Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Β' ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ

(Σχεδιάγραμμα)

Ορισμός

Επαγγελματικός προσανατολισμός είναι η συστηματική και επιστημονική μεγάλης διάρκειας βοήθεια προς το άτομο, ώστε να γνωρίσει τον εαυτό του, και, αξιοποιώντας τις ικανότητές του, να επιλέξει το επάγγελμα που ταιριάζει στην προσωπικότητά του.

Σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός ονομάζεται ο θεσμός που στοχεύει να βοηθήσει τον ανήλικο μαθητή, σε συνεργασία με τους γονείς και το σχολείο, με γενική διαφώτιση και με χωριστή στον καθένα καθοδήγηση, στην εκλογή ενός επαγγέλματος αντιστοίχου προς τις ικανότητες και κλίσεις του και να ανεφοδιάσει κάθε επάγγελμα με επαρκή αριθμό νέων κατάλληλων φορέων.

Επάγγελμα είναι η ιδιαίτερη και συστηματική ενασχόληση του ανθρώπου με ένα

συγκεκριμένο αντικείμενο με σκοπό την κάλυψη βιοποριστικών αναγκών, την ικανοποίηση εσωτερικών αναζητήσεων, την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και την καταξίωση μέσα σε αυτό.

Παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή του επαγγέλματος

Προσωπικοί

1. Τα σωματικά προσόντα, η υγεία και η αρτιμέλεια:

- προσανατολίζουν στην επιλογή επαγγέλματος με ανάλογες σωματικές ή πνευματικές δεξιότητες.

2. Η σχολική επίδοση, οι κλίσεις και οι διανοητικές ικανότητες:

- προσδιορίζουν τη δυνατότητα του ατόμου να παρακολουθήσει τους διάφορους βαθμούς εκπαίδευσης

- βοηθούν στην απόκτηση αυτογνωσίας

- επηρεάζουν τις επαγγελματικές του αποφάσεις.

3. Η προσωπικότητα του νέου:

- η υπευθυνότητα

- η σοβαρότητα

- η σύνεση

- η ενημέρωση για τα είδη και τις απαιτήσεις του κάθε επαγγέλματος.

4. Αξίες και ανάγκες στις οποίες δίνει προτεραιότητα:

- υλικά αγαθά

- ασφάλεια και σιγουριά

- κοινωνική αποδοχή και διάκριση

- συσσώρευση γνώσεων

- αισθητική και καλλιτεχνική έκφραση

Κοινωνικοί

1. Η οικογένεια:

- το οικογενειακό περιβάλλον προσδιορίζει-καθορίζει σε μεγάλο βαθμό, τόσο στην παιδική όσο και στην εφηβική ηλικία, τις επαγγελματικές επιλογές

- οι γονείς, πολλές φορές, επιθυμούν να ιδούν στα παιδιά τους υλοποιημένα τα δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα, χωρίς να παίρνουν υπόψη τις δικές τους επιθυμίες και ικανότητες

- η οικονομική κατάσταση και η μόρφωση των γονιών καθορίζουν την ανοδική ή οριζόντια κοινωνική κινητικότητα. Σπανιότερη είναι η καθοδική κινητικότητα

2. Το σχολείο, η εκπαίδευση:

- η απόδοση σε ορισμένους μαθησιακούς τομείς

- οι επαγγελματικός προσανατολισμός, μέσω του σχετικού μαθήματος

- τα δείγματα της κοινωνικότητας του νέου στις σχέσεις με τους συμμαθητές του

3. Το κοινωνικό περιβάλλον:

- το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, με τα ερεθίσματα και τις κοινωνικές του δομές, τα

πρότυπα και τα στερεότυπα

- οι τοπικές συνήθειες

- οι συναναστροφές

4. Το φυσικό περιβάλλον:

- η δυνατότητα αξιοποίησης της φύσης για επαγγελματική αποκατάσταση (π.χ. γεωργία, κτηνοτροφία)

5. Ομάδες πιέσεων:

- η πολιτεία κατευθύνει τους νέους σε τομείς στους οποίους έχει ανάγκη από ανθρώπινο εργατικό δυναμικό

- τα ΜΜΕ, με τη διαφήμιση επαγγελμάτων, αλλά και τα κοινωνικά πρότυπα που

προβάλλουν.

6. Η επαγγελματική διακίνηση

- οι αλλαγές των επαγγελματικών απαιτήσεων, λόγω της τεχνολογίας

- οι ανάγκες της διεθνούς αγοράς εργασίας.

Κριτήρια με τα οποία πρέπει να γίνεται η επιλογή επαγγέλματος

Το επάγγελμα πρέπει να:

1. ανταποκρίνεται στις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και την ψυχοσύνθεση του ατόμου και το περιεχόμενο που δίνει στη ζωή του. Η αυτογνωσία θα το προφυλάξει από:

- τη λανθασμένη επιλογή

- την πλήξη, την ανία και τη δυστυχία, που προκαλεί η άσκηση επαγγέλματος που δεν αγαπά

2. έχει προοπτική, γιατί:

- πολλά παραδοσιακά επαγγέλματα καταργούνται, λόγω της τεχνολογίας

- οι συνεχείς αλλαγές επιβάλλουν την επιλογή επαγγέλματος με ανάλογη προσαρμοστικότητα

3. αποφέρει ικανοποιητικές αποδοχές για:

- την αντιμετώπιση των βασικών βιοτικών αναγκών

- τον καθορισμό της ποιότητας ζωής (παιδεία, ψυχαγωγία, κλπ)

4. ασκείται σε κατάλληλες εργασιακές συνθήκες, επειδή:

- αυξάνουν συνεχώς τα εργατικά ατυχήματα

- ο σημερινός ρυθμός εργασίας είναι έντονος και ο εργαζόμενος καταπονείται περισσότερο

5. ικανοποιεί τη δημιουργική έφεση, δηλαδή να:

- γεννά τη χαρά της δημιουργίας

- έχει προοπτικές για νέες ανακαλύψεις και εφευρέσεις

6. διασφαλίζει την ψυχική ισορροπία:

- εξασφαλίζοντας ελεύθερο χρόνο για ψυχαγωγία

- ενισχύοντας την επικοινωνία με τους συνανθρώπους

7. κοινωνικοποιεί, γιατί αποτελεί:

- τρόπο προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο - χώρο ανέλιξης και κοινωνικής καταξίωσης

Κριτήρια με τα οποία γίνεται συχνά η επιλογή επαγγέλματος

1. Σύμφωνα με το κέρδος, δηλαδή τις οικονομικές απολαβές από την άσκηση κάθε

επαγγέλματος

2. Ανάλογα με το κοινωνικό γόητρο, τις προκαταλήψεις και τα κοινωνικά στερεότυπα για τα διάφορα επαγγέλματα

3. Σύμφωνα με τις οικογενειακές επιρροές και το επάγγελμα που υπαγορεύει η οικογενειακή παράδοση

4. Ανάλογα με το ποιο επάγγελμα απαιτεί το λιγότερο μόχθο (εποχή ήσσονος προσπάθειας)

5. Ανάλογα με τις γνωριμίες του καθενός, αφού, όπως είναι γνωστό, σήμερα υπάρχει μεγάλη ευνοιοκρατία στον εργασιακό χώρο

Σημασία της ορθής επιλογής επαγγέλματος

1. Οικονομικός τομέας

- εξασφαλίζονται τα απαραίτητα για μια αξιοπρεπή ζωή

- παρέχεται η οικονομική δυνατότητα για ψυχαγωγία αλλά και απόλαυση περισσότερων καταναλωτικών αγαθών

- ανεξαρτητοποιείται οικονομικά ο άνθρωπος. Η οικονομική ανεξαρτησία επιτρέπει την κατά βούληση οργάνωση της ζωής.

2. Πνευματικός τομέας

- οργανώνεται και καλλιεργείται πνευματικά ο άνθρωπος, αναπτύσσοντας τη δημιουργική φαντασία και καλλιεργώντας την κρίση και την αισθητική

- αποκτώνται καινούργιες εμπειρίες στη συνεργασία με άλλους ανθρώπους

- εξελίσσονται οι επιστήμες, τα γράμματα και οι τέχνες

3. Ηθικός τομέας

- βελτιώνεται ηθικά το άτομο, με την καλλιέργεια της συνέπειας, της ειλικρίνειας, της

ανθρωπιάς, εκλαμβάνοντας τον άνθρωπο ως αξία κι όχι ως μέσο προς εκμετάλλευση

- αναπτύσσεται η ευγενής άμιλλα και ο συναγωνισμός

- εξασφαλίζονται τα αναγκαία για τη ζωή, ώστε να μην καταφεύγει ο νέος σε κολάσιμες πράξεις

- γεννώνται η αισιοδοξία και η αυτοπεποίθηση, λόγω της ηθικής πληρότητας που νιώθει ο άνθρωπος από την ευσυνείδητη άσκηση του επαγγέλματός του

4. Κοινωνικός τομέας

- κοινωνικοποιείται ο άνθρωπος, αφού η άσκηση του επαγγέλματος έχει αποδέκτη το

κοινωνικό σύνολο

- ανάλογη με την επαγγελματική προσφορά είναι και η κοινωνική εκτίμηση και διάκριση

- γεννώνται αισθήματα αγάπης, φιλίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων

- ευημερεί η κοινωνία, όταν με το επάγγελμα υπηρετείται παράλληλα το ατομικό και το γενικό συμφέρον

- επικρατεί κοινωνική γαλήνη, ως συνέπεια της αγαστής συνεργασίας των ανθρώπων, του αλληλοσεβασμού και της αμοιβαιότητας των αισθημάτων.

5. Πολιτικός τομέας

- η ενεργός συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα είναι το επιστέγασμα μιας επιτυχημένης επαγγελματικής καριέρας

- η ευνομία και η δημοκρατία προϋποθέτουν κοινωνία ανθρώπων με αγαστή συνεργασία.

6. Ψυχολογικός τομέας

- ο άνθρωπος ηρεμεί, με την αποβολή του άγχους και της αβεβαιότητας

- καταπολεμάται η πλήξη και η ανία

- νιώθει εσωτερική πληρότητα και ικανοποίηση, επειδή ανταποκρίνεται στο βασικό του ρόλο ως κοινωνικού όντος

- η ζωή αποκτά νόημα και ενισχύεται η αυτοπεποίθησή του με την αναγνώριση της

προσφοράς του.

Αποτελέσματα της λανθασμένης επιλογής επαγγέλματος

1. Μειωμένη απόδοση

2. Τα άτομα γίνονται αντικοινωνικά

3. Πρόκληση ψυχολογικών προβλημάτων

4. Στέρηση της χαράς της δημιουργίας

5. Έλλειψη εκτίμησης

6. Η συνεχής αποτυχία θεωρείται ως αδικία και παραγκωνισμός

Η αναγκαιότητα του επαγγελματικού προσανατολισμού στις μέρες μας

1. Η ύπαρξη πολλών επαγγελμάτων και ειδικοτήτων καθιστά αδύνατη την ενημέρωση του νέου με άλλο τρόπο

2. Το νεαρό της ηλικίας δε διασφαλίζει απόφαση ορθή και ανάλογη με τη σημασία της

3. Ο νέος δέχεται επιδράσεις από το άμεσο ή και ευρύτερο περιβάλλον, που δεν τον οδηγούν στην καλύτερη για αυτόν απόφαση

4. Ο κορεσμός πολλών επαγγελμάτων, ο παραγκωνισμός άλλων, λόγω της τεχνολογίας, και ο έντονος ανταγωνισμός δεν αφήνουν περιθώρια για εσφαλμένες επιλογές

5. Οι αυξημένες επαγγελματικές απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας

6. Ο καταμερισμός της εργασίας, η μεγάλη εξειδίκευση και οι συνακόλουθες αυξημένες απαιτήσεις επιβάλλουν την ανάλογη με τις ικανότητες και κλίσεις επιλογή επαγγέλματος

7. Η αύξηση των γνώσεων σε όλους τους τομείς και η εκρηκτική ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας

Σημασία επαγγελματικού προσανατολισμού

1. Με την οργανωμένη εικόνα των πραγμάτων και των εξελίξεων που μπορεί να προσφέρει στο άτομο ένας ορθός επαγγελματικός προσανατολισμός, ο νέος ξεφεύγει από την αδράνεια και τον εφησυχασμό και, κατανοώντας την πραγματική λειτουργία των επαγγελμάτων, θέτει στόχους και αγωνίζεται για την πραγμάτωσή τους, αποφασίζει ώριμα για το μέλλον του και την επαγγελματική του σταδιοδρομία.

2. Επιπρόσθετα, με τη βοήθεια του επαγγελματικού προσανατολισμού, οι νέοι ενημερώνονται για τις συγκεκριμένες συνθήκες ενός επαγγέλματος ως αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες, εφόσον μέσω επισκέψεων που προγραμματίζονται σε συγκεκριμένους χώρους μαθαίνουν για τις ειδικές απαιτήσεις, τα ωράρια, τις αμοιβές και το περιβάλλον εργασίας.

3. Η έννοια του επαγγελματικού προσανατολισμού δεν περιορίζεται μονάχα στην ορθή επιλογή επαγγέλματος, αλλά εκφράζει και κάποια βαθύτερη γνώση. Διότι μέσα από τη διαδικασία αυτή ο νέος προβληματίζεται, εμβαθύνει, αναλύει και αντιλαμβάνεται καλύτερα τα διάφορα επαγγέλματα, αναπτύσσει πρωτοβουλία, ερευνά, πληροφορείται και επιδιώκει να αποκτήσει ολοκληρωμένη ενημέρωση γύρω από τα επαγγέλματα.

4. Μάλιστα δεν καλλιεργεί μόνο το πνεύμα ο επαγγελματικός προσανατολισμός, αλλά

συμβάλλει καίρια και στην κατάκτηση της αυτογνωσίας. Αναλυτικότερα, δίνει στο νέο

ερεθίσματα για εσωτερική αναζήτηση, ενδοσκόπηση και άσκηση αυτοκριτικής.

5. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι στις σύγχρονες απαιτητικές και σύνθετες κοινωνίες μας, με τους γρήγορους ρυθμούς και τους αντιφατικούς και πολλαπλούς ρόλους των ανθρώπων, ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίος

6. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός έχει βαθύτερη κοινωνική σημασία, γιατί με τη

βοήθειά του τα άτομα αντιμετωπίζουν την εργασία ως μέσο κοινωνικής προσφοράς, ως δρόμο μέσω του οποίου ο άνθρωπος δίνει στην ομάδα και όχι μόνο ως τρόπο επίτευξης ατομικών στόχων και επιδιώξεων

7. Μέσω του σωστού επαγγελματικού προσανατολισμού δημιουργούνται επιστήμονες που έχουν συναίσθηση του λειτουργήματος που επιτελούν, χρησιμοποιούν με μέτρο και με ανθρωπιστική συνείδηση τα διάφορα επιτεύγματα, «κάνουν» επιστήμη για τον άνθρωπο, την ειρήνη, τον πολιτισμό, χωρίς να περιχαρακώνονται στο συμφέρον και την υπερεντατικοποίηση της εργασίας για το κέρδος και μόνον.

Προϋποθέσεις για έναν ορθό επαγγελματικό προσανατολισμό

Οικογένεια

Όταν η οικογένεια βρίσκεται κοντά στο νέο, όταν μεταξύ των μελών αναπτύσσεται ο διάλογος και η γόνιμη επικοινωνία, μακριά από συγκρούσεις και ανταγωνισμούς, τότε σίγουρα οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύσουν στο νέο υψηλά ιδανικά και να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας ισχυρής προσωπικότητας.

Σχολείο

Στο σχολείο μπορεί να πραγματοποιηθεί σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός, όταν αναβαθμιστεί το μάθημα του ΣΕΠ. Είναι επιτακτικό αίτημα σε κάθε σχολείο να υπάρχουν ειδικοί καθηγητές για αυτό το μάθημα, αλλά και σύμβουλοι, ψυχολόγοι κ.λπ., που θα βοηθούν το νέο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να ανακαλύψει τις πραγματικές του επιθυμίες. Για τη σωστή επιλογή επαγγέλματος, που ουσιαστικά είναι ο στόχος του επαγγελματικού προσανατολισμού, βοηθούν πολύ οι επισκέψεις σε επαγγελματικούς χώρους, οι διαλέξεις από συγκεκριμένους επαγγελματίες σε διάφορους τομείς ή οι ομαδικές εργασίες για την παρουσίαση διαφόρων επαγγελμάτων, σχετικά με τα απαιτούμενα προσόντα, τις δυνατότητες εξέλιξης και απορρόφησης.

ΜΜΕ

Εάν τα μέσα ενημέρωσης απεγκλωβιστούν από την εμπορευματοποίηση που έχει ως στόχο την αποκλειστικότητα και το κέρδος, εάν περιορίσουν την προπαγάνδα και την

παραπληροφόρηση και συγκεντρωθούν στην επιτέλεση του κοινωνικού τους έργου, μπορούν να συμβάλουν στην άσκηση ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού. Πιο συγκεκριμένα, μπορούν να επιτύχουν κάτι τέτοιο, προβάλλοντας υγιή πρότυπα ζωής - πνευματικά και όχι μόνο υλιστικά καταναλωτικά - ανθρώπους που βλέπουν την εργασία ως μέσο προσωπικής ολοκλήρωσης και προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, καθώς και εκπομπές με συζητήσεις ειδικών, που θα ενημερώνουν τον κόσμο για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων επαγγελμάτων.

Κράτος

Αναγκαία προϋπόθεση για την υλοποίηση του επαγγελματικού προσανατολισμού είναι να μεριμνήσει κατά κύριο λόγο το κράτος, ενισχύοντας τη δημιουργία ανάλογων κρατικών ινστιτούτων, χρηματοδοτώντας, παράλληλα, προγράμματα, διαλέξεις ενημέρωσης και παρουσίασης επαγγελμάτων. Οφείλει επίσης να επιχειρήσει την αναδιοργάνωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ώστε ο νέος να μην αναγκάζεται να προβεί σε τόσο σημαντικές για το μέλλον του αποφάσεις σχεδόν στο δέκατο έκτο έτος της ζωής του, όταν ακόμη είναι αδιαμόρφωτος, ενώ ταυτόχρονα δε διαθέτει και την απαραίτητη κατάρτιση.

Πνευματική ηγεσία

Οι πνευματικοί ηγέτες, ως άνθρωποι με κοινωνικό κύρος και επιρροή, ευρύτερα αναγνωρισμένοι και καταξιωμένοι, έχουν χρέος να βρίσκονται κοντά στις ανησυχίες των νέων, κοντά στα ζωτικά τους προβλήματα, να προβαίνουν σε διάλογο με αυτούς,

πραγματώνοντας συνάμα το διαφωτιστικό κοινωνικό τους ρόλο. Η συμβολή τους μπορεί ναείναι πολύ σημαντική σχετικά και με την επαγγελματική επιλογή από την πλευρά του νέου, για αυτό επιβάλλεται να μην αδρανούν.

Ατομική ευθύνη

Το ίδιο το άτομο, τέλος, οφείλει να δείξει κατάλληλη διάθεση και δεκτικότητα, γιατί διαφορετικά κάθε προσπάθεια των φορέων αγωγής πέφτει στο κενό. Χρειάζεται να επιδείξει ωριμότητα, κριτική σκέψη και ουσιαστικό προβληματισμό, τη στιγμή που η επιλογή επαγγέλματος είναι, στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις, επιλογή ζωής.

Παραδοσιακά επαγγέλματα

α) Στις μέρες μας, επιβιώνουν μερικά παραδοσιακά επαγγέλματα, τα οποία συνδέονται κυρίως με την παραδοσιακή ελληνική λαϊκή τέχνη. Ο τεχνικός πολιτισμός εξάλειψε ορισμένα παραδοσιακά επαγγέλματα. Συγκεκριμένα:

- οι σύγχρονες βιοτεχνίες και βιομηχανίες στοχεύουν στην υπερπαραγωγή και για αυτό τυποποιούν τη μαζική παραγωγή. Παραμερίζουν έτσι πολλά παραδοσιακά επαγγέλματα

- η βιομηχανία άλλαξε τη ζωή μας. Έχει εξαφανίσει πολλά παραδοσιακά επαγγέλματα που συντηρούσαν πολλές οικογένειες και πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στην κοινωνία

- Η «θρησκευτική προσήλωση» σε ξεπερασμένα επαγγέλματα αποτελεί βασική αιτία της εξαφάνισης ορισμένων παραδοσιακών επαγγελμάτων. Η βιομηχανική εποχή μας γκρέμισε τα «τείχη» της παραδοσιακής τέχνης.

β) Ο επαγγελματίας πρέπει:

- να μην είναι προσηλωμένος στις παλιές αντιλήψεις και νοοτροπίες

- να μην είναι προσκολλημένος στην παράδοση

- να μη μένει σταθερός στο παραδοσιακό και ξεπερασμένο πια επάγγελμά του

- να προσαρμόζεται στις αλλαγές της κοινωνίας για την υλική και ηθική του βελτίωση

- να συμβαδίζει με τις ανάγκες της εποχής του

- να εξειδικεύεται σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις της ζωής

- να αλλάζει το παραδοσιακό του επάγγελμα, για να αποφύγει την επαγγελματική χρεοκοπία

- να μη θεωρεί ντροπή και ξεπεσμό την αλλαγή του ξεπερασμένου επαγγέλματός του

- να συνειδητοποιεί τις νέες ανάγκες της εποχής του

- να εξασφαλίζει την αυτάρκειά του με σύγχρονο επάγγελμα.

Εργασιακές Αξίες   

Ποια είναι η σημασία τους στην επιλογή επαγγέλματος

03.01.2020 

Της Εύης Ροδά*

Η επιλογή επαγγέλματος είναι το αποτέλεσμα μιας εξαιρετικά μακρόχρονης διαδικασίας, η οποία ξεκινά πολλά χρόνια προτού κάποιος αποφοιτήσει από το σχολείο και συνεχίζει για πολύ καιρό ακόμα μετά την αποφοίτησή του. Οι νέοι, μπροστά στη δύσκολη -κατά κοινή ομολογία- απόφαση για την εκπαιδευτική τους πορεία και την επιλογή επαγγέλματος, χάνονται ανάμεσα στους βαθμούς και την επίδοση στο σχολείο, στις τάσεις της αγοράς, στις «προφητείες των ειδικών», στις θετικές ή αρνητικές προοπτικές απασχόλησης, στη γνώμη των «σημαντικών άλλων» κ.λπ.

Ξεχνούν όμως κάτι πολύ βασικό και θεμελιώδες για την προσωπική τους ευτυχία: Τι είναι πραγματικά σημαντικό για αυτούς τους ίδιους! Τι θέλουν πραγματικά από τη σταδιοδρομία τους; Τι θα τους έκανε να νιώσουν ικανοποίηση και επιτυχία; Τι θα μπορούσαν να αντέξουν και τι όχι σε μια δουλειά και τι θα τους έφερνε στα όρια να παραιτηθούν; Επίσης ξεχνούν τι θα ήταν αυτό που θα τους γοήτευε περισσότερο σε μια δουλειά, ώστε η ενασχόλησή τους με αυτήν να τους ωθεί σε διαρκή αυτό-βελτίωση και προσωπική ανάπτυξη; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα προκύπτουν από τη γνώση και συνειδητοποίηση των Αξιών που έχουν αναπτύξει στη ζωή τους.

Οι Αξίες, δηλαδή οι σταθερές απόψεις του ατόμου για το τι θεωρεί θεμελιακά σωστό ή λάθος, οι προτιμήσεις, οι στάσεις ζωής, οι ιδέες και οι γνώμες για διάφορα ζητήματα, επηρεάζουν, κατευθύνουν και καθορίζουν τη συμπεριφορά του και τις επιλογές του. Οι παράγοντες και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες αποκτήθηκαν οι αξίες αυτές, αν δηλαδή επιλέχτηκαν ελεύθερα ανάμεσα από άλλες εναλλακτικές αξίες, ύστερα από κριτική σκέψη, αν νιώθει περήφανος/η για αυτές, αν τις δηλώνει δημόσια ή αποτελούν μέρος ενός προτύπου ζωής που προσπαθεί να φτάσει μέσα από τη συμπεριφορά του κλπ., μπορεί να τις μετατρέψουν σε αποκρυσταλλωμένες πεποιθήσεις, που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο συμπεριφοράς του, καθώς και τον βαθμό απόδοσής του στην πραγματοποίηση ενός έργου.

Ειδικότερα για τις εργασιακές/επαγγελματικές αξίες, είναι γνωστό ότι αντιπροσωπεύουν τον βαθμό στον οποίο το άτομο θεωρεί την εργασία του αξιόλογη και κατάλληλη για τον ίδιο, δηλαδή το τι επιθυμεί σχετικά με τα χαρακτηριστικά της εργασίας του. Κάθε άτομο επιλέγει το επάγγελμά του σε σχέση με την έννοια διαφορετικών χαρακτηριστικών όπως της δύναμης, του γοήτρου, της αυτονομίας, των οικονομικών απολαβών, του ελεύθερου χρόνου, της δημιουργικότητας, της μονιμότητας, των εργασιακών συνθηκών, του αλτρουισμού, της κοινωνικής προσφοράς, της γνώσης, της ασφάλειας, της κοινωνικής θέσης, της επιρροής, του κύρους, της ευθύνης κ.λπ.

Οι διάφορες επαγγελματικές αξίες δεν έχουν την ίδια βαρύτητα για όλα τα άτομα. Άλλοι επιθυμούν υψηλές οικονομικές απολαβές από την εργασία τους και δεν ενδιαφέρονται να έχουν ελεύθερο χρόνο, κάποιοι επιθυμούν να έχουν ξεκάθαρα εργασιακά καθήκοντα χωρίς να χρειάζεται να παίρνουν πρωτοβουλίες ή ευθύνες, ενώ άλλοι θέλουν να χρησιμοποιούν τις ικανότητες και δεξιότητές τους για να έχουν κύρος, επιρροή, περισσότερες αρμοδιότητες και να παίρνουν αποφάσεις στα πλαίσια της θέσης τους. Μερικοί επιθυμούν να εργάζονται παρέχοντας υπηρεσίες σε ανθρώπους ή να δικτυώνονται και να οικοδομούν σχέσεις με τους άλλους, ενώ άλλοι προτιμούν την ατομική και απομονωμένη εργασία. Άλλοι ενδιαφέρονται για έναν καθαρό και άνετο χώρο εργασίας, άλλοι θέλουν δόξα, φήμη, γόητρο, αναγνώριση, προνόμια, άλλοι θέλουν να συνταξιοδοτηθούν νωρίς, κάποιοι ενδιαφέρονται να έχουν ποικιλία και ανανέωση στη δουλειά, άλλοι να έχουν κατάλληλες ανθρώπινες σχέσεις, καλό κλίμα εργασίας, πολιτισμένο περιβάλλον και ψυχολογική ασφάλεια… Ο πίνακας των επαγγελματικών αξιών δεν έχει τέλος…

Αυτό που πρέπει να κάνουν οι νέοι είναι να διερευνήσουν, να συνειδητοποιήσουν και να κάνουν ξεκάθαρες τις εργασιακές Αξίες που θεωρούν πιο σημαντικές και αντανακλούν περισσότερο τις πραγματικές επιθυμίες τους. Αν ιεραρχήσουν τις εργασιακές Αξίες τους με βάση το κατά πόσο θέλουν να πληρούνται στην καριέρα που θα επιλέξουν, τότε θα μπορέσουν να διεκδικήσουν και τη θέση που πραγματικά τους ταιριάζει, αυτή που θα τους οδηγήσει όχι μόνο σε επαγγελματική επιτυχία αλλά και σε προσωπική ευτυχία και πληρότητα.

*Η Εύη Ροδά είναι Εκπαιδευτικός, πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ, MSc στην Εκπαιδευτική Διοίκηση και Ηγεσία από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τελειόφοιτη του Προγράμματος Εξειδίκευσης στη Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό από την ΑΣΠΑΙΤΕ.

Το μυστικό στην επιλογή σωστής επαγγελματικής κατεύθυνσης είναι να ξέρεις τον εαυτό σου.

Πολλές φορές συχνά γύρω μας, βλέπουμε ανθρώπους υψηλά ιστάμενους στον επαγγελματικό τους χώρο να έχουν τελματώσει. Η επαγγελματική τους ανέλιξη τούς κρατούσε σε εγρήγορση για κάποιο διάστημα, αλλά μόλις έφτασαν στο πολυπόθητο σημείο, έχασαν το κίνητρό τους και δηλώνουν πλέον ότι έχουν χάσει το νόημα και το σκοπό. Ποιο είναι το μυστικό για να επιλέξουμε σωστή επαγγελματική κατεύθυνση;

Με δεδομένο ότι δαπανούμε πολύ χρόνο στην εργασία μας, η σωστή επιλογή καριέρας επηρεάζει άμεσα την προσωπική μας ευτυχία. Πώς όμως μπορούμε να επιλέξουμε τη σωστή καριέρα; Η απάντηση βρίσκεται στο να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, πριν επιλέξουμε επάγγελμα.

Αυτογνωσία, επιλογή καριέρας και προσωπική ευτυχία 6 βασικές ερωτήσεις για να τα ανακαλύψουμε!

Ακολουθούν 6 ερωτήσεις που θα συμβάλλουν στην αυτογνωσία μας.

1. Που βλέπεις τον εαυτό σου σε 10 χρονια;

Απαντήστε σε αυτή την ερώτηση όχι με βάση μια επαγγελματική θέση εργασίας αλλά με βάση το ποιος/ποια πραγματικά είστε. Η Laurie Simon Hodrick, που ψηφίστηκε ως η καλύτερη καθηγήτρια στο Columbia Business School, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο των financial times τι σημαίνει να είσαι καθηγήτρια, απάντησε το εξής: «Κατάλαβα ότι το να είμαι καθηγήτρια δεν είναι εργασιακός τίτλος αλλά τρόπος ζωής. Το ότι είμαι καθηγήτρια δεν είναι κάτι που κάνω, αλλά αυτό που είμαι. Είμαι καθηγήτρια τόσο όταν βρίσκομαι στο πανεπιστήμιο όσο και όταν εργάζομαι σε επενδυτική τράπεζα».

2. Τι είναι αυτό που σου αρέσει να κάνεις στον ελεύθερο σου χρόνο; Ποια είναι τα ενδιαφέροντά σου;

Προσοχή! Η ερώτηση δεν υπονοεί ότι αν σας αρέσει να παίζετε ποδόσφαιρο πρέπει να γίνετε επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Το γεγονός όμως ότι έχετε επιλέξει ένα ομαδικό άθλημα (και όχι ατομικό) δείχνει ότι προτιμάτε να δουλεύετε ως μέλος μιας ομάδας, παρά μόνος σας.

Σας αρέσει να ηγείστε μιας ομάδας; Ή προτιμάτε να συγκεντρώνεστε αποκλειστικά σε κάποιο τεχνικό κομμάτι μιας δραστηριότητας; Στην πρώτη περίπτωση, καλό είναι να αναλάβετε (και) διοικητικές ευθύνες στη δουλειά σας˙ στη δεύτερη,  βρείτε μια θέση που θα σας επιτρέπει να αφοσιωθείτε στο τεχνικό κομμάτι της δουλειά σας και αφήστε τους άλλους να «ανησυχούν»  για τις τρέχουσες υποθέσεις ενός οργανισμού. Κάντε μια λίστα με δραστηριότητες της αρεσκείας σας και ύστερα αντιστοιχήστε τις με πιθανά επαγγέλματα. Υπάρχουν στην αγορά διάφορα τεστ που αξιολογούν τα ενδιαφέροντά σας και τα αντιστοιχούν με πιθανές καριέρες.

3. Ποια είναι τα δυνατά σου σημεία;

Πολλοί από εμάς γνωρίζουμε καλά τις αδυναμίες μας και εστιάζουμε στο να τις διορθώσουμε, ώστε να προχωρήσουμε στην καριέρα μας. Αυτό μακροχρόνια έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται η αυτοπεποίθηση μας.

Ανακαλύψτε τα δυνατά σας σημεία και αναπτύξτε τα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να έχει φυσικές ηγετικές ικανότητες, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως διαθέτει τη γνώση και τις δεξιότητες να ηγηθεί μιας ομάδας. Πρέπει να μάθει πώς καθοδηγείται αποτελεσματικά μια ομάδα, πώς διεξάγεται η επικοινωνία με τους ανωτέρους κοκ. Το ίδρυμα Gallup προσφέρει ψυχομετρικά τεστ που βοηθούν στην ανακάλυψη των δυνατών μας σημείων (strengths finder 2.0)

4. Ποιο είναι το αξιακό σου σύστημα;

Το αξιακό μας σύστημα περιλαμβάνει τις αξίες εκείνες και τις πεποιθήσεις που είναι σημαντικές για μας και που κατευθύνουν τις ενέργειές μας. Είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του ποιοι είμαστε και διαδραματίζει βασικό ρόλο στην επαγγελματική μας ευτυχία. Θέλετε να είστε ανεξάρτητοι στη δουλειά σας και να παίρνετε εσείς τις αποφάσεις; Θέλετε να σας αναγνωρίζουν ως ειδήμονες σε αυτό που κάνετε; Θέλετε να βγάλετε πολλά χρήματα στη ζωή σας; Ανακαλύψτε τις αξίες σας μέσα από διάφορα τεστ που υπάρχουν στην αγορά.

5. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την επιλογή καριέρας;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που έχουν επηρεάσει/επηρεάζουν την επιλογή καριέρας: οι άνθρωποι που συναναστρεφόμαστε (γονείς, φίλοι, καθηγητές κλπ), έχουν συχνά μια καθοριστική σημασία στον τρόπο που βλέπουμε το κόσμο και στη θέση που έχουμε σε αυτόν˙ επιπλέον, ο τόπος όπου μένουμε, η κουλτούρα, η μόρφωση... Μερικές από αυτές τις επιρροές είναι τόσο βαθιά ριζωμένες μέσα μας, που αποτελούν πλέον βασικό κομμάτι του ποιοι είμαστε, ενώ άλλες μπορούμε να τις απορρίψουμε. Καλό είναι να τις συνειδητοποιήσετε και να τις εντοπίσετε, ώστε να έχετε τη δυνατότητα να αποφασίσετε στη συνέχεια αν θέλετε να συνεχίζουν να σας επηρεάζουν ή όχι στις επόμενες αποφάσεις της καριέρας σας.

6. Τι θέλεις από την επαγγελματική σου καριέρα και τη ζωή σου γενικότερα;

Όλοι μας έχουμε επαγγελματικές αλλά και προσωπικές φιλοδοξίες. Σημαντικό είναι να τις ορίσουμε και να διαλέξουμε ένα επάγγελμα που να μην τις φέρνει σε σύγκρουση μεταξύ τους, αλλά αντίθετα να τις κάνει να εναρμονίζονται. Ποιός θέλετε να είναι ο τρόπος ζωής σας και πόσα χρήματα απαιτούνται για να τον πραγματοποιήσετε; Θέλετε ένα επάγγελμα που να σας επιτρέπει να συνδυάσετε την οικογενειακή σας ζωή με την καριέρα, ή ιεραρχείτε διαφορετικά αυτά τα δύο; Θέλετε να ταξιδέψετε στον κόσμο;

Αξίζει να θυμόμαστε ότι ενώ για μικρό χρονικό διάστημα μπορεί ενδεχομένως να φέρνουμε σε πέρας με αποτελεσματικότητα κάποια πράγματα που δεν μας αρέσουν, σε βάθος χρόνου αυτό θα αποδειχθεί προβληματικό, θα μας φέρει σε δυσάρεστη θέση και ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη ψυχική όσο και στη σωματική μας υγεία.

Βάλτε στόχο να συνεργαστείτε με κάποιον εξειδικευμένο Σύμβουλο Καριέρας (career coach), ώστε να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε τις δεξιότητές σας, τα ενδιαφέροντα, τα δυνατά σας σημεία και τις προτιμήσεις σας, ώστε να κατορθώσετε να επιλέξετε τον «αληθινό» σας προορισμό στην επαγγελματική σας ζωή!