Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΡΟΤΥΠΑ
(σχεδιάγραμμα)

ΟΡΙΣΜΟΙ ΜΙΜΗΣΗΣ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

Η μίμηση είναι εγγενές χαρακτηριστικό των ανθρώπων και ιδιαίτερα των νέων, οι οποίοι δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη την προσωπικότητά τους. Συχνά η μίμηση γίνεται άγονος μιμητισμός, που αλλοτριώνει την προσωπικότητα των νέων και αποτελεί ανασχετικό παράγοντα για την πρόοδο της κοινωνίας.

Μιμητισμός είναι η μηχανική και άκριτη αντιγραφή στοιχείων ενός προσώπου ή μιας ανθρώπινης συμπεριφοράς, που αλλοτριώνει και ετεροκατευθύνει το άτομο.

ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΜΙΜΗΣΗΣ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

Η μίμηση και ο μιμητισμός εμφανίζονται στα εξής πεδία:

• Κοινωνικό πεδίο: Συμπεριφορά, συνήθειες, τρόπος ένδυσης, τρόποι διασκέδασης, γλώσσα, καταναλωτικές αγορές

• Εθνικό πεδίο: Προγονοληξία, προοδοπληξία, ξενομανία

• ΗθικόΠνευματικό πεδίο: Αξίες, αρχές, ιδέες, τρόπος σκέψης

Η γνήσια μίμηση υποδηλώνει ότι κάποιο άτομο συνειδητά επιλέγει τα θετικά στοιχεία μιας συμπεριφοράς και, αναλύοντάς τα, τα μεταλλάσσει σε προσωπικά στοιχεία, αναπόσπαστα κομμάτια της προσωπικότητάς του. Έτσι, η μίμηση σημαίνει αυτοέκφραση, ενώ ο μιμητισμός σημαίνει στείρα απομίμηση και αλλοτρίωση.

ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

Α. Εσωγενή:

• Οι νέοι αναζητούν πρότυπα γιατί θέλουν να ικανοποιήσουν την έμφυτη ορμή τους για αναγνώριση των ικανοτήτων τους

• Οι νέοι είναι εύπλαστοι, εύπιστοι, άπειροι, επιρρεπείς, εντυ πωσιάζονται εύκολα και έχουν την ανάγκη της καταξίωσης

• Η επικράτηση της «ήσσονος προσπάθειας» οδηγεί πολλούς εφήβους στο μιμητισμό και όχι στην αυτοέκφραση

• Οι νέοι άνθρωποι είναι συνήθως ανώριμοι και ανασφαλείς και πιστεύουν ότι θα βελτιώσουν τον εαυτό τους προσλαμβάνοντας ανεπεξέργαστα, αλλότρια στοιχεία

• Όσοι μιμούνται άκριτα πιστεύουν πως θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση μέσω της ταύτισής τους με κοινώς αποδεκτά πρότυπα

Β. Εξωγενή:

• Η βιομηχανοποίηση της εκπαίδευσης, στείρα αποστήθιση και τον «παπαγαλισμό», η εξειδίκευση της γνώσης, καταλύουν τη σφαιρικότητα και την αυτενέργεια

• Η εμπορευματοποίηση των Μ.Μ.Ε., η πλήρης παθητικοποίηση και αδράνεια του νου, η πλύση εγκεφάλου από τη διαφήμιση, κατασκευάζουν είδωλα, και μαζί με τα προβαλλόμενα προϊόντα επιβάλλουν και μοντέλα συμπεριφοράς

• Ο βιομηχανοποιημένος τρόπος ζωής, οι ευκολίες ανέσεις που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη, οι πολλαπλές απαιτήσεις της ζωής, δεν αφήνουν περιθώρια για αφομοίωση, κριτικό έλεγχο

• Ο καταναλωτισμός έκανε τους ανθρώπους να ταυτίζουν το «έχειν» με το «είναι» και να λειτουργούν με το δόγμα: «είσαι ό, τι δείχνεις» και να προσπαθούν να αποκτήσουν ταυτότητα μέσω του «φαίνεσθαι», της επίδειξης, της ακριβής και εκκεντρικής εμφάνισης κάποιων επώνυμων «σταρ» της εποχής

• Η τεχνητή «ανάγκη» προσαρμογής στη μόδα και το μοντέρνο, ο αλλοτριωτικός τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις, η ρευστότητα και η διαλυτικότητα της εποχής μας, απογυμνώνει το σύγχρονο άνθρωπο από υψηλές αξίες

• Οι ανταγωνιστικές διαπροσωπικές σχέσεις πείθουν το νέο πως η επιβίωση προϋποθέτει την αποδοχή των κυρίαρχων κανόνων συμπεριφοράς

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

• Απουσιάζουν ο προβληματισμός και η επεξεργασία των μηνυμάτων, τυποποιείται η γνώση, περιορίζονται οι πνευματικοί ορίζοντες και η κριτική ικανότητα του ανθρώπου

• Ο άνθρωπος συχνά χειραγωγείται, αποπροσανατολίζεται και χάνει την πνευματική του ελευθερία

• Ο μιμητισμός εμποδίζει την ενδοσκόπηση, το διάλογο με τον εαυτό μας, την αυτοκριτική

• Ο μιμητισμός προκαλεί άγχος, ανασφάλειες, φοβίες, που καταλύουν την εσωτερική γαλήνη και ισορροπία.

• Οι ανούσιες διασκεδάσεις οδηγούν στην ψυχοκτονία, συνθλίβουν την αγωγή της ψυχής και οδηγούν στην απώλεια της ψυχικής ελευθερίας

• Ο μιμητισμός οδηγεί στην κοινωνική στασιμότητα, γιατί κυριαρχούν φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας και καλλιεργείται ο ρατσισμός.

• Με το μιμητισμό οι νέοι συχνά αδιαφορούν για τους νόμους, κατάπατούν και υπονομεύουν τις κοινωνικές ελευθερίες

• Ο μιμητισμός οδηγεί είτε στην αδιαφορία για τα κοινά είτε στην τυφλή κομματικοποίηση και στην αναξιοκρατία που καταλύει την ισοτιμία και την ισονομία

• Η δουλική αντιγραφή καταργεί την πολιτιστική δημιουργία, γιατί οι καλλιτέχνες υποτάσσονται στη μαζική κατανάλωση και παραγωγή έργων, συντελεί στη στράτευση της επιστήμης σε κρατικά ή ιδιωτικά συμφέροντα και στην εμπορευματοποίηση του αθλητισμού

• Η γλωσσική ξενομανία τυποποιεί την ομιλούμενη γλώσσα και οδηγεί σταδιακά στη συρρίκνωση των όρων που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή επικοινωνία

• Ο μιμητισμός είτε με τη μορφή της προοδοπληξίας είτε με τη μορφή της προγονοπληξίας, καλλιεργεί εξάρσεις, αφού δημιουργούνται μαζικές υστερίες και αναβιώνουν εθνικισμοί, που εμποδίζουν την αρμονική συνύπαρξη των λαών, αλλά και χάνονται οι συνεκτικοί δεσμοί του έθνους, με αποτέλεσμα να επέρχεται η πολιτιστική αλλοτρίωση και να φαλκιδεύεται η εθνική φυσιογνωμία

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ

Πρόσωπο, πράγμα ή κατάσταση που μπορεί να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα για μίμηση. Η έννοια πρότυπο έχει τις εξής σημασίες:

1. Στην επιστήμη: Πρότυπο με μορφή μεθοδολογική.

2. Στην γλυπτική και αρχιτεκτονική : πρόπλασμα.

3. Στις εικαστικές τέχνες: πρόσωπο προς για αναπαράσταση.

4. Στην τεχνολογία : τεχνικό μέσο ή τεχνητό δημιούργημα

5. Στην κοινωνική ζωή : α) Πρότυπο μπορεί να αποτελέσει ο άνθρωπος, που είναι πρότυπο ήθους αρετής. β) Πρότυπο μπορεί να αποτελέσει ένας τρόπος ζωής, σκέψης ή συμπεριφοράς.

Το πρότυπο διαφέρει από το είδωλο. Το είδωλο καθιερώνεται από το συναίσθημα, έχει προσωρινή γοητεία και γρήγορα χάνει το κύρος του. Το πρότυπο, αντίθετα, διαθέτει σταθερή και διαχρονική αξία. Τα πρότυπα διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στη ζωή μας. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κάποιο πρότυπο, σύμφωνα με το οποίο ρυθμίζουν τις ενέργειές τους και τη συμπεριφορά τους. Με τον τρόπο αυτό τα πρότυπα γίνονται οδηγοί της κοινωνίας.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ-ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

Τα πρότυπα είναι κίνητρο δράσης και προόδου, που παρέχουν τη δυνατότητα στα άτομα να τα μιμούνται και να τα ακολουθούν, κάνοντας κάτι αξιόλογο στη ζωή τους.

Η ύπαρξη προτύπων (ειδώλων) βλάπτει όμως, όταν η μίμηση είναι δουλική και περιορίζεται ο προσωπικός τρόπος έκφρασης, η ελευθερία στις επιλογές, πρωτοβουλία και η αυτενέργεια από τα άτομα που ακολουθούν ή θαυμάζουν κάποιο πρότυπο.

ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

• Καλά (θετικά): Οδηγούν στη βελτίωση του ανθρώπου και της ζωής του

• Κακά (αρνητικά): Έχουν καταστρεπτικές συνέπειες για το άτομο και για τη ζωή του

ΤΟ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Το κυρίαρχο πρότυπο της σύγχρονης εποχής είναι αυτό του «οικονομικού/ υλιστικού/ καταναλωτικού ανθρώπου» (homo economicus/ homo consumens). Το πρότυπο αυτό προβάλλει την υλιστική αντίληψη της ζωής, τον υλικό ευδαιμονισμό, την απόκτηση υλικών αγαθών, την καταναλωτική μανία, την «άνετη» και πολυτελή ζωή με την υπερεπάρκεια προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, την επιβολή του lifestyle, την ανάγκη της – έστω και επιφαινόμενης – «επιτυχίας» (συχνά με κάθε τίμημα) και προκαλεί άγχος, αγωνία, πλήξη, και ανασφάλεια από τον αγώνα για την ικανοποίησή του.

ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Α. Αθλητικά πρότυπα – είδωλα: Αθλητές με υψηλές επιδόσεις εκ φράζουν τα όνειρα των νέων για κοινωνική ανάδειξη, τον εύκολο πλουτισμό και την επιτυχία

Β. Καλλιτεχνικά (πρότυπα) – είδωλα: Στο χώρο της τέχνης, του θεάτρου, της μουσικής, του κινηματογράφου, του χορού, υπάρχουν άτομα που ασκούν τεράστια επίδραση στους νέους

Γ. Οικογενειακά πρότυπα: Οι γονείς και οι συγγενείς, λόγω της σημαντικής συμβολής τους στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου συνηθέστατα αποτελούν και πρότυπα γι’ αυτόν

Δ. Σχολικά πρότυπα: Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές σε αρκετές περιπτώσεις χάρη στην προσωπικότητά τους ασκούν μεγάλη επιρροή αλλά και γοητεία στους μαθητές

Ε. Πολιτικά (πρότυπα) – είδωλα: Πολιτικοί ηγέτες συγκινούν τους νέους με την ευγλωττία τους και την πειθώ τους, τους συναρπάζουν και συχνά τους φανατίζουν (Τα πρότυπα, επίσης, μπορεί να είναι άϋλα, δηλαδή ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα)

ΣΤ. (Πρότυπα) είδωλα του υποκόσμου: Άτομα του ηρωοποιούνται και αποκτούν πλούτο, δελεάζουν και επηρεάζουν τους νέους που τους μιμούνται τυφλά.

ΠΟΤΕ ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Τα πρότυπα ωφελούν τους νέους όταν:

• έχουν πνευματική και ηθική συγκρότηση

• προβάλλουν ηθικές και κοινωνικές αρετές

• προέχουν την αναγνώριση και την εκτίμηση του κόσμου

• συντελούν στην άνοδο του κοινωνικού επιπέδου ενός λαού

• οδηγούν τους νέους στην αυτογνωσία και στην αυτοκριτική

• έχουν ευεργετική επίδραση στη ζωή

• προβάλλουν υψηλά ιδανικά και ανθρωπιστικά οράματα

• διαμορφώνουν το χαρακτήρα και καλλιεργούν την προσωπικότητα του νέου

• συμβάλλουν στη δημιουργία ελεύθερων και υπεύθυνων νέων

• καλλιεργούν την εθνική συνείδηση του νέου

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΚΑΛΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

Τα καλά (θετικά ή υγιή) πρότυπα :

• Προβάλλουν ηθικοκοινωνικές αρετές

• Εμφυσούν ιδανικά και οράματα στους νέους

• Γεννούν την εμπιστοσύνη, την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία

• Ασκούν ευεργετική επίδραση στη ζωή

• Συμβάλλουν στη σύμμετρη διαμόρφωση της προσωπικότητας

• Συντελούν στη ανύψωση της κοινωνίας και την ανάπτυξη του πολιτισμού

• Οδηγούν το άτομο στην καταξίωση

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΚΑΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

Τα κακά (αρνητικά ή νοσηρά) πρότυπα:

• Προκαλούν φανατισμό ή προσωπολατρία

• Αλλοτριώνουν τη βούληση του νέου ατόμου και το οδηγούν σε ανήθικες πράξεις

• Στερούν την ελευθερία, την πρωτοβουλία και την αυτενέργεια από τα άτομα που ακολουθούν κάποιο πρόσωπο

• Εμποδίζουν την πρόοδο, αφού παρακινούν σε μίμηση και όχι σε δημιουργική πρωτοβουλία

• Καλλιεργούν πάθη

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΚΑΛΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

• Σωστή οικογενειακή αγωγή

• Ανθρωπιστική παιδεία

• Πολιτισμένο κοινωνικό περιβάλλον

• Φωτισμένη πνευματική ηγεσία.

Τα πρότυπα των νέων 2.0

 23.01.2019 Κατερίνα Σώκου 

(Εφ. Καθημερινή)

Ηταν το θέμα της έκθεσης εκείνη τη χρονιά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι, αν είναι να έχει κανείς πρότυπα, ας είναι υψηλά: χωρίς να είμαι θρησκευόμενη –κάτι που φρόντισα να επισημάνω–, πρότεινα τον Ιησού Χριστό, που κήρυξε την αγάπη για τον πλησίον. Ούτε σε αριστερούς επαναστάτες αναφέρθηκα ούτε σε εθνικά σύμβολα. Ούτε καν στους σταρ της σοουμπίζ! Δεν κέρδισα φίλους σε κανένα στρατόπεδο: Πήρα ένα 14 και ένα 17 από τους δύο διορθωτές. Το οποίο ήταν τελικά το καλύτερο δώρο, γιατί βρέθηκα στο Ιστορικό Ιωαννίνων – μακάρι να μπορούσα να πω ότι το έκανα επίτηδες, αλλά μάλλον ήμουν εκτός κλίματος.

Ας κάνω μια δεύτερη προσπάθεια: Υποψήφια για 10 βραβεία Οσκαρ η ταινία «The Favorite» του σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου. Στoυς ημιτελικούς του αυστραλιανού Open o τενίστας Στέφανος Τσιτσιπάς. Δύο Ελληνες που, ξεκινώντας από την Ελλάδα, με ελληνικά βιώματα και περιορισμούς, και όχι από το Λος Αντζελες ή την Ελβετία, φτάνουν στην κορυφή του αντικειμένου τους. Ο κόσμος θαυμάζει το κατόρθωμά τους, χωρίς να ασχολείται ιδιαίτερα με την καταγωγή τους. Αλλά εμείς ξέρουμε: είναι δύο από εμάς, τους Ελληνες της κρίσης, που αντιμετωπίζουμε αντίστοιχους περιορισμούς και δυσκολίες, και γι’ αυτό μιλούν στην καρδιά. Είναι ώρα να μιλήσουν και στο μυαλό, να γίνουν πρότυπα για το νέο μοντέλο του δημιουργικού και επιτυχημένου επαγγελματία. Που είναι διεθνώς ανταγωνιστικός, ακριβώς επειδή δουλεύει σκληρά, αλλά και επειδή έχει ένα μεγάλο όραμα – και για να το υπηρετήσει, δεν διστάζει να ανοίξει τα φτερά του στο εξωτερικό και, βήμα βήμα, να φτάσει να αξιοποιεί τους καλύτερους ηθοποιούς του Χόλιγουντ ή να προπονείται στις καλύτερες σχολές τένις του κόσμου.

Σε μία εβδομάδα, που οι εικόνες από την Ελλάδα, μέσα και έξω από τη Βουλή, προκαλούν αποστροφή για την πολιτική και ανησυχία στην κοινωνία, το tweet του Τσιτσιπά μετά τη νίκη του επί του Ρότζερ Φέντερερ ήρθε ως μια απάντηση για το πώς μπορεί να γίνει αυτό: «Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ’ αγαθά φέρει». Οπως μία ευτυχισμένη χώρα, η παιδεία αποδίδει καρπούς.

Η λέξη παιδεία προέρχεται ετυμολογικά από το παιδεύω, υπονοεί λοιπόν προσπάθεια, βάσανο. Κάτι ξέρει από προσπάθεια ο 20χρονος Τσιτσιπάς, που λέει σε κάθε ευκαιρία πόσο σκληρά δουλεύει. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο –και δάσκαλο– Αριστοτέλη, η ρίζα της είναι πικρή, αλλά έχει γλυκό καρπό. Στην αρχαία Ελλάδα η εκπαίδευση σήμαινε την καλλιέργεια της προσωπικότητας του ατόμου, όχι μόνο τη γνώση. Προϊόν της και ο Μέγας Αλέξανδρος. Είναι λογικό ίσως οι Ελληνες να θεωρούν μεγαλύτερο Ελληνα τον πρώτο, που διέδωσε τον Ελληνισμό σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Αλλά είναι ο μεγάλος δάσκαλος που έχτισε τον χαρακτήρα του. Και βέβαια, προκειμένου να είναι μια χώρα ευημερούσα, χρειάζεται να επενδύει στην παιδεία. Να διδάξει Αριστοτέλη, και όχι μόνον τα κατορθώματα του Αλεξάνδρου. Να αναδείξει την αριστεία, όπως έκαναν οι αρχαίοι Ελληνες – και να μοιραστεί τα φώτα της με τον κόσμο.

Τι σημαίνει αυτό σήμερα; Ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση. Διεθνείς συνεργασίες. Ιδιωτικά πανεπιστήμια – για πόσο ακόμη θα είμαστε «κομμουνιστική» εξαίρεση; Σύνδεση με την αγορά εργασίας. Αλλά κυρίως υψηλή ποιότητα. Οπως το Ινστιτούτο Τεχνητής Νοημοσύνης που θέλει να φέρει στη χώρα ο καθηγητής του MIT Κωνσταντίνος Δασκαλάκης. Με υψηλά πρότυπα, όλοι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι. Ισως τότε να σταματήσουμε να ζούμε στο παρελθόν και να αντιμετωπίσουμε το μέλλον με εμπιστοσύνη, ως συνδιαμορφωτές του. Οσο για το «αγαπάτε αλλήλους», είναι πάντα επίκαιρο.

Η σημερινή νεολαία και τα πρότυπά της

 Άννα Παυλίδου

http://pacific.jour.auth.gr/emmeis/?p=18566

Στη σύγχρονη εποχή της συνεχούς όξυνσης της οικονομικής κρίσης, της κατήφειας, της διάχυτης απαισιοδοξίας, της αβεβαιότητας, του φόβου και της απογοήτευσης, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι έχουν καταφύγει στην πολύωρη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αντιγράφοντας πιστά και άκριτα στυλ και συμπεριφορές διασήμων ατόμων. Έτσι, λοιπόν, έχουμε φτάσει στο σημείο να ζούμε στην εποχή της ειδωλοποίησης προσώπων και της εξιδανίκευσης, ενώ συγχρόνως το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας έχει οδηγηθεί στη φτωχοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό.

Πρωτίστως, αρκεί να ρίξει κάποιος μια ματιά σε ένα από τα δημοφιλέστερα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, όπως είναι για παράδειγμα το Instagram. Η δύναμη της εικόνας είναι δεσπόζουσα, ενώ ο κάθε χρήστης που κοιτάζει την αρχική του σελίδα, νιώθει αποχαυνωμένος, αποπροσανατολισμένος κι ακόμη και ευήθης. Μέσα σε δευτερόλεπτα, αισθάνεται να τον κατακλύζουν αναρίθμητες περιττές πληροφορίες, βλέποντας νέα παιδιά να θεοποιούν άτομα της επικαιρότητας (π.χ. άτομα που λαμβάνουν συμμετοχή σε διάφορα ριάλιτι επιβίωσης ή ριάλιτι εύρεσης ερωτικού συντρόφου ή σε διάφορα τηλεοπτικά shows). Κι όχι μονάχα αυτό, αλλά τα νέα αυτά παιδιά παίρνουν και θέση και «προσβάλλουν προσωπικά» κάποιον που έχει διαφορετική άποψη για την επίδειξη υπερβολικού θαυμασμού προς τα είδωλά τους.

Είναι απογοητευτικό, λοιπόν, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν υγιή πρότυπα για τη νεολαία. Πιο συγκεκριμένα, υγιές πρότυπο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι ένα άτομο που επιδιώκει την προσωπική και πνευματική του εξέλιξη, χωρίς να στηρίζεται στη λογική της «ήσσονος προσπάθειας», χωρίς να έχει ως αυτοσκοπό της ζωής του το κέρδος, τη διασημότητα, την αναγνωρισιμότητα και τη θεοποίηση. Υγιές πρότυπο είναι αυτό που μορφώνεται, μελετά σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, αξιοποιεί τα ταλέντα του και την έμφυτη κλίση του σε κάποιον τομέα και προσπαθεί να μαθαίνει εφ’ όρου ζωής από τις εμπειρίες του, καθώς και να προοδεύει συνεχώς.

Υγιές πρότυπο είναι αυτό που δεν προβάλλει την προσωπική του ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της προκειμένου να ασχοληθούν οι υπόλοιποι μαζί του, διότι πολύ απλά δεν έχει ανάγκη κάτι τέτοιο. Υγιές πρότυπο δεν είναι αυτό που αντιγράφει άλλα αντίστοιχα δικά του πρότυπα (συνήθως από το εξωτερικό), επιδιώκοντας την κολακεία, την επιβεβαίωση και την επιβράβευση, αλλά είναι αυθεντικό, αυτοδημιούργητο και χαράσσει την δική του πορεία μέσα στη διάρκεια του χρόνου. Υγιές πρότυπο είναι αυτό που στηρίζει τη ζωή του στις σωστές ηθικές αξίες και αρχές, προσαρμοζόμενο ταυτόχρονα στις συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές και προσωπικές συνθήκες που δημιουργούνται στη ζωή του.

Είναι λυπηρό, λοιπόν, το γεγονός ότι η νεολαία δεν ασχολείται με την πνευματική της ανάπτυξη, τη διεύρυνση των πνευματικών της οριζόντων και την ενασχόληση με τις τέχνες και τον πολιτισμό. Τα νέα παιδιά δυστυχώς σήμερα θυσιάζουν εντελώς τον ελεύθερο χρόνο τους, διασκεδάζοντας παρά ψυχαγωγώντας τους εαυτούς τους. Γίνονται μια ομοιόμορφη, αχανής και ακαθόριστη μάζα που προχωρά χωρίς οδηγό και συγκεκριμένη κατεύθυνση προς έναν ανώτερο σκοπό ζωής. Ως εκ τούτου, δε διαφοροποιούνται με υγιή τρόπο το ένα από τον άλλο, δε διακρίνονται για την αυθεντικότητά τους και τα χαρίσματά τους, αλλά συνιστούν απλά αντίγραφα των προτύπων τους, χωρίς να έχουν αξίες, προσδοκίες από τον εαυτό τους, όνειρα, επιδιώξεις και πίστη στην υλοποίησή τους.

Και το χειρότερο από όλα είναι ότι τα νέα παιδιά ολοένα και περισσότερο, με την πάροδο του χρόνου, απομακρύνονται από την απόκτηση μόρφωσης (πχ. από την απόκτηση γνώσεων για ένα θέμα των θεωρητικών ή θετικών ή τεχνολογικών επιστημών, ή την ενασχόληση με ένα άθλημα, το διάβασμα ενός λογοτεχνικού βιβλίου, την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης). Εν ολίγοις, τα νέα παιδιά, στη πλειονότητά τους, σήμερα, αδιαφορούν τελείως για τον εμπλουτισμό της φαντασίας και της δημιουργικότητάς τους, βάζοντάς τες σε λήθαργο.

Βέβαια, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το φαινόμενο αυτό είναι απόρροια της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας. Είναι εύλογο το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιος πνευματικός ταγός που θα οδηγήσει τα νέα παιδιά από την αδράνεια, την ύπνωση και την εξηλιθίωση στην αφύπνιση και την ανάληψη δράσης. Οι στόχοι των νέων σήμερα επικεντρώνονται στο «φαίνεσθαι», στο επίκαιρο, στην προβολή της ιδανικής ζωής χωρίς έγνοιες και προβλήματα, στην επιβράβευση από τους υπόλοιπους μέσα από τα «likes», στον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό, με τη συμμετοχή σε ριάλιτι που εξευτελίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στην απόκτηση ενός προϊόντος-φίρμας μέσα από διάφορους διαγωνισμούς προκειμένου να νιώσουν ευτυχισμένα, καθώς και στην αποκλειστική προσκόλληση στο παρόν χωρίς όραμα και προοπτική για το μέλλον.

Εθίζονται υπερβολικά και βρίσκουν στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης τη διέξοδο και αποδοχή που κανονικά όφειλε η ίδια η κοινωνία να τους προσφέρει. Όμως, με αυτόν τον τρόπο τα προβλήματα όχι μονάχα δεν λύνονται, τουναντίον διογκώνονται και αυξάνονται.

Επομένως, είναι απαραίτητος στις μέρες μας ένας επαναπροσδιορισμός των αξιών και των στόχων μας, καθώς και η προσπάθεια της σωστής ανακατεύθυνσης της νεολαίας προς την επιμόρφωσή της. Είναι πιο επιτακτική ανάγκη από οποιαδήποτε άλλη φορά η προσπάθεια της σωστής προσέγγισής της από μέρους της ίδιας της κοινωνίας, των εκπαιδευτικών αλλά και από τα ίδια τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Δεν αρκεί απλά να μέμφεται κάποιος τα νέα παιδιά για τη σημερινή πολιτισμική παρακμή και τη διάδοση της υποκουλτούρας, αλλά να λάβει άμεση δράση προς τη βελτίωση αυτής της κατάστασης.

Εν κατακλείδι, τα νέα παιδιά είναι οι μελλοντικοί πολίτες της χώρας μας που θα επεμβαίνουν στα κοινά, θα έχουν γνώμη, θα εργάζονται, θα δημιουργούν τις δικές τους οικογένειες και θα διαμορφώνουν την ελληνική κοινωνία. Αν δεν έχουν τις στοιχειώδεις βάσεις και δομές για την καλλιέργεια του πνεύματός τους και την απόκτηση οξυμένης κρίσης και αντίληψης, τότε δεν μπορούμε όχι μόνο να πιστεύουμε, αλλά ούτε και να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο ποιοτικά μέλλον.

*Η Άννα Παυλίδου είναι ασκούμενη δικηγόρος