Τ Ρ Ο Μ Ο Κ Ρ Α Τ I Α

Ο σημερινός πολιτισμός, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του: θριάμβους, κατακτήσεις, αδιέξοδα, αντιφάσεις, διαμορφώνει νέα δεδομένα και προσδίδει στον κόσμο μια καινούργια μορφή. Έτσι πολλά φαινόμενα του παρελθόντος δεν έχουν πια θέση ανάμεσα μας, ενώ άλλα εξακολουθούν να υπάρχουν, προσλαμβάνοντας νέα ποιότητα. Στα τελευταία ανήκει και η βία, η οποία πλέον παρουσιάζεται με περισσότερες αποχρώσεις, πιο πολύπλοκη, άλλοτε συγκεκαλυμμένη κι άλλοτε έκδηλη. Τέτοια μορφή βίας αποτελεί κι η τρομοκρατία, μια απ' τις σύγχρονες κοινωνικές μάστιγες.


Ορισμός
Τρομοκρατία είναι η ωμή κι απροκάλυπτη άσκηση βίας από οργανωμένες ομάδες που επιδιώκουν συνήθως πολιτικούς ή εθνικιστικούς σκοπούς. Η τρομοκρατία μπορεί να διακριθεί σ' εσωτερική και διεθνή. Στην πρώτη περίπτωση ασκείται από πολίτες του ίδιου του κράτους κι έχει κίνητρα ιδεολογικά - πολιτικά, ενώ στη δεύτερη οι τρομοκράτες δρουν σε ξένα κράτη και τα κίνητρα τους είναι πατριωτικά - εθνικιστικά.


Αίτια όπως προβάλλονται απ' τους τρομοκράτες
Οι τρομοκράτες που δρουν στο εσωτερικό της χώρας τους προβάλλουν ως αναγκαία τη χρήση βίας απέναντι σ' ένα κράτος που:
Χ είναι άδικο, γιατί ανέχεται, στηρίζει κι υπηρετεί τους πλούσιους, ενώ καταπιέζει τους φτωχούς,
Χ είναι ανάλγητο κι αναξιόπιστο, αφού προβάλλει ένα πρόσωπο κοινωνικής ευαισθησίας με υποσχέσεις και δημαγωγίες, ενώ στην ουσία δημιουργεί ή συντηρεί μια κοινωνία δυο ταχυτήτων. Οι ευκαιρίες δίνονται επιλεκτικά στους λίγους, ενώ οι πολλοί αντιμετωπίζονται ρατσιστικά ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας: πλήττονται δηλ. απ' την αναξιοκρατία, την ανεργία, τη χειραγώγηση κτλ.,
Χ είναι υποκριτικό. Αυτοαποκαλείται δημοκρατικό, ενώ είναι στην ουσία αυταρχικό, συγκεντρωτικό, αποκλείει τους πολίτες απ' τα κέντρα λήψης αποφάσεων, τους τρομοκρατεί επιτρέποντας ή υποθάλποντας την αυθαιρεσία των οργάνων του. Η βία τελικά προβάλλεται ως η μόνη ηχηρή απάντηση κι
ισχυρή αντίδραση προς ένα κοινωνικοπολιτικό κατεστημένο που αντιμετωπίζει αδιάφορα κάθε ήπια μορφή διαμαρτυρίας. Γίνεται η μόνη ικανή ενέργεια ν' αφυπνίσει το κοινωνικό σώμα που συμβιβασμένο ανέχεται την κατάσταση.


Η τρομοκρατία δε δικαιώνεται
Χ Σε μια οργανωμένη πολιτεία, διότι η αυτοδικία είναι αυθαιρεσία. Έτσι οι τρομοκράτες χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα για τα οποία καταγγέλλουν το κράτος και χάνουν την αξιοπιστία τους,
Χ η δράση των τρομοκρατών είναι δυνατό να υποκινείται από προσωπικά βιώματα. Κατά συνέπεια η δικαστική εξουσία, η μόνη δηλ. που μπορεί να είναι αντικειμενική, περιφρονείται, υποτιμάται και τελικά μένει αναξιοποίητη,
Χ καταλύεται κάθε έννοια νομιμότητας και δικαιοσύνης, επικρατούν η ανομία, η αναρχία κι η ασυδοσία. Κλονίζονται περισσότερο οι ήδη ευπαθείς δημοκρατίες, εμποδίζονται όλες οι μετριοπαθείς λύσεις και διαδικασίες, με τις οποίες τελικά επιβιώνει κι εξελίσσεται ο άνθρωπος,
Χ η τρομοκρατία ωθεί την πολιτεία σε σκλήρυνση της στάσης της και λήψη αυστηρών αστυνομικών μέτρων. Δίνει επιχειρήματα για να ενταθεί η αυταρχικότητα που καταγγέλλει, κάνει να φαίνεται δικαιολογημένη και νόμιμη η βία της εξουσίας. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος βίας που προκαλεί πολιτική και κοινωνική οπισθοδρόμηση,
Χ συχνά τα θύματα είναι αθώοι πολίτες ή άνθρωποι του καθήκοντος (εισαγγελείς, αστυνομικοί, δημοσιογράφοι κτλ.),
Χ η τρομοκρατία μεγαλώνει το φόβο και την ανασφάλεια σε μια ήδη φοβισμένη κι ανασφαλή κοινωνία.


Επιχειρήματα για τη δικαιολόγηση της διεθνούς τρομοκρατίας
Οι τρομοκράτες που ζουν σε ξένα κράτη ισχυρίζονται ότι οι πράξεις τους γίνονται:
Χ για την απελευθέρωση αιχμάλωτων αγωνιστών - επαναστατών, Χ για την εκδίκηση του θανάτου συναγωνιστών -συμπατριωτών
που χάθηκαν, συχνά άδικα, στον αγώνα για υψηλά ιδανικά κι
ιδεώδη,
Χ για να χτυπηθεί ο ιμπεριαλισμός - εδαφικός επεκτατισμός, Χ για ν' ασκηθεί πίεση με στόχο την ανάκτηση πάτριων εδαφών και προάσπιση των εθνικών δικαίων που καταπατώνται στο πλαίσιο μιας πολιτικής ελέγχου, η οποία καταργεί την αυτονομία κι εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών κρατών.

Τα επιχειρήματα των τρομοκρατών καταρρίπτονται
Πρόκειται για επιχειρήματα που φωτίζουν τα κίνητρα τέτοιων ενεργειών, ώστε να κατανοηθεί το σκεπτικό αυτών των ομάδων. Ωστόσο δεν είναι ικανά να επιφέρουν τη νομιμοποίηση του φαινομένου, εφόσον:
Χ με τρομοκρατικές ενέργειες (βομβιστικές επιθέσεις, αεροπειρατείες) πληρώνουν το τίμημα αθώοι άνθρωποι, ενώ τ' αντίποινα είναι οδυνηρά, αφού η βία προκαλεί αντιβία,
Χ εξαγριώνονται σιγά - σιγά οι οπαδοί κι οι αντίπαλοί της, αυξάνοντας την επιθετικότητα σ' έναν εφιαλτικά εξοπλισμένο κόσμο,
Χ γίνεται απάνθρωπο το κλίμα του κόσμου, καθώς συνοδεύεται από αίμα και καταστροφή. Επιδεινώνονται η καχυποψία κι η μοναξιά, που ήδη πνίγουν το σύγχρονο ανυπεράσπιστο άνθρωπο. Επιπρόσθετα, ο τελευταίος αναίσθητοποιείται στη θεά της φρίκης, η κοινή γνώμη εξοικειώνεται και δεν αντιδρά, δεν εξεγείρεται συνειδησιακά, αλλά ανέχεται ή επικροτεί. Προχωρούμε έτσι σταδιακά προς έναν κόσμο που δε θα νιώθει τύψεις για τίποτα, έναν κόσμο όπου το διεθνές δίκαιο δε θα ισχύει κι η ειρήνη θα είναι επισφαλής.


Γενικότερες σκέψεις
Η τρομοκρατία ως μέσο επίλυσης διαφορών, προβολής αιτημάτων και διεκδίκησης δικαίων είναι εύλογο να υπάρχει σε μια εποχή ηθικής ρευστότητας. Σ' έναν κόσμο όπου αξίες όπως η αγάπη, η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός στον άνθρωπο, η ειλικρίνεια, η ευαισθησία, η ανθρωπιά χάνονται κι υποκαθίστανται απ' το συμφέρον, την έλλειψη του μέτρου, τη βαρβαρότητα κτλ. είναι λογικό να ευνοούνται μορφές πολιτικής κι εθνικιστικής αγριότητας, όπως η τρομοκρατία.
Σ' ένα περιβάλλον ανταγωνιστικό, ψυχρό, σκληρό για τους αποτυχημένους, ο χώρος του περιθωρίου αποκτά μεγαλύτερο μέγεθος. Μέσα απ' αυτόν προέρχονται συχνά οι οπαδοί της τρομοκρατίας, όντας άνθρωποι πικραμένοι, αποδιωγμένοι, απόβλητοι, που θέλουν να κάνουν αισθητή την αντίδρασή τους.
Σε μια κοινωνία που νοσεί, που εμφανίζει προβλήματα δυσλειτουργίας, όπως η σημερινή, της οποίας οι κύριοι θεσμοί αδυνατούν να εκπληρώσουν το ρόλο τους, δεν αναπτύσσονται ολοκληρωμένες προσωπικότητες, ικανές να προσφύγουν στο διάλογο και τη δικαιοσύνη, για να προωθήσουν τα αιτήματά τους.
Οι νέοι μεγαλώνουν σ' ένα περιβάλλον ανήθικο, η καθοδήγηση που τους δίνεται απ' την οικογένεια και το σχολείο είναι ελλιπής ή αντιφατική. Έτσι διαμορφώνονται άτομα που δεν έχουν μάθει να λειτουργούν συλλογικά, που δεν έχουν οπλιστεί μ' αρχές, που δεν έχουν εμποτισθεί με κοινωνικές αξίες, ώστε ν' αγωνίζονται για κοινωνικές αλλαγές με υπομονή κι επιμονή. Απεναντίας, η οργή κι η εκδικητικότητα υποκινούν τη δράση των τρομοκρατών, γι' αυτό κι οι ενέργειες τους είναι επιζήμιες και χωρίς όφελος.


Αντιμετώπιση της τρομοκρατίας
Το πρόβλημα της τρομοκρατίας είναι σύνθετο και δε λύνεται ούτε με μεγάλα λόγια ούτε σπασμωδικά, με κινήσεις δηλ. εντυπωσιασμού κι εφησυχασμού του κοινωνικού σώματος. Τα συνηθέστερα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμησή της είναι:
Χ η εντατικότερη φύλαξη υψηλών προσώπων,
Χ η φρούρηση πιθανών στόχων με την αριθμητική αύξηση των
αστυνομικών οργάνων και τη μεταβίβαση περισσότερης εξουσίας
κι αρμοδιοτήτων σ' αυτά, Χ η θέσπιση αυστηρότερων ποινών,
Χ η συνεργασία αστυνομικών αρχών με διεθνείς υπηρεσίες για τη
δίωξη κι έκδοση τρομοκρατών. Όλα αυτά όμως αναχαιτίζουν επιφανειακά και περιστασιακά το πρόβλημα. Για την οριστική επίλυσή του απαιτείται η άρση των αιτίων του. Χρειάζεται: Χ ένας έντιμος, ήρεμος κόσμος, Χ μια βαθιά κι εκτεταμένη παιδεία, Χ ένας πολύπλευρος κι ειλικρινής ανθρωπισμός, Χ ένας κόσμος όπου δε θα έχουν θέση οι κοινωνικές ανισότητες,
οι αδικίες, τα συμφέροντα, η οικονομική καχεξία ολόκληρων
κοινωνιών, αλλά θα επικρατεί η δικαιοσύνη, η δημοκρατία, η
ηθική,
Χ ουσιαστικός εκδημοκρατισμός των κοινωνιών,
Χ σωστή λειτουργία των φορέων αγωγής,
Χ προώθηση μιας παγκοσμιοποίησης που θα εδράζεται στις
αρχές της αλληλεγγύης, της αυτονομίας - αυτοδιάθεσης και
ισότιμης συνεργασίας των λαών.