ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ

ΘΕΜΑ: "Στους δύσκολους καιρούς, που διανύουμε, η εκδήλωση πατριωτισμού προβάλλει ως επιτακτικό αίτημα". Αφού σχολιάσετε την παραπάνω άποψη, ν' αναφερθείτε σε συγκεκριμένους τρόπους συμπεριφοράς που δείχνουν φιλοπατρία και παράλληλα να εντοπίσετε τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την καλλιέργεια γνήσιου πατριωτικού πνεύματος.
Πρόλογος
Τι είναι ο πατριωτισμός (ορισμός) και ποια η διαφορά του από τον εθνικισμό;
Πατριωτισμός ονομάζεται η αγάπη για τη χώρα των πατέρων, δηλ. για την πατρίδα. Η έννοια της πατρίδας δεν περικλείει μόνο τα γεωγραφικά όρια, αλλά πρωτίστως τις πολιτισμικές αξίες, τις ιστορικές μνήμες, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενός έθνους. Ο πατριωτισμός δε σχετίζεται με τον εθνικισμό, ο οποίος σημαίνει υπερβολική κι αποκλειστική έμφαση στην αξία του έθνους σε βάρος άλλων αξιών και που οδηγεί σε υπερεκτίμηση του συγκεκριμένου έθνους και στο διασυρμό άλλων. Ο γνήσιος πατριωτισμός δε μετατρέπεται ποτέ σε χρησιμοποίηση της ιδέας της πατρίδας για συμφεροντολογικούς σκοπούς. Ο φιλόπατρις αγωνίζεται για την πρόοδο της χώρας του και ταυτόχρονα σέβεται την ιστορία των άλλων εθνών.

Κυρίως θέμα
Δεδομένο - Ζητούμενο Α': "Στους δύσκολους καιρούς...αίτημα"
Την παρούσα εποχή η εκδήλωση πατριωτισμού συνυφαίνεται με την ίδια
την επιβίωση του έθνους και προβάλλει ως αναγκαίο αίτημα. Κι αυτό γιατί:
τα πολυσύνθετα εσωτερικά προβλήματα (π.χ διχόνοιες, οικονομικές δυσκολίες, αύξηση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας κλπ.), παρεμποδίζουν την πορεία προς την ανάπτυξη και την ευημερία,
το αντιπαραδοσιακό πνεύμα κι η ανηθικότητα επιφέρουν την εξαφάνιση αξιών στενά συνδεδεμένων με το ελληνικό πνεύμα (φιλοξενία, ευγένεια κ.α.),
ο συνδυασμός πολιτισμικών στοιχείων διαφορετικής προέλευσης, ενθαρρυνόμενος απ' την ελαχιστοποίηση των αποστάσεων και την επικοινωνία των λαών, απειλεί την εθνική μας φυσιογνωμία,
ειδικότερα, η ξενομανία κι ο μιμητισμός οδηγούν στην υιοθέτηση ξενικών προτύπων συμπεριφοράς και στη φθορά της ελληνικής κουλτούρας,
οι πρωτοφανείς ανακατατάξεις, που σημάδεψαν το τέλος του εικοστού αιώνα, όπως κατάρρευση καθεστώτων, διάλυση κρατών κ.α., δημιούργησαν συνθήκες προβολής ανιστόρητων θέσεων, που θίγουν ζωτικά συμφέροντα του ελληνισμού,

♦ σε μια εποχή, όπου το όραμα μιας Ευρώπης χωρίς σύνορα τείνει προς την πλήρη υλοποίηση του, επιβάλλεται εγρήγορση κι ανάληψη πρωτοβουλιών, ώστε να μη γίνουμε θεατές των διεθνών εξελίξεων.


Ζητούμενο Β': "εκδηλώσεις φιλοπατρίας"
Η αγάπη προς την πατρίδα φανερώνεται όχι μόνο σε περιπτώσεις όπου θίγονται τα κυριαρχικά της δικαιώματα, αλλά και μέσα απ' την καθημερινή δράση και στάση ζωής:
μέσα απ' την υπεύθυνη δραστηριότητα και την επίπονη προσπάθεια στον επαγγελματικό χώρο αυξάνεται η παραγωγικότητα των ατόμων κι αναβαθμίζεται η εθνική οικονομία,
η συνειδητή και πρόθυμη εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το κράτος, όπως απόδοση φόρων, άσκηση πολιτικών δικαιωμάτων, υποδηλώνει συναίσθηση καθήκοντος και φιλοπατρία,
ενεργή συμμετοχή στα κοινά,
η πειθαρχία των πολιτών στους νόμους μιας δημοκρατικής πολιτείας είναι βασική για την τήρηση της τάξης και την κοινωνική ομαλότητα,
ο διάλογος κι η ομόνοια είναι τα μόνα μέσα επίλυσης των διαπροσωπικών διαφορών,
οι απόδημοι Έλληνες μπορούν να προβάλλουν τις θέσεις της Ελλάδας στο εξωτερικό όσον αφορά τη δίκαιη τακτοποίηση των εθνικών θεμάτων,
διαφύλαξη όλων εκείνων των στοιχείων που συνθέτουν την πολιτιστική μας ταυτότητα: ήθη, έθιμα, παραδόσεις,
προστασία των αρχαιολογικών θησαυρών και τιμωρία της αρχαιοκαπηλίας,
υπεράσπιση της ιδέας της πατρίδας, η οποία φτάνει στα όρια της αυτοθυσίας σε περίπτωση που κινδυνεύει η εδαφική ακεραιότητα.


Ζητούμενο Γ': "προϋποθέσεις καλλιέργειας πατριωτικού πνεύματος"
Απόκτηση εθνικής συνείδησης (προϋποθέτει βαθιά γνώση της ιστορίας χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις),
παιδεία ανθρωποκεντρική,
τοποθέτηση του συλλογικού συμφέροντος πάνω απ' το ατομικό,
υπευθυνότητα των πολιτικών και πνευματικών ηγετών,
ρεαλιστική αντιμετώπιση των απαιτήσεων της εποχής,
κριτική θεώρηση του παρελθόντος κι όχι άκριτη προσκόλληση στην παράδοση.


Ποια είναι η αξία του πατριωτισμού για ένα λαό;
Προσδιορίζει την εθνική ταυτότητα που είναι σημαντική για τη συνοχή ενός συνόλου. Καθορίζει μια πολιτιστική ομοιογένεια που μας διαφοροποιεί απ' τους άλλους λαούς. Η συνείδηση της ιστορικότητας προσφέρει την αίσθηση της αυτοπεποίθησης στα μέλη της κοινότητας μ' επακόλουθη την ασφάλεια που προκύπτει απ' τη γνώση του κοινού παρελθόντος.
Ικανοποιεί την ανάγκη της συλλογικότητας και διευκολύνει τις κοινωνικές συναλλαγές με βάση την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη που αναπτύσσονται ανάμεσα στα μέλη μιας εθνικής ομάδας.
Προτάσσει το κοινό καλό, ενεργοποιεί το δυναμικό μιας χώρας, περιορίζοντας την αυθαιρεσία του ατομικού συμφέροντος.
Λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για τα μέλη του συνόλου (και για τη νέα γενιά), γεγονός που είναι καθοριστικό σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, όπως οι σημερινές. Προσφέρει ιδανικά απορρίπτοντας την υλιστική προσέγγιση του κυρίαρχου καταναλωτισμού.
Στρέφει την προσοχή μας στον πλούτο του παρελθόντος ξεφεύγοντας απ' το προσωρινό και το εφήμερο, που επιβάλλουν οι σύγχρονες κοινωνίες.
Ωστόσο, ο πατριωτισμός δεν πρέπει ν' αλλοιώνεται γεννώντας ρατσιστικά στερεότυπα εναντίον άλλων λαών ή παράγοντας συντηρητικούς κι εθνικιστικούς μύθους.


Η φροντίδα για τη γλώσσα, το φυσικό περιβάλλον, τους θεσμούς αποτελεί σύγχρονη ένδειξη φιλοπατρίας; Ποια άλλα στοιχεία προωθούν τη φιλοπατρία;
Η γλώσσα είναι υπαρξιακό στοιχείο κάθε λαού αλλά και βασικό συστατικό της πολιτιστικής του ταυτότητας. Καταγράφει τις εμπειρίες του, τις κατατάσσει, τις αξιολογεί, τις μεταβιβάζει στις επόμενες γενιές. Γνωρίζοντας τη γλώσσα μας διαχρονικά, την υπερασπιζόμαστε απέναντι στην άκριτη

εισβολή ξένων λέξεων, αλλά και στην πίεση της τεχνολογίας με τις αλλαγές που επιφέρει στους τρόπους έκφρασης κι επικοινωνίας.
Η πατρίδα μας είναι ο τόπος μας. Ζει στη συλλογική μας μνήμη, όπως και στην προσωπική. Το φυσικό περιβάλλον προσδιορίζει την ιδιαιτερότητα του τόπου μας κι επηρεάζει άμεσα την ποιότητα της καθημερινής ζωής. Το κληρονομούμε απ' τους προγόνους μας και το κληροδοτούμε στους απογόνους μας. Η προστασία του φανερώνει στοιχειώδη αυτοσεβασμό κι εθνική αξιοπρέπεια. Οι θεσμοί επιβεβαιώνουν την οργάνωση και τη λειτουργία της κοινωνίας μας. Προκύπτουν απ' τη θέληση και τις επιλογές των ανθρώπων που νιώθουν ότι συνδέονται με το συναίσθημα της φιλοπατρίας. Ο σεβασμός προς τους θεσμούς, γραπτούς κι άγραφους, δηλώνει την έμπρακτη αποδοχή της μοναδικότητας της κοινωνίας μας και την εφαρμογή των κανόνων που η ίδια θεωρεί καταλληλότερους για να λειτουργήσει. Επιβεβαιώνει την αποδοχή του δημοκρατικού πνεύματος που μας χαρακτηρίζει ως λαό. Επιπλέον στοιχεία που προωθούν τη φιλοπατρία σήμερα είναι:
ί.
η παιδεία η οποία προσφέρει τη γνωριμία με το παρελθόν και μέσω αυτού αναδεικνύει τις προοπτικές του μέλλοντος,
ϋ.
η αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς στην τέχνη (μουσική, χορός), στη διατροφή, στα ήθη και τα έθιμα,
ίϋ. ιν. ν.
νί. νίί.
η προστασία των μνημείων μας, η απόρριψη του εθνικισμού και της ξενοφοβίας, η αποδοχή των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης και της διατήρησης της ιδιαιτερότητάς μας στο διεθνή χώρο μ' οδηγό την εξωστρέφεια και τον κοσμοπολιτισμό, η συναισθηματική προσέγγιση του άλλου, η διαμόρφωση ενός σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής που θα μας βοηθήσει ν' αντιδράσουμε στην πολιτιστική πίεση των ισχυρών λαών,
νίίί.
η προσπάθεια προβολής της σημερινής ταυτότητάς μας στο εξωτερικό.