1. Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με το κατάλληλο συνώνυμο που δίνεται στις παρενθέσεις.
■ Οι μελωδίες που ακούσαμε ήταν μαγευτικές. (ονειρικές, μαγεμένες, διεστραμμένες)
■ Με την παρουσία του επί σκηνής μαγνήτισε τα πλήθη! (γοήτευσε, απογοήτευσε, αποπλάνησε)
■ Ο μαέστρος έκανε μια βαθιά υπόκλιση μπροστά στο κοινό. (αρχιμουσικός, δάσκαλος, τενόρος)
■ Η μάζα των καταναλωτών είναι δυσαρεστημένη από τα νέα μέτρα του υπουργείου οικονομίας.
(πλειοψηφία, μειοψηφία, χωρητικότητα)
■ Το ελικόπτερο μάζεψε τους ναυαγούς. (περισυνέλεξε, συγκέντρωσε, ομαδοποίησε)
■ Έχουμε μάζωξη απόψε στο καφενείο. (σύρραξη, ένωση, συγκέντρωση)
■ Η καθηγήτρια της μουσικής ήταν σωστή μαινάδα! (στρίγγλα, μαϊμού, ψεύτρα)
■ Τα ευρήματα της αρχαιολογικής υπηρεσίας ήταν ανατριχιαστικά. (μακάρια, μακάβρια, βρωμερά)
■ Η μικρασιατική καταστροφή ήταν σωστό μακελειό! (σφαγιασμός, πόλωση, δράμα)
■ Το λάδι της ελιάς είναι ένα από τα μυστικά της μακροζωίας. (μακροβιότητας, μακρηγορίας, μακροθυμίας)
Ο πρόλογος που έκανε ήταν κουραστικός και σχοινοτενής. (μακρύς, τεράστιος, μακροσκελής)
■ Τσακώθηκε με όλη τη γειτονιά εχθές. (καβγάδισε, παρεξηγήθηκε, συμφιλιώθηκε)
■ Ο Αλέξης ήταν μανιώδης καπνιστής πριν αρρωστήσει. (μανιακός, φανατικός, ακόλαστος)
■ Οι ειδήσεις που μας έφερε ήταν άσχημες. (αναθεωρήσεις, μαντάτα, σχέδια)
■ Αγόρασε μία καινούργια μαρμίτα. (κατσαρόλα, κάρτα, επιστολή)
■ Ήταν μια μαρτυρική πορεία μέσα στη ζέστη. (αποτρόπαια, βασανιστική, κορυφαία)
■ Με το άνοιγμα του Τριωδίου ξεκίνησαν τα μασκαρέματα. (γελοιότητες,αβρότητες,μεταμφιέσεις)
■ Έγινε ματαίωση του αγώνα δρόμου. (ακύρωση, διακοπή, επικύρωση)
■ Η επιστήμη μάχεται εναντίον του καρκίνου. (αγωνίζεται, εναντιώνεται, μέμφεται)
■ Τα σχέδια του ήταν μεγαλόπνοα. (φιλόδοξα,μεγάλα, δύσκολα)
■ Ο λόγος του ήταν γεμάτος μεγαλορρημοσύνες. (πολυλογίες, επιπολαιότητες, μεγαλοστομίες)
■ Είχε ένα αρχαϊκό μειδίαμα. (κεφάλι, χαμόγελο, πρόσωπο)


2. Στις παρακάτω προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με μια απ' τις λέξεις, που βρίσκονται στην παρένθεση:
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι (πολύπλοκες,πολυσύχναστες, πολυπρισματικές).
Η εικόνα στην τηλεόραση ή στα εικονογραφημένα περιοδικά είναι ελκυστική. Αντίθετα, μια σελίδα τυπωμένη με λέξεις είναι (εριστική, πενιχρή, απωθητική).
Οι γυναίκες δέχονται πιο εύκολα επιθέσεις στο δρόμο απ' ό,τι οι άντρες. Είναι πιο (απροστάτευτες, επιθετικές,ευάλωτες).
Φαντάζεται πράγματα ανύπαρκτα και μεγαλοποιεί καταστάσεις. Είναι επινοητικός και (ευφάνταστος, φαντασμένος, φανταστικός).
Συνεχώς λογομαχεί με τους συναδέλφους της• επάξια πήρε τον τίτλο της (αθυρόστομης, βλάσφημης,
ανερμάτιστης).
Η άσκηση της εξουσίας χωρίς ηθικούς φραγμούς λέγεται (νεποτισμός, αλτρουισμός, μακιαβελισμός).
Το χαμηλό γλωσσικό επίπεδο κι η αλλοίωση των χαρακτηριστικών της γλώσσας μας σημαίνει κι ένα γλωσσικό (μαρασμό, διασυρμό, ενδοιασμό).


3. Να βρεθεί ένα συνώνυμο κι ένα αντώνυμο για κάθε μια απ' τις ακόλουθες λέξεις:
ακατανόητος=
αδικία=
ακαταστασία=
αλλαγή=


4. Να οριστούν οι παρακάτω λέξεις:
ανιδιοτέλεια:
δηκτικός:
εκλιπαρώ:
έρεισμα:
έρμαιο:
εχεμύθεια:
λιμοκτονώ:
μεταίχμιο:
ένδεια:


5 Να βρεθούν τ' αντώνυμα:
κατηγορώ
παρευρίσκομαι
πλησιάζω
απλοποιώ
επιβραδύνω


6. Συνδυάστε τα επίθετα με τα ουσιαστικά:


Α Β
ανεκτική θέα
προσεκτική σχέσεις
ανθεκτική συμπεριφορά
έξοχη έξεις
οικογενειακές κατασκευή
κακές μελέτη


7. Συμπληρώσετε την κατάλληλη λέξη:
Καθυστερήσαμε να πληρώσουμε το λογαριασμό κι η Δ.Ε.Η. διέκοψε ………….ηλεκτρικού ρεύματος (κατοχή, παροχή, υπεροχή).
Οι …………………… μεταξύ συμμαθητών δεν πρέπει να είναι ανταγωνιστικές (σχέση, ασχολία, έξη).
Η εξυπνάδα του Οδυσσέα ήταν κι η ………………….. του απέναντι στη σωματική δύναμη του Κύκλωπα (εξοχή, αντοχή, υπεροχή).
Με τρώει η περιέργεια να μάθω τι κιβώτιο (κατέχω, μετέχω, περιέχω).
Τα παιδιά εκμεταλλεύονταν την …………………………. το κλειστό του δασκάλου κι έκαναν θόρυβο την ώρα του μαθήματος (προσοχή, αντοχή, ανοχή).
Του εμπιστευόμουν όλα μου τα μυστικά, γιατί ήταν …………………………. (έξοχος, υπέροχος, εχέμυθος).




8. Να βρείτε συνώνυμα κι αντώνυμα των παρακάτω λέξεων:
αρμονία=
πεποίθηση=
αναλύω=
πίστη=
περιεχόμενο=
τεχνική=
εξηγώ=


9. Πώς λέγεται:
υπερβολικά αφοσιωμένος στη θρησκεία κι ιδιαίτερα στους θρησκευτικούς τύπους: α) πιστός, β) θρησκόληπτος
αυτός που έχει ζωηρή φαντασία: α) φανταστικός, β) ευφάνταστος
αυτός που αναφέρεται στο πολίτευμα: α) πολιτικός, β) πολιτειακός
αυτός που είναι γνωστός, οικείος: α) γνώριμος, β) γνωστικός ο διακεκριμένος, ο διάσημος: α) επιφανής, β) εμφανής


10. Επιλέξετε τη σωστή λέξη και συμπληρώσετε τα κενά:
Ο γιατρός……………..(αφουγκράστηκε, είδε, χειρούργησε) τον ασθενή με το στηθοσκόπιο.
Απ' το σπίτι είχαμε καταπληκτική θέα στη θάλασσα, αλλά δύσκολη ………………στην ακτή (διάβαση, πρόσβαση, απόβαση).
Η συνάντηση κορυφής είχε τελειώσει, αλλά κανείς δεν είχε πληροφορηθεί ακόμη την.............. γιατί δεν επιτρεπόταν η είσοδος σ' αυτή (απόβαση, μετάβαση, έκβαση).
Το ιερό της εκκλησίας λέγεται και...... γιατί δεν επιτρέπεται η είσοδος σ' αυτό (δύσβατο, άβατο, αποβατικό).


11. Συμπληρώστε τα κενά με παράγωγα ή σύνθετα της λέξης: «δήμος»:
Η χώρα μας, εξαιτίας της υπογεννητικότητας, αντιμετωπίζει σοβαρό...............................πρόβλημα.
Σ' ολοκληρωτικά καθεστώτα πολλοί διώκονται για τα ………………τους φρονήματα, ............................ οι περιουσίες τους και βασανίζονται.
Οι προσπαθούν με παραπλανητικά λόγια κι υποσχέσεις να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του λαού.
Θα θέσει υποψηφιότητα για …………………. στις προσεχείς εκλογές
Οι ………………ήταν αιρετοί άρχοντες των ελληνικών κοινοτήτων στα χρόνια της τουρκοκρατίας.


12. Σχηματίστε λέξεις με τα παρακάτω συνθετικά:
δήμος + κρατώ=
βαθμός + φέρω=
έρωτας + λόγια=
σημαία + φέρω=
θάνατος + φόβος=
α + καρπός=


13. Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων, επιλέγοντας το κατάλληλο επίθετο:
Ένα …………….. (ένδοξο, απροσδόκητο, ασήμαντο) γεγονός δεν αποτελεί αντικείμενο μελέτης του ιστορικού. Η δολοφονία του Τζων Κέννεντυ ήταν ένα (σπουδαίο, ένδοξο, συνταρακτικό) γεγονός, που συγκλόνισε τον κόσμο.
Τα ……..(δημοτικά, δημοκρατικά, αυταρχικά) καθεστώτα, αποτελούν πηγή εξέλιξης και προόδου για μια κοινωνία.
Η εφεύρεση της τυπογραφίας στάθηκε …………. (αξιοσημείωτο, καθοριστικό, κορυφαίο) γεγονός για την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού.


14. Βρείτε ποιες λέξεις προκύπτουν απ' τις παρακάτω συνθέσεις:
εν + νοώ=
εν + ζυμο=
συν + λαβή=
συν + ρέω=
συν + σωρεύω=
συν + ζω=
εν + καιρός=
εν + παίζω=
συν + βαδίζω=
συν + φέρον=
εκ + άγω=
επί + ίππος=


15.Βρείτε τα συνθετικά μέρη των λέξεων:
πεζοπορία=
συναλλαγή=
καπνεργοστάσιο=


16. Βρείτε δυο συνώνυμα για τις παρακάτω λέξεις:
ανάλογος=
ανεπαίσθητος=
εφάμιλλος=
εσωτερικός=
βίαιος=
μελωδικός=
πονηρός=


17. Αντιστοιχίστε τα συνώνυμα:
Α Β
αψύς άγγιγμα
συναφής συνδέω
επαφή όμοιος
έξαψη δριμύς, ευερέθιστος
συνάπτω ανάβω, αναστατώνω
εξάπτω αγγίζω
εφάπτομαι άναμμα, αναστάτωση
18. Αντιστοιχίστε το ρήμα με το παράγωγό του
Α Β
συλλέγω παράλειψη
παραλείπω αντίληψη
πείθω διένεξη
λέγω όψη
ορώ πάθος
πάσχω πιστός
βάλλω ρήτορας
αντιλαμβάνομαι σύλλογος
διαφέρω βλήμα
19. Συμπληρώστε τα κενά με λέξεις παράγωγες, απλές ή σύνθετες, απ' το ρήμα «λέγω»:
Ο Γιάννης είναι φιλοτελιστής. Διαθέτει μια πλούσια γραμματοσήμων.
Οι άνθρωποι των γραμμάτων στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ονομάζονταν ......................
Στον προφορικό και γραπτό μας .................. χρησιμοποιούμε που τις βρίσκει κανείς συγκεντρωμένες μ' αλφαβητική σειρά σ' έναν...........................που ονομάζεται
Η Βάσω σπούδασε οικονομικά. Τώρα είναι ........................... Κάθε χρόνο πηγαίνουμε στο ............................ της γραφείο, για να μας συντάξει τη φορολογική μας δήλωση.
Η θεία μου ποτέ δεν αγοράζει ό,τι κι ό,τι. Είναι πολύ …………… .
Στο σπίτι της θα δεις μόνο …………..πράγματα.
Για ν' αντιμετωπίσουν την ανταρσία, έστειλαν κατά των επαναστατών........................σώματα στρατού.
Στις βουλευτικές και τις δημοτικές .............................. οι δημότες ψηφίζουν στο..............................τμήμα της γειτονιάς τους και με την ψήφο τους .......................... τους βουλευτές ή τους δημοτικούς συμβούλους.


20. Να συμπληρωθεί η κατάλληλη λέξη στις ακόλουθες προτάσεις.
..................τη μοναρχία. (παλινόρθωσαν, διαδήλωσαν, κατασκεύασαν)
Η συγκέντρωση είχε επαναστατικό.................. (θόρυβο, ρυθμό, παλμό)
Η Πάτρα πανηγυρίζει προς τιμήν του .................. της αγίου Ανδρέα. (παλαιμάχου, προστάτη, πολιούχου)
Ο λυκειάρχης έδωσε το..................να μπουν όλοι οι μαθητές στην γραμμή για την παρέλαση. παράγγελμα, διάγγελμα, σύνθημα)
ότι το λάθος ήταν δικό του.
(αποδέχτηκε, καταδέχτηκε, παραδέχτηκε) το υπουργείο στο νέο υπουργό υγείας.
(κληροδότησε, παρέδωσε, εγκατέλειψε) Αυτός ο άνθρωπος λατρεύει τα χρήματα• είναι πολύ (καρμίρης, τσιγκούνης, παραδόπιστος)
Τα λόγια του ήταν …………προς τους μαθητές. (δύσκολα, παραινετικά, άσχημα)
…………από την προσπάθεια που έκανε. (διαφοροποιήθηκε, δημιουργήθηκε, παραιτήθηκε)
Οι τέχνες και τα γράμματα βρίσκονται σε ……..(παραίτηση, παρασπονδία, παρακμή)
Ποτέ δε ……..τις συνέπειες των πράξεών του. (αισθάνθηκε, ένιωσε, συναισθάνθηκε)


21. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος που βρίσκεται στην παρένθεση σε παρατατικό.
Οι περισσότεροι μετανάστες .................. τα πάντα στη χώρα τους και πήγαν σε χώρες που τους .................. καλύτερες συνθήκες ζωής. (στερούμαι , εγγυώμαι)
Συζητούσαμε επί ώρες, ωστόσο δε .................. καθόλου. (συνεννοούμαι)
..................να μη βάλω τα γέλια. (συγκρατούμαι)
.................. και αξίζατε μια καλύτερη τύχη. (δικαιούμαι)
Επιδιώκατε να τον συναντήσετε και .................. από τα λόγια του. (παρηγοριέμαι)


22. Επιλέξτε τους σωστούς τύπους.
Τι συμπέρασμα έχετε .................. (εξάγει/εξαγάγει) με όσα ακούσατε;
Η κυβέρνηση .................. (διεξήγαγε/διεξήγε) τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Ποτέ δε θα σταματήσω να του .................. (παράσχω/παρέχω) κάθε βοήθεια.
του σχολείου.
Σας..................(εφιστώ/επιστώ) την προσοχή!
Είσαι σίγουρος ότι έχεις .................. (περισυλλέξει, περισυνελέξει) τα σωστά στοιχεία;
Τράβα μια φωτογραφία, για να .................. (αποθανατίσεις/απαθανατίσεις) τη στιγμή της ορκωμοσίας.
Είμαι εντελώς .................. (ανημέρωτη/ανενημέρωτη) για τις εξελίξεις στη γειτονική Τουρκία.
Πήρα τις απαραίτητες πληροφορίες από τον .................. (επικεφαλή/επικεφαλής) του νέου προγράμματος.
Η .................. (καλλιτέχνις/καλλιτέχνης) μας εντυπωσίασε με την ξεχωριστή δουλεία της.
Έριξε..................(πολύ/πολλή) βροχή χθες το βράδυ.
Γιατί δε δοκιμάζεις εκείνη την .................. (πορτοκαλί/ποτοκαλία) μπλούζα που έχεις;
Σου έχει πει κανείς ότι είσαι .................. (πολλή/πολύ) απαιτητική κοπέλα;
Χρειάζεται .................. (λίγη/λίγο) περισσότερη υπομονή αυτή η εργασία.


23. Ποια είναι η κατάλληλη λέξη;
Ο καιρός θα βελτιωθεί............................ (αναφανδόν, επιπλέον, βαθμηδόν)
Το κατάστημα έχει τιμές για όλα τα ............................ (βακούφια, βακτήρια, βαλάντια)
Έχασε τις αισθήσεις της από ισχυρή δόση ............................ (βαρβιτουρικών, βαριών, ασφυξιογόνων)
Ο πρωθυπουργός έκανε ............................Δηλώσεις. (βαριές, βαρύγλυκες, βαρύγδουπες)
Η αλιεία έχει ............................ σημασία για την ελληνική οικονομία. (βαριεστημένη, βαρύνουσα, ιθύνουσα)
Το σύστημα στρατολογίας ήταν............................ (εθελούσιο, εδώδιμο, εθελοντικό)
............................μεγάλο αριθμό εκτάσεων. (εκχέρσωσαν, εκχριστιάνισαν, εμπόδισαν)
Την απόφαση θα πάρει η επιτροπή............................ (αυλοκολάκων, εμπειρογνωμόνων, εμπαθών)
Η ............................ είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των σύγχρονων μεγαλουπόλεων
(ηχορρύπανση, ηχομετρία, ηχολαλία)