς τους.

-Υπερπληροφόρηση, σύγχυση, παραπληροφόρηση

Ο βομβαρδισμός με ένα τεράστιο πλήθος ετερόκλητων και ανούσιων πληροφοριών περιορίζει τη δυνατότητα κριτικής επεξεργασίας και αξιολόγησης από την πλευρά του χρήστη, με αποτέλεσμα την αδυναμία να διακρίνει το περιττό από την ουσία μέσα στο «λαβύρινθο» του διαδικτύου

- Επιτρέπει την ανάπτυξη νέων μορφών εγκληματικότητας

Λόγω της της έλλειψης διεθνούς νομοθεσίας και επαρκών μηχανισμών ελέγχου το διαδίκτυο είναι ένας χώρος ανοιχτός: στην προπαγάνδα ακραίων και επικίνδυνων πολιτικών απόψεων, στη δράση του οργανωμένου εγκλήματος και της πορνογραφίας, στην καταπάτηση της πνευματικής ιδιοκτησίας, στην πρόσβαση και παραποίηση δεδομένων των εταιρειών, στην καταστροφή αρχείων, την κλοπή λογισμικού, το οικονομικό έγκλημα

-Παραβίαση και παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής

Παρέχει τεράστιες δυνατότητες συγκέντρωσης, επεξεργασίας και τελικά αξιοποίησης προσωπικών δεδομένων, σε βάρος της ασφάλειας, της αξιοπρέπειας και των ατομικών δικαιωμάτων.

-Φθείρει τη γλωσσική έκφραση (υπεραπλούστευση, συντομογραφίες, υπερβολική χρήση ξένων όρων, υβριδική γλώσσα «greeklish»), απομακρύνει από την παράδοση, οδηγεί στην ξενομανία

Μεταβατική παράγραφος

Η επισήμανση των κινδύνων οδηγεί στην ανάγκη λήψης αποτελεσματικών μέτρων από τους φορείς κοινωνικοποίησης, την Πολιτεία και το ίδιο το άτομο

Β’ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: TΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Η ευθύνη της οικογένειας

-Ενθάρρυνση των νέων για την ενασχόλησή τους με τον κόσμο της τεχνολογίας χωρίς υπερβολές.

-Φροντίδα για την κοινωνική ζωή του νέου και διεύρυνση των ενδιαφερόντων του.

-Έλεγχος της πρόσβασης των ανηλίκων στο διαδίκτυο και προστασία από ηλεκτρονικές σελίδες με επικίνδυνο για τα παιδιά περιεχόμενο

Ο ρόλος της εκπαίδευσης

-Εξοικείωση των νέων με τη νέα τεχνολογία, τις δυνατότητες και τους κινδύνους που συνεπάγεται. Προσεκτική μελέτη και υπεύθυνος προγραμματισμός για την εισαγωγή της πληροφορικής στη διδασκαλία (κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα, κατάρτιση των εκπαιδευτικών, συνδυασμός με τις παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας). Ανάπτυξη της ικανότητας αξιολόγησης των πληροφοριών, διασταύρωσης και επιλογής με βάση την αξιοπιστία της πηγής, τη σοβαρότητα, την αισθητική του δικτυακού τόπου, όξυνση της κριτικής σκέψης των νέων

-Δημιουργία υγιούς δημοκρατικής συνείδησης

Η ευθύνη της πολιτείας , των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων

Υιοθέτηση κατάλληλης νομοθεσίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος στο διαδίκτυο και ιδιαίτερα για την προστασία των ανηλίκων από ιστοσελίδες με περιεχόμενο επιβλαβές. Συνεργασία των κρατών και εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών αστυνόμευσης, ώστε να μπορούν αποτελεσματικά να εξαλείψουν το οργανωμένο ηλεκτρονικό έγκλημα. Δημιουργία εξελιγμένων προγραμμάτων προστασίας του χρήστη, αντιμετώπισης επικίνδυνων ιών, προστασίας των συναλλαγών. Θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για τη διασφάλιση της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Επίλογος

Συνετή αντιμετώπιση της τεχνολογίας με αίσθηση του μέτρου, χωρίς υπερβολή και υπερεκτίμηση της αξίας της στη ζωή του ανθρώπου. Αξιολόγηση και αξιοποίηση των πληροφοριών, ώστε να αποτελούν μέσο διεύρυνσης της προσωπικότητας του ατόμου και όχι χειραγώγησής της.

«Οι αναλφάβητοι του Διαδικτύου»

Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η ελληνική γλώσσα να μπει στην κατηγορία των νεκρών γλωσσών τον 21ο αιώνα. Το Διαδίκτυο (Internet) θα παίζει ολοένα και περισσότερο ρόλο πάνω στον πλανήτη και θα επεκτείνεται στο διάστημα μαζί με- τη λειτουργία των πρώτων διαστημικών σταθμών και των πρώτων μόνιμων αποστολών στη Σελήνη και τον Άρη. Η γλώσσα που κυριαρχεί στο Διαδίκτυο είναι βεβαίως η αγγλική, αλλά υπάρχουν ταχύτατα αναπτυσσόμενες δικτυακές κοινότητες, όπου η γλώσσα που κυριαρχεί είναι η κινέζικη, η γιαπωνέζικη, η ισπανική, η γερμανική κ.λπ.

Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι η σωστή διδασκαλία της Πληροφορικής στα σχολεία, κάτι που φοβάμαι ότι δεν γίνεται σήμερα. Οι δάσκαλοι των παιδιών μας πρέπει να είναι απόφοιτοι τμημάτων Πληροφορικής με κατάλληλη παιδαγωγική εξειδίκευση. Το Διαδίκτυο είναι απαραίτητο παιδαγωγικό εργαλείο. Βέβαια, κίνδυνοι ελλοχεύουν στο Διαδίκτυο για μικρούς και για μεγάλους και οι κίνδυνοι αυτοί θα πολλαπλασιάζονται, καθώς το Διαδίκτυο θα πλησιάζει όλο και περισσότερο σε πολυπλοκότητα και ποικιλία το φυσικό κόσμο - ναρκωτικά, εγκληματίες, ρατσιστικές και τρομοκρατικές οργανώσεις κ.λπ. Άρα, όπως κάθε μέρα στο σπίτι, στο δρόμο και στο σχολείο, οι γονείς και οι παιδαγωγοί πρέπει να είναι συνεχώς σε επιφυλακή και να χρησιμοποιούν όλα εκείνα τα προγράμματα - φίλτρα που προστατεύουν - σε κάποιο βαθμό – από περιεχόμενο ακατάλληλο για ανηλίκους.

Το Διαδίκτυο δίνει τεράστιες δυνατότητες για μάθηση. άνοιγμα οριζόντων, ψυχαγωγία, γνωριμία με άλλες γλώσσες, πολιτισμούς, ήθη και έθιμα. Και η μεγάλη του διαφορά από την τηλεόραση είναι ότι βάζει το μυαλό να δουλέψει, σε αντίθεση με την παθητικότητα που καλλιεργεί η μικρή οθόνη. Παιδιά που δεν έχουν μάθει να ξανοίγονται στο Διαδίκτυο θα είναι οι αναλφάβητοι του αύριο, οι μη κατέχοντες, οι χωρίς διέξοδο στη ζωή. Είναι, επομένως, τεράστια η ευθύνη μας να αποτρέψουμε τη δημιουργία ενός τέτοιου φαινομένου. Η χρήση του Διαδικτύου είναι τόσο βασική όσο η γραφή και η ανάγνωση, και απλά μου είναι αδύνατο να φανταστώ μέλλον για τα παιδιά χωρίς αυτό.

Πιστεύω ότι στον επόμενο αιώνα θα ξανατεθούν επί τάπητος και μάλιστα με οξύτατο τρόπο μια σειρά από πολιτικά, κοινωνικά, φιλοσοφικά και ηθικά ερωτήματα. Η πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία θα καταστεί το κυρίαρχο πολιτικό και κοινωνικό αίτημα, εφάμιλλο με το δικαίωμα στην εργασία σήμερα. Θα γίνει αιτία πολέμων και θα εμπνεύσει τη νοσηρή δημιουργικότητα των χάκερς για ιδιαίτερα ύπουλους και καταστροφικούς κυβερνο - ιούς. Ταυτόχρονα θα υπάρξουν βίαιες αντιδράσεις στους ριζικούς αυτούς μετασχηματισμούς, από αυτούς που θα σηκώσουν το λάβαρο του πολέμου κατά της τεχνολογίας. Η Ελλάδα δεν θα αποφύγει αυτούς τους κραδασμούς. Προαιώνια ερωτήματα νοήματος και σκοπού της ανθρώπινης ύπαρξης, οντολογικά ερωτήματα περί του ανθρώπου και περί του δέοντος γενέσθαι, θα βασανίσουν και θα διχάσουν...

Επειδή ο ελληνικός τρόπος σκέψης σημαίνει δυνατότητα σύνθεσης, οικουμενικότητα αντίληψης, σεβασμό της μοναδικότητας και ιδιαιτερότητας του άλλου, δυσπιστία προς κάθε αυθεντία και εξουσία, είμαι αισιόδοξος ότι οι μετέχοντες της ελληνικής παιδείας και σκέψης – γιατί αυτοί ουσιαστικά είναι οι Έλληνες ανεξαρτήτως καταγωγής - θα βρουν τρόπο, όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά και να προσφέρουν δημιουργικά στις κοσμογονικές αλλαγές που θα δημιουργήσουν τον πολιτισμό του 21ου αιώνα.

Χρήστος Νικολάου Πρύτανης

Πανεπιστημίου Κρήτης Καθηγητής

Επιστήμης Υπολογιστών

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο συγγραφέας σε μια ανάλυση του για το Διαδίκτυο και την ελληνική πραγματικότητα επισημαίνει

ότι η ελληνική γλώσσα κινδυνεύει ν' αφανιστεί λόγω της διάδοσης αυτού. Επίσης, θέτει το θέμα της διδασκαλίας της Πληροφορικής στο σχολείο, τονίζοντας ότι πρέπει να υπάρχουν ειδικευμένοι καθηγητές, γιατί το Διαδίκτυο είναι απαραίτητο παιδαγωγικό εργαλείο και γιατί οι αυριανοί νέοι που

δεν θα έχουν γνώσεις υπολογιστή θα είναι οι αναλφάβητοι του καιρού τους. Παράλληλα, τονίζεται ότι μέσω του Διαδικτύου, ενισχύεται το γνωστικό υπόβαθρο των νέων, ψυχαγωγούνται, αλλά και την ίδια στιγμή μπορεί και να έρθουν σ' επαφή με την τρομοκρατία. Τέλος, διαπιστώνεται ότι οι Έλληνες, λόγω της επανεξέτασης σημαντικών κοινωνικών ζητημάτων, θα καταφέρουν να επιβιώσουν αλλά και να συμβάλλουν στις εξελίξεις.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β.1. Να διατυπώσετε την άποψή σας σε 80- 100 λέξεις για το παρακάτω απόσπασμα: « Το Διαδίκτυο δίνει τεράστιες δυνατότητες για μάθηση, άνοιγμα οριζόντων, ψυχαγωγία, γνωριμία με άλλες γλώσσες, πολιτισμούς, ήθη και έθιμα ».

Απάντηση

Η πιο εντυπωσιακή δυνατότητα που προσφέρει το Διαδίκτυο είναι η άντληση πληροφοριών και η μόρφωση, καθώς κάθε παγκόσμιος οργανισμός ιδιωτικός ή δημόσιος έχει τη δική του ιστοσελίδα στον παγκόσμιο ιστό, Ο χρήστης μπορεί ακόμα να παρακολουθεί ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, να ακούει μουσική, να συμμετέχει σε παιχνίδια, να εγκαθιστά στον προσωπικό του υπολογιστή αγαπημένα του προγράμματα. Σημαντική επίσης είναι η δυνατότητα συνομιλίας με χρήστες από όλο τον κόσμο και η επαφή με ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτισμούς, γεγονός που συμβάλλει στην κατάργηση των προκαταλήψεων και στην αποδοχή του διαφορετικού.

Β.2. Να εντοπίσετε τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου.

Απάντηση

Θεματική περίοδος: « Υπάρχει …….. αιώνα »

Λεπτομέρειες – Σχόλια: « Το Διαδίκτυο ………. κλπ »

Πρόταση κατακλείδα : Δεν υπάρχει.

Η παράγραφος αναπτύσσεται με αιτιολόγηση.

Β.3. Να δώσετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις:

Παίζει, ελλοχεύουν, επιφυλακή, οξύτατο, εφάμιλλο.

Απάντηση

Διαδραματίζει, παραμονεύουν, αναμονή, σημαντικότατο, αντάξιο.

Β.4. Καταστροφικούς, μετασχηματισμούς: Με το δεύτερο συνθετικό των παραπάνω λέξεων να σχηματίσετε από δύο νέες σύνθετες λέξεις.

Απάντηση

Αντίστροφος, μεταστροφή, ανασχηματισμός, πρόσχημα.

Γ. Το σχολείο σας οργανώνει μία συνάντηση μαθητών – εκπροσώπων των σχολικών μονάδων της περιοχής σας. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αυτής να παρουσιάσετε μια εισήγηση σχετικά με τη αναγκαιότητα της πληροφόρησης στην εποχή των ηλεκτρονικών μέσων και να αναλύσετε στους συμμαθητές σας τα πλεονεκτήματα αλλά και τους κινδύνους που μπορεί να έχει, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους, η χρήση του διαδικτύου ( 500 – 600 λέξεις ).

Απάντηση

Θετική χρήση του Διαδικτύου

- Αποτελεί ανεξάντλητο απόθεμα πληροφοριών που άπτεται πληθώρας γνωστικών αντικειμένων.

- Παρέχει προοπτικές διά βίου εκπαίδευσης.

- Προσφέρει τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να γνωστοποιήσουν την ύπαρξή τους σε παγκόσμια κλίμακα και να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους.

- Βοηθά τον καταναλωτή να πραγματοποιήσει πληθώρα οικονομικών αγορών.

- Συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

- Ευνοεί τη συνεργασία και την ανταλλαγή απόψεων λόγω της άρσης των αποστάσεων και των χωρικών περιορισμών.

- Προσφέρει ποικίλες ευκαιρίες ψυχαγωγίας και δημιουργικής απασχόλησης του ελεύθερου

χρόνου.

- Αποτελεί μέσο εξοικείωσης με την κουλτούρα και τις ιδιαιτερότητες άλλων λαών.

Προβλήματα από την αρνητική χρήση του Διαδικτύου

- Ανισότητα στην πρόσβαση, κοινωνικός ρατσισμός.

- Ό,τι ισχύει για τα μεμονωμένα άτομα ισχύει και για τα κράτη.

- Φαινόμενα καταπάτησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

- Το Διαδίκτυο αποτελεί χώρο εγκληματικών πρακτικών.

- Απασχολεί ολοκληρωτικά το χρόνο του χρήστη και του αφαιρεί τη διάθεση για κοινωνική επαφή και επικοινωνία και ενισχύει τον κοινωνικό του αποκλεισμό.