Π Ε ΡΙΘ Ω ΡΙΟΠΟΙΗΣΗ


Ορισμοί:
έ περιθωριοποίηση: η συνειδητή τοποθέτηση του ατόμου στο περιθώριο
της κοινωνικής ζωής. έ περιθωριακός: ο απομονωμένος, ο απόκληρος της ζωής,


Γνωρίσματα των περιθωριακών:
έ ως αρχή τους έχουν την αντίδραση κατά του κατεστημένου.
Στρέφονται ενάντια σε καθιερωμένους θεσμούς και νόμους, έ στο παρελθόν ήταν παθητικοί τύποι κι απομονωμένοι, τώρα όμως
είναι ενεργητικοί κι οργανωμένοι, έ η φιλοσοφία τους είναι αντικοινωνική κι ανατρεπτική.


Ιδεολογία των περιθωριακών:
έ στρέφονται ενάντια στο κοινωνικό σύνολο, διαφωνούν,
έ είναι αντίθετοι με τον υπερκαταναλωτισμό,
έ συχνά είναι ανήθικοι, υλιστές και μηδενιστές,
έ είναι ενάντιοι σε νόμους και θεσμούς,
έ δεν προβάλλουν θέσεις, μόνο αρνήσεις,
έ έχουν τάσεις φυγής,
έ οργανώνονται συνωμοτικά και δρουν τρομοκρατικά,
έ περιφρονούν τον τρόπο ζωής της σημερινής κοινωνίας, δε μελετούν
τη δομή της, αλλά την απορρίπτουν,
έ απέχουν απ' τα κοινά συνειδητά.


Αίτια:
έ ψυχολογικά προβλήματα, υπερευαισθησία, μεγαλοποίηση εμποδίων,
απογοήτευση,
έ οικονομική κρίση, ανεργία, καταναλωτισμός,
έ κρίση της οικογένειας, των θεσμών, των αξιών, έλλειψη διαλόγου,
έ απρόσωπες σχέσεις, μοναξιά,
έ μίμηση, μόδα, αποδοχή ξένων προτύπων,
έ απολιτικοποίηση,
έ η ίδια η κοινωνία οδηγεί στην αναξιοκρατία και τα κοινωνικά
προβλήματα,
έ υπερβολική ελευθερία, απελευθερωμένη, ανοιχτή οικογένεια,
έ υπολειτουργία της παιδείας, αποθάρρυνση κι απογοήτευση των νέων,
έ τάση για φυγή, λύση των προβλημάτων.
Αποτελέσματα:
έ άρνηση κι υπονόμευση των δομών της κοινωνίας, έ διάλυση της κοινωνίας, όχι βελτίωση, έ ο αριθμός τους αυξάνεται καθημερινά,
έ διακόπτεται ο διάλογος, κυριαρχούν η αδιαλλαξία κι η παθητικότητα, έ διευρύνεται το χάσμα των γενεών.


Τρόποι αντιμετώπισης:
έ αναβάθμιση, αναμόρφωση της παιδείας,
έ κατανόηση απ' τους ωριμότερους,
έ ύπαρξη αξιοκρατίας και τόνωση της δημοκρατικής ιδέας,
έ ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας,
έ αντιμετώπιση της τρομοκρατίας,
έ εξυγίανση του θεσμού της οικογένειας,
έ αυτογνωσία, αυτοέλεγχος, αξίες, ιδανικά,
έ καταπολέμηση του μιμητισμού και της ξενομανίας,
έ σωστή πολιτικοποίηση των νέων.

Περιθωριοποίηση


Τι είναι περιθωριοποίηση;

Ένα σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται έντονο και στη χώρα μας είναι η λεγόμενη περιθωριοποίηση, η οποία υποσκάπτει έμμεσα κι άμεσα τα θεμέλια της κοινωνίας, λειτουργεί διαλυτικά και διασπαστικά. Με τον όρο περιθωριοποίηση εννοούμε την παρατηρούμενη στις μέρες μας αδιαφορία για το κοινωνικό σύνολο και τις επιδιώξεις του. Περιθωριοποίηση είναι, επίσης, η ακούσια απομόνωση ατόμων λόγω της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, της αδυναμίας κάποιων ατόμων να βρουν εργασία ή στέγη κ.ά.


Διαχρονική τοποθέτηση της περιθωριοποίησης ως ιδεολογίας

Το φαινόμενο της σύγχρονης περιθωριοποίησης είναι προέκταση του φαινομένου της αμφισβήτησης, δηλ. του κινήματος στη δεκαετία του 1960 - 1970. Το κίνημα της αμφισβήτησης είχε ως κύριο στόχο την απόρριψη των αρνητικών στοιχείων, όχι όμως την ολοκληρωτική διάλυση κάθε κοινωνικού σχηματισμού. Ωστόσο, μερικές ομάδες ή άτομα περιθωριοποιούνται και δρουν αρνητικά σε βάρος θεσμών και αρχών. Είναι ανένταχτοι και ζουν σε κατάσταση αυτοεξορίας.



Χαρακτηριστικά των περιθωριακών ατόμων
00

Τα άτομα που επιλέγουν το περιθώριο ως τρόπο ζωής κι ιδεολογίας περιφρονούν τη σύγχρονη κοινωνία και δεν απορροφώνται απ' την ιδεολογία της. Δεν ζουν παρασιτικά, εργάζονται κι ακολουθούν ένα δικό τους διαφοροποιημένο τρόπο ζωής, αλλά δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους βαθύτερη σύνδεση. Η αποκοπή τους είναι ψυχική. Κάποια άλλα άτομα όμως δρουν ομαδικά σε βάρος του οργανωμένου συνόλου. Οι περισσότερες ομάδες τέτοιου είδους αποτελούνται από άτομα νεαρής ηλικίας που επιδιώκουν την ανατροπή του υπάρχοντος συστήματος και τη δημιουργία μιας άλλης κοινωνίας πιο ανθρώπινης. Αρνούνται την υπακοή στους νόμους κι αποσταθεροποιούν το κοινωνικό σύστημα.

ό Συχνά, όμως, με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε άτομα μ' αναπηρίες, ναρκομανείς, αποφυλακισμένους κ.ά., που ακούσια περιθωριοποιούνται κι απομονώνονται απ' το κοινωνικό σύνολο λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους. Ζουν παρασιτικά, χωρίς εργασία και συμμετοχή στα κοινά. Όμως, τα άτομα αυτά, στην πλειοψηφία τους, δεν ασπάζονται περιθωριακές ιδέες και μάχονται εναντίον μιας τέτοιας κατάστασης.


Αίτια ενσυνείδητης περιθωριοποίησης

ο Στις σύγχρονες κοινωνίες ανταγωνιστικού τύπου, τα περιθωριακά άτομα αρνούνται να ενταχθούν αρμονικά στην κοινωνική συμβίωση για πολλούς λόγους. Υπερτονίζουν τις πολλές αντιφάσεις κι αντιθέσεις της εποχής μας, αφού έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία στα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. Απογοητευμένοι απ' τη διάρθρωση της σύγχρονης κοινωνίας που μαστίζεται απ' την αναξιοκρατία και την κρίση των αξιών, αρνούνται την ίδια ή τις επιδιώξεις της κι αναζητούν μια ζωή έξω απ' τα σύνορά της.
ο Η κρίση του θεσμού της οικογένειας αφήνει μετέωρο το παιδί στα πιο καθοριστικά του χρόνια. Ακριβώς γι' αυτό παιδιά προβληματικών
οικογενειών αναζητούν μορφές παραοικογένειας σε περιθωριακές ομάδες.
ο Ένα άλλο αίτιο είναι ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων. Με το πρόσχημα της πολιτικοποίησης λειτουργούν στους εκπαιδευτικούς χώρους με στόχο τον προσηλυτισμό κι όχι την προαγωγή του πολιτικού ήθους. Έτσι, πολλά νεαρά άτομα κομματικοποιούνται πριν τη διανοητική ωρίμανση κι αποπολιτικοποιούνται τη στιγμή ακριβώς που αποκτούν κριτική ικανότητα. Το κενό καλύπτει συχνά η ιδεολογία του περιθωρίου.
ο Άλλος παράγοντας περιθωριοποίησης είναι τα ναρκωτικά, που εμποδίζουν το άτομο να εργαστεί και να επεξεργαστεί κριτικά τα δεδομένα.
ο Κάποιοι άνθρωποι καταδικάζονται σε περιθωριοποίηση εξαιτίας της έλλειψης εργασίας ή στέγης.


Προτάσεις - λύσεις
Σαφώς μια τέτοια στάση των νέων δε μπορεί να γίνει αποδεκτή,
αφού νέος σημαίνει γενναιότητα και δημιουργικότητα κι όχι ευθυνοφοβία ή διάλυση. Ο αγώνας των νέων θα πρέπει πάντα να επικεντρώνεται στη βελτίωση και συμπλήρωση αυτών που δημιούργησαν οι προγενέστεροι κι οι σύγχρονοι. Μόνο έτσι εδραιώνεται και κατοχυρώνεται η κοινωνική πρόοδος. Το κοινωνικό πρόβλημα της περιθωριοποίησης είναι δυνατό να επιλυθεί, αρκεί να κινητοποιηθούν κατάλληλα οι αρμόδιοι φορείς.
ο
Η πολιτεία αρχικά θα πρέπει να δώσει περισσότερες ευκαιρίες αξιοκρατικής ανάδειξης στους νέους, ώστε να μην τους στρέφει στην απομόνωση και το περιθώριο.
ο
ο
Απαιτείται κατανόηση απέναντι στους προβληματισμούς των νέων ανθρώπων. Οι ανησυχίες τους θα πρέπει ν' αντιμετωπίζονται με κατανόηση κι όχι να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης για την προώθηση ιδιωτικών συμφερόντων. Οι φορείς κοινωνικοποίησης, με βασικότερους παράγοντες το σχολείο και την οικογένεια, θα πρέπει να στηρίξουν εκ νέου την πίστη σ' αξίες ή ιδανικά. Ειδικά το σύγχρονο σχολείο οφείλει να διαπλάσει πολίτες με κοινωνικό προσανατολισμό, διαφορετικά ο νέος οδηγείται στο μηδενισμό, που αποτελεί βασικό αίτιο της περιθωριοποίησης.