ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
(ΣΧΕΤΙΚΟ ΜΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΔΗΣΗ)
Στις φράσεις της διπλανής στήλης να προσδιορίσετε τις σημασίες των λέ¬ξεων γεγονός και σχόλιο. (σελίδα σχολικού βιβλίου 23). Απάντηση:
Στην παραπάνω άσκηση, ο κάθε μαθητής ή μαθήτρια μπορεί να απαντήσει εύ¬κολα, αφού έχει διαβάσει πρώτα τη «Σημείωση», που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας. Πιο αναλυτικά, ανά πρόταση έχουμε τις πιο κάτω σημασες:

1) Το γεγονός ότι =.
2) Τα γεγονότα =
3) Είναι γεγονός =
4) Προ τετελεσμένου γεγονότος
5) Ευμενή σχόλια
6) Τα πλούσια σχόλια =










• ευμενείς κρίσεις, ευμενής κριτική για μία πράξη ή ένα συμ¬βάν (πολιτικό, καλλιτεχνικό κ.ο.κ.).
• πράξη ή συμβάν που δεν μπορεί να αλλάξει, παρά την «περί αντιθέτου» θέλησή μας.
• το δεδομένο
• η σύντομη, αλλά πλούσια, ερμηνεία λέξεων και φράσε¬ων ενός κειμένου (εδώ, των Ομηρικών Επών).
• είναι βέβαιο, είναι αναμφισβήτητο.
• τα συμβάντα, αυτά που έγιναν στο παρελθόν.

Να συνδυάσετε τις λέξεις με τα κατάλληλα επίθετα και να σχηματίσετε φρά¬σεις (σχόλια, κριτική, είδηση, γεγονός). (σελίδα σχολικού βιβλίου 23).

εγκωμιαστικά -ειδήσεις -καυστικά -κριτικής -ειδήσεις -γεγονός -εμπεριστατωμένη κριτική -αρνητικά -είδηση –απρόσμενο-ασήμαντο
• Τα …………………. σχόλια της γειτονιάς τον συντάραξαν!
• Τα …………………. σχόλια που εισέπραξε η πρώτη λογοτεχνική απόπειρά του, τον έ¬καναν να κλειστεί ακόμα περισσότερο στον εαυτό του.
• Η παράσταση του «Οιδίποδα» από το Εθνικό Θέατρο, εισέπραξε …………….. σχόλια.
• Ο πρωθυπουργός της χώρας δέχτηκε οξύτατη πολιτική ……………………..για τους χειρι¬σμούς του στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής.
• Η ……………….. κριτική του, τον βοήθησε στη συγγραφή της εργασίας του.
• Στις ημερήσιες εφημερίδες υπάρχουν στήλες κινηματογραφικής …………………..
• Οι αθλητικές …………………….. παρουσιάζονται στο τέλος των δελτίων ειδήσεων.
• Η δυσάρεστη …………………… του χάλασε τη διάθεση.
• Οικονομικές ……………… περιλαμβάνονται στα ειδικά ένθετα του ημερήσιου τύπου.
• Η σεισμική δόνηση, που σημειώθηκε χθες το απόγευμα, ήταν ένα …………………γεγονός.
• Το οικονομικό …………………… της χρονιάς που πέρασε, ήταν η κυκλοφορία του ενι¬αίου ευρωπαϊκού νομίσματος στις χώρες της Ευρωζώνης.
• Ο κύριος Χ.Β. θεώρησε την κλοπή του χαρτοφύλακά του, γεγονός.
•

Να κατατάξετε κλιμακωτά από τα ασθενέστερα στα ισχυρότερα τα συνώνυ¬μα της διπλανής στήλης. (σελίδα σχολικού βιβλίου 24).
Απάντηση:
α) ενστερνίζομαι προσυπογράφω εγκρίνω
β) πολεμική αποδοκίμασα —— στιγματισμός
γ) έχω τη γνώμη έχω την εντύπωση —— έχω την πεποίθηση.

• Να βρείτε τα αντώνυμα των λέξεων: υποκειμενικός, μεροληπτικός, προκα¬τειλημμένος, επηρεασμένος, κομματισμένος. (σελίδα σχολικού βιβλίου 24).
•
• Να συνδυάσετε τα ουσιαστικά αλήθεια και γνώμη με όσα περισσότερα ρή¬ματα μπορείτε και να σχηματίσετε φράσεις, π.χ. Παραποιώ την αλήθεια. (σελίδα σχολικού βιβλίου 24).

Να αντιστοιχίσετε τις δυο στήλες:

1. προκατάληψη
2. πρόληψη
3. δεισιδαιμονία
4. απόφθεγμα
5. γνωμάτευση
6. εικασία
7. δογματική γνώμη
8. κριτική (επιστημονική, καλλιτεχνική
9. πρόκριση
10. προδικάζω
11. επιφυλάσσομαι

• παράλογος φόβος για το άγνωστο ή το μυστηριώδες.
• έγκυρη, γνώμη ειδικού.
• σχηματισμός κρίσης με βάση κάποια δεδομένα.
• προκαταρκτική κρίση.
• γνώση αβασάνιστη που προέρχεται από κάποια επίδραση.
• γνώμη που δε βασίζεται στη λογική, αλλά καθιερώθηκε από την παράδοση
• αναιτιολόγητη κρίση
• εμπεριστατωμένη μελέτη,
• αιτιολογημένη και αναλυτική κρίση
• σύντομη κρίση με αναμφισβήτητο κύρος που διατυπώνεται σαν γνωμικό
• αποφεύγω να εκφέρω αμέσως γνώμη
• προεξοφλώ, κρίνω προκαταβολικά
(σελίδα σχολικού βιβλίου 24).

Να επιλέξετε τις κατάλληλες λέξεις από τα παρακάτω λεξιλόγια και να συ¬μπληρώσετε τα κενά των αντίστοιχων παραγράφων. (σελίδα σχολικού βι¬βλίου 25).

κυβερνητικές, καθεστώς, φραγμοί, σχολιασμό, ελεύθερης γνώμης, εντολές, ασφυ¬κτικό κλοιό, έλεγχο, ελευθερο-τυπίας, φρόνημα, σοβαρές κυρώσεις, κυκλοφορεί, λογοκρισία, δικτατορικά

1. «Ο Τύπος δεν ………………….πάντοτε υπό ………………ελευθερίας. Κατά καιρούς και κατά χώρες επιβάλλονται ………………..μεγαλύτεροι ή μικρότεροι της …………………και η ………………….είτε σε ειρήνη είτε σε πόλεμο δημιουργεί έναν ……………………στην έκφραση της………………….. Έτσι συχνά ο Τύπος, ιδίως στα ………………..καθεστώτα, ουτε το ………………..του λαου εκφράζει ουτε όλες τις ειδήσεις παρουσιάζει, ούτε τις εκθέτει, όπως πραγματικά έχουν. Και αν καμιά φο¬ρά ξεφύγει από τις ……………………υποβάλλεται σε………………….. Όταν μια χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση ο Τύπος υπάγεται σε κρατικό …………….όχι μόνο ως προς το ………………..των ειδήσεων, αλλά και στο τι θα ανα¬γραφεί και πως θα παρουσιαστεί».

επισκοπήσεις, σχόλια, επικαιρότη¬τας, καλλιτεχνική, κριτικής
χρηματιστηρίου, ειδήσεις, κύριο άρθρο, ει¬δικούς τηλεοπτικά
2. «Έτσι σήμερα οι εφημερίδες περιλαμβάνουν………………….., …………….. για την ε-σωτερική και εξωτερική πολιτική, ……………..πάνω στα γεγονότα της ……………….. την κίνηση του………………, οικονομικές σελίδες (στις σοβαρότερες ε¬φημερίδες δημοσιεύονται…………………. για τα οικονομικά προβλήματα από ………………επιστήμονες) και άλλες που αναφέρονται στην ………………….ζωή, τόσο με τη μορφή ειδήσεων, όσο και με την άσκηση ……………..στα έργα που παίζονται στο θέατρο, στον κινηματογράφο και σε μικρότερη έκταση στα………………….. προ¬γράμματα».


Χρησιμοποιώντας τις λέξεις που σας δίνονται και αφού τις βάλετε στο σωστό αριθμό και πτώση, συμπληρώστε τα κενά:

(παραπληροφόρηση, ολοκληρωτικά καθεστώτα, θάρρος, τόλμη, φημολογίες, αξιοπρέπεια, σεβασμός, προσωπικότητες, εμπεριστατωμένος).

•Η ………………… έρευνα, είναι το ζητούμενο για κάθε συνεπή δημοσιογράφο που διακρίνεται για το ……………. της ………………. του άλλου.
•Η πληροφόρηση (αντικειμενική και ελεύθερη) δύσκολα επιτυγχάνεται μέσα στις ασφυκτικές συνθήκες, που επιβάλλουν τα …………………………… .
Ωστόσο χάρη στην …………. και το …………..ορισμένων λειτουργών της δημοσιογραφίας, καταπολεμάται η σκόπιμη …………………… του λαού.
•Οι αγώνες για την ελευθερία του τύπου διέσωσαν στο παρελθόν την ………………… των δημοσιογράφων, οι οποίοι σήμερα, δέχονται πολλές αρνητικές κριτικές για τη στάση τους και τα συμφέροντα που υπηρετούν.
•Η έντονη ……………… για την παραίτηση του υπουργού εθνικής άμυνας, προκάλεσε ανησυχία στην κοινή γνώμη.