ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

Υπάρχει ένα κυρίαρχο ερώτημα που μας αφορά όλους: πώς θα μπορέσουμε να ξε­φύγουμε απ' αυτόν το μοιραίο κύκλο, που μας περικλείει και μας οδηγεί στο χείλος τον γκρεμού; Δεν υπάρχει κανένας τρόπος σωτηρίας. Πρέπει να ξαναρχίσουμε από την αρχή, αλλά μόνο οι νέοι θα μπορέσουν να επιτύχουν χτίζοντας έναν καινούργιο κόσμο. Τότε γεννιέται η ερώτηση: πάνω σε ποιες αρχές θα πρέπει να οικοδομηθεί ο καινούργιος αυτός κόσμος;

Είναι φανερό ότι ο κόσμος αυτός, το δημιούργημα της επιστήμης, είναι δυνατό να κυβερνηθεί με ασφάλεια μόνο σύμφωνα με το πνεύμα και τις μεθόδους της επι­στήμης η οποία το δημιούργησε, με αυτά που δημιούργησαν και την επιστήμη την ίδια. Είναι αδύνατο να κατασκευάζουμε ένα νέο κόσμο με τα μέσα της επιστήμης και κατόπιν να τον κυβερνούμε με βάση απηρχαιωμένες, συναισθηματικές αρχές, όπως ο φόβος ή ο πόθος της δύναμης και της κυριαρχίας. Η επιστήμη προσφέρει δύο βασικές αρχές, που μπορούν να μας βοηθήσουν. Η μία είναι το πνεύμα της και η δεύτερη η μέθοδος της.

Το πνεύμα της επιστήμης βασίζεται στην καλή θέληση, τον αλληλοσεβασμό και την ανθρώπινη αλληλεγγύη. Αυτά προκύπτουν από το γεγονός ότι η επιστήμη δεν ανήκει σε ένα μοναδικό κράτος ή φυλή, αλλά αποτελεί κοινή ιδιοκτησία του αν­θρώπου, γιατί δημιουργήθηκε από άτομα με την πιο ποικίλη καταγωγή. Οι επιστή­μονες σχηματίζουν μια κοινότητα που δε γνωρίζει σύνορα τόπου ή χρόνου. Αν και σε έναν ορισμένο χρόνο κατοικώ σε μια ορισμένη κοινότητα, ο Νεύτονας, ο Παστέρ και ο Μπαχ είναι οι καθημερινοί μου σύντροφοι. Οποιοσδήποτε επιστήμονας μου είναι πιο κοντινός απ' ό,τι ο γαλατάς μου και όπως έδειξε το συνέδριο του Πάγκουας, εμείς οι επιστήμονες μπορούμε να συζητήσουμε τα προβλήματα μας ειρηνικά, ακόμη κι αν οι κυβερνήσεις θα ήθελαν να μας δουν χωρισμένους σαν εχθρούς.

Ερευνώντας για την αλήθεια μαζεύουμε πληροφορίες και τις αναλύουμε με ψυ­χραιμία, με τιμιότητα που δε δέχεται συμβιβασμούς, ανεπηρέαστοι από συμφέρον ή συναισθήματα φόβου ή μίσους. Αν έχουμε έναν εχθρό, στη δουλειά μας τον βλέπουμε σαν συνεργάτη, μαζί με τον οποίο θα βρούμε την αλήθεια και την καλύτερη λύση. Δεν παραδεχόμαστε καμιά πρόταση χωρίς στέρεες αποδείξεις γνωρίζοντας ότι ακόμη και οι κυβερνήσεις κάνουν ψευδείς ανακοινώσεις.

Αυτά είναι τα θεμέλια της επιστήμης και αποτελούν τη μοναδική μέθοδο για την οικοδόμηση ενός ασφα­λούς νέον κόσμου που θα λύσει τις διαφορές ανάμεσα στα κράτη, θα δώσει ειρήνη χωρίς φόβο, πείνα και αρρώστιες, με αφάνταστο πλούτο, αξιοπρέπεια και ευτυχία, έναν κόσμο βασισμένο όχι στη βία, αλλά στην ευπρέπεια, στην ισότητα και στην καλή θέληση.

Στην επιστήμη ενυπάρχει ο σπόρος της νέας θρησκείας την οποία ποθεί το σύγχρονο μυαλό. Όλες οι θρησκείες βασίζονται στην ιδέα ότι υπάρχουν δυνάμεις μεγαλύτερες από τις δικές μας, ότι δεν είμαστε οι κύριοι, αλλά οι καρποί της δη­μιουργίας. Αν υπάρχει δημιουργός, η μεγαλύτερη τιμή που μπορούμε να του κάνουμε είναι η σπονδή, η κατανόηση και η εκτίμηση της δημιουργίας τον. Αυτό κάνει η επιστήμη κι όταν εγώ διεξάγω τις έρευνες μου, αισθάνομαι σαν να προσφέρω μια θεϊκή υπηρεσία, αισθάνομαι όπως ακριβώς ο Χάιντν, όταν συνέθετε: φορούσε, όποτε καθόταν να γράψει μουσική, τα καλύτερα ρούχα του, σαν να πήγαινε στην εκκλησία.

Albert Szent, Ο τρελός πίθηκος, Βραβείο Νόμπελ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

α. Να κοινοποιήσετε το περιεχόμενο του κειμένου που διαβάσατε στην τάξη σας με μία περίληψη των 120 περίπου λέξεων επ' ευκαιρία της συζήτησης που διεξάγεται αναφορικά με τη σημασία της επιστήμης για τον άνθρωπο.

25 Μον.

ΒΙ. Στο κείμενο υποστηρίζεται ότι ο δημιουργός αισθάνεται σαν να προσφέρει μια θεϊκή υπηρεσία. Σε μία παράγραφο των 8 τουλάχιστον γραμμών να σχολιάσετε πώς ο επιστήμονας θα οδηγηθεί στο να επιτελέσει στο ακέραιο το έργο του.

5 Μον.

Β2.Σε ποιο κειμενικό είδος ανήκει το παραπάνω απόσπασμα; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, αναλυτικά, με δεδομένα μέσα από κείμενο.

10 Μον.

Β3. Σε ποιες αρχές οφείλει η επιστήμη να βασίζει στο έργο της σύμφωνα με το συγγραφέα;

10 Μον.

Β4. α) Να αντικατασταθούν οι επιτονισμένες λέξεις του κειμένου με άλλες συνώνυμες, έτσι ώστε να μην αλλοιώνεται το νόημα του κειμένου.

β)  παραδέχομαι, προκαλώ: τροποποιώντας το α' συνθετικό να δημιουργήσε­τε τρεις νέες λέξεις για κάθε περίπτωση.

_{10 Μον.}

Γ. Σε επιστημονικό έντυπο αποστέλλετε ένα κείμενο των 600 περίπου λέξε­ων, στο οποίο καταθέτετε τεκμήρια που πιστοποιούν ότι η επιστήμη δεν επιτελεί σήμερα στο ακέραιο το χρέος της απέναντι στην ανθρωπότητα και δηλώνετε τις προϋποθέσεις που απαιτούνται από την πολιτεία και τους επιστήμονες για να εκπληρωθεί η αποστολή της.

40 Μον.