Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Β' ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ

(Κριτήρια αξιολόγησης)

ΚΕΙΜΕΝΟ

Νέος επιστήµονας ζητεί εργασία

Μια από τις πολλές κραυγές αγωνίας που ακούγονται, είναι κι αυτή των νέων επιστηµόνων που δηλώνουν ότι προτίθενται να ξενιτευτούν. Και αυτό, γιατί η αγορά εργασίας που έχει να κάνει µε το αντικείµενο σπουδών τους στην Ελλάδα, απλώς δεν υπάρχει πια. Και µπορεί το θέµα, επειδή έχει να κάνει µε τη νεολαία, να είναι πρόσφορο για λαϊκισµούς, µια προσεκτικότερη όµως µατιά θα µας δείξει κατάµουτρα την κοινωνική παρακµή και την εργασιακή αφασία που τόσο φανατικά καλλιεργούµε τα τελευταία 30 χρόνια.

Η ανεργία των επιστηµόνων είναι ένα φαινόµενο που σε κάποιους άλλους κλάδους άρχισε να είναι έντονη από τις αρχές του ᾽80. Υπήρχαν µάλιστα και τα σχετικά ανέκδοτα. Τα µετακατοχικά σύνδροµα των νεοελλήνων σε συνδυασµό µε την πρωτόγνωρη οικονοµική ανάπτυξη µετά το ᾽60, κατέστησαν το θέµα «πανεπιστηµιακές σπουδές» κυρίαρχο παράγοντα κοινωνικής καταξίωσης. Το κράτος, αυτό το κράτος που διαχρονικά δείχνει ότι µισεί την παιδεία, στηρίχθηκε στα σηµεία των καιρών και έδωσε στο λαό ό,τι ζητούσε. Οι πανεπιστηµιακές σχολές πολλαπλασιάστηκαν, τα ΚΑΤΕΕ έγιναν ΤΕΙ και ξεφύτρωσαν σαν µανιτάρια σε κάθε γωνιά της ελληνικής επαρχίας, τα σύνορα χαλάρωσαν και έτσι χιλιάδες νέοι πήγαν για σπουδές στο εξωτερικό. Και επειδή η πρόσβαση στις σπουδές ήταν πια πολύ πιο εύκολη, αναπτύχθηκαν και οι κάθε λογής µεταπτυχιακές σπουδές. Ο καιρός περνούσε, το µεγάλο ποσοστό της νεολαίας σπούδαζε ή «σπούδαζε», τα ποσοστά ανεργίας των νέων ήταν σε πολύ χαµηλά επίπεδα, οι κάθε λογής φοιτητές, για τις στατιστικές, θεωρούνταν απασχολούµενοι και όλοι, ή περίπου όλοι, ήταν ευχαριστηµένοι.

Στους ελάχιστους διαµαρτυρόµενους για την παντελώς εκτός λογικής αγοράς ποσοτική ανάπτυξη πανεπιστηµιακών σχολών, αλλά και τη σταθερά ποιοτική υποβάθµισή τους, η απάντηση ήταν ότι η απόκτηση γνώσης είναι ένα κοινωνικό αγαθό και σε καµιά περίπτωση δεν ταυτίζεται µε την επαγγελµατική εξασφάλιση. Όσοι πραγµατικά λειτούργησαν σύµφωνα µε την παραπάνω θεωρία, ούτε είχαν, ούτε έχουν δεδηλωµένο τουλάχιστον πρόβληµα, µε την έννοια ότι το επαγγελµατικό µέλλον συνειδητά δε συνδέθηκε άµεσα µε το αντικείµενο σπουδών. Τι ποσοστό όµως ήταν αυτό; Μάλλον µικρό απ’ ό,τι φαίνεται.

Για όσα χρόνια η καθηµερινότητα του νεοέλληνα προχωρούσε στον πλασµατικό παράδεισο της προόδου µε δανεικά, άλλος λιγότερο κι άλλος περισσότερο, όλοι ήταν επαγγελµατικά ικανοποιηµένοι. Ειδικά µετά το ᾽90, µε την αθρόα εισαγωγή πάµφθηνων εργατικών χεριών, κυρίως από τα Βαλκάνια, ο µέσος Έλληνας σταµάτησε να έχει σχέση µε οποιαδήποτε κοπιαστική εργασία. Κι αν για κάποιο λόγο δεν ήθελες ή δεν µπορούσες να έχεις µια «αξιοπρεπή» ιδιωτική εργασία, το δηµόσιο ήταν εκεί, για να σου προσφέρει ευθέως ή από το παράθυρο µια συνήθως τεχνοοικονοµικά άχρηστη θέση δηµοσίου υπαλλήλου. Ωστόσο, µόλις δυσκόλεψαν τα πράγµατα, όταν άρχισε να αχνοφαίνεται ότι η επιβίωση δεν είναι τόσο εύκολη όσο θεωρούσαµε, ανακαλύψαµε το από καιρό προφανές, ότι δηλαδή η αγορά εργασίας, όπως την ξέραµε, έχει πια κορεστεί. Τα άτοµα µε τίτλους σπουδών σταµάτησαν να βρίσκουν δουλειά, γιατί απλώς δεν υπάρχουν δουλειές. Τέλειωσε και η καραµέλα του διορισµού στο δηµόσιο και βρεθήκαµε όλοι µπροστά στην ωµή πραγµατικότητα. Η

λογική που γαλούχησε τουλάχιστον δύο γενιές κατέρρευσε απότοµα.

Για όσους λοιπόν διαµαρτύρονται ή αναπαράγουν δακρύβρεχτες δηλώσεις για ανεργία επιστηµόνων, ενώ οι κανόνες του παιχνιδιού ήταν γνωστοί εδώ και πάρα µα πάρα πολλά χρόνια, ας δούµε λίγο διαφορετικά τα πράγµατα, µήπως και απαντηθεί µερικώς το ερώτηµα περί συσχέτισης των σπουδών µε την αγορά εργασίας. Θέτω απλώς τον παρακάτω προβληµατισµό: Στην περίπτωση που η επικρατούσα τα τελευταία 30 χρόνια λογική ήταν στη βάση του «παράγω τόσους επιστήµονες όσους µπορώ να απορροφήσω» και στην ιδεατή περίπτωση που δεν υπήρχαν οι από το παράθυρο προσθήκες (βλέπε πανεπιστήµια του εξωτερικού και οσονούπω κολέγια), έχει αναλογιστεί κανείς πόσα χρόνια τώρα έπρεπε να είναι κλειστές οι φυσικοµαθηµατικές ή οι φιλολογικές σχολές, αν υπήρχε πρόβλεψη για επαγγελµατική αποκατάσταση όλων των πτυχιούχων; Ίσως έφτασε η ώρα να αποσυνδέσουµε την ανώτατη εκπαίδευση από το αντικείµενο επαγγελµατικής ενασχόλησης.

∆ιασκευασµένο κείµενο από το διαδίκτυο

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειµένου σε 100-120 λέξεις.

Μονάδες 20

Β1. Να αναπτύξετε µία παράγραφο 80-100 λέξεων, έχοντας ως κατακλείδα την ακόλουθη φράση του κειµένου: «Ο µέσος Έλληνας σταµάτησε να έχει σχέση µε οποιαδήποτε κοπιαστική εργασία».

Μονάδες 8

Β2. α) Να εντοπίσετε τη δοµή και τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου του κειµένου (Να τεκµηριώστε την απάντησή σας µε στοιχεία από το κείµενο).

Μονάδες 5

Β2. β) Να χωρίσετε την τέταρτη παράγραφο του κειµένου σε δύο µικρότερες παραγράφους. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 2

Γ1. Να αποδώσετε µε επίσηµο ύφος τις υπογραµµισµένες λέξεις-φράσεις του κειµένου:

• µια προσεκτικότερη όµως µατιά θα µας δείξει κατάµουτρα

• τα ΚΑΤΕΕ έγιναν ΤΕΙ και ξεφύτρωσαν σαν µανιτάρια

• µπροστά στην ωµή πραγµατικότητα

• αναπαράγουν δακρύβρεχτες δηλώσεις

• οι από το παράθυρο προσθήκες

Μονάδες 5

Γ2. Να εντοπίσετε τρία (3) διαφορετικά σηµεία στίξης στο κείµενο και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους.

Μονάδες 6

Γ3. Να δώσετε στο κείµενο έναν τίτλο µε σχόλιο και έναν χωρίς σχόλιο.

Μονάδες 4

∆. Παραγωγή λόγου

Με αφορµή την ανεργία που µαστίζει τους πτυχιούχους νέους, αναλαµβάνετε να συντάξετε ένα άρθρο που θα δηµοσιευτεί στη σχολική εφηµερίδα στο οποίο θα ανιχνεύσετε γιατί όλο και περισσότεροι µαθητές επιδιώκουν την επαγγελµατική τους αποκατάσταση σε συνάρτηση µε την κατάκτηση ενός ανώτατου τίτλου σπουδών καθώς και τα εφόδια µε τα οποία µπορούν οι νέοι να αντεπεξέλθουν αποτελεσµατικότερα στις προκλήσεις της σύγχρονης επαγγελµατικής ζωής (400-500

λέξεις).

Μονάδες 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1. Περίληψη

Θέµα του κειµένου αποτελεί η ανεργία των νέων επιστηµόνων στη χώρα µας, φαινόµενο εµφανιζόµενο από τη δεκαετία του ’80. Αρχικά ο συγγραφέας αναφέρεται στην πρόθεση πολλών νέων πτυχιούχων να µεταναστεύσουν, απόρροια της κοινωνικής κρίσης και εργασιακής αδιαφορίας των τριάντα τελευταίων ετών. Από το 1960 και έπειτα οι πανεπιστηµιακές σπουδές έγιναν συνώνυµες του κύρους και προσβάσιµες, µε τη συνδροµή της πολιτείας, σε πολλούς. Ο κοινωνικός χαρακτήρας της γνώσης υπήρξε αντίληψη που ευνόησε µόνον όσους αποσύνδεσαν τις σπουδές από την επαγγελµατική αποκατάσταση. Η περίοδος όµως της επίπλαστης προόδου, µε το διορισµό στο δηµόσιο, αντικαταστάθηκε από την ανεργία. Η αποσυσχέτιση σπουδών και αντικειµένου εργασίας είναι και για το συγγραφέα η λύση στο πρόβληµα της πληθώρας ανέργων πτυχιούχων. (114 λέξεις)

Β12. Εδώ και πολλά χρόνια η ελληνική κοινωνία έχει σε µεγάλη υπόληψη τις ανώτατες σπουδές και τα πνευµατικά επαγγέλµατα. Αυτά συνδέονται µε την επαγγελµατική επιτυχία, το κύρος και την προβολή και αποτελούν εφαλτήριο για την ανάδειξη στα δηµόσια αξιώµατα. Αντίθετα, κυριαρχεί η άποψη ότι τα χειρωνακτικά επαγγέλµατα αρµόζουν σε ανθρώπους αγράµµατους, πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Έτσι οι Έλληνες εγκατέλειψαν την πρωτογενή παραγωγή, τα παραδοσιακά τεχνικά επαγγέλµατα και στράφηκαν σε επαγγέλµατα που δεν απαιτούν σωµατικό µόχθο. Τις κοπιαστικές εργασίες, από τη δεκαετία του ’90, τις άφησαν να τις ασκούν οι µετανάστες για πενιχρή αµοιβή. Γι’ αυτούς τους λόγους ο µέσος Έλληνας σταµάτησε να έχει σχέση µε οποιαδήποτε κοπιαστική εργασία. (106 λέξεις)

Β2α . Θεµατική Περίοδος: Μια από τις πολλές κραυγές... να ξενιτευτούν.

Λεπτοµέρειες: Και αυτό γιατί... τα τελευταία 30 χρόνια.

Περίοδος Κατακλείδα: δεν υπάρχει.

Η παράγραφος αναπτύσσεται µε τη µέθοδο της αιτιολόγησης. Ο αρθρογράφος µε τη συγκεκριµένη µέθοδο αιτιολογεί το λόγο, για τον οποίο οι σύγχρονοι νέοι εκδηλώνουν την πρόθεση τους να ξενιτευτούν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αγορά εργασίας που σχετίζεται µε το αντικείµενο σπουδών στη χώρα τους, δεν τους καλύπτει, γεγονός που πηγάζει από τις δυσµενείς Εργασιακ ς συνθήκες, που διαµορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια («Και αυτό γιατί…… τα τελευταία 30 χρόνια»). Χαρακτηριστική είναι η χρήση της διαρθρωτικής λέξης γιατί.

Β2β6. Η παράγραφος θα µπορούσε να χωριστεί ως εξής:

1η παράγραφος:Για όσα χρόνια…δηµοσίου υπαλλήλου.

2η παράγραφος: Ωστόσο, µόλις…κατέρρευσε απότοµα.

Ο συγκεκριµένος διαχωρισµός ενδείκνυται µε κριτήριο την αλλαγή των δεδοµένων στον εργασιακό χώρο. Ο αρθρογράφος στην πρώτη παράγραφο περιγράφει την ουτοπική και σαφέστατα παραπλανητική εικόνα που επικρατούσε στην ελληνική αγορά εργασίας στο παρελθόν, µε τη δηµιουργία ενός πλασµατικού κλίµατος ευρύτερης επαγγελµατικής ανάπτυξης. Στη δεύτερη παράγραφο, πλέον, προχωρά στην απόδοση µιας αντίθετης εικόνας, µε την εµφάνιση των προβληµάτων στην επαγγελµατική ζωή και την απότοµη διάψευση των υπερτιµηµένων προσδοκιών στο πέρασµα του χρόνου. Οι δύο παράγραφοι συνδέονται νοηµατικά µε τη σχέση της σύγκρισης –αντίθεσης (ωστόσο).

Γ1.

• Μια προσεκτικότερη όµως µατιά θα µας αποκαλύψει

• τα ΚΑΤΕΕ έγιναν ΤΕΙ και πολλαπλασιάστηκαν ραγδαία

• σκληρή πραγµατικότητα

• συγκινητικές δηλώσεις

• υπήρχε η εισαγωγή µε αθέµιτα µέσα, µε παρατυπίες

Γ2. Ο αρθρογράφος στο κείµενό του καταφεύγει στη χρήση κάποιων σηµείων στίξης:

Ειδικότερα, ενδεικτική είναι η χρήση των εισαγωγικών στη λέξη «σπούδαζε», που δηλώνουν σαφέστατα ειρωνεία σχετικά µε το περιεχόµενο και το επίπεδο των σπουδών, αλλά και την επιφανειακή απόκτηση πανεπιστηµιακών γνώσεων. Έκδηλος λοιπόν ο καταγγελτικός τόνος για τη συγκεκριµένη πρακτική των νέων, που δηµιούργησε κι εξέθρεψε ψεύτικες προσδοκίες.

Εναλλακτικά: σε εισαγωγικά περικλείεται και η λέξη «αξιοπρεπή» που δηλώνει ειρωνεία προς την αντίληψη, σύµφωνα µε την οποία η εργασία διακρίνεται σε ανώτερη και κατώτερη και ορισµένα επαγγέλµατα θεωρούνται αναξιοπρεπή και ντροπιαστικά. Επίσης, τα εισαγωγικά χρησιµοποιούνται στη λέξη «πανεπιστηµιακών σπουδών» µε τη σηµασία ενός ειδικού όρου.

Επιπρόσθετα, ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει και στη χρήση της παρένθεσης (βλέπε πανεπιστήµια του εξωτερικού και οσονούπω κολέγια).Με το συγκεκριµένο σηµείο, ο αρθρογράφος επεξηγεί όσα προηγήθηκαν, παραθέτοντας πρόσθετες πληροφορίες. Έτσι, συµβάλλει στην καλύτερη κατανόηση του κειµένου και προσδίδει µεγαλύτερη σαφήνεια στο λόγο. Κρίνει σκόπιµο να διευκρινίσει την έννοια της παράτυπης αύξησης των κατόχων τίτλου σπουδών, µε αναφορά στην αθρόα προσέλευση πτυχιούχων του εξωτερικού, αλλά και αποφοίτων κολεγίων.

Χαρακτηριστική είναι και η χρήση του ερωτηµατικού «Στην περίπτωση που… όλων των πτυχιούχων;». Με το συγκεκριµένο σηµείο, ο αρθρογράφος καλλιεργεί τον προβληµατισµό του κοινού, συµβάλλοντας στην αµεσότητα και παραστατικότητα του νοήµατος. Επιθυµεί να αποδοκιµάσει τη συγκεκριµένη επιλογή και νοοτροπία που αναπτύχθηκε στο χώρο της εργασίας και

εκπαίδευσης, κατακρίνοντας και στηλιτεύοντας συγκεκριµένες πρακτικές µε έµµεσο ειρωνικό τόνο. Το ερώτηµα φυσικά έχει ρητορική διάσταση, καθώς αντικειµενικά θα ήταν εξωπραγµατική και παράλογη η επιλογή της παύσης της λειτουργίας καθηγητικών πανεπιστηµιακών σχολών, µε σκοπό να απορροφηθούν οι εν ενεργεία πτυχιούχοι από την αγορά εργασίας.

Εναλλακτικά: η χρήση του ερωτηµατικού εµφανίζεται και στη φράση «Τι ποσοστό όµως ήταν αυτό;» που δηλώνει επίσης τον προβληµατισµό και την απορία για το µικρό κοµµάτι του πληθυσµού που εκ των πραγµάτων είχε αποσυνδέσει την επαγγελµατική αποκατάσταση µε τον τίτλο σπουδών. Εµµέσως, λοιπόν, αποδοκιµάζει το µεγαλύτερο κοµµάτι της κοινωνίας που καλλιέργησε την πρακτική της σύνδεσης του πτυχίου µε την εξασφαλισµένη θέση στο δηµόσιο και την αναµονή του πολυπόθητου διορισµού.

Γ3.Τίτλος χωρίς σχόλιο: “Ανώτατες σπουδές και ανεργία”

Τίτλος µε σχόλιο: “ Άνεργοι πτυχιούχοι σε απόγνωση….”

ή

“Τα απατηλά όνειρα διορισµού των πτυχιούχων”

ή

“Σε κλοιό ανεργίας και οι πτυχιούχοι…”

∆.

Τίτλος: «∆είξε µου το πτυχίο σου να σου πω … ποιος είσαι»

ή

«Η Οδύσσεια της επαγγελµατικής αποκατάστασης»

Πρόλογος

Μια θλιβερή διαπίστωση πολιτικών, δηµοσιογράφων, πνευµατικών ανθρώπων αλλά και απλών πολιτών είναι ότι χιλιάδες προικισµένα «µυαλά» εγκαταλείπουν τη χώρα, αναζητώντας στο εξωτερικό εργασία αντίστοιχη των προσόντων τους. Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι προσδοκίες που δηµιούργησε και καλλιέργησε η κοινωνία µας για την εύκολη αποκατάσταση των πτυχιούχων, αποδείχθηκαν απατηλές. Παρόλα αυτά, κάθε χρόνο χιλιάδες µαθητές διαγωνίζονται και διαγκωνίζονται για την εισαγωγή τους σ’ ένα ανώτατο επιστηµονικό ή τεχνολογικό ίδρυµα, αν και γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι είναι σχεδόν αδύνατο να ασκήσουν το επάγγελµα που σχετίζεται µε το αντικείµενο σπουδών τους.

Ζ1: Γιατί οι νέοι επιδιώκουν την επαγγελµατική αποκατάσταση σε συνάρτηση µε την κατάκτηση ενός ανώτατου τίτλου σπουδών;

Τα κοινωνικά στερεότυπα εγκλωβίζουν τη σκέψη των νέων και αποτελούν τροχοπέδη στις επιλογές τους:

• Η παγιωµένη πεποίθηση για την ανωτερότητα της πνευµατικής εργασίας και την κατωτερότητα της χειρωνακτικής έχει τις ρίζες της στις δουλοκτητικές κοινωνίες του παρελθόντος. Συνήθως, ο χειρώνακτας δουλεύει σε ανθυγιεινό περιβάλλον, κάτω από επικίνδυνες συνθήκες, εξουθενώνεται σωµατικά και αµείβεται χαµηλά, χωρίς τη δυνατότητα σταδιοδροµίας.

• Είναι καθιερωµένη η αντίληψη ότι το πτυχίο ανοίγει πολλές πόρτες της επαγγελµατικής ζωής, ακόµα και στο συρρικνωµένο πλέον ελληνικό δηµόσιο και ότι η ιδιότητα του επιστήµονα αποτελεί εχέγγυο και διαβατήριο για την επιτυχή άσκηση οποιασδήποτε επαγγελµατικής δραστηριότητας.

• Η απόκτηση πτυχίου αποφέρει υψηλότερες οικονοµικές απολαβές και αντίστοιχο βιοτικό επίπεδο σε σχέση µε τον χειρώνακτα. Η νοοτροπία που αναδεικνύεται, ταυτίζεται µε τα µικροαστικά ιδεώδη.

• Τα πρότυπα επιτυχηµένων επαγγελµατιών, που προβάλλονται και από τα ΜΜΕ, είναι κάτοχοι πτυχίου, ακόµα κι αν αυτό δε σχετίζεται άµεσα µε την επαγγελµατική τους δραστηριότητα.

Η οικογένεια προσηλωµένη στο ρητό “ µάθε, παιδί µου, γράµµατα, ” ωθεί τα παιδιά στις ανώτατες σπουδές:

• Είναι ισχυρή η οικογενειακή επαγγελµατική παράδοση, την οποία οφείλει να ακολουθήσει τουλάχιστον το πρώτο παιδί της οικογένειας, γιατί θα βρει δουλειά “στρωµένη” και οι υπάρχουσες επαγγελµατικές υποδοµές του παρέχουν σίγουρο επαγγελµατικό µέλλον.

• Τις τελευταίες δεκαετίες, οι προκηρύξεις θέσεων για το δηµόσιο ή ιδιωτικό τοµέα έθεταν ως βασική προϋπόθεση την κατοχή ανώτατου τίτλου σπουδών. Έτσι, οι γονείς στην προσπάθειά τους να αποκαταστήσουν τα παιδιά τους, τα ωθούν από µικρή ηλικία να εισαχθούν στην τριτοβάθµια εκπαίδευση.

• Οι γονείς, οι οποίοι λόγω αντικειµενικών συνθηκών, οικονοµικών, κοινωνικών ή πολιτικών, δεν µπόρεσαν να σπουδάσουν, µεταθέτουν στα παιδιά τους το χρέος της εκπλήρωσης των δικών τους απραγµατοποίητων ονείρων.

• Σε εποχές κρίσης, το οικογενειακό περιβάλλον στρέφει τους νέους σε σχολές (στρατιωτικές και αστυνοµικές) που υπόσχονται άµεση και σταθερή εργασιακή απασχόληση, χωρίς µεγάλα έξοδα σπουδών.

Η επιβαρυµένη κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας και τα συνακόλουθα αδιέξοδα καθορίζουν αποφασιστικά τις επιλογές των νέων:

• Παλαιότερα, το απολυτήριο λυκείου εξασφάλιζε οικονοµική αποκατάσταση µε διορισµό στο δηµόσιο. Σήµερα όµως δεν αρκεί για την εύρεση εργασίας, διότι προσφέρει γενικές, λιγοστές και παρωχηµένες γνώσεις, µε αποτέλεσµα την υποβάθµιση και απαξίωσή του. Γι' αυτό, οι µαθητές στρέφονται στην αµέσως επόµενη βαθµίδα εκπαίδευσης που θα τους εξασφαλίσει τη µελλοντική τους εργασία.

• Σε περιόδους οικονοµικής κρίσης και ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών στην παραγωγική διαδικασία, εκείνοι που πλήττονται περισσότερο επαγγελµατικά είναι οι ανειδίκευτοι και οι απαίδευτοι εργαζόµενοι. Συνεπώς, η κατοχή σύγχρονου τίτλου σπουδών παρέχει πολλές πιθανότητες

για παραµονή στην αγορά εργασία

• Οι πτυχιακές, µεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές συνθέτουν ένα πλούσιο βιογραφικό, ελκυστικό για τον µελλοντικό εργοδότη.

• Η έλλειψη επιλογών και οι δυσµενείς συνθήκες εργασίας σε ορεινές ή ηµιορεινές περιοχές µε κτηνοτροφικές ή αγροτικές εργασίες ωθούν τους περισσότερους νέους στον αστικό τρόπο ζωής και στην επιθυµία να φοιτήσουν σε µια σχολή, προκειµένου να έχουν καλύτερη τύχη από τους γονείς τους.

• Η απόκτηση τίτλου ανώτατων σπουδών παρέχει στον νέο τη δυνατότητα για ελεύθερη πρωτοβουλία και ανάπτυξη προσωπικών επαγγελµατικών επιλογών.

• Υπάρχουν επιστηµονικοί κλάδοι και αντίστοιχες σχολές υψηλής ζήτησης (ιατρικές, οικονοµικές, πολυτεχνικές, νοµικές) που παρέχουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβληµα της αποκατάστασης µε µετεκπαίδευση και περαιτέρω εξειδίκευση, προσαρµογή στα νέα δεδοµένα που διαµορφώνονται στον εργασιακό στίβο.

Το κράτος καθορίζει µε νόµους την εκπαιδευτική πολιτική επηρεάζοντας και την αγορά εργασίας:

• Στο πλαίσιο ειδικών συνθηκών που έχει υπογράψει η Ελλάδα µε ευρωπαϊκές και όχι µόνο χώρες, οι ελληνικοί τίτλοι σπουδών αναγνωρίζονται και στο εξωτερικό, σε πολλές χώρες του οποίου οι Έλληνες επιστήµονες προτιµώνται και χαίρουν εκτίµησης. Γι' αυτό, αρκετοί νέοι, διαθέτοντας µια πρόσθετη διέξοδο από την εγχώρια αγορά εργασίας, στρέφονται απευθείας εκεί.

• Το κράτος δε στήριξε τα επαγγέλµατα του πρωτογενούς τοµέα (αγροτική, κτηνοτροφική παραγωγή, αλιεία), άλλοτε βασικού πυλώνα της εθνικής οικονοµίας, γεγονός που έστρεψε τους νέους στη διεκδίκηση ενός πανεπιστηµιακού τίτλου σπουδών, εισιτηρίου για τα πνευµατικά επαγγέλµατα.

• Η απόκτηση πτυχίου ενισχύει τη δυνατότητα του νέου να συναλλαγεί µε την πολιτική εξουσία, η οποία εδώ και χρόνια στηρίζει την ευνοιοκρατία και τη δοσοληψία, και να αποκατασταθεί επαγγελµατικά.

Μεταβατική παράγραφος

Η διαρκώς αυξανόµενη ανεργία των απόφοιτων ανωτάτων σχολών δε σηµαίνει ότι τα νέα παιδιά θα παραιτηθούν από την αγάπη για τη γνώση, τους ευσεβείς πόθους για επαγγελµατική δικαίωση και το πάθος για δηµιουργία. Αντίθετα, οι αντιξοότητες στην επαγγελµατική ζωή πρέπει να τους οπλίσουν µε σθένος για να αποκτήσουν τα κατάλληλα εφόδια, ώστε µε τρόπους θεµιτούς να πραγµατοποιήσουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους.

Ζ2. Εφόδια των νέων, ώστε να ανταποκριθούν αποτελεσµατικότερα στις πολύπλευρες επαγγελµατικές προκλήσεις της εποχής:

Τα επαρκή γνωστικά εφόδια αποτελούν την πρώτη βασική προϋπόθεση κάθε υποψήφιου εργαζοµένου:

• Είναι σηµαντικό να διαθέτουν πλούσιες και εµπεριστατωµένες σύγχρονες γνώσεις, ώστε να είναι ποιοτικοί και αποδοτικοί στην άσκηση του σχετικού µε αυτές αντικειµένου εργασίας τους.

• Απαραίτητη θεωρείται η εξοικείωσή τους µε τον κόσµο της τεχνολογίας. Για παράδειγµα, το διαδίκτυο αποτελεί ευρύτατο πεδίο ανάπτυξης επαγγελµατικών δράσεων και προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες πειραµατισµών και εξέλιξης για κάθε νέο.

• Επιβάλλεται να εξειδικεύονται και να επιµορφώνονται συνεχώς, για να εντρυφήσουν και σε καινοτόµα επιστηµονικά ή τεχνολογικά πεδία που βρίσκονται ήδη σε τροχιά ανάπτυξης σε άλλες χώρες.

• Χρειάζεται να διευρύνουν τη γλωσσοµάθειά τους µε το να αποκτούν γνώση ιδιαίτερα απαιτητικών, αλλά δυναµικών γλωσσών (κινέζικα, ρώσικα), λόγω της παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας.

• Κρίνεται επιβεβληµένο να επικαιροποιούν και να ανανεώνουν τις γνώσεις και δεξιότητές τους µέσω της διά βίου παιδείας, µε γνώµονα την αντίληψη ότι στη ζωή τους θα ασκήσουν τουλάχιστον δύο ή τρία διαφορετικά επαγγέλµατα. Έτσι θα επιδεικνύουν ευελιξία και προσαρµοστικότητα στα

συνεχώς µεταβαλλόµενα δεδοµένα της αγοράς εργασίας, ελληνικής και διεθνούς.

Πέραν των ειδικών γνώσεων, οι νέοι χρειάζονται ευρύτερα πνευµατικά αγαθά και διανοητικές ικανότητες:

• Είναι αναγκαίο να διαθέτουν σφαιρική παιδεία, ώστε να έχουν ευρύτητα πνευµατικών οριζόντων και ορθολογισµό.

• Απαιτείται κριτική, συνδυαστική σκέψη και ικανότητα γόνιµου διαλόγου, ευθυκρισία, απροκατάληπτο πνεύµα, αποµακρυσµένο από στερεότυπα για ανώτερα ή κατώτερα επαγγέλµατα, προκειµένου να συνεκτιµούν τις διαφορετικές παραµέτρους κάθε δραστηριότητάς τους. Η σφαιρική

θεώρηση των γεγονότων, η οργανωτικότητα του νου και η οξυδέρκεια συµβάλλουν στο να προβλέπουν πιθανές επιπτώσεις των ενεργειών τους.

• Ικανότητα αποτελεί, επίσης, το να είναι δεκτικοί σε νέες ιδέες και να έχουν δηµιουργική φαντασία, ώστε να στρέφονται σε αναδυόµενους δυναµικούς κλάδους της οικονοµίας, να επιλύουν προβλήµατα και να αποσοβούν κρίσιµες καταστάσεις που πιθανότατα θα εκδηλωθούν στην επαγγελµατική τους ζωή.

• Όταν διαθέτουν αυτογνωσία και ισχυρή βούληση, έχουν τη δυνατότητα να εκµεταλλεύονται τις κλίσεις και τα ταλέντα τους, ώστε να υπερέχουν στον ανταγωνισµό.

Η ψυχική θωράκιση και η ισχυρή ηθική συνείδηση αποτελούν σπουδαία εφόδια για να καταστούν οι νέοι εργαζόµενοι πολύτιµοι και αναντικατάστατοι συνεργάτες:

• Είναι σηµαντικό οι νέοι να καλλιεργήσουν από νωρίς αρετές, όπως η προσήλωση στην εργασία, η υποµονή και η επιµονή, η αποφασιστικότητα και η ανάληψη πρωτοβουλιών. Χρειάζονται ακόµα την αυτοκυριαρχία, την ευαισθησία στα προβλήµατα και τις ανάγκες του συνανθρώπου, την καλοσύνη και την ευγένεια.

• Οφείλουν οι νέοι να γνωρίζουν ότι στοιχεία που χρειάζεται να κοσµούν το χαρακτήρα των σύγχρονων επαγγελµατιών είναι ο αυτοσεβασµός και ο σεβασµός στο συνάνθρωπο, η αξιοπρέπεια και η τήρηση του κώδικα της ηθικής δεοντολογίας του επαγγέλµατός τους. Επίσης, η εντιµότητα, η

ειλικρίνεια, η συνέπεια, η υπευθυνότητα, η αποδοχή και αξιοποίηση της αρνητικής κριτικής για την ηθική τους βελτίωση, οι υγιείς φιλοδοξίες επαγγελµατικής ανέλιξης που δε συνάδουν µε τα αθέµιτα µέσα επιτυχίας.

Οι αρετές αυτές κάνουν τους εργαζόµενους να ξεχωρίζουν για την ποιότητά τους και να γίνονται αγαπητοί και σεβαστοί σε κάθε επαγγελµατικό χώρο.

Οι νέοι που επιθυµούν να δραστηριοποιηθούν επαγγελµατικά στους κόλπους της κοινωνίας, είναι βασικό να διαθέτουν και κοινωνικές αρετές:

• Καίριας σηµασίας αρετές είναι η υπεύθυνη και συνεπής επαγγελµατική συµπεριφορά, η εργατικότητα και η φιλοτιµία, για να κερδίσουν οι νέοι επιτηδευµατίες την αναγνώριση στον επαγγελµατικό τους χώρο.

• Το αίσθηµα κοινωνικής ευθύνης, της συλλογικότητας, η συνεργατικότητα, η υιοθέτηση της ευγενούς άµιλλας ως µέσου βελτίωσης των επιδόσεων, ανάδειξης και επιτυχίας, µετατρέπουν την ατοµική δηµιουργία σε κοινωνικό αγαθό, αφού αυτή ικανοποιεί γενικότερες κοινωνικές ανάγκες και βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας, αφού απουσιάζουν ο ωφελιµισµός, ο ανταγωνισµός και το άγχος που αυτός προκαλεί.

• Οι σύχρονοι επαγγελµατίες οφείλουν να διαθέτουν ανεκτικότητα και διαλλακτικότητα και συνεπώς την ευχέρεια επικοινωνίας και συνεργασίας µε άτοµα που φέρουν διαφορετική κουλτούρα από τη δική τους. Αυτές τις αρετές, άλλωστε επιτάσσει η σηµερινή παγκοσµιοποιηµένη και πολυπολιτισµική κοινωνία και αγορά.

Επειδή η επαγγελµατική δραστηριότητα άπτεται της πολιτικής, η προσωπικότητα των εργαζοµένων απαιτείται να διέπεται από τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον «καλό καγαθό» πολίτη, τον πολίτη που εργάζεται για την ευδαιµονία του συνόλου:

• Οι νέοι που προετοιµάζονται για την επαγγελµατική ζωή επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουν ότι η πίστη τους στη δηµοκρατία και ο σεβασµός τους  στη λειτουργία των θεσµών, στον άνθρωπο και στους νόµους, η αποφυγή αθέµιτων και αναξιοκρατικών µέσων αποκατάστασης και ανάδειξης, το αίσθηµα δικαίου, αποτελούν προϋποθέσεις σωστής λειτουργίας του πολιτεύµατος και εγγυώνται τα δικαιώµατα και την απρόσκοπτη δράση κάθε επαγγελµατία.

• Κρίνεται επιβεβληµένο οι επαγγελµατίες της εποχής να υπερβαίνουν τον ατοµικισµό για χάρη της συλλογικότητας και να µετέρχονται τον υγιή συνδικαλισµό για την προώθηση των δίκαιων αιτηµάτων του κλάδου τους, επιδεικνύοντας σεβασµό στα συµφέροντα των άλλων εργαζοµένων και στο όφελος της κοινωνίας γενικότερα.

• Είναι απαραίτητο, επίσης, οι νέοι να συµµετέχουν στα κοινά. Γιατί η απόλαυση των εργασιακών κατακτήσεων και η επαγγελµατική τους εξέλιξη προϋποθέτουν τη διαρκή τους ενηµέρωση, την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους προς την πολιτεία, την άσκηση κριτικής και ελέγχου στην εξουσία, την αφυπνισµένη τους συνείδηση και την εγρήγορσή τους.

Επίλογος

Συνοψίζοντας, παρά τη σκληρή πραγµατικότητα της ανεργίας των νέων πτυχιούχων στη χώρα µας, οι φορείς παιδείας και η πολιτεία ακόµη συντηρούν την επικίνδυνη αντίληψη ότι η απόκτηση ενός ανώτατου τίτλου σπουδών εγγυάται την επαγγελµατική αποκατάσταση και επιτυχία. Ωστόσο, οι νέοι, δίχως να παραγνωρίσουν την αξία της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης, οφείλουν παράλληλα να εξοπλιστούν µε όλα εκείνα τα εφόδια που θα τους απελευθερώσουν από «βαρίδια» του παρελθόντος και θα τους καταστήσουν ικανούς να χαράξουν την επαγγελµατική πορεία που αρµόζει στην προσωπικότητά τους, στα όνειρα και στη σύγχρονη οικονοµική πραγµατικότητα. Από αυτό θα εξαρτηθεί τόσο η προσωπική τους ευδοκίµηση, όσο και η ανάπτυξη της οικονοµίας της χώρας, η οποία συνυφαίνεται µε την ανάκτηση της υπόληψής της.

(Θέματα ΟΕΦΕ 2015)

Μια δημόσια συγγνώμη

Στην περίοδο των εξετάσεων ξεσπάει η σφοδρότερη ενδοοικογενειακή κρίση. «Δεν διαβάζεις..., χαζεύεις..., πάλι έξω θα βγεις..., λίγες ώρες δεν μπορείς να συγκεντρωθείς..., ξέρεις τι σε περιμένει, ανεργία και ανασφάλιστη εργασία, μέλλον ζοφερό, σκληρό και ανταγωνιστικό». Σκόρπιες φράσεις, σε παραλλαγές, που διοχετεύονται σε μια ηλικιακή γκάμα, η οποία ξεκινά (στην πιο σοβαρή εκδοχή της) από τα 13 και φτάνει ως το... πτυχίο. Είκοσι πέντε και βάλε. Κάθιδροι και αγχωμένοι γονείς μετακυλίουν φοβίες και πίεση στα παιδιά - μαθητές, στα (αιωνίως) παιδιά - φοιτητές.

Μια γενιά που ζει σε σχήμα πρωθύστερο*. Από την εφηβεία ετοιμάζεται για το μεταπτυχιακό, αν δεν πιέζεται από το δημοτικό ήδη για να κατακτήσει μια διακριτή και υψηλή κοινωνική θέση. Οι γονείς, συχνά με το υστέρημά τους (μας), φροντίζουν για το καλύτερο, όπως, τουλάχιστον, το αντιλαμβάνονται: ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια, κεφάλαια που επενδύονται σε ένα μέλλον όλο και πιο σκοτεινό, όλο και πιο άδηλο.

Κάποτε, μας ρωτούσαν «τι θα γίνουμε όταν μεγαλώσουμε» και κανείς δεν περίμενε μια σοβαρή απάντηση. Ρωτούσαν, στα αμήχανα κενά μιας επίσκεψης (θείοι, φίλοι, συγγενείς), και εμείς ψελλίζαμε ή ανακοινώναμε μεγαλοφώνως διάφορα θαυμαστά και, ενίοτε, ασυνάρτητα: από αστροναύτης έως ελέφαντας! Η πόρτα, όμως, που επικοινωνούσε με την αμεριμνησία της παιδικής ηλικίας έκλεισε απότομα. Τώρα, ως κηδεμόνες, απαιτούμε μια σαφή απάντηση. Και εάν δεν την εισπράττουμε, την υπαγορεύουμε. Η αγωνία για την κατεύθυνση (που επιλέγουν στη Β΄ Λυκείου) αρχίζει, περίπου, μια πενταετία νωρίτερα. Θωρακίζουμε, λοιπόν, τους απογόνους με master, doctora, με όλο και πιο εξειδικευμένα πτυχία, (πολλές) ξένες γλώσσες, σαρώνουμε κάθε αντίσταση στα «θέλω» τους, γιατί «εμείς ξέρουμε». Καμαρώνουμε για τις διαπρεπείς σπουδές και το αριστείο απονέμεται πάντα στον, σύμφωνα και με τις πιο πρόσφατες απαιτήσεις, επιτυχημένο. Το «κάποτε πέθανε» και, πλέον, η λίστα με τις προϋποθέσεις ανανεώνεται με ταχύτητες που είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς.

Τι κι αν οι εμπειρίες –ευτυχώς– δε μεταγγίζονται. Εμείς (οι γονείς) οφείλουμε να κάνουμε την προσπάθεια. «Υποθηκεύετε το παρόν και το μέλλον των παιδιών», προειδοποιούν οι ειδικοί ψυχίατροι και ψυχοθεραπευτές, αλλά ο δραστικός αντίλογος είναι έτοιμος: «Και τι ξέρετε εσείς;». Η φιλοδοξία, ως κίνητρο για το επόμενο βήμα, λειτουργεί μόνο προς μια κατεύθυνση: της κοινωνικής αναγνώρισης και της επαγγελματικής αποκατάστασης. Τίποτα δε βιώνεται σε ενεστώτα χρόνο. Μόνο με άλματα. Τα μαθητικά χρόνια είναι η προετοιμασία για τα φοιτητικά, τα φοιτητικά για τα μεταπτυχιακά, τα μεταπτυχιακά για την οικογένεια κ.λπ. Ζωή με διαρκή λόξυγγα.

Πίσω από την καχυποψία και τον ατομικισμό, «ακούγεται» η γονική παραίνεση: «Αν δεν διαβάσεις, θα σε φάνε λάχανο οι “άλλοι”..., θα σου πάρουν τη δουλειά..., θα είσαι πάντα τελευταίος». Όπου, το «διαβάσεις» μεταφράζεται σε βαθμοθηρία. «Πήρα εννιά», ανακοινώνει ο επί πτυχίω γόνος. «Καλά, κάτσε να δούμε τι θα πάρεις και στα υπόλοιπα», έρχεται η απάντηση-καταλύτης, εμποδίζοντας τη χαρά μιας, αδιαμφισβήτητης, επιτυχίας. Πώς, άραγε, μετατρέψαμε το χάδι σε απειλή και φόβο της απώλειας;

Mαρία Kατσουνάκη, εφ. Καθημερινή 20/6/2010 (διασκευή)

*σχήμα πρωθύστερο: όταν αναφέρουμε νωρίτερα, κάτι που χρονικά έρχεται αργότερα

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε, σε 90-110 λέξεις.

(Μονάδες 20)

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

α. Οι παθογενείς εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες επιτείνουν το γονεϊκό άγχος, σε σχέση με το επαγγελματικό μέλλον των παιδιών τους.

β. Οι νέοι, από την παιδική τους ηλικία, στοχεύουν στην κατάκτηση μιας ισχυρής κοινωνικής θέσης.

γ. Η επαγγελματική επιλογή των νέων είναι αποτέλεσμα ενδοσκόπησης και αυτοκριτικής.

δ. Ο νέος βιώνει την κάθε ηλικιακή περίοδο, με μια διαρκή αγωνία για την επόμενη.

ε. Οι γονείς επιβραβεύουν την επιτυχία των παιδιών τους, σε κάθε τους βήμα και τα ενισχύουν ηθικά και συναισθηματικά.

( Μονάδες 10)

Β2. α) Να βρείτε τη δομή της τρίτης παραγράφου του κειμένου « Κάποτε μας ρωτούσαν … να παρακολουθήσει κάποιος.».

(Μονάδες 6)

β) Ποια νοηματική σχέση δηλώνουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις:

αν ( δεύτερη παράγραφος)

λοιπόν ( τρίτη παράγραφος)

κάποτε ( τρίτη παράγραφος )

(Μονάδες 3)

Β3. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου με την έντονη γραφή:

εκδοχή (πρώτη παράγραφος)

διακριτή ( δεύτερη παράγραφος)

απαιτήσεις ( τρίτη παράγραφος)

κίνητρο ( τέταρτη παράγραφος)

( Μονάδες 4)

Β4. Να αιτιολογήσετε τη χρήση του θαυμαστικού, των εισαγωγικών και του ερωτηματικού στις παρακάτω περιπτώσεις του κειμένου:

-από αστροναύτης έως ελέφαντας! ( τρίτη παράγραφος)

- « Υποθηκεύετε το παρόν και το μέλλον των παιδιών» ( τέταρτη παράγραφος)

-Πώς, άραγε, μετατρέψαμε το χάδι σε απειλή και φόβο της απώλειας; ( πέμπτη παράγραφος)

(Μονάδες 3)

Β5. « Το «κάποτε πέθανε» και, πλέον, η λίστα με τις προϋποθέσεις ανανεώνεται με ταχύτητες που είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς.» ( τρίτη παράγραφος). Να εντοπίσετε το είδος της αναφορικής πρότασης (προσδιοριστική – προσθετική) στη συγκεκριμένη περίοδο (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας (μονάδες 2).

(Μονάδες 4)

Γ1. Στο πλαίσιο μιας ημερίδας που διοργανώνεται στο σχολείο σας και αφορά στον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων, καλείστε να συντάξετε μία ομιλία (500-600 λέξεων) που θα εκφωνήσετε, ως εκπρόσωπος της σχολική σας κοινότητας. Να αναλύσετε στους παρευρισκόμενους τους παράγοντες - φορείς που επηρεάζουν τους νέους στην επαγγελματική τους επιλογή και να επισημάνετε τα κριτήρια, ατομικά και κοινωνικά που, κατά τη γνώμη σας, καθορίζουν αυτήν την επιλογή.

( Μονάδες 50)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

A1. Η συγγραφέας παρουσιάζει τον παρεμβατικό ρόλο των γονέων στην επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους. Αρχικά, εστιάζει στις εργασιακές συνθήκες, ως βασικό αίτιο του άγχους και της διένεξής τους. Αποτέλεσμα αυτής είναι οι γονείς να επενδύουν τις αποταμιεύσεις τους σε φορείς γνώσης, για την κατάκτηση της κοινωνικής καταξίωσης των νέων κι εκείνοι να αποτελούν μια γενιά που χάνει την παρούσα ηλικιακή της φάση. Αποκτούν, όμως, ποιοτική εξειδίκευση και διακρίσεις, ανεξάρτητες των επιθυμιών τους, αλλά αντάξιες των απαιτήσεων της εποχής. Οι κηδεμόνες, τέλος, σύμφωνα με την συγγραφέα, επιδιώκουν να εμφυσήσουν στους νέους τη φιλοδοξία, ως το κυρίαρχο κίνητρο εξέλιξης, με επίπτωση την αδυναμία βίωσης της χαράς σε κάθε επιτυχία και την αντικατάστασή της από τον φόβο.

Β1. α) Σωστό, β) Λάθος, γ) Λάθος, δ) Σωστό, ε) Λάθος.

Β2. α) Η δομή της τρίτης παραγράφου είναι η εξής: η θεματική περίοδος εκτείνεται από «Κάποτε, μας ρωτούσαν… σοβαρή απάντηση.» Τα σχόλια ή λεπτομέρειες εκτείνονται από «Ρωτούσαν,… επιτυχημένο». Κατακλείδα: Το «κάποτε πέθανε» και, πλέον, η λίστα με τις προϋποθέσεις ανανεώνεται με ταχύτητες που είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς.

β) αν: όρος/ προϋπόθεση, λοιπόν: συμπέρασμα/συγκεφαλαίωση, Κάποτε: χρονική σχέση.

Β3. εκδοχή: πλευρά, διακριτή: ξεχωριστή, απαιτήσεις: αξιώσεις, κίνητρο: ερέθισμα.

B4. Θαυμαστικό: δηλώνει υπερβολή, ειρωνεία/σαρκασμό, εισαγωγικά: δηλώνουν την αυτούσια παράθεση των λόγων, των προειδοποιήσεων των ειδικών ψυχιάτρων και ψυχοθεραπευτών/ χρήση ευθέος λόγου, ερωτηματικό: δηλώνει τον προβληματισμό της συγγραφέα, καθιστώντας το ύφος του λόγου άμεσο και ζωντανό. Επειδή βρίσκεται στο τέλος του κειμένου, αποτελεί ρητορικό ερώτημα που δίνει έμφαση στην άποψή της και διευκολύνει την επικοινωνία της με τον αναγνώστη, που του δημιουργεί αφορμές για σκέψη.

Β5. «…που είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς»: το είδος της πρότασης είναι αναφορική προσδιοριστική πρόταση. Η αιτιολόγηση της επιλογής είναι η εξής: αναφέρεται στο ουσιαστικό «ταχύτητες» που προηγείται, βοηθώντας στη διάκριση και στον ακριβή προσδιορισμό αυτού του ουσιαστικού. Αν την παραλείψουμε, δεν καταλαβαίνουμε για τι γίνεται λόγος. Το γεγονός ότι δε χωρίζεται με κόμμα από την κύρια, είναι ένα ακόμα σημαντικό χαρακτηριστικό της.

Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο:

- Ομιλία σε σχολική ημερίδα

Ιδιότητα ομιλητή: εκπρόσωπος της σχολικής κοινότητας, δηλ. μαθητής/μαθήτρια

Γλώσσα/Ύφος:

- Κυριολεκτική, κατά βάση, χρήση της γλώσσας

- Χρήση γ΄ενικού που αναδεικνύει την αντικειμενικότητα της επιχειρηματολογίας

- Συνδυασμός α΄ενικού, α΄- β΄ πληθυντικού για τις ανάγκες της επικοινωνιακής περίστασης

- Ύφος: επίσημο, σοβαρό

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ

Κυρίες και κύριοι,

Αγαπητές συμμαθήτριες και αγαπητοί συμμαθητές,

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

-Σύντομη αναφορά στην αναγκαιότητα της ποιοτικής επαγγελματικής επιλογής και αποκατάστασης των νέων.

- Δυνατή η αναφορά στην εμπλοκή παραγόντων και στην ύπαρξη κριτηρίων για τις σωστές επιλογές.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Ζ α. Παράγοντες- φορείς που επηρεάζουν τους νέους στην επαγγελματική τους επιλογή:

-Οικογένεια: ηθική και ψυχολογική στήριξη των νέων για να διεκπεραιώσουν το όνειρό τους / το επάγγελμα των γονέων λειτουργεί θετικά ή αποτρεπτικά ως πρότυπο / πρόταση ή επιβολή επαγγελματικών επιλογών από τους γονείς / η οικονομική ευχέρεια της οικογένειας ή και η κοινωνική προέλευση καθορίζουν, συχνά, τις επιλογές των νέων.

-Σχολείο: ανάδειξη κλίσεων και ενδιαφερόντων του μαθητή / επιρροή από το περιεχόμενο των σπουδών / ανάδειξη των πνευματικών και ψυχικών δυνατοτήτων του / λειτουργία του μαθήματος του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού (ΣΕΠ).

-Κοινωνικό περιβάλλον ( φίλοι, συγγενείς κ.ά.): το κύρος των δικών τους επαγγελμάτων ή η απήχησή τους / η δύναμη της προσωπικότητάς τους / η τάση μιμητισμού, κάποιες φορές, επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, τη διαδικασία επαγγελματικής επιλογής.

-Μέσα μαζικής ενημέρωσης: προώθηση επαγγελμάτων μέσω της διαφήμισης ή των εκπομπών/ταινιών που προβάλλουν / πληροφορίες για επαγγέλματα και την προοπτική τους στην αγορά εργασίας / πρότυπα επαγγελματικής επιτυχίας ή αποτυχίας συντελούν σε συγκεκριμένες αποφάσεις.

-Κράτος/πολιτεία: η λήψη αποφάσεων σχετικά με την αγορά εργασίας, προωθεί συγκεκριμένες κατευθύνσεις ή επαγγέλματα / προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης / οικονομική «ταυτότητα» επαγγελμάτων.

Ζ β. Κριτήρια που καθορίζουν την επαγγελματική επιλογή:

ατομικά:

- το επάγγελμα της αρεσκείας του ατόμου ,σύμφωνα με τα προσωπικά ενδιαφέροντά του

- οι ιδιαιτερότητες, οι δεξιότητες/ ικανότητες ,οι κλίσεις και το ταλέντο

- οι οικονομικές απολαβές που θα ικανοποιούν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του νέου

- το ενδεχόμενο σταθερής και μόνιμης απασχόλησης

- τα περιθώρια αυτένεργειας και πρωτοβουλίας που μπορεί να έχει, η δημιουργικότητα και η αυτοέκφραση

- το κύρος και η κοινωνική καταξίωση

κοινωνικά:

- οι συνθήκες της κάθε κοινωνίας και οι εξελίξεις των εποχών / τεχνολογική ανάπτυξη, οικονομικές ανακατατάξεις

- η δυνατότητα άμεσης απορρόφησης του εργαζόμενου στον κλάδο της επιλογής του

- οι συνθήκες εργασίας και το εργασιακό περιβάλλον (ασφαλιστικές παροχές, υγειονομική περίθαλψη, συνταξιοδότηση, άδειες εργασίας)

- οι ανάγκες της διεθνούς αγοράς εργασίας

- τα στερεότυπα και οι κοινωνικές δομές

- το φυσικό περιβάλλον (δυνατότητα αξιοποίησης της φύσης για επαγγελματική αποκατάσταση)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η τελική επιλογή επαγγέλματος αποτελεί συνειδητό αποτέλεσμα προσωπικής παρέμβασης του νέου και όχι απόφαση πιέσεων τρίτων. Οι φορείς αγωγής είναι ανάγκη να αρκούνται σε συμβουλευτικό και ενημερωτικό ρόλο, ενώ τα κριτήρια επιλογής αξιολογούνται από τον καθένα ξεχωριστά.

ΑΠΟΦΩΝΗΣΗ

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

(Φροντιστήρια Πουκαμισάς)

 

Για τη δουλειά

Δουλεύετε για να συμβαδίζετε με τη γη και την ψυχή της γης. Γιατί το να είσαι άεργος σημαίνει να είσαι ξένος με τις εποχές, και να βγαίνεις έξω από την πορεία της ζωής, που βαδίζει μεγαλόπρεπα και περήφανα αλλά και με υποταγή προς το άπειρο.

 Όταν δουλεύετε, είστε μια φλογέρα που μέσα από την καρδιά της ο ψίθυρος των ωρών μετατρέπεται σε μελωδία.

Ποιός από σας θα ήθελε να είναι ένα καλάμι, βουβό και άφωνο, όταν όλα τ' άλλα τραγουδούν μαζί ενωμένα;

Από πάντα σας έλεγαν ότι η δουλειά είναι κατάρα κι ο μόχθος δυστυχία. Αλλά εγώ σας λέω ότι, όταν δουλεύετε, πραγματοποιείτε μέρος από το πιο μακρινό όνειρο της γης, που ανατέθηκε σε σας όταν το όνειρο αυτό γεννήθηκε. Κι όταν ζείτε με τη δουλειά, αγαπάτε πραγματικά τη ζωή. Κι όταν αγαπάτε τη ζωή μέσα από το μόχθο της δουλειάς σημαίνει ότι επικοινωνείτε με το πιο κρυφό μυστικό της ζωής.

Σας έχουν ακόμα πει πως η ζωή είναι σκοτάδι, και μέσα στην απελπισία σας επαναλαμβάνετε σαν ηχώ αυτό που ειπώθηκε από τον απελπισμένο. Κι εγώ λέω ότι η ζωή είναι πραγματικό σκοτάδι, εάν δεν υπάρχει πάθος. Και κάθε πάθος είναι τυφλό, εάν δεν υπάρχει γνώση. Και κάθε γνώση είναι μάταιη, εάν δεν υπάρχει δουλειά. Και κάθε δουλειά είναι άδεια, εάν δεν υπάρχει αγάπη. Και όταν δουλεύετε με αγάπη ενώνεστε με τον εαυτό σας, ο ένας με τον άλλο, και με το Θεό.

Και τι σημαίνει να δουλεύεις με αγάπη; Σημαίνει να υφαίνεις το ύφασμα με κλωστές που τραβάς από την καρδιά σου, σαν να’ ταν να φορέσει το ύφασμα αυτό η αγαπημένη σου ψυχή. Σημαίνει να χτίζεις ένα σπίτι με στοργή, σα να’ ταν να κατοικήσει στο σπίτι αυτό η αγαπημένη σου ψυχή. Σημαίνει να σπέρνεις σπόρους με τρυφερότητα και να μαζεύεις τη σοδειά με χαρά, σα να’ ταν να φάει τον καρπό η αγαπημένη σου ψυχή. Σημαίνει να δίνεις σ' όλα τα πράγματα το δικό σου νόημα με μια ανάσα από το πνεύμα σου.

Η Δουλειά είναι αγάπη φανερωμένη. Κι αν δεν μπορείτε να δουλεύετε με αγάπη παρά μόνο με αηδία, καλύτερα να παρατήσετε τη δουλειά σας και να καθήσετε στην πύλη του ναού και να παίρνετε ελεημοσύνες από εκείνους που δουλεύουν με χαρά.

Γιατί, αν ψήσεις το ψωμί με αδιαφορία, ψήνεις ένα πικρό ψωμί, που δε χορταίνει παρά τη μισή μόνο πείνα του ανθρώπου. Κι αν αγαναχτείς με το πάτημα των σταφυλιών, η αγανάκτησή σου στάζει δηλητήριο στο κρασί.

Χαλίλ Γκιμπράν

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να ενημερώσεις την τάξη σου για το περιεχόμενο του κειμένου με γραπτή περίληψή του σε 90 περίπου λέξεις.

Μ.25

Β.1 “Κάθε γνώση είναι μάταιη, εάν δεν υπάρχει δουλειά. Και κάθε δουλειά είναι άδεια, εάν δεν υπάρχει αγάπη”. Να σχολιαστεί η άποψη σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων.

Μ.10

Β.2 “Να υφαίνεις το ύφασμα με κλωστές που τραβάς από την καρδιά σου”. Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη και να την μετατρέψετε στην αντίθετή της. Να δικαιολογήσετε την επιλογή της από το συγγραφέα.

Μ.5

Β.3 Να βρεθεί ο τρόπος ανάπτυξης της έκτης παραγράφου του κειμένου και τα δομικά της μέρη.

Μ.6

Β.4 Να γράψετε έναν άλλο τίτλο του κειμένου με συγκινησιακή χρήση της γλώσσας.

Μ.2

Β.5 Να εντοπίσετε τέσσερα χωρία του κειμένου όπου ο λόγος χρησιμοποιείται συγκινησιακά.

Μ.2

Β.6 Να εξετάσετε αν η έκτη παράγραφος του κειμένου έχει συνοχή και ενότητα. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μ.5

Β.7 Να γράψετε συνώνυμα των λέξεων: υποταγή, μόχθος, χτίζεις, μετατρέπεται, ζωή.

Μ.5

Γ. Σε ένα άρθρο σας να καταγράψετε τους λόγους που η εργασία για πολλούς ανθρώπους καταντά δουλεία. Στη συνέχεια να αναφέρετε εκείνα τα κριτήρια επιλογής επαγγέλματος που θα οδηγήσουν το άτομο, μέσα από την εργασία του, στην ελευθερία. (550-600 λέξεις).

Μ.40

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Αγαπητοί συμμαθητές,

Ο συγγραφέας αρχικά υποστηρίζει ότι η εργασία βοηθά τον άνθρωπο να εναρμονιστεί με το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον δημιουργικά. Σε αντίθεση με όσους θεωρούν τη δουλειά κατάρα και μόχθο, ο συγγραφέας πιστεύει ότι ο εργαζόμενος καταφάσκει στη ζωή και αξιοποιεί τη γνώση με αγάπη προς το συνάνθρωπό του καθώς η εργασία του είναι η απόδειξη της ηθικής και πνευματικής του ανέλιξης και αυτοπραγμάτωσης. Τέλος, επισημαίνει ότι έργο που δεν πραγματώνεται με αγάπη και ευχαρίστηση είναι ανώφελο αφού η αδιαφορία και η αγανάκτηση κατά την εκτέλεσή του εκδηλώνεται στο ημιτελές και κακότεχνο αποτέλεσμα.

Β.1 Γνώση χωρίς δημιουργία είναι αφηρημένη κατασκευή. Η εφαρμοσμένη γνώση οδηγεί στην αυτάρκεια, στην ανεξαρτησία και στην ευημερία τα άτομα και τους λαούς. Η αυτογνωσία προστατεύει τον άνθρωπο από την αλλοτρίωση, διαμορφώνει τον ψυχικό του κόσμο και το ήθος του, τον καθιστά υπεύθυνο, εγκρατή και ενάρετο. Ωστόσο τη δημιουργία δεν την κατευθύνει μόνο η γνώση αλλά και η θέληση. Αν αυτή δεν υπακούει στις αξίες τις δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της ειρήνης, της φιλαλληλίας, μπορεί να οδηγήσει στον αφανισμό του ανθρώπου. Εργασία που εφαρμόζει τη γνώση με τρόπο και σκοπό ανήθικο, δεν είναι απλά κενή αλλά επικίνδυνη για την ανθρωπότητα.

Β.2 Η σύνταξη που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας είναι η ενεργητική για να τονίσει το υποκείμενο της ενέργειας και να γίνει το ύφος οικείο, φιλικό και προσωπικό. Μετατροπή σε παθητική σύνταξη: “Να υφαίνεται από εσένα το ύφασμα με κλωστές που τραβιούνται από την καρδιά σου”.

Β.3 Δομικά μέρη

Θεματική περίοδος: “Και τι σημαίνει να δουλεύεις με αγάπη;”

Σχόλια-Λεπτομέρειες: “Σημαίνει να υφαίνεις ... μια ανάσα από το πνεύμα σου”.

Κατακλείδα: δεν υπάρχει.

Τρόπος ανάπτυξης

Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο του ορισμού καθώς ορίζεται “τι σημαίνει να δουλεύεις με αγάπη”.

Β.4 Τίτλος: Η μελωδία (;) της εργασίας.

Β.5 Χωρία του κειμένου όπου ο λόγος χρησιμοποιείται συγκινησιακά:

- “κρυφό μυστικό της ζωής”

- “μακρινό όνειρο της γης”

- “κάθε πάθος είναι τυφλό”

- “η αγανάκτησή σου στάζει δηλητήριο”

Β.6 Η έκτη παράγραφος του κειμένου έχει συνοχή καθώς οι λεπτομέρειες μεταξύ τους αλλά και το σύνολο των λεπτομερειών με τη θεματική περίοδο συνδέονται με τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις. Συγκεκριμένα η συνοχή επιτυγχάνεται με επανάληψη της λέξης σημαίνει.

Η έκτη παράγραφος του κειμένου έχει ενότητα καθώς όλες οι λεπτομέρειες έχουν νοηματική σχέση με τη θεματική περίοδο. Συγκεκριμένα, όλες οι λεπτομέρειες της παραγράφου απαντούν στην ερώτηση της θεματικής περιόδου ορίζοντας “τι σημαίνει να δουλεύεις με αγάπη”.

Β.7 Συνώνυμα

Υποταγή = υποδούλωση

Μόχθος = κόπος

Χτίζεις = οικοδομείς

Μετατρέπεται = μεταποιείται, μετασχηματίζεται, μεταμορφώνεται

Ζωή = βίος

Γ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΜΟΡΦΗ ΔΟΥΛΕΙΑΣ Η ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ;

Πρόλογος

Η εργασία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που προστατεύει την αξιοπρέπεια, δικαιώνει υπαρξιακά και καταξιώνει κοινωνικά τον άνθρωπο. Όμως η προσφορά, η αξία αυτής της εργασίας δεν είναι δεδομένη, είναι συνάρτηση της επαγγελματικής επιλογής που θα κάνει ο καθένας ανάλογα με τις δυνατότητες, τους στόχους και τα ενδιαφέροντά του. Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον αρκετές είναι οι έρευνες που αναδεικνύουν τη δυσαρέσκεια αρκετών εργαζομένων για την εργασία τους. Για αρκετούς από αυτούς έχει μεταβληθεί σε αβάσταχτο φορτίο.

Α’ Ζητούμενο: Λόγοι που η εργασία για πολλούς ανθρώπους καταντά δουλεία:

-Όταν έχει καταναγκαστικό χαρακτήρα : λανθασμένη επιλογή επαγγέλματος υπό την πίεση εξωγενών παραγόντων (οικογενειακό περιβάλλον, βιοποριστικές ανάγκες, οικονομική συγκυρία, ανάγκη για επιβίωση), υποαπασχόληση, ετεροαπασχόληση

-Όταν κύριο κριτήριο επιλογής επαγγέλματος το οικονομικό και η ανάγκη για κοινωνική διάκριση τότε δε λαμβάνονται υπόψη τα όνειρα, η εσωτερική πλήρωση, επικρατεί ο στυγνός ωφελιμισμός και η εργασία ανάγεται σε μέσο για απόκτηση χρήματος και υλικών αγαθών

-Όταν επικρατεί η υπερειδίκευση: κατατριβή εργαζομένου με ένα τμήμα της παραγωγής, αλλοτρίωση από παραγόμενο προϊόν, στέρηση φαντασίας και αυτοσχεδιασμού, περιορισμός σε συγκεκριμένο διανοητικό πεδίο, πνευματική μονομέρεια, απευαισθητοποίηση

-Παράλληλα η μηχανοποίηση συνδέεται με την αντικατάσταση ανθρώπινου μόχθου από μηχανικά μέσα, την αυτοματοποίηση, τυποποίηση συμπεριφοράς και σκέψης, μονοτονία και οδηγεί σε ακρωτηριασμό της ανθρώπινης επινοητικότητας

-Όταν κυριαρχεί ο αυστηρός προγραμματισμός και η γραφειοκρατία, καθώς και η αδυναμία ανάληψης πρωτοβουλιών

-Η υπερεργασία οδηγεί επίσης σε υποδούλωση, καθώς η εργασία γίνεται αυτοσκοπός και η έλλειψη ελεύθερου χρόνου αλλοτριώνει τα άτομα

-Τέλος, η επικράτηση αλλοτριωτικών συνθηκών στον εργασιακό χώρο: το άγχος, η ανασφάλεια, η πίεση από εργοδοσία, το άξενο εργασιακό περιβάλλον, οι ψυχρές σχέσεις εργαζομένων, ο ανταγωνισμός, οι συγκρούσεις και η αναξιοκρατία μετατρέπουν σε επίπονη διαδικασία την καθημερινή εργασία

(Φροντιστήρια Φάσμα)

«Οι παράγοντες εκλογής και η σημασία του επαγγέλματος»

 Κατά μεγάλο μέρος η ευτυχία του ανθρώπου, όση υπάρχει στη ζωή αυτή εξαρτάται από την επιτυχημένη εκλογή επαγγέλματος. Το επάγγελμα θα τον φέρει σε επικοινωνία με τους συνανθρώπους, θα του προσφέρει την αναγνώριση και καταξίωσή του. Πράγματι, στη ζωή του νέου ανθρώπου η εκλογή του επαγγέλματος είναι μεγάλο πρόβλημα, που καλείται να λύσει. Γίνεται, μάλιστα, δυσκολότερη, επειδή βρίσκεται ο καθένας ουσιαστικά μπροστά σε ένα δίλημμα. Ν’ ακολουθήσει κανείς την κλίση του, το «είναι» του ή τη ζήτηση που έχουν κατά καιρούς διάφορα επαγγέλματα, την κοινωνική αναγκαιότητα και επομένως την απορροφητικότητα που θα έχουν;

Οι δύο αυτοί παράγοντες επηρεάζουν μοιραία την εκλογή του επαγγέλματος. Πρώτα η κλίση, η έφεση που αισθάνεται ο καθένας για ένα επάγγελμα. Και δεύτερο, η ζήτηση στην αγορά εργασίας, η δυνατότητα απορροφητικότητας ενός επαγγέλματος. Να εκλέξει, δηλαδή, ο νέος άνθρωπος ένα επάγγελμα ανάλογα με τη ζήτηση, τις ανάγκες της κοινωνίας στην οποία ζει και έτσι να λύσει εύκολα το οικονομικό του πρόβλημα ή ν’ αδιαφορήσει γι’ αυτό και ανεξάρτητα από τη ζήτηση ή όχι του επαγγέλματος ν’ ακολουθήσει την κλίση του. Αυτό εί ασφαλώς ένα δίλημμα μεγάλο.

Τι βαρύνει, όμως, περισσότερο, προς ποιο μέρος κλίνει η πλάστιγγα; Όταν δεν υπάρχει εναρμόνιση ανάμεσα στο επάγγελμα και την προσωπική κλίση, τότε τη θέση της όποιας ευτυχίας στη ζωή, την παίρνει η δυστυχία. Η ψυχολογική διάσταση, ο χωρισμός του «είναι» του ανθρώπου-άλλα τα ενδιαφέροντα και άλλη η εργασία του ανάμεσα στην εσωτερική του αναζήτηση και την εξωτερική πίεση του επαγγέλματος, γίνεται φορτίο δυσβάστακτο και η εργασία τυραννία ή κάτι έξω από το «είναι» του, αλλοτρίωση.  Επομένως, το μέλλον είναι χωρίς νόημα και η ζωή αποτυχημένη.

Με άλλα λόγια, όταν η εργασία γίνεται με τη βία ή την ψυχολογική καταπίεση, είναι πνιγηρό και αβάστακτο φορτίο. Γιατί τίποτε, δεν είναι τόσο τρομερό, όσο το να κάνει κανείς κάθε μέρα, από το πρωί έως το βράδυ, κάτι το οποίο εναντιώνεται μέσα του, κάτι που όχι απλώς δεν τον γεμίζει, αλλά τον απωθεί. Ένα τέτοιο επάγγελμα γίνεται πηγή απογοητεύσεων, εκνευρισμού, μειονεξίας, νευρώσεων, που οδηγούν στις πιο βαριές διαταραχές του οργανισμού και της ψυχής. Ο άνθρωπος που ακολουθεί έναν επαγγελματικό δρόμο μη ανταποκρινόμενο στις ικανότητες, δυνατότητες και κλίσεις του, χάνει το ενδιαφέρον της ζωής, την ίδια του τη ζωτικότητα. Αισθάνεται τον εαυτό του έρημο. Καταλαμβάνεται από βαθιά πίκρα. Αυτή ακριβώς τη βαθιά πικρία του τη διαχέει στους γύρω του, προϊσταμένους, υφισταμένους, την οικογένειά του. Τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά όχι μόνο για το ίδιο το άτομο, αλλά και το σύνολο. Γίνεται μειωμένης παραγωγικότητας άνθρωπος και προκαλεί προβλήματα στους άλλους. Συνεπώς, θεωρητικά και πρακτικά πρέπει να αγνοήσει τον παράγοντα ζήτηση ή απορροφητικότητα ενός επαγγέλματος.

Όταν τα άτομα που δεν ακολούθησαν την κλίση τους, αλλά συμμορφώθηκαν με την εξωτερική αναγκαιότητα είναι πολλά, προκαλείται ισχυρός κλονισμός στην οικονομία και ευημερία του κοινωνικού συνόλου. Βέβαια, ο λόγος για κοινωνίες υγιείς και όχι μαζικοποιημένες, όπου ο παράγοντας «άνθρωπος» ελάχιστα λαμβάνεται υπόψη. Αντίθετα, η επιτυχημένη επιλογή επαγγέλματος, καθιστά τον άνθρωπο ευτυχισμένο, παραγωγικό, δραστήριο. Αλλά και το σύνολο επωφελείται από άτομα δυναμικά, δραστήρια, δημιουργικά και, άρα, ευτυχισμένα. Επομένως, ο καθοριστικός παράγοντας στην εκλογή του επαγγέλματος δεν είναι οι ανάγκες της οικονομίας, αλλά η κλίση κάθε ανθρώπου.

Αλλά, όπως ήδη αναφέραμε, η εκλογή του επαγγέλματος δεν είναι ζήτημα που αφορά μόνο το άτομο και την οικογένειά του. Η επίδρασή της απλώνεται αρνητικά ή θετικά σ’ ολόκληρη την κοινωνία. Απ’ αυτήν εξαρτάται η σταθερότητα και η ευημερία της πολιτείας. Όταν δηλαδή επιτυγχάνεται επιτυχημένη εκλογή επαγγέλματος, τότε οι κατάλληλοι άνθρωποι βρίσκονται στην κατάλληλη θέση. Η λειτουργία της πολιτείας είναι αρκετά παραγωγική. Όσο ακατάλληλοι άνθρωποι καταλαμβάνουν διάφορες διοικητικές θέσεις και παραγωγικούς τομείς, τόσο πιο αδύνατη, ασταθής είναι η πολιτεία, πιο φτωχός και καταπιεσμένος ο λαός. […]

Γεγονός, λοιπόν, είναι ότι η θετική ή αρνητική εκλογή του επαγγέλματος επηρεάζει σοβαρά την οικονομική και πολιτική ζωή μιας χώρας, εσωτερικά και εξωτερικά. Γι’ αυτό η κοινωνική σταθερότητα εξασφαλίζεται μόνο εφόσον τα άτομα ασκούν επαγγέλματα που τους ταιριάζουν, άρα και προσοδοφόρα. Αισθάνονται ικανοποιημένα οικονομικά και ψυχολογικά. Έχουν υλική ευημερία που απορρέει από το επιτυχημένο τους επάγγελμα και ψυχική ευφορία και χαρά. Είναι, αναμφίβολα, τα ηθικότερα και τα πιο υγιή κύτταρα μιας κοινωνίας.

Κώστας Κιουπκιολής, «Ιδεολογικές προσεγγίσεις»

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου σε 110-130 λέξεις.

20 μονάδες

Β.1. «Όταν η εργασία γίνεται με τη βία ή την ψυχολογική καταπίεση, είναι πνιγηρό και αβάστακτο φορτίο». Να αναπτύξετε το νόημα του παραπάνω χωρίου σε 60-80 λέξεις.

10 μονάδες

Β.2. α. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (παραγωγική-επαγωγική) της παραγράφου «Με άλλα λόγια, όταν η εργασία … διαταραχές του οργανισμού και της ψυχής»; (μον. 5)

β. Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου «Γεγονός, λοιπόν, είναι…μιας κοινωνίας» ; (μον. 5)

10 μονάδες

Β.3. «Γιατί τίποτε, δεν είναι τόσο τρομερό, όσο το να κάνει κανείς κάθε μέρα, από το πρωί έως το βράδυ, κάτι το οποίο εναντιώνεται μέσα του, κάτι που όχι απλώς δεν τον γεμίζει, αλλά τον απωθεί». Να εντοπίσετε δύο υποκειμενικά σχόλια του συγγραφέα στο απόσπασμα, αναφέροντας τους τρόπους με τους οποίους διατυπώνονται .

5 μονάδες

Β.4. ευημερία, καθοριστικός, οδυνηρά, ικανοποιημένα, απορρέει: Να γράψετε από μία περίοδο λόγου με καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις.

5 μονάδες

Γ. Σε εκδήλωση που διοργανώνει το σχολείο σας με θέμα την «εκλογή επαγγέλματος» αναλαμβάνετε με την εισήγησή σας να παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας τα κριτήρια που θεωρείτε βασικά για την επιλογή επαγγέλματος. Στη συνέχεια να εξηγήσετε ποια είναι τα οφέλη που προκύπτει για το άτομο, όταν έχει κάνει ορθή επαγγελματική επιλογή (400-500 λέξεις).

50 μονάδες

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Το κείμενο αναφέρεται στο δίλημμα που προκύπτει κατά τη διαδικασία εκλογής επαγγέλματος. Το αν, δηλαδή, του ατόμου ή τις συνθήκες της αγοράς εργασίας. Αρχικά, υπογραμμίζεται πως η εκλογή επαγγέλματος με κριτήριο την απορροφητικότητά του στην αγορά εργασίας έχει αρνητικά αποτελέσματα στο άτομο και την κοινωνία. Το άτομο είναι αντιπαραγωγικό και δυστυχεί, όταν η εργασία δεν συμβαδίζει με τις ψυχικές ανάγκες του. Αντιθέτως, όταν η εκλογή επαγγέλματος εναρμονίζεται με το «είναι», τότε το άτομο ευημερεί σε όλους τους τομείς της ζωής του. Ταυτόχρονα, αποφεύγονται αρνητικά φαινόμενα, όπως η εκμετάλλευση, η μαζικοποίηση και η κοινωνικές εντάσεις. Τελικά, κατά το συγγραφέα, η εκλογή επαγγέλματος πρέπει να είναι σύμφωνη με τις κλίσεις, τις ικανότητες και τις προσδοκίες του ατόμου.

Β.1. Η δημιουργικότητα και η καλή διάθεση είναι τα χαρακτηριστικά του εργαζομένου που είναι ικανοποιημένος από την εργασία του. Στην αντίθετη περίπτωση, τα συναισθήματα είναι αρνητικά. Ανία, δυσφορία, αίσθημα καταπίεσης, εκνευρισμός είναι μερικές από τις αντιδράσεις του εργαζομένου που ασκεί επάγγελμα που δεν επέλεξε ελεύθερα ή που δεν τον ικανοποιεί. Ακόμη κι αν οι αποδοχές του εργαζομένου είναι υψηλές, πολλές φορές το οικονομικό κίνητρο δεν αρκεί για να ισοσταθμίσει τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί η άσκηση επαγγέλματος που δεν ικανοποιεί τον εργαζόμενο.

Β.2. α. Η συλλογιστική πορεία της παραγράφου είναι παραγωγική. Ο συγγραφέας αρχίζει το επιχείρημά του με τη γενική κρίση/άποψη «Με άλλα λόγια, όταν η εργασία γίνεται με τη βία ή την ψυχολογική καταπίεση, είναι πνιγηρό και αβάστακτο φορτίο» την οποία αναλύει στη συνέχεια καταλήγοντας σε επιμέρους/ειδικές κρίσεις «Γιατί τίποτε…του  οργανισμού και της ψυχής».

β. Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο των αιτίων-αποτελεσμάτων. Ειδικότερα, το αίτιο είναι «η θετική ή αρνητική εκλογή του επαγγέλματος» και το αποτέλεσμα είναι «επηρεάζει σοβαρά την οικονομική και πολιτική ζωή μιας χώρας, εσωτερικά και εξωτερικά»

Στις λεπτομέρειες της παραγράφου αναλύεται η σχέση αιτίου-αποτελέσματος που αναφέρθηκε στη θεματική περίοδο «Γι’ αυτό… μιας κοινωνίας».

Β.3. Δυο υποκειμενικά σχόλια του συγγραφέα διατυπώνονται κυρίως με τη χρήση επιθέτων «τρομερό» και συγκινησιακού λόγου «το να κάνει κανείς κάθε μέρα, από το πρωί έως το βράδυ, κάτι το οποίο εναντιώνεται μέσα του». Πρόθεση του συγγραφέα είναι να περιγράψει μέσα από την προσωπική οπτική του γωνία τον άσχημο ψυχισμό του εργαζομένου που δεν εργάζεται με ευχαρίστηση.

[Σημείωση: Εναλλακτικά, ως τρόπος σχολιασμού θα μπορούσε να αναφερθεί η μεταφορική χρήση της γλώσσας.]

Β.4. Η κατάκτηση της ευημερίας αποτελεί προϋπόθεση για μια ουσιαστική ποιότητα ζωής και όχι τόσο η επιδίωξη απόκτησης υλικών αγαθών.

Η καθοριστική παρέμβαση του διευθυντή προσωπικού συνέβαλε στη ματαίωση της απόλυσης πέντε εργαζομένων.

Οι οδυνηρές εμπειρίες αφενός κλόνίζουν τον άνθρωπο, από την άλλη όμως αποτελούν μαθήματα ζωής.

Τα μέλη του συμβουλίου δήλωσαν ικανοποιημένα από το μεταξύ τους διάλογο, τον οποίο χαρακτήρισαν εποικοδομητικό.

Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο: εισήγηση (προσχεδιασμένος προφορικός λόγος)

Απαιτείται προσφώνηση («Κυρίες και κύριοι καθηγητές, συμμαθητές, συμμαθήτριες») και αποφώνηση («Σας ευχαριστώ για το χρόνο και την προσοχή σας»).

Ο λόγος επιβάλλεται να έχει στοιχεία προφορικότητας.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Θέμα εισήσησης: «Η εκλογή επαγγέλματος»

Στόχοι εισήσησης:

• Να πληροφορηθεί το ακροατήριο ποια είναι τα βασικά κριτήρια επιλογής επαγγέλματος.

• Επιπλέον, ο εισηγητής θα περιγράψει τα οφέλη που έχει η εργασία, όταν έχει επιλεγεί με βάση τα κριτήρια που εκφράζουν πλήρως το άτομο.

Τα παραπάνω στοιχεία αναφέρονται στην εισαγωγή της εισήγησης. Πρέπει επίσης να τονιστεί προλογικά πόσο σημαντικό είναι το ζήτημα της σωστής εκλογής επαγγέλματος για τον νέο, γιατί σε μεγάλο βαθμό θα επηρεάσει τη μετέπειτα ζωή του.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

Στο πρώτο μέρος της εισήγησης θα παρουσιασθούν αρχικά τα βασικότερα κριτήρια εκλογής επαγγέλματος.

1. Αμοιβή, οικονομική αυτάρκεια. Το επάγγελμα χρειάζεται να είναι προσοδοφόρο, προκειμένου ο εργαζόμενος με τις απολαβές του να καλύπτει όχι μόνο το ζην αλλά και το ευ ζην, δηλαδή την όσο το δυνατό καλύτερη ποιότητα ζωής.

2. Περιεχόμενο ταιριαστό με την ιδιοσυγκρασία, τις δυνατότητες και την προσωπικότητα του ατόμου. Πρωταρχικά, το άτομο πρέπει να εντοπίσει τις κλίσεις, τις εφέσεις, τα ενδιαφέροντά του. Θα πρέπει να αξιολογήσει τις ικανότητές του και να διακρίνει τα επαγγέλματα στα οποία είναι σε θέση να ανταποκριθεί, προκειμένου να μην απογοητευτεί αλλά και να μη μετατραπεί το επάγγελμα σε μια τυπική διαδικασία, μη αποδοτική και απογοητευτική.

3. Δυνατότητα κοινωνικής ανόδου και απόκτησης κύρους. Επομένως, ο καθένας που βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης εργασίας θα πρέπει προηγουμένως να ενημερωθεί για τις προοπτικές εξέλιξης του επαγγέλματος που σκέφτεται να ακολουθήσει.

4. Συνθήκες εργασίας (εργασιακός χώρος – επαγγελματικές σχέσεις). Το περιβάλλον, οι τυχόν κίνδυνοι, ο ελεύθερος χρόνος και γενικά οι αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης είναι παράγοντες που είναι χρήσιμο να λαμβάνονται υπόψη.

5. Επιρροή από εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι γνώμες των φίλων και της οικογένειας, τα πρότυπα και οι τάσεις της εποχής, οι αναγκαιότητες λόγω των συνθηκών της ζωής και της οικονομίας. Ιδιαιτέρως, σήμερα, πολλοί νέοι επιλέγουν το επάγγελμά τους με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και προτιμούν συνήθως κάποιο επάγγελμα που να έχει προσφορά θέσεων εργασίας ή βέβαιη επαγγελματική αποκατάσταση. Αυτό γίνεται κατά κύριο λόγο για να μην βρεθεί ο νέος αντιμέτωπος με το πρόβλημα της ανεργίας.

6. Άλλοι παράγοντες που εξετάζει το άτομο είναι οι μετακινήσεις, οι άδειες, τα ταξίδια, η δημιουργικότητα, η καλλιτεχνική δημιουργία, η περιπέτεια, η διασημότητα κ.λ.π.

Στο δεύτερο μέρος της εισήγησης ο ομιλητής θα παρουσιάζει τα οφέλη για τον εργαζόμενο από τη στιγμή που η επιλογή επαγγέλματος ήταν η κατάλληλη γι’ αυτόν. Έτσι, ο εργαζόμενος που είναι ικανοποιημένος από το επάγγελμά του:

1. Καλύπτει τις βιοποριστικές του ανάγκες και οικονομικά γίνεται ανεξάρτητος. Με τους οικονομικούς πόρους που αποταμιεύει διαφεύγει από τα στάδιο της απλής επιβίωσης, γίνεται δημιουργικός και αποφεύγει συμβιβασμούς και δεσμεύσεις που υποβιβάζουν την οντότητα και την ύπαρξή του.

2. Εξελίσσεται πνευματικά και επιμορφώνεται. Επιδιώκοντας την επαγγελματική του εξέλιξη ο εργαζόμενος αυτομορφώνεται μέσα από την ενημέρωση, την ανάγνωση βιβλίων, την παρακολούθηση σεμιναρίων προκειμένου να ανταποκριθεί στα επαγγελματικά του καθήκοντα. Με τον τρόπο, όμως, αυτό παράλληλα διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες.

3. Δημιουργεί στον επαγγελματικό του χώρο. Ο άνθρωπος μέσα σ’ αυτόν το χώρο ζει δημιουργικά, βιώνει τη συγκίνηση και αισθάνεται την ικανοποίηση που απορρέει από το γεγονός ότι εναπόθεσε τη δική του προσωπική σφραγίδα στο έργο του. Η καινοτομία, ο νεωτερισμός, αίρει τη στασιμότητα και την ακινησία οδηγώντας σε πολιτισμική πρόοδο.

4. Ο επαγγελματικός χώρος προσφέρει στον εργαζόμενο τη δυνατότητα επέκτασης του κοινωνικού του κύκλου. Συνάπτει γνωριμίες, αποκτά νέους φίλους. Ταυτοχρόνως, καλλιεργεί κοινωνικές αρετές, όπως η συνεργατικότητα, ο διάλογος, η αλληλεγγύη που του επιτρέπουν την αρμονική συμβίωση στον επαγγελματικό χώρο.

5. Έχει ψυχικό δυναμισμό, μαθαίνει να ζει και να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. Το επάγγελμα, επίσης, αποτελεί χώρο άντλησης ψυχικών εφοδίων, θάρρους, θέλησης και αποφασιστικότητας, βοηθώντας έτσι το άτομο να συγκροτήσει την προσωπικότητά του και να διακριθεί μέσω αυτής. Θωρακίζεται, δηλαδή, με ψυχική υγεία, καθώς νιώθει ασφαλής, ανεξάρτητος, δημιουργικός, αποδέχεται τον εαυτό του, νιώθει ισορροπημένος και αποδρά από το άγχος και τις διαταραχές που αυτό επιφέρει.

6. Είναι παραγωγικός και υπεύθυνος, με αποτέλεσμα να συμβάλλει στην ευρωστία της εθνικής οικονομίας, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής και πνευματικής οντότητας ενός κράτους.

7. Αποκτά κύρος και αξιοπιστία, η προσφορά του αναγνωρίζεται στο κοινωνικό σύνολο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η εισήγηση έχει κυρίως πληροφοριακό χαρακτήρα. Συνεπώς στον επίλογο ο εισηγητής τονίζει συνοπτικά τα σημαντικά σημεία της επιχειρηματολογίας του. Ενδεικτικά, επισημαίνεται πόσο σημαντική είναι η επαγγελματική εκλογή για τον νέο. Είναι επίσης σοβαρή και καθοριστική, πρέπει να γίνει με ωριμότητα, χωρίς επιπολαιότητα και παρορμητισμό. Σαφώς και δεν κρίνεται απόλυτα το μέλλον του ατόμου από την επαγγελματική του επιλογή, ωστόσο μια άστοχη επιλογή θα οδηγούσε σε χάσιμο χρόνου, ματαίωση της προσπάθειας, αρνητικά συναισθήματα.

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Η σημασία επιλογής επαγγέλματος για τους νέους.

Από την Εύη Πογιατζιή

«Έπεσα και κοιμήθηκα και ονειρεύτηκα πως η ζωή ήταν χαρά. Ξύπνησα και να, η ζωή ήταν καθήκον. Εργάστηκα και να, η ζωή ήταν χαρά» είναι τα λόγια μιας γερμανικής παροιμίας τα οποία επέλεξα να χρησιμοποιήσω για το παρόν άρθρο. Το θέμα που πραγματεύεται είναι η αξία που έχει η εργασία‐επάγγελμα στη ζωή του ανθρώπου, θέμα που αφορά άμεσα τον/την κάθε νέο/νέα, εφόσον με την ολοκλήρωση των σπουδών τους ως μελλοντικοί πολίτες αυτού του τόπου, θα κληθούν να αναζητήσουν εργασία.

Ο άνθρωπος ως φυσικό, πνευματικό και ηθικό ον έχει ανάγκες φυσικές, πνευματικές και ηθικές τις οποίες μπορεί να ικανοποιήσει μόνο με την εργασία, το επάγγελμα που θα επιλέξει∙ τη συνεχή, αδιάκοπη και επίπονη σωματική ή πνευματική προσπάθεια που αποβλέπει στον πορισμό των μέσων για άνετη και μεστή ζωή σε περιεχόμενο ζωή. Εντούτοις, η επιλογή ενός επαγγέλματος ιδίως στις μέρες μας καθίσταται για πολλούς ανθρώπους δύσκολη. Πρωτίστως, αποτελεί μια μεγάλη απόφαση που πρέπει να ληφθεί τις πλείστες φορές σε νεαρή ηλικία. Επιλέγοντας επάγγελμα ο νέος, επιλέγει ουσιαστικά τον τρόπο ζωής του. Κάθε επάγγελμα χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα για το μέλλον εξαιτίας των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται στην τεχνολογία και στην οικονομία, παράγοντας που στην παρούσα φάση βιώνεται έμπρακτα από κάθε Κύπριο πολίτη λόγω της «σθεναρούς» κατάστασης της κυπριακής οικονομίας. Ενώ οι σπουδές που απαιτούνται για ορισμένα επαγγέλματα είναι μακροχρόνιες με μεγάλο κόστος, η επαγγελματική επιτυχία είναι αμφίβολη.

Επομένως, η ύπαρξη κριτηρίων για την επιλογή ενός επαγγέλματος εκ μέρους ενός νέου, θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, όπως αναφέρει και ο J. Miller, «ίσως τίποτε άλλο δεν είναι τόσο ουσιαστικό για

την ανθρώπινη ύπαρξη όσο η εκλογή του επαγγέλματος στο οποίο θα επενδύσει ο νέος ή η νέα το χρόνο του/της». Πριν επιλέξει λοιπόν ένας νέος το επάγγελμα που θέλει να ασκήσει, πρέπει αρχικά να συνειδητοποιήσει τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του, τις προσωπικές του επιθυμίες και επιδιώξεις έτσι ώστε να διακρίνει από όλα τα επαγγέλματα που έχει να επιλέξει, σε ποιο ανταποκρίνεται καλύτερα βάσει των όσων προαναφέρθηκαν.

Οι συνθήκες εργασίας, δηλαδή το περιβάλλον (συνεργάτες) αν είναι υγιεινό και ευχάριστο, το ωράριο, η κοινωνική ασφάλιση, οι προοπτικές ανέλιξης, ο τόπος εργασίας και ο ελεύθερος χρόνος, έχουν ουσιαστικό ρόλο στην επιλογή ενός επαγγέλματος. Η επιλογή αυτή σαφώς δεν πρέπει να γίνεται για να ικανοποιήσει το άτομο τη ματαιοδοξία του, πρέπει να εξετάζεται η κοινωνική επιφάνεια του επαγγέλματος έτσι ώστε η επιλογή του να λειτουργεί ως φιλότιμη ανάγκη που νιώθει ο άνθρωπος για διάκριση και κοινωνική αναγνώριση.

Η σωστή επιλογή ενός επαγγέλματος, καθίσταται σαφές ότι έχει καθοριστική σημασία για τον κάθε ένα από εμάς τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, γι’ αυτό και οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την επιλογή αυτή όπως η οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία οφείλουν να είναι κοντά στο νέο και να σέβονται τη δική του φωνή. Σε ατομικό επίπεδο, ο εργαζόμενος ικανοποιεί τις βασικές του ανάγκες αποκτώντας οικονομική ανεξαρτησία και ευημερία, έτσι ώστε η διαβίωσή του να είναι αξιοπρεπής. Επίσης, το άτομο νιώθει τόσο ηθική όσο και ψυχική ικανοποίηση εφόσον αποκτά αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση και υπευθυνοποίηση, νιώθει ψυχική ευφορία και ισορροπία αλλά και χαρά από τη δημιουργία, γίνεται σε γενικές γραμμές αισιόδοξος. Ένα επιτυχημένο επάγγελμα ισοδυναμεί με επιτυχημένη κοινωνική ένταξη, με απόκτηση επαγγελματικής ταυτότητας, κοινωνικού γοήτρου, καταξίωσης και αίσθημα κοινωνικού προορισμού.

Σε κοινωνικό επίπεδο, ο «σωστός άνθρωπος» καταλαμβάνει τη «σωστή θέση εργασίας» γεγονός που διευκολύνει την αξιοκρατία αλλά και τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας στην κοινωνία. Εξομαλύνονται οι ανθρώπινες σχέσεις μέσα από την ομαδική δραστηριότητα, τον κοινωνικό διάλογο, τη συναδελφικότητα και τη συλλογικότητα. Μέσα από αυτήν, ο άνθρωπος δημιουργεί στενούς κοινωνικούς δεσμούς και ηθικοποιείται εφόσον μαθαίνει να σέβεται το μόχθο και τη δημιουργικότητα των συνανθρώπων του. Καταληκτικά, η ορθή εκλογή ενός επαγγέλματος, συμβάλλει στην ανάπτυξη και την πρόοδο της κοινωνίας αφού η ατομική δημιουργία μετατρέπεται σε κοινωνικό κτήμα και ικανοποιεί τις γενικότερες κοινωνικές ανάγκες.

Παρατηρήσεις:

Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου στα πλαίσια ενός άρθρου που θα δημοσιευτεί στη σχολική σας εφημερίδα. (90‐ 120 λέξεις)

25 μονάδες

Β1. «Καταληκτικά, η ορθή εκλογή ενός επαγγέλματος, συμβάλλει στην ανάπτυξη και την πρόοδο της κοινωνίας αφού η ατομική δημιουργία μετατρέπεται σε κοινωνικό κτήμα και ικανοποιεί τις γενικότερες κοινωνικές ανάγκες.»: Να σχολιάσετε το νόημα της παραπάνω φράσης σε μία παράγραφο των 60‐80 λέξεων.

15 μονάδες

Β2. Μέσα στο κείμενο γίνεται αλλεπάλληλη χρήση των εισαγωγικών. Αφού καταγράψετε τα σχετικά χωρία να αποδώσετε τη λειτουργικότητά τους σε κάθε περίπτωση.

10 μονάδες

Β3. α) Σε τι χρησιμεύουν οι έντονα γραμμένες λέξεις του κειμένου; Να αποδώσετε το νόημα τους.

5 μονάδες

β) αυτοπεποίθηση, υπευθυνοποίηση, μετατρέπεται, συμβάλλει, αποδοτικότητας: Να αναλύσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους και να δώσετε από το δεύτερο συνθετικό μία ετυμολογικά συγγενική λέξη.

5 μονάδες

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

«Το παραπάνω κείμενο θίγει την καταλυτική επίδραση του επαγγέλματος στην πορεία της ζωής του κάθε ατόμου. Μίας ζωής στην οποία το επάγγελμα κυριαρχεί και καταλαμβάνει τις περισσότερες ώρες της ημέρας του εργαζομένου». Στα πλαίσια μίας επιστολής στον υπουργό παιδείας θίγετε την ποιότητα του υπάρχοντος σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού και τονίζετε τη σημασία ουσιαστικής ένταξής του στα ελληνικά σχολεία. 500‐600 λέξεις

40 μονάδες

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.

Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος

Βασικό θέμα του δοθέντος κειμένου αποτελεί η ύπαρξη των σωστών κριτηρίων επιλογής επαγγέλματος. Με αφόρμηση μία γερμανική παροιμία δείχνει την αξία της εργασίας για τους νέους υλικά αλλά και πνευματικά. Μίας επιλογής δυσχερούς στην επικαιρική πραγματικότητα εξαιτίας των τεχνολογικών αλλά και οικονομικών αλλαγών. Για τους παραπάνω λόγους επιβάλλεται η επιλογή του με βάση τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του ατόμου, τις συνθήκες εργασίας και όχι μόνο με βάση την ικανοποίηση των προσωπικών ματαιοδοξιών. Ενισχυτικός λοιπόν θεωρείται ο ρόλος των φορέων κοινωνικοποίησης για την επίτευξη της οικονομικής, ηθικής και ψυχικής ισορροπία του εργαζόμενου. Ενώ επωφελείται και η κοινωνία καθώς οι συνειδητοί επαγγελματίες του είδους είναι και πιο αποδοτικοί και πιο συνεργάσιμοι .

Β1. Η σωστή εκλογή επαγγέλματος δεν ωφελεί μόνο το άτομο αλλά και την κοινωνια συνολικά. Και αυτό γιατί ο επαγγελματίας που κάνει συνειδητά και πρόθυμα την εργασία του είναι και καλός αλλά και αποδοτικός. Δε δουλεύει απλά, για να εξυπηρετήσει τις προσωπικές του επιδιώξεις αλλά τον ενδιαφέρει και η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Συνακόλουθα δρα με δημιουργικότητα γεγονός που συντελεί στην ηθική, πνευματική αλλά και υλική πρόοδο της κοινωνίας.

Β2.• «Έπεσα και κοιμήθηκα και ονειρεύτηκα πως η ζωή ήταν χαρά. Ξύπνησα και να, η ζωή ήταν καθήκον. Εργάστηκα και να, η ζωή ήταν χαρά»‐μεταφορά φράσης

• «σθεναρούς»‐μεταφορική χρήση της λέξης

• «ίσως τίποτε άλλο δεν είναι τόσο ουσιαστικό για την ανθρώπινη ύπαρξη όσο η εκλογή του επαγγέλματος στο οποίο θα επενδύσει ο νέος ή η νέα το χρόνο του/της».‐μεταφορά των λόγων κάποιου σε ευθύ λόγο

• «σωστός άνθρωπος» καταλαμβάνει τη «σωστή θέση εργασίας»‐ έμφαση

Β3. α) Συντελούν στη συνοχή του κειμένου.

• Εντούτοις=αντίθεση

• Πρωτίστως=σειρά

• Ενώ=αντίθεση

• Επομένως=συμπέρασμα

• Δηλαδή=επεξήγηση

β)

• Αυτοπεποίθηση=αυτο +πεποίθηση(πείθω)‐πειστήριο

• Υπευθυνοποίηση=υπεύθυνος+ποιηση(ποιώ)‐ποιητής

• μετατρέπεται=μετά+τρέπεται(τρέπω)‐εντροπία

• συμβάλλει=συν+βάλλει(βάλλω)‐συμβολή

• αποδοτικότητας=από+δοτικότητας(δίδωμι/δίνω)=παράδοση

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Δεδομένο=Επαγγελματικός προσανατολισμός

Ζητούμενο= ποιότητά του στο εκπαιδευτικό σύστημα/θετικές του συνέπειες

Επικοινωνιακό πλαίσιο: επίσημη επιστολή

Προσφώνηση: Αξιότιμε κ.υπουργέ παιδείας....

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

• Γενική αναφορά στο επάγγελμα/αξία του αλλά και προβλήματα σωστής επιλογής του στη σύγχρονη εποχή

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

• Απουσία του επαγγελματικού προσανατολισμού από το παροντικό εκπαιδευτικό σύστημα.

􀂙 Ύπαρξή του μόνο στη γ΄γυμνασίου

􀂙 Απουσία σχετικού οργανωμένου εγχειριδίου

􀂙 Απουσία εξειδικευμένων καθηγητών

􀂙 Απαξίωση του μαθήματος από καθηγητές και μαθητές

􀂙 Ιδιωτική μόνο πρωτοβουλία αναφορικά με τον

επαγγελματικό προσανατολισμό

􀂙 Μη ενημέρωση πάνω σε νέες σχολές/επαγγέλματα

ΔΕΥΤΕΡΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

• Ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι ιδιαιτέρως σημαντικός στις ημέρες μας καθώς συντελεί στην:

o ανάγκη της ορθής εκλογής του επαγγέλματος.

o αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας

o ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού, διότι η πρόοδος της τεχνολογίας δημιούργησε πολλά επαγγέλματα ‐ειδικότητες

o Ο καταμερισμός της εργασίας (εξειδίκευση)

o Η αύξηση των γνώσεων σ’ όλους τους τομείς και η ανάπτυξη των επιστημών

o Η επαγγελματική αποκατάσταση

o Στο πνεύμα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας, γιατί βρίσκεται ο κατάλληλος άνθρωπος, στην κατάλληλη θέση.

o Πρόοδο των επιστημών, της τέχνης και των γραμμάτων και συνακόλουθη πολιτιστική ανάπτυξη

o Κοινωνική ευημερία, αλληλεγγύη και συνεργασία μεταξύ των πολιτών γιατί εκλείπει ο μεταξύ τους ανταγωνισμός

o Ανύψωση του βιοτικού επιπέδου

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

o Τρόποι ουσιαστικής ένταξής του στα σχολεία

(Φροντιστήρια Ομόκεντρο)