ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕβΝ
Ορισμοί
Φ Διάσταση που δημιουργείται απ' το σύνολο των διαφορών και των αντιθέσεων ανάμεσα στις δυο συνεχόμενες γενεές (γενεά ενηλίκων, αυτοί που είναι σήμερα γονείς, που έχουν ηλικία από 35 περίπου ως 60 χρονών. Αυτοί που βρίσκονται ήδη στο προσκήνιο της κοινωνικής δραστηριότητας. Γενεά νέων, τ' αγόρια και τα κορίτσια από 15 έως 25 περίπου ετών, που ετοιμάζονται να διαδεχθούν τους ενηλίκους).
Φ Αδυναμία επικοινωνίας, συνεννόησης, διαφορά αντιλήψεων ανάμεσα στους νέους και τους ώριμους.
Φ Συναισθηματική και πνευματική αποξένωση ανάμεσα στην παλιά και τη νέα γενιά.


Το χάσμα είναι οξύτερο σήμερα (αίτια)
Φ κρίση θεσμών κι αξιών,
Φ απρόσωπες, επιδερμικές σχέσεις,
η επαναστατικότητα των νέων σε συνδυασμό με τη συντηρητικότητα των
μεγάλων,
Φ η καλπάζουσα τεχνολογική ανάπτυξη, την οποία δε μπορούν να παρακολουθήσουν οι ώριμοι.


Χαρακτηριστικά νέων - ωρίμων νέοι:
Φ ζουν με τις ελπίδες, Φ κάνουν τα πάντα μ' υπερβολή, Φ νομίζουν ότι ξέρουν τα πάντα, Φ είναι εύπιστοι, Φ είναι συναισθηματικοί, Φ είναι εριστικοί, Φ είναι αφιλοχρήματοι, Φ αγαπούν τους φίλους, Φ επιμένουν στις απόψεις τους, Φ είναι ευμετάβλητοι, Φ είναι άπειροι, Φ είναι ειλικρινείς, Φ είναι ανιδιοτελείς, Φ είναι αισιόδοξοι, Φ είναι ονειροπόλοι, είναι καινοτόμοι


ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΧΡΥΣΑΥΓΗ 1
ΑΡΝΟΣ
ώριμοι:
Φ ζουν με τις αναμνήσεις, Φ κινούνται μέσα στο μέτρο, Φ νομίζουν πως οι νέοι δεν ξέρουν τίποτα, Φ είναι δύσπιστοι, Φ είναι εγκεφαλικοί, Φ είναι εφησυχασμένοι, Φ είναι φιλάργυροι, Φ είναι κλεισμένοι στους εαυτούς τους, Φ είναι επιφυλακτικοί στις κρίσεις τους, Φ είναι σταθεροί, Φ είναι έμπειροι, Φ είναι ανειλικρινείς, Φ είναι ιδιοτελείς, Φ είναι απαισιόδοξοι, Φ είναι ρεαλιστές, είναι συντηρητικοί.


Αιτιολόγηση του χάσματος απ' τους νέους
Φ θεωρούν τους μεγάλους εκτός εποχής. Οι αντιλήψεις των ωρίμων είναι ξεπερασμένες και στέκονται εμπόδιο στα σχέδια και τα όνειρα των νέων,
Φ οι νέοι έχουν την τάση της φυγής και της ανεξαρτητοποίησης,
οι νέοι άλλοτε πάσχουν από έλλειψη αγάπης κι άλλοτε νιώθουν υπερπροστατευμένοι. Οι γονείς αρνούνται να παραδεχτούν και ν' αναγνωρίσουν στα παιδιά τους το δικαίωμα της χειραφέτησής τους. Αναμιγνύονται στα προβλήματά τους και μάλιστα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνονται καταπιεστικοί,
Φ οι μεγάλοι κάνουν λάθος, όταν συγκρίνουν το παρόν με το παρελθόν και βρίσκουν καλύτερο το δεύτερο, αφού είναι γνωστό πως νοσταλγούν τα περασμένα, διότι το πέρασμα του χρόνου έχει ατονίσει όλες τις δυσάρεστες πλευρές των γεγονότων κι έχει υπερτονίσει τις ευχάριστες, η προηγούμενη γενιά έχει δημιουργήσει έναν κώδικα αξιών, που υποστηρίζει με πείσμα και με κάθε τρόπο θέλει να τις επιβάλλει στους νέους, έστω κι αν πολλές απ' αυτές επιβάλλεται ν' αναθεωρηθούν, οι νέοι μιμούνται συχνά τον περίγυρο, τις παρέες, ερχόμενοι έτσι σε ρήξη με την παλιότερη γενιά,
τα νεαρά μέλη της κοινωνίας έχουν διαφορετικά προβλήματα κι αγωνίες (π.χ. επαγγελματική αποκατάσταση, οικονομικά, σχέση με το άλλο φύλο κ.α.),
Φ οι νέοι είναι ακόμη αδιαμόρφωτες προσωπικότητες,




ΓίΑΡΝΟΣ
το μέλλον για τους νέους ξεπροβάλει αβέβαιο, με συνέπεια να κατακλύζονται πολλές φορές από ένα αίσθημα ανασφάλειας.


Αιτιολόγηση του χάσματος απ' τους ώριμους
βλέπουν τα παιδιά σαν μικρογραφία του εαυτού τους και ζητούν να γίνουν ό,τι δεν κατόρθωσαν αυτοί στη ζωή τους,
υπάρχει διαφορά αντιλήψεων (π.χ. διαφορετικό περιβάλλον, καταστάσεις, εμπειρίες). Μάλιστα οι νέοι έχουν κατηγορηθεί πως δε δείχνουν κατανόηση στους γονείς τους, πολλοί απ' τους οποίους πέρασαν τα παιδικά ή τα νεανικά τους χρόνια μέσα σε στερήσεις και δύσκολες καταστάσεις,
οι ώριμοι πιστεύουν πως, όταν ήταν αυτοί νέοι, όλα ήταν τέλεια (ρομαντισμός),
η παλιότερη γενιά είναι σίγουρα πιο παραδοσιακή και δε μπορεί να παρακολουθήσει την επαναστατική διάθεση των νέων, Φ η ελλιπής κοινωνική μόρφωση των μεγάλων διευρύνει το χάσμα,
σύμφωνα με τη σύγχρονη ψυχολογία, οι γονείς δεν ξέρουν ποια στάση να κρατήσουν απέναντι στα παιδιά τους,
κατά την κρίση των ωρίμων, οι νέοι σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χαρακτηρίζονται από απειθαρχία, επιπολαιότητα, βιασύνη, δίψα για υλικές απολαύσεις κτλ. Η νέα γενιά δείχνει αχαριστία και πλεονεξία, γιατί όσα περισσότερα της προσφέρουν, τόσα περισσότερα ζητά, οι νέοι δε θέλουν να παραδεχτούν ότι η βελτίωση των συνθηκών ζωής οφείλεται στη δραστηριότητα της γενιάς των μεγάλων κι όχι της δικής τους κι επομένως δεν έχουν το δικαίωμα να κατηγορούν τους ώριμους πως τάχα δεν τους εξασφάλισαν ποιότητα ζωής,
οι νέοι είναι αρνητές των πάντων κι αδιάφοροι, ενώ οι απαιτήσεις τους είναι κατά κανόνα αόριστες κι αλλοπρόσαλλες, Φ η νέα γενιά φοβάται ν' αναλάβει ευθύνες και φυσικά δε θέλει να εγκαταλείψει τη μακαριότητα της παιδικής ηλικίας.


Αιτιολόγηση του χάσματος από μια τρίτη - ουδέτερη θέση
Φ είναι φυσικό να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ενηλίκων και των νέων σχετικά με την αντίληψη του κόσμου και του νοήματος της ζωής, τις ιδέες για το κύρος των αξιών και τους τρόπους συμπεριφοράς, γιατί η νέα γενιά ζει σε μια νέα χρονική φάση,
η διεύρυνση του χάσματος οφείλεται, επίσης, στον παραμερισμό των νέων άμεσα ή έμμεσα από θέσεις εργασίας κι άλλες κοινωνικές δραστηριότητες, πράγμα που έχει την αιτία του στο ισχυρό κατεστημένο των ενηλίκων (συχνά διαθέτουν διπλές θέσεις εργασίας), στην παράταση




ΓίΑΡΝΟΣ
του μέσου όρου ζωής, στην αύξηση του αριθμού των νέων που διεκδικούν τις θέσεις εργασίας, στη μείωση της παιδικής θνησιμότητας και στη χειραφέτηση της γυναίκας,
στην έλλειψη εμπιστοσύνης που δείχνουν οι ενήλικοι στους νέους, επειδή
πιστεύουν ότι είναι ανώριμοι μιας κι η προέκταση της σχολικής ηλικίας
έχει δημιουργήσει ένα παιδικό ύφος ζωής στους νέους,
στην αγανάκτηση των νέων για το άδικο και την υποκρισία που κυριαρχεί
γύρω τους, που συχνά τους οδηγεί στην ωμότητα και την αναίδεια,
στην απογοήτευση των νέων οι οποίοι είχαν κάνει είδωλα τους γονείς
τους και ξαφνικά τους είδαν ν' απομυθοποιούνται,
στον υλιστικό τρόπο ζωής, στην ισοπέδωση των θεσμών και τον κλονισμό των αξιών μέσα στις ψυχές των νέων, που βλέπουν αντί της ειλικρίνειας και της ανιδιοτέλειας να επικρατεί η ηθική του συμφέροντος, η φιλοχρηματία, η υποκρισία κι η απανθρωπιά, αντί της αξιοκρατίας να σταδιοδρομούν οι καιροσκόποι, αντί της δικαιοσύνης να επικρατεί το δίκαιο του ισχυρού,
στην αδυναμία των μεγάλων να προσαρμοστούν στις αλματώδεις εξελίξεις και ν' αφομοιώσουν τις καινούργιες ιδέες, που οφείλονται στην πρόοδο της τεχνικής,
στο συναίσθημα υπεροψίας των νέων έναντι των ενηλίκων, τους οποίους αποκαλούν «γέρους» και «ξοφλημένους», έχοντας την εγωιστική σιγουριά που τους δίνουν τα νιάτα, Φ στον έντονο ρυθμό ζωής και στην έλλειψη χρόνου για επικοινωνία, στη μόδα, στο ντύσιμο, στον τρόπο διασκέδασης.


Συνέπειες του χάσματος θετικές:
ωριμάζουν οι νέοι, συνειδητοποιούν τις ευθύνες τους, ενδιαφέρονται για τα κοινά,
οι ενήλικες αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους αρνητικές:
Φ η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται και καθημερινά διεξάγονται καυγάδες στην οικογένεια,
Φ πολλά παιδιά φεύγουν απ' τα σπίτια τους,
οι νέοι αποστρέφονται την παιδεία, που τη θεωρούν δημιούργημα των ενηλίκων,
οι νέοι αδυνατούν ν' αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους δημιουργικά και τελικά συμβιβάζονται με το «κατεστημένο», προκειμένου να τακτοποιηθούν σε μια θέση. Μεταπηδούν, λοιπόν, κι αυτοί στη γενιά των συντηρητικών και προστίθενται στους υπερασπιστές του συστήματος.




ΓίΑΡΝΟΣ

Τρόποι αντιμετώπισης του χάσματος
όχι φανατισμός, αμοιβαία
διάλογος, κατανόηση, ειλικρίνεια, υποχωρητικότητα,
οι γονείς πρέπει να κατανοούν και να συμμερίζονται τα προβλήματα των παιδιών τους,
επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων με πνεύμα συνεργασίας και κατανόησης (π.χ. καταπολέμηση ανεργίας),
να συνειδητοποιηθεί ότι κάθε κοινωνία χρειάζεται τον ενθουσιασμό της νέας γενιάς και την πείρα της παλιάς, Φ εμπιστοσύνη στους νέους.



«Τα παιδιά σου δεν είναι παιδιά σου. Είναι οι γιοι κι οι κόρες της λαχτάρας της ζωής σου για τη ζωή. Για τη ζωή τους είσαι το μέσο κι όχι η αρχή. Αν μένουν κοντά σου, δεν ανήκουν σ' εσένα. Μπορείς να δώσεις μια στέγη στο σώμα των παιδιών σου, όχι όμως και στην ψυχή τους. Γιατί η ψυχή τους κατοικεί στο σπίτι του αύριο, που εσύ δε μπορείς να επισκεφτείς ούτε στα όνειρά σου».
(Χ. Γκιμπράν)

«Εκείνο που χρειάζονται οι νέοι απ' τους ώριμους είναι
η συμπαράσταση. Μια συμπαράσταση όμως με σύνεση
και κατανόηση, που θα αξιοποιεί σωστά τους αγώνες των νέων. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το
τραγούδι τους, το ρυθμό της ζωής τους και να
παρακολουθεί το χτύπο του αίματός τους»
(Σκιαδάς)

Ανθρωπισμός/ ανθρωπιστικό ιδανικό


"..Το πρώτο βήμα για να πλησιάσει ένας άνθρωπος τους άλλους είναι να παραδεχτεί ότι αισθάνεται να έχει την ανάγκη των άλλων. Ν' αφήσει ελεύθερο να μιλήσει εκείνο το βαθύτερο εγώ που τόσες φορές το έχει φιμώσει. Ν' ακολουθεί το δρόμο που φτάνει στα βάθη της καρδιάς του.''

Σ. Κίτσιος



Ορισμός:
Ανθρωπισμός/ ανθρωπιστικό ιδανικό: Είναι το σύνολο των πνευματικών και ψυχικών
ιδιοτήτων του ατόμου, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν στον
πολιτισμένο άνθρωπο και τον διακρίνουν από τα ζώα ν -

Τα χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν στη φύση του ανθρωπιστή:

Πνευματικός τομέας: Χ ,<Ό
- Τόσο η πνευματική εγρήγορση, η στοχαστική διάθεση όσο και η πνευματική
συγκρότηση είναι γνωρίσματα του ανθρωπιστή.
- Η απαλλαγή από το χρησιμοθηρικό πνεύμα, τη ρηχή λογική" της τηλεόρασης/ των ΜΜΕ, την πνευματική χειραγώγηση μέσω των διάφορων σύγχρονων
μηχανισμών που αποβλέπουν στη διανοητική αγκύλωση των ατόμων είναι ανοικεία
στοιχεία αυτού που μοχθεί για την κατάκτηση της πνευματικής του ολότητας


Ηθικός τομέας:

Είναι σαφές ότι η ηθικότητα αποτελεί ουσιώδες γνώρισμα του ανθρωπιστή. Έχοντας αυτοσεβασμό και αυτοπειθαρχία, ο ίδιος είναι αδύνατο να προβεί σε πράξεις
ιδιοτελείς που θα τον χαρακτήριζαν μικρόψυχο. Ειδικότερα, η εκμετάλλευση του συνανθρώπου, ο κυνισμός, η υστεροβουλία δεν ταιριάζουν καθόλου στη φύση του. Αντιθέτως, στην επαφή του με τους άλλους η αγάπη για αυτούς και η μεγαλοπρέπεια
των πράξεών του σε στιγμές ανάγκης των ίδιων είναι εμφανή. Βέβαια, τα παραπάνω
γίνεται σαφές ότι στην καθημερινότητά του ο ανθρωπιστής αποβλέπει στην ηθική του ελευθερία και απομακρύνεται από τον φιληδονισμό και τη φιλαυτία των συγχρόνων
του.

Επαγγελματικός-Οικονομικός τομέας:

Όποιος τάσσεται υπέρ του ανθρωπιστικού ιδανικού συνειδητοποιεί τους λόγους για τους οποίους επαγγέλλεται και δεν παρασύρεται από τις σύγχρονο φαινόμενο του στυγνού επαγγελματισμού/ καριερισμού. Στα πλαίσια της εργασιακής του πορείας προτάσσει τη χαρά της δημιουργίας, της συνεργασίας με τους συναδέλφους του τοποθετώντας σε δεύτερη μοίρα την άκρατη επιθυμία για υψηλές οικονομικές

απολαβές. Δεν προβαίνει στην υπερεντατικοποίηση της εργασίας του μόνο και μόνο για το κέρδος, γνωρίζοντας ότι θεοποιώντας θα αλλοτριωθεί.


Πολιτικός τομέας:
Αν και ο σύγχρονος άνθρωπος αδιαφορεί για ζητήματα που άπτονται της πολιτικής, ωστόσο θα όφειλε να δηλώνει έμπρακτο ενδιαφέρον προς αυτά. Το συμφερολατρικό πνεύμα, ο ακραίος συνδικαλισμός για την ικανοποίηση προσωπικών αξιώσεων εκ μέρους των πολιτών καθώς και η άνεση στη διάπραξη αυθαιρεσιών, ο λαϊκισμός, η ασυνέπεια στην υλοποίηση των υποχρεώσεων από την πλευρά των πολιτικών αποτυπώνουν την πολιτική κατάσταση της χώρας, προς την οποία αυτός που διακρίνεται για τα ανθρωπιστικά ιδεώδή του σίγουρα θα ήταν ριζικά αντίθετος. Ο ίδιος θα προτιμούσε άλλου είδους επιλογές στα πλαίσια της πολιτικής ζωής του, όπως η συνεχής και συνάμα έντιμη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του μέσω της διαρκούς πληροφόρησής του για τα κοινά, η άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων του, η στηλίτευση των αδικιών κλπ. Επίσης, η συναίσθηση του χρέους, του βάρους της ευθύνης των πολιτευόμενων, η διασφάλιση της δημοκρατίας μέσω προγραμματισμένων, έννομων διαδικασιών και γενικότερα η διασφάλιση ήρεμου πολιτικού κλίματος που θα διακρίνεται από τη συναίνεση και τη γόνιμη συνεργασία της κυβέρνησης με τους αντιπολιτευόμενους αποτελούν αναγκαίες συνθήκες εξανθρωπισμού της πολιτικής ζωής, για τις οποίες υπεύθυνοι είναι κυρίως όσοι εξουσιάζουν.




Αιτίες της κρίσης του ανθρωπισμού:

- Η ευδαιμονιστική αντίληψη που επικρατεί στις μέρες μας αιτιολογεί μέχρι ενός σημείου την έλλειψη ανθρωπιάς. Η άσβεστη δίψα για την απόκτηση πολλών υλικών αγαθών που θεωρητικά θα οδηγήσουν κάποιον στην ευτυχία είναι γνώρισμα των
περισσότερων ανθρώπων. Αυτό αυτομάτως απογυμνώνει τους ίδιους από κάθε αγνό ψυχικό
αίσθημα, κάθε ηθική αξία καθιστώντας τους φίλαυτους, ματαιόδοξους και το χειρότερο
εκμεταλλευτές των άλλων

- Η ατέρμονη τεχνολογική ανάπτυξη με τα ''επιτεύγματά'' της σίγουρα κατέστησε τη ζωή των ατόμων πιο σύνθετη και απαιτητική ''μεταδίδοντας'' έναν πρότυπο ζωής που δε συνάδει με ανθρωπιστικές αρχές. Αναλυτικότερα, με την ένταση των ρυθμών της ζωής και την πολλαπλότητα των επαγγελματικών απαιτήσεων, το άτομο αγχώνεται να πετύχει τους στόχους που δεν επέλεξε το ίδιο αλλά η εποχή του, απευαισθητοποιείται, απομακρύνεται ευκολότερα από τους συνανθρώπους του,
κλείνεται στο εγώ του.

- Η αναποτελεσματική λειτουργία των φορέων αγωγής εντείνει την ανθρωπιστική κρίση:

Σχολείο:
η έμφαση στην εμπορευματοποίηση της γνώσης είναι γεγονός. Τόσο το προβάδισμα που δίνεται στα θετικά μαθήματα όσο και η έμφαση στις τελικές εξετάσεις για την είσοδο του νέου σε κάποια ανώτατη σχολή, επαρκούν για να φανερώσουν τη μη ανθρωπιστική εκπαίδευση που παρέχει ο θεσμός αυτός. Αντί για την ολόπλευρη καλλιέργεια των μαθητών, που θα μπορούσε να επιτευχθεί με πολλούς τρόπους από τους διδάσκοντες και τη μορφοποίηση ατόμων καλλιεργημένων που θα πιστεύουν στις ουσιαστικές αξίες και όχι στα εφήμερα μηνύματα των καιρών, το σχολείο αναπαράγει την ''αντιανθρωπιστική'' αγωγή.

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης:
Δεν μπορεί να παραβλεφθεί ο ρόλος της τηλεόρασης, του τύπου, του ραδιοφώνου στην απόκλιση του ατόμου από τα ηθικά πρότυπα ζωής και στην υιοθέτηση των ηθικοφανών με διάφορους τρόπους:
α) Είναι πλέον γνωστό ότι το έργο των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό διότι δεν προβάλλεται από τα ίδια.
β) Επίσης, η ''φίμωση'' των ΜΜΕ στο ζήτημα της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι αδιαμφισβήτητη.
γ) Βέβαια, δική τους τακτική είναι η προβολή των μη υγιών και μη ώριμων προσωπικοτήτων που καθόλου δεν εμπνέουν κάποιον στην υιοθέτηση υψηλών αξιών. Αυτές προωθούνται μέσα από τα τηλεπαιχνίδια, τα τηλεθεάματα τραγουδιού- χορού και ουσιαστικά αποτελούν αντικείμενα εκμετάλλευσης μόνο και μόνο για την εξασφάλιση υψηλών βαθμών τηλεθέασης. Από τα παραπάνω, καθίσταται σαφές ότι ο άνθρωπος χάνει την αξία του, ότι υπερισχύουν η εμπορευματοποίηση, ο ωφελιμισμός, η χρησιμοθηρία ως στάσεις ζωής

Οι πνευματικοί ταγοί:
Άξια λόγου είναι και η συμβολή των πνευματικών ταγών στην ανάδειξη των ανθρωπιστικών ιδανικών. Οι ίδιοι με την ευρύτητα του πνεύματός τους μπορούν δραστηριοποιηθούν σε παγκόσμια κλίμακα προκειμένου να επικρατήσει η δικαιοσύνη και να καταδικαστούν οι πράξεις των δυνατών μέσω των οποίων εξαθλιώνονται και εξευτελίζονται τα υπανάπτυκτα κράτη. Παράλληλα, οι επιστήμονες έχουν αμετάθετο χρέος να ερευνούν και να εργάζονται προς όφελος της ανθρωπότητας. Πρέπει να δρουν με πυξίδα τη βελτίωση των όρων ζωής απαλλαγμένοι από την εξυπηρέτηση των εκάστοτε πολιτικών και οικονομικών σκοπιμοτήτων



Βιβλιογραφία:

Καμαργιάδης Ν- Σερπάνου Α., Κοινός νους, εκδ. Ελληνοεκδοτική Καψάλης Γ, Βασικά δεδομένα Ιδεών Τεκμηρίωσης και Γλώσσας Κωστάλα Τ, Έλλογη σκέψη, εκδ. Κορφή Παπαντωνάκης Γ, Λεξιλογικές Ασκήσεις, εκδ. Πατάκης
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ


" Να απαιτήσουμε πρώτα άθληση και μετά πρωταθλητισμό. Πρώτα υγεία και ψυχαγωγία και ύστερα ρεκόρ. Κυρίως, όμως, να πείσουμε τα κέντρα των αθλητικών αποφάσεων ότι μπορεί να είμαστε αθλητές των σούπερ- εκδηλώσεων που διοργανώνονται. Αλλά δε θα γίνουμε ποτέ άκριτοι καταναλωτές τους...

Εφήμ. 24 ώρες, 28/ 9/ 1988