17.3.20

Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
(Κριτήρια αξιολόγησης)


Αποτέλεσμα εικόνας για free time clipart

Ο ελεύθερος χρόνος στην εποχή μας

Αν κοιτάξουμε προς το παρελθόν, δε θα βρούμε καμιά άλλη γενιά, η οποία να διέθετε τόσο πολύ χρόνο, να κατείχε τόσα υλικά μέσα και να είχε τόση μόρφωση όσο η σημερινή. Έχουμε ήδη εγκαταλείψει τη λεγόμενη κοινωνία της εργασίας, στην οποία ζούσαμε για να δουλεύουμε, και βιώνουμε μια πολυσύνθετη κοινωνική πραγματικότητα, στην οποία δουλεύουμε για να ζούμε. Ο τρόπος με τον οποίο οργανώνουμε και διευθετούμε τον ελεύθερο χρόνο στην εποχή μας αποκτά πρωταρχική σημασία και εμφανίζεται εξίσου σημαντικός με τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται και κατανέμεται ο χρόνος εργασίας στον επαγγελματικό τομέα. Η ραγδαία αύξηση του ελεύθερου χρόνου σε σχέση με το παρελθόν θέτει το πρόβλημα της κατάλληλης διαχείρισής του.

Το πρόβλημα της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου σήμερα δεν αφορά μόνο στους ενήλικους, αλλά και στους έφηβους. Η νέα γενιά, συχνά, διακατέχεται από αισθήματα απομόνωσης και ανίας και γενικότερα από αρνητικά συναισθήματα, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις μετατρέπονται σε επιθετικότητα, χρήση βίας ή αδιαφορία. Οι μαθητές, ήδη από την παιδική ηλικία, περνούν πολλές ώρες της ημέρας μπροστά σε μια οθόνη και βιώνουν μέσω των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης τη ζωή από «δεύτερο χέρι», ενώ ταυτόχρονα μέσα από τον καταιγισμό της διαφήμισης οδηγούνται στην εμπορευματοποίηση του ελεύθερου χρόνου και σταδιακά εθίζονται στην επιδίωξη της ευτυχίας, κυρίως μέσα από την κατανάλωση υλικών αγαθών. Οι σύγχρονες αναπτυγμένες κοινωνίες φαίνεται να οδηγούν τα παιδιά της «ευημερίας» σε ένα μέλλον με πολύ ελεύθερο χρόνο, λιγότερο χρόνο εργασίας και ακόμη λιγότερη διάθεση κοινωνικής προσφοράς και συλλογικής δράσης.

Όμως, οι στάσεις και οι συμπεριφορές που αναπτύσσονται σε σχέση με τον ελεύθερο χρόνο κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας είναι καθοριστικής σημασίας, δεδομένου ότι παγιώνονται και αναπαράγονται σε όλη την υπόλοιπη ζωή του ανθρώπου. Από κοινωνιολογικές έρευνες προκύπτει ότι το 90% των δραστηριοτήτων του ελεύθερου χρόνου διαμορφώνεται και σταθεροποιείται μέχρι την ηλικία των 19 χρόνων. Φυσικά, το προσωπικό στυλ ελεύθερου χρόνου επηρεάζεται και διαμορφώνεται από την οικογένεια, τους φίλους και τους γνωστούς, από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, από το ίδιο το άτομο και τις κοινωνικοοικονομικές, μορφωτικές «προδιαγραφές» του, αλλά ως έναν βαθμό και από το σχολείο, που αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα της δευτερογενούς κοινωνικοποίησης του παιδιού.

Ο ελεύθερος χρόνος στο σημερινό σχολείο αντισταθμίζει την ένταση και τα προβλήματα που προκύπτουν από τη διδασκαλία, εξισορροπεί καταπιεσμένες ανάγκες και κινητικούς περιορισμούς και ξεκουράζει τους μαθητές από τον φόρτο της διδασκαλίας. Με αυτήν την έννοια, ο ελεύθερος χρόνος στο σχολείο θεωρείται πολύτιμος και απαραίτητος για την ισόρροπη ανάπτυξη του μαθητή, αν και θεωρείται συχνά ανεπαρκής. Σε κάθε περίπτωση πάντως δε συνδέεται με τη σχολική εργασία, με αποτέλεσμα ο ελεύθερος χρόνος και η διδασκαλία να αποτελούν δύο αντίθετες περιστάσεις της σχολικής ζωής, που λειτουργούν ως ξεχωριστές νησίδες, αποκομμένες μεταξύ τους. Πολλές φορές, όμως, το σχολείο αδυνατεί να σχεδιάσει και να αξιοποιήσει επαρκώς περιστάσεις ελεύθερου χρόνου και να τις συνδέσει με τη μάθηση και την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή. Επιπρόσθετα, επιβαρύνει και τον εξωσχολικό ελεύθερο χρόνο του μαθητή, αφού από το σχολείο του ανατίθενται υποχρεώσεις και σχολικές εργασίες, συχνά υπερβολικά απαιτητικές σε κόπο και χρόνο, πολλές από τις οποίες θα ήταν προτιμότερο και πιο ευχάριστο για τους μαθητές να καλύπτονται στη διάρκεια του σχολικού προγράμματος, ώστε να έχουν στη διάθεσή τους περισσότερο ελεύθερο χρόνο.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1. Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου στον σχεδιασμό και την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των μαθητών;
Μονάδες 10
2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη και την τελευταία παράγραφο του κειμένου.
Μονάδες 5
3. Να γράψετε τα δομικά μέρη της δεύτερης παραγράφου.
Μονάδες 6
4 . Να σχηματίσετε προτάσεις με τις ακόλουθες λέξεις του κειμένου: διακατέχεται ,ευημερίας ,εξισορροπεί ,επαρκώς.
Μονάδες 4
5 . Να επισημάνετε πέντε διαρθρωτικές λέξεις του κειμένου.
Μονάδες 5
6 . Να δώσετε έναν δικό σας τίτλο στο κείμενο.
Μονάδες 5
7. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 60-80 λέξεων τη θεματική πρόταση: η οικογένεια επηρεάζει το προσωπικό στυλ του ελεύθερου χρόνου.
Μονάδες 15
8. Σε μια επιστολή που θα απευθύνετε στους γονείς σας τονίζετε τα οφέλη του ελεύθερου χρόνου σήμερα και τρόπους με τους οποίους το σχολείο και η πολιτεία μπορεί να βοηθήσει στη σωστή αξιοποίησή του.(350-400 λέξεις)
Μονάδες 50

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. Η απάντηση βρίσκεται στην τέταρτη παράγραφο του κειμένου .

2. «Ελεύθερος χρόνος και πρόβλημα διαχείρισής του» 1η παράγραφος «Αδυναμία σχολείου για σχεδιασμό και αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου» 4η παράγραφος

3. Θ.Π «Το πρόβλημα ……….. έφηβους
Σχόλια « Η νέα γενιά ………υλικών αγαθών»
Κατακλείδα « Οι σύγχρονες ……. συλλογικής δράσης»

4. Οι μαθητές συχνά διακατέχονται από άγχος πριν τις εξετάσεις.
Τα κυβερνητικά μέτρα αποβλέπουν στην ευημερία και πρόοδο του τόπου.
Φροντίζει να εξισορροπεί την σωματική αναπηρία με το νοητικό του ταλέντο.
Δεν είναι επαρκώς καταρτισμένος για τη διδασκαλία του μαθήματος .

5. Αν, όμως, φυσικά ,επιπρόσθετα ,αλλά και .

6 . «Νέοι και ελεύθερος χρόνος»
«Ελεύθερος χρόνος και αξιοποίησή του από τους νέους»

7. Η οικογένεια αποτελεί τον πιο σημαντικό φορέα αγωγής και κοινωνικοποίησης του νέου. Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια και ανάπτυξη της προσωπικότητας του, θέτοντας τις βάσεις για την ολόπλευρη επένδυση της . Τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμα την κριτική τους ικανότητα , δεν έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να αξιοποιήσουν τον χρόνο τους σύμφωνα με τη δική τους βούληση . Οι γονείς αποτελώντας πρότυπο για τα παιδιά τους , με τις συμβουλές και τις νουθεσίες τους ,τα κατευθύνουν και τα καθοδηγούν .Συχνά ,μάλιστα , τα παιδιά μιμούνται και υιοθετούν τις επιλογές των γονιών τους .

8.Επιστολή : προσφώνηση και αποφώνηση

Α΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: οφέλη:
- Κοινωνικοποίηση ,σύναψη δεσμών ,επικονωνία ,ανταλλαγή απόψεων και καταπολέμηση μοναξιάς
- Ψυχική ανάταση ,σωματική χαλάρωση και εκτόνωση από άγχος και μονοτονία καθημερινότητας
- Ψυχαγωγία και διασκέδαση
- Πνευματική καλλιέργεια ,διεύρυνση γνωστικού πεδίου
- Ενεργή συμμετοχή στα κοινά ,πολιτικοποίηση

Β΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ
- Ενίσχυση καλλιτεχνικών μαθημάτων
- Δημιουργία πολιτιστικών εκδηλώσεων
- Πνευματκή καλλιέργεια μαθητών
- Εντοπισμός κλίσεων και ταλέντων των μαθητών
- Δημιουργία αθλητικών χώρων και πολιτιστικών χώρων με ελεύθερη είσοδο
- Αναβάθμιση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας σε περιοχές που μειονεκτούν
- Αισθητική αγωγή των νέων μέσω του περιεχομένου του εκπαιδευτικού θεσμού
- Ενίσχυση των πολιτιστικών συλλόγων


Αποτέλεσμα εικόνας για free time clipart



«Νέοι και ψυχαγωγία»
(Θέματα ΟΕΦΕ)

Ο τρόπος ψυχαγωγίας των ανθρώπων κάθε εποχής, και ιδιαίτερα των νέων, βρίσκεται σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που παρέχει κάθε φορά η κοινωνία, τις διεξόδους και τις λύσεις που προσφέρει στα αναφυόμενα προβλήματα και παράλληλα ανακλά το πολιτισμικό επίπεδο, δηλαδή το περιεχόμενο της σκέψης, των αναζητήσεων και των τέρψεων των εν λόγω ατόμων και σκιαγραφεί την ίδια την εικόνα τους. Αυτό σημαίνει πως ο τρόπος ψυχαγωγίας είναι ο καθρέπτης μιας κοινωνίας…

Σήμερα, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μιας καταναλωτικής κοινωνίας ακόμη και η διασκέδαση έγινε καταναλωτικό προϊόν που αγοράζεται και πουλιέται. Η λεγόμενη «βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου», χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του Marketing, επιβάλλει στους νέους ορισμένα στερεότυπα συμπεριφοράς, όσον αφορά τον τρόπο ψυχαγωγίας. Οι νέοι, για να μην απομονωθούν από τους συνομιλητές τους, αναγκάζονται τα αποδεχτούν ˙ δέχονται «να χάσουν το πρόσωπό τους, για να μοιάσουν με τους άλλους».

Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις τους λείπει ο αυτοσχεδιασμός, ο αυθορμητισμός, η γνησιότητα. Ακόμη και κάποιες υστερικές εκδηλώσεις είναι μέσα στο πρόγραμμα ˙ ένα είδος «ψυχαγωγικού χάπενινγκ». Εφόσον οι νέοι είναι το τραγούδι τους. Σήμερα το τραγούδι ελέγχεται από κάποιες πολυεθνικές εταιρείες, που καθορίζουν έναν ενιαίο τρόπο ψυχαγώγησης για όλη τη νεολαία της γης. Βέβαια, το τραγούδι πρέπει να ενώνει αλλά όχι να ισοπεδώνει ή να ομοιοποιεί και να περνά στο χώρο της νεολαίας κάποια ύποπτα μηνύματα και κάποιους ύποπτους τρόπους ζωής. Η ετεροκατευθυνόμενη, όμως, διασκέδαση δεν ικανοποιεί τις βαθύτερες ανάγκες των νέων, αφού πρωταρχικά μέσω αυτής αποσκοπείται η εξασφάλιση του κέρδους. Γι’ αυτό άλλωστε αντιμετωπίζει τους νέους σαν οικονομικά μεγέθη κι όχι ως αυτόνομες προσωπικότητες, με αναπτυγμένη κρίση, βούληση κι ευαισθησία. Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο νέος, συχνά, κυριεύεται από μια παθητικότητα. Οι διάφορες μορφές ψυχαγωγίας, όπως ο χορός και το τραγούδι, δεν λειτουργούν ως ερεθίσματα, που θα τον προτρέψουν να εκφραστεί μ’ ένα δικό του δυναμισμό και δημιουργικό τρόπο ψυχαγωγίας. Αντίθετα, τον ωθούν σε μια παθητική στάση ζωής, σε πανομοιότυπες μορφές διασκέδασης που τον διδάσκουν απάθεια και αδιαφορία. Συχνά το τραγούδι γίνεται ένας άμεσος ή έμμεσος τρόπος προβολής των ναρκωτικών, κάποιων αντικοινωνικών συμπεριφορών και ψυχοφθόρων ιδεολογιών. Σήμερα το μοντέρνο τραγούδι διαμορφώνει όχι μόνο τη γλώσσα αλλά και τη σκέψη των νέων. Αυτό εξηγεί το γιατί το λεξιλόγιο της ελληνικής νεολαίας βρίθει από ξενικά στοιχεία ή από λέξεις δήθεν λαϊκές, που προωθούνται από κάποια τραγούδια μιας νέας αργκό, που εκφράζει τον πρόσφατο μουσικό μας λαϊκισμό, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά εμβόλιο ανοησίας στη σκέψη και στη γλώσσα των νέων παιδιών.

Απ’ όλα αυτά διαπιστώνουμε ότι ο σύγχρονος τρόπος ψυχαγωγίας δεν εξαρτάται, σε μεγάλο ποσοστό, από τη θέληση των ίδιων των νέων. Απλά τους μεταβάλλει σε άκριτους δέκτες απολαύσεων. Μέσω της ελεγχόμενης ψυχαγωγίας περνούν και οι νέοι τρόποι εξάρτησης. Κι επειδή οι νέοι όλου του κόσμου αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, ρέπουν προς έναν ενιαίο τρόπο διασκέδασης. Όμως, από αυτό επωφελούνται οι πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρείες, για να διαμορφώσουν ένα παγκόσμιο πρότυπο ψυχαγωγίας, σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα. Σήμερα το τραγούδι εκφράζει κατά κάποιον τρόπο την ιδεολογία των νέων. Μέσα από αυτή την «ιδεολογία» επιχειρείται η απο-εθνικοποίηση των λαών και η αποκοπή της νεολαίας από την εθνική της κουλτούρα. >ενυποβοηθούνται σήμερα οι προσπάθειες, που θα έδιναν τις δυνατότητες στους νέους να βρουν και μέσα ψυχαγωγίας στη δική τους κουλτούρα.
Σ. Καργάκος

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας μια περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις)
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε 60-80 λέξεις το νόημα της παρακάτω άποψης του συγγραφέα:
«Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση».
Μονάδες 10
Β2. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
αυτόνομες, θέληση, κυριεύεται, παθητικότητα, ερεθίσματα
Μονάδες 5
Β3. Να επισημάνετε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου («Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις τους … αγωγή προς κατανάλωση»).
Μονάδες 5
Β4. Να γράψετε τους πλαγιότιτλους της τρίτης και της πέμπτης παραγράφου του κειμένου.
Μονάδες 5
Γ. Ποιοι παράγοντες μπορούν να βοηθήσουν τους νέους να στραφούν στη γνήσια ψυχαγωγία; Υποθέστε πως το κείμενό σας θα αποτελέσει την εισήγησή σας σε συζήτηση που θα διεξαχθεί σε συνάντηση των μαθητών των σχολείων της περιοχής σας με τους τοπικούς φορείς της πολιτείας. (400-500 λέξεις)
Μονάδες 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α) ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο συγγραφέας σε μια ανάλυσή του για το χαρακτήρα της ψυχαγωγίας των σύγχρονων νέων επισημαίνει πως, αφού αυτή αντικατοπτρίζει το πολιτισμικό επίπεδο μιας κοινωνίας, σήμερα δεν μπορεί παρά να έχει καταναλωτικό χαρακτήρα. Στις μέρες μας η νεολαία τηρεί αλλοτριωμένη στάση κατανάλωσης και κατά το χρόνο ανάπαυσης, η αξιοποίηση του οποίου καθορίζεται από μια βιομηχανία διασκέδασης. Αυτή επιβάλλει στους νέους στερεότυπη συμπεριφορά, αποσκοπεί στη δημιουργία ομοιόμορφου κοινού και στην εξασφάλιση του κέρδους. Έτσι, η ψυχαγωγία από μέσο δημιουργικής έκφρασης των νέων μετατρέπεται σε μέσο προβολής αντικοινωνικών συμπεριφορών και ύπνωσής τους. Χρησιμοποιείται για την αποδυνάμωση της κριτικής τους σκέψης, καθώς και για τη γλωσσική και πολιτιστική τους αλλοτρίωση.
(106 λέξεις)
Β1.
Να επισημανθεί ότι η ψυχαγωγία από τέρψη, εξευγενισμός και αναζωογόνηση της ψυχής, που προκαλεί το αίσθημα της πληρότητας και συμβάλλει στη βαθμιαία προαγωγή του ατόμου, έχει καταντήσει εμπορεύσιμο είδος. Η κατανάλωση του χρόνου ανάπαυσης καθορίζεται από τη βιομηχανία, όπως και τα εμπορεύματα που αγοράζει ο σύγχρονος αλλοτριωμένος καταναλωτής. Το γούστο του είναι προκαθορισμένο και η αξία της ψυχαγωγίας μετριέται με τους όρους της αγοράς.

Β2.
αυτόνομες → ανεξάρτητες
θέληση → βούληση
κυριεύεται → διακατέχεται
παθητικότητα → αδράνεια
ερεθίσματα → εναύσματα

Β3.
Θεματική περίοδος: «Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις … η γνησιότητα».
Λεπτομέρειες: «Ακόμη και κάποιες υστερικές εκδηλώσεις … βούληση κι ευαισθησία».
Κατακλείδα: «Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση».

Β4.
3 παράγραφος: Η εμπορευματοποιημένη ψυχαγωγία μαζοποιεί και αλλοτριώνει τους νέους.
5 παράγραφος: Ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος τρόπος ψυχαγωγίας οδηγεί στην αποεθνικοποίηση των νέων.

Γ.
Πρόκειται για εισήγηση, επομένως πρέπει να τηρηθούν οι δεσμεύσεις του αντίστοιχου επικοινωνιακού πλαισίου (προσφώνηση – πρόλογος με αναφορά στην εκδήλωση – ευχαριστήριο κλείσιμο προς το ακροατήριο)

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν τους νέους να στραφούν στη γνήσια ψυχαγωγία:

Οικογένεια
— μεταλαμπάδευση κατάλληλων αρχών και ανάπτυξη κατάλληλων ενδιαφερόντων, ώστε οι νέοι να αξιοποιούν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους
— επαφή των νέων με αληθινές μορφές τέχνης (λογοτεχνία, θέατρο, επισκέψεις αρχαιολογικών χώρων…) και όχι με εμπορευματοποιημένες και τυποποιημένες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης

Σχολείο
— αισθητική αγωγή μέσω του ανθρωπιστικού προσανατολισμού του εκπαιδευτικού συστήματος, που στοχεύει στην πνευματική καλλιέργεια του μαθητή
— απαλλαγή των εκπαιδευτικών από τη νοοτροπία της υπερφόρτισης των μαθητών με υποχρεώσεις και πολύωρη μελέτη στο σπίτι, ώστε να διαθέτουν χρόνο και για άλλα ενδιαφέροντα
— ίδρυση δανειστικών βιβλιοθηκών
— ενθάρρυνση σύστασης καλλιτεχνικών ομάδων από τους μαθητές (θεατρικές, μουσικοχορευτικές…) και οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων
— επισκέψεις των σχολικών χώρων από πνευματικούς ανθρώπους, που θα μυήσουν τους νέους στον κόσμο της Τέχνης και των Γραμμάτων

Πολιτεία
— κατασκευή και επέκταση αθλητικών κέντρων, βιβλιοθηκών, εστιών νεότητας, εγκαταστάσεων για πολιτιστικές εκδηλώσεις, 
— ενίσχυση των μορφωτικών και πολιτιστικών συλλόγων που προωθούν την ενασχόληση με γνήσιες μορφές τέχνης, την επαφή με στοιχεία του παραδοσιακού πολιτισμού και τη δημιουργική συνάντηση και επικοινωνία των νέων
— αναβάθμιση / τόνωση της καλλιτεχνικής και πνευματικής δραστηριότητας σε περιοχές που μειονεκτούν (υποβαθμισμένες συνοικίες μεγάλων αστικών κέντρων, ημιαστικά και κυρίως αγροτικά κέντρα)
— αυστηρός έλεγχος εστιών που εκκολάπτουν αντικοινωνικά – παθολογικά φαινόμενα (βία στα γήπεδα, προβαλλόμενα θεάματα, ύποπτα κέντρα ψυχαγωγίας)

Μ.Μ.Ε.
— ποιοτικά προγράμματα, εκπομπές πνευματικού καλλιτεχνικού χαρακτήρα
— προβολή θετικών προτύπων
— ενεργοποίηση του ραδιοτηλεοπτικού συμβουλίου για τον έλεγχο του περιεχομένου και της αισθητικής των προβαλλόμενων προγραμμάτων

Αποτέλεσμα εικόνας για free time clipart


ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

«Χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας και τις διεκδικήσεις των εργαζομένων όχι μόνο αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια ο ελεύθερος χρόνος, αλλά τείνει να θεωρηθεί και πολιτιστικό δικαίωμα. Παρόλαυτά πολλοί είναι εκείνοι που παραπονιούνται πως αντιμετωπίζουν πρόβλημα ελεύθερου χρόνου.
1. Πως εξηγείτε την παραπάνω αντίφαση;
2. Πως αντιλαμβάνεστε την δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου;
3. Ποιες είναι οι αναγκαίες συνθήκες για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου;

Πρόλογος:
Την μια μονότονη ημέρα άλλη μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Αυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μην μοιάζει. Οι Καβαφικοί αυτοί στίχοι προβάλλουν προφητικά και θίγουν ένα σημαντικό κίνδυνο της εποχής μας, τον αγώνα του σύγχρονου βιοπαλαιστή όχι να εξασφαλίσει ανάπαυση από την κόπωση της εργασίας, αλλά να αποτρέψει την π λήξη και τ η μονοτονία από τον ελεύθερο χρόνο του. Ο άνθρωπος με αγώνες και μεγάλες θυσίες κατόρθωσε να θεσμοθετηθεί υπέρ του η έννοια του ελεύθερου χρόνου σε σχέση με τις ώρες εργασίας και παρ’ όλους τους αγώνες του σήμερα διαπιστώνουμε πως αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα σε σχέση μ’ αυτόν. Με τον όρο ελεύθερο χρόνο εννοούμε το χρόνο στη διάρκεια του οποίου ο άνθρωπος αναπληρώνει τις σωματικές, πνευματικές και ψυχικές δυνάμεις, που απώλεσε τις ώρες της εργασίας, και ολοκληρώνει την προσωπικότητά του.

Ιστορική αναδρομή:
Η σημασία του ελεύθερου χρόνου είχε εκτιμηθεί ή δη από την αρχαιότητα, καθώς ο Αριστοτέλης πίστευε πως ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι το τέλος της εργασίας, αλλά ότι η εργασία είναι τ ο τ έλος του ελεύθερου χρόνου. Ωστόσο ήταν αντίθετος σ’ έναν ελεύθερο χρόνο που θα παρέμενε αναξιοποίητος, αφού θεωρούσε πως η ευτυχία δεν μπορεί να βρίσκεται στην ευχάριστη διασκέδαση, εάν το μέτρο της είναι ένας άνθρωπος όχι ουσιαστικά παιδευμένος.

Στους νεότερους χρόνους ο Τόμας Μορ, το 1515 στην «Ουτοπία», φαντάζεται 6ωρη εργασία και το διαθέσιμο χρόνο ν’ αφιερώνεται στην αύξηση των γνώσεων, γεγονός που θα επιτρέπει στον άνθρωπο καλύτερη συμμετοχή στην ιδανική πολιτεία. Στην « Πόλη του Ήλιου» τ ου Καμπανέλλα, η εργάσιμη μέρα έχει μειωθεί σ τις τέσσερις ώρες και ο καθένας αξιοποιεί το χρόνο του σύμφωνα με τις ιδιαίτερες κλίσεις και ανάγκες του.

Ο Καρλ Μαρξ στα «Οικονομικά και Φιλοσοφικά χειρόγραφα», περιγράφει την κατάσταση των εργαζομένων τον περασμένο αιώνα στην Ευρώπη ως εξής: «όσο λιγότερο τρως, πίνεις, αγοράζεις βιβλία, πηγαίνεις θέατρο, στο χορό, στην μπυραρία, σκέφτεσαι, αγαπάς, αναπτύσσεις θεωρίες, τραγουδάς, μιλάς, όσο λιγότερο συμμετέχεις στη ζωή, όσο λιγότερο την εκφράζεις, όσο πιο αποξενωμένη είναι η ζωή σου, τόσο πιο πολύ αποθησαυρίζεις την αλλοτριωμένη ουσία σου. Στον εργάτη επιτρέπεται να έχει μονάχα όσα του χρειάζονται για να ζήσει και να θέλει να ζήσει μονάχα που τα έχει».

Στη σύγχρονη εποχή η ραγδαία ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, η ιλιγγιώδης πρόοδος των επιστημών, η εισαγωγή των αυτόματων ηλεκτρονικών μηχανών στην παραγωγική διαδικασία από τη μια και από την άλλη, οι επίμονες διεκδικήσεις των εργαζομένων, ο περιορισμός των ημερήσιων και εβδομαδιαίων ωρών εργασίας, η καθιέρωση της εξαήμερης και αργότερα της πενθήμερης εβδομάδας εργασίας, η καθιέρωση και σταδιακή επέκταση της ετήσιας άδειας με αποδοχές, αποτέλεσαν την αντικειμενική και υποκειμενική βάση αντίστοιχα για τη δημιουργία και την προοδευτική αύξηση του ελεύθερου χρόνου.

1. Πως εξηγείτε την έλλειψη του ελεύθερου χρόνου ή την κακή αξιοποίησή του από τον σύγχρονο άνθρωπο;

Προτού προχωρήσουμε στην ανάλυση του θέματός μας παρατηρούμε ότι παρά την αύξηση του διαθέσιμου χρόνου τα τελευταία χρόνια και τον πολλαπλασιασμό των εναλλακτικών λύσεων για την αξιοποίησή του, εμφανίστηκε το φαινόμενο άλλοι να τον εκμεταλλεύονται χωρίς ίχνος δημιουργικότητας για το πνεύμα και την προσωπικότητά τους, ενώ άλλοι να έχουν οργανώσει με τέτοιο τρόπο τη ζωή τ ους ώστε να μην τους απομένει καθόλου ελεύθερος χρόνος.

Αρχικά, είναι ανάγκη να επισημάνουμε πως ο περιορισμός του ελεύθερου χρόνου οφείλεται τόσο στην αύξηση του εργάσιμου χρόνου, όσο και στην αντίστοιχη αύξηση του νεκρού χρόνου, του χρόνου μετάβασης από τον χώρο εργασίας στην κατοικία του εργαζομένου, καθώς και εξαιτίας του χρόνου που διαθέτει ο άνθρωπος για την επανάκτηση τ ων βιολογικών του δυνάμεων. Η μείωση αυτή μπορεί να αποδοθεί σε υπερωρίες, σε υπερεργασία και δεύτερη απασχόληση λόγο ανεπαρκών αποδοχών από την πρώτη εργασία, σε σύνθετα εργασιακά καθήκοντα, στο θεσμό της μερικής απασχόλησης και του ελαστικού ωραρίου, σε επαγγέλματα κοπιαστικά που απατούν πολλές ώρες ανάπαυσης για ανάκτηση δυνάμεων.

Επίσης οφείλουμε να κάνουμε ιδιαίτερο λόγο για τις εργαζόμενες γυναίκες. Η ανάληψη πολλαπλών και συχνά αλληλοσυγκρουόμενων ρόλων κάτω από τις παρούσες συνθήκες, συχνά εξανεμίζει τον ελεύθερο χρόνο τους. Για το γεγονός αυτό ευθύνεται το ότι οι γυναίκες επωμίζονται υψηλό βάρος εργασίας τόσο στο σπίτι, όσο και στον εργασιακό χώρο, αφού οι παραδοσιακές οικιακές εργασίες παραμένουν δική τους ευθύνη.

Επιπλέον η μορφή της σύγχρονης εργασίας έχει αποβάλλει το δημιουργικό της χαρακτήρα. Η εξειδίκευση και ο αυτοματισμός μετέτρεψαν τον άνθρωπο από υποκείμενο της παραγωγικής διαδικασίας σε απλό εξάρτημα δευτερεύουσας σημασίας. Η εργασία του πλέον είναι ένα σύνολο από μονότονες και ρυθμικές κινήσεις που καταπονούν τον άνθρωπο σωματικά και ψυχικά. Έτσι το άτομο αποκτά την ανάγκη να εκτονωθεί, με αποτέλεσμα να μην αξιοποιεί τον ελεύθερο χρόνο ευεργετικά και δημιουργικά για το πνεύμα του. Η εκτόνωση αυτή πραγματοποιείται μέσα από ψυχοφθόρες διαδικασίες.

Επιπρόσθετα η ανταγωνιστική βάση της εργασίας, που εκφράζεται μέσα από την αγωνιώδη προσπάθεια για επαγγελματική ανέλιξη και σταδιοδρομία, απαιτεί την κατανάλωση χρόνου για την εργασία και εκτός εργασιακού χώρου. Ο άνθρωπος αδυνατεί να εκτιμήσει την αξία του ελεύθερου χρόνου, τον οποίο θεωρεί σαν πηγή πλήξης και ανίας.

Η εμπορευματοποίηση της προσφερόμενης ψυχαγωγίας μετατρέπει τον ελεύθερο χρόνο σε καταναλωτικό αγαθό. Η δημιουργία της πολιτιστικής βιομηχανίας, που κύριο γνώρισμά της αποτελεί η μαζική κουλτούρα, επινοήθηκε για να πληρώσει τον ελεύθερο χρόνο του ανθρώπου. Ο εμπορικός ελεύθερος χρόνος έρχεται να καλύψει την οχληρότητα της καθημερινής ζωής, τα προβλήματα επιβίωσης, την αγωνία του ατόμου για το μέλλον, την αίσθηση της αποξένωσης. 

Επιπλέον καθίσταται αναγκαίο να επισημάνουμε πως ζούμε σε μιαν εποχή που χαρακτηρίζεται από το τέλος των ιδεολογιών και από μια πλήρη έκπτωση των ηθικών παραδοσιακών αξιών. Το άτομο έχει χάσει τα μέτρα και τα σταθμά που θα τον οδηγήσουν στην ορθή και ωφέλιμη αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου της ζωής του. Η σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία δημιούργησε τη δική της ιδεολογία, που παράγει τα πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς, τον καταναλωτισμό. Ο σύγχρονος άνθρωπος πλέον αναγκάζεται να εργάζεται για να ικανοποιήσει όχι μόνο τις πραγματικές υλικές ανάγκες της ζωής του, αλλά και τις τεχνητές ή φανταστικές που επιβάλλονται από τη διαφήμιση και τις κυρίαρχες αντιλήψεις σχετικά με την κοινωνική καταξίωση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι χωρίς να το συνειδητοποιούν ζουν για να εργάζονται και όχι το αντίστροφο.

2. Πως αντιλαμβάνεστε την δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου;

Εμβαθύνοντας στην ανάλυση του θέματός μας η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου συνεπάγεται την αναπλήρωση των αναγκαίων στοιχείων που χάνονται από τη σύγχρονη εργασία.

Επίσης το άτομο οφείλει να αποκαταστήσει τις διαπροσωπικές σχέσεις του, την επικοινωνία και την επαφή με τους συνανθρώπους του, να αναπτύξει την κοινωνικότητά του. Έτσι ο ελεύθερος χρόνος θα καταστεί μια δημιουργική ενασχόληση με τον συνάνθρωπο και ένα μέσο για την γεφύρωση των διαφορών και την επίτευξη της κοινωνικής ομαλότητας και ευρυθμίας.

Ο ελεύθερος χρόνος του ατόμου θα πρέπει να αξιοποιείται με την ενασχόληση του ατόμου με τα κοινά και τη συμβολή του στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων. Το άτομο οφείλει να ευαισθητοποιηθεί πάνω σε σημαντικά παθογενή φαινόμενα της εποχής όπως τα ναρκωτικά, η βία, το πρόβλημα της μετανάστευσης, και να προσφέρει αρωγή στα πληγέντα άτομα.

Επιπρόσθετα η ενασχόληση του ατόμου με τις τέχνες, τα γράμματα θα συμβάλει στην ηθικοπνευματική ανάπτυξή του, στην όξυνση της κριτικής του ικανότητας, στην ανάπτυξη της ευαισθησίας, της καλαισθησίας και της αντιληπτικής του ικανότητας. Έτσι το άτομο θα καταστεί υγιές και οργανικό μέλος της κοινωνίας, πολύτιμος σύμβουλος για τα διάφορα προβλήματα που την κατατρύχουν.

3. Ποιες είναι οι αναγκαίες συνθήκες για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου;

Προχωρώντας στην ανάλυση του θέματός μας παρατηρούμε πως η επανεκτίμηση και σωστή ιεράρχηση των πραγματικών αναγκών, η διάκριση των επίπλαστων από τις σημαντικές και ουσιώδεις ανάγκες θα συμβάλει στην μείωση των ορών εργασίας, θα βοηθήσει στην εξοικονόμηση ελεύθερου χρόνου και στην ορθή αξιολόγησή του. Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει τη λήψη ανθρωπιστικής καθολικής παιδείας που θα αποβλέπει στη δημιουργία ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με πνευματικό υπόβαθρο και σταθερές ηθικές αξίες.

Ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός θα βοηθήσει το άτομο να επιλέξει ορθά την επαγγελματική του κατεύθυνση. Έτσι το επάγγελμά του θα τον καλύπτει ψυχικά και ηθικά και θα ικανοποιεί την δημιουργική τάση του. Δεν θα καθίσταται λοιπόν χώρος δουλείας και καταναγκασμού για το άτομο, αλλά δημιουργικής έκφρασης και ανάπτυξης των οριζόντων της φαντασίας και της κρίσης του.

Τέλος καθίσταται αναγκαίο να επισημάνουμε την ανάγκη της πολιτιστικής αναβάθμισης της κοινωνίας μέσα στην οποία ζούμε, ώστε να αποτραπεί ο σύγχρονος άνθρωπος από τα θεάματα του συρμού, από τα προϊόντα υποκουλτούρας που απογυμνώνουν την ψυχή και το πνεύμα του και τον αποπροσανατολίζουν.

Επίλογος:
Συμπερασματικά καταλήγουμε στη διαπίστωση πως ο ελεύθερος χρόνος είναι απαραίτητος για τη ζωή, την γαλήνη, την πνευματική ηρεμία και ευτυχία του σύγχρονου ανθρώπου. Ωστόσο είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητες που θέτουμε ώστε να μπορέσουμε να τον αξιοποιήσουμε δημιουργικά και να συμβάλει στην πνευματική και ηθική μας ανέλιξη.

Αποτέλεσμα εικόνας για free time clipart

Επιστροφή στην εποχή της... βραδύτητας
Με κοινό σύνθημα τη λέξη «αργά», κινήματα σε όλο τον κόσμο 
διεκδικούν την ποιότητα στην καθημερινή ζωή
Του Γιάννη Ελαφρού, Καθημερινή, Σάββατο, 1 Ιανoυαρίου 2005

Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας και της έντασης. Ταχύτατα αυτοκίνητα, γρήγοροι υπολογιστές, πολυδύναμα κινητά τηλέφωνα και υπερηχητικά αεροπλάνα. Όλοι τρέχουμε σαν παλαβοί για να προλάβουμε. Κουρδισμένα στρατιωτάκια της παραγωγικότητας, αστείες –όσο και δραματικές– φιγούρες. Αλλά η μέρα αποδεικνύεται ολοένα και πιο μικρή, καθώς ο χρόνος αμείλικτα ξοδεύεται στο αυτοκίνητο, στην επιμήκυνση του ωραρίου ή στη δεύτερη δουλειά, στις ολοένα και περισσότερες υποχρεώσεις.

Το αστείο είναι ότι η γοητεία της ταχύτητας και των διαφόρων fast – εφαρμογών προέρχεται από την υπόσχεση ότι θα μας βγάλουν νικητές στην αδυσώπητη μάχη με τον χρόνο. Θα τα κάνουμε όλα πιο γρήγορα, ώστε να μας μένει χρόνος και για «άλλα πράγματα»• ίσως αυτά που θέλουμε περισσότερο. Κι όμως, ο εντατικός ρυθμός ζωής αφαιρεί σχεδόν κάθε περιεχόμενο πραγματικής ζωής. Σαν να περνάς με 200 χιλιόμετρα την ώρα, από τοπία που φεύγουν σαν καρτούν.

Πού χάθηκε η εμπειρία ενός αργόσυρτου γεύματος, πλούσιου σε γεύση και σε συζήτηση; Πώς ηττήθηκε η κριτική σκέψη και ο αναστοχασμός από τον όγκο των ταχύτατα διακινούμενων πληροφοριών; Γιατί «δεν υπάρχει χρόνος» για να διαβάσουμε ποίηση ή να ονειρευτούμε με τα μάτια ανοικτά; Πώς καταντήσαμε αιχμάλωτοι του ιλίγγου της ταχύτητας;

O αγώνας του θνητού ανθρώπου με τον χρόνο δεν είναι μόνο ο πιο αρχέγονος, αλλά και ο πιο διαρκής. Αλλά η σημερινή ασφυξία λόγω έλλειψης ελεύθερου χρόνου, δεν είναι απλά αποτέλεσμα λανθασμένων προσωπικών επιλογών. Είναι κοινωνικό πρόβλημα. Ένας ολόκληρος πολιτισμός είναι θεμελιωμένος πάνω στην εκμετάλλευση του χρόνου του καθένα μας. Βασίζεται στην ελαστική εργασία και στην υπερεργασία, στη γρήγορη αγορά μιας ολόκληρης γκάμας μισοάχρηστων συσκευών, που απαξιώνονται με την ίδια σχεδόν ταχύτητα, με αυτήν που υπόσχονται. Οι συνέπειες είναι ήδη εδώ. H πρωτοφανής πολύπλευρη φθορά του ανθρώπινου οργανισμού. Η υπερκατανάλωση και η αυξημένη παραγωγή αποβλήτων. Η υπερθέρμανση του πλανήτη. Η υποβάθμιση της ζωής.

H διατροφή, καθρέφτης κάθε πολιτισμού, αντικατοπτρίζει την εποχή της ταχύτητας. Φαστφουντάδικα ταΐζουν μια πόλη που τρέχει «πανικόβλητη». Ομοιομορφία και τυποποίηση και το φαΐ στο πόδι. «Τρελά», τοξικά και μεταλλαγμένα τρόφιμα που παράγονται από τις επικίνδυνες «φάμπρικες» της εντατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, χωρίς το μεράκι και τον χρόνο του καλλιεργητή. Ήρθε η ώρα να κατεβάσουμε ταχύτητα. Όχι για να κολλήσουμε στο σήμερα, αλλά για να ζήσουμε διαφορετικά. «Το εγκώμιο στη βραδύτητα» εκτός από βιβλίο του Mίλαν Kούντερα γίνεται τάση. Οι εργαζόμενοι διεκδικούν λιγότερες ώρες εργασίας και όχι εντατικοποίηση. Οι οικολόγοι, να μπει φραγμός στην εντατική γεωργία. Κινήματα, όπως το Slow Food, θέτουν ξανά την πολιτιστική αξία της διατροφής και της αργής απόλαυσής της, ενώ άλλα, όπως το Slow Cities, αναδεικνύουν ένα άλλο μοντέλο πόλης φιλικό στον άνθρωπο. Το «αργά» γίνεται συνώνυμο της ποιότητας και της αλλαγής.


1. Να συντάξετε περίληψη του κειμένου σε 80-100 λέξεις.
2. Ποιος είναι ο ρόλος των ερωτημάτων της τρίτης παραγράφου;
3. Ποια είναι η λειτουργία της γλώσσας (κυριολεκτική, μεταφορική) στον τίτλο και στον υπότιτλο;
4. Το «αργά» γίνεται συνώνυμο της ποιότητας και της αλλαγής: Να αναλύσετε τη φράση σε μια παράγραφο.
5. Να γραφούν τα αντίθετα των επιτονισμένων λέξεων του κειμένου.
6. Γράφετε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί σε μαθητικό περιοδικό. Σ’ αυτό θα εξετάσετε τους παράγοντες που ευθύνονται για τους γρήγορους και αγχώδεις ρυθμούς ζωής των νέων. Επίσης σκεφτείτε με ποιους τρόπους θα μπορούσαν να αντιδράσουν οι νέοι και κυρίως οι μαθητές ώστε η ζωή τους να αποκτήσει ανθρώπινους ρυθμούς.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου