1. Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τις αντωνυμίες που υπάρχουν στα παρακάτω παραδείγματα (π.χ.: προσωπική, δεικτική...):
α. Τους είπα να περιμένουν, αλλά δε με άκουσαν.
6. Δικά μου είναι τα χρήματα και τα κάνω ό,τι θέλω.
γ. Αναγνώρισε το σφάλμα του και ανέλαβε τις ευθύνες του.
δ. Τέτοιος μαθητής και να αποτύχει στις εξετάσεις!
ε. Ήμουν ο ίδιος παρών και μπορώ να σας τα διηγηθώ.
στ. Αυτό το παιχνίδι θέλω και κανένας δε θα μου αλλάξει γνώμη.
ζ. Κανείς δεν κατάλαβε τι άνθρωπος ήταν.
η. Μόνοι μας κάναμε τη ζημιά και εμείς θα την επανορθώσουμε,
θ. Κανένας δε ρώτησε εμένα κι όμως μόνο εγώ το ήξερα,
ι. Πέρασε τόσος καιρός και δεν πήρα καμιά είδηση.

2. Να χρησιμοποιήσετε στη θέση του αδύνατου τύπου τον αντίστοιχο δυνατό τύπο της ίδιας προσωπικής αντωνυμίας (στη μετατροπή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και εμπρόθετα):
α. Δε σου το συγχωρώ που δε μας κάλεσες στα εγκαίνια του ιατρείου σου.
β. Τον ρώτησα, αλλά δεν ήξερε να μου απαντήσει.
γ. Τους έβλεπε απασχολημένους με τη δουλειά τους και δεν τους ενόχλησε, για
να τους πει κι νέα μου.
δ. Με έβλεπε ανήσυχο και σε ρώτησε τι μου συμβαίνει.
ε. Παρέδωσαν τους βαθμούς μας στους κηδεμόνες μας και τους μίλησαν για την πρόοδο μας.

3. Να αντικαταστήσετε το που με εμπρόθετα αναφορικά:
α. Ο λόγος που σου τηλεφώνησα ήταν πολύ σοβαρός.
β. Ο καθηγητής που είχαμε μάθημα έφυγε λίγο νωρίτερα.
γ. Η βρύση που ήπιαμε νερό χτίστηκε από τον προπάππο μου.
δ. θα περάσουμε από τον ίδιο δρόμο που είχαμε περάσει χτες.

4. Απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις να βρείτε σε κάθε περίπτωση αν η αντωνυμία τι χρησιμοποιείται αντί για ουσιαστικό, αντί για επίθετο ή αντί για επίρρημα:
α. Τι μουσική προτιμάς;
β. Τι έψαχνες στο ντουλάπι;
γ. Τι διαβάζεις, αφού αναβλήθηκαν οι εξετάσεις;
δ. Τι νέα περίμενες να ακούσεις;
ε. Τι συνέβηκε χτες στο σχολείο;
στ. Τι τρέχεις έτσι βιαστικός;
ζ. Τι αρρώστιες πέρασες;
η. Τι προτιμάς να σου αγοράσω;

5. Να βρείτε σε ποιες περιπτώσεις το ένας, μία, ένα είναι αντωνυμία, σε ποιες αόριστο άρθρο, και σε ποιες αριθμητικό:
α. Ένας μάλιστα έλεγε ότι γύρισε όλο τον κόσμο.
β. Ρώτησα έναν και μου έδειξε το δρόμο.
γ. Ένα αυτοκίνητο αγόρασα, και αυτό με δόσεις.
δ. Ο θίασος που ήρθε στην πόλη μας έδωσε μία μόνο παράσταση.
ε. Ήταν μια παράσταση θαυμάσια.
στ. Η παράσταση κράτησε μία ώρα.
ζ. Μια μελωδική φωνή ερχόταν από το βάθος.
στ. Ένας επιστήμονας έδωσε πληροφορίες για τους σεισμούς.
θ. Ήρθε ένας που δεν ήξερε ελληνικά.

6. Να εντοπίσετε τις αντωνυμίες που υπάρχουν στις παρακάτω φράσεις και να τις χαρακτηρίσετε:
α. Εσύ είσαι η αιτία για όσα έγιναν.
β. Οι δικοί μας υπάλληλοι είναι πιο διακριτικοί από τους δικούς σας.
γ. Να προσέχεις τον εαυτό σου.
δ. Ο αδερφός μου διόρθωσε μόνος του το ποδήλατο του.
ε. Τόσα έξοδα πήγαν χαμένα.
στ. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, δε θα σας ξεχάσω.
ζ. Πόσα λεφτά έδωσες για το μηχανάκι;
η. Δεν άκουσα τίποτε γι' αυτό το ζήτημα.


1. Η προσφορά του τύπου τη σύγχρονη εποχή στον άνθρωπο και στην κοινωνία.

Πρόλογος Πλησιάζουμε στο τέλος ενός αιώνα που με την αλματώδη ανάπτυξη του τύπου κατέστησε την πληρο¬φόρηση αναφαίρετο δικαίωμα όλων των ανθρώπων. Ο τύπος τη σύγχρονη εποχή πέτυχε τη μετάδοση με¬γάλου όγκου πληροφοριών σε καθημερινή βάση. Η σπουδαιότητα και η σημαντικότητα του τύπου επικε¬ντρώνεται σε μια σειρά από σημαντικούς τομείς.

Κύριο Θέμα Κατ' αρχήν ο τύπος ενημερώνει τους ανθρώ¬πους τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Δί¬νει πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα που συμ¬βαίνουν σε όλο τον κόσμο. Καταργεί τις αποστάσεις και τα σύνορα που χωρίζουν τις κοινωνίες. Αποτελεί ένα δίαυλο επικοινωνίας που φέρνει σε επαφή τους ανθρώπους.

Επιπλέον, ο τύπος συμβάλει στη σωστή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Μέσω της αντικειμε¬νικής πληροφόρησης δίνει στον πολίτη τη δυνατότη¬τα να παρακολουθήσει την πολιτική ζωή και να κρίνει τα δημόσια πρόσωπα και πράγματα. Παράλληλα, ωθεί τους πολίτες να αναλάβουν πολιτική δράση και έτσι να καταστούν ενεργοί πολίτες.

Ταυτόχρονα, συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και βοηθά στην ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού και στην προώθηση εγχώριων προϊόντων. Έτσι, τονώ¬νεται η εθνική οικονομία.

Παράλληλα, ο τύπος μορφώνει το αναγνωστικό κοινό. Με τις πληροφορίες που μεταδίδει ικανοποιεί τη φιλομάθεια και την περιέργεια. Πολλές φορές μά¬λιστα αποτελεί «χώρο» διακίνησης νέων ιδεών, που φέρνει σε επαφή τον αναγνώστη με τα παγκόσμια πνευματικά αγαθά, την τέχνη, τις επιστήμες και τον πολιτισμό.

Επίλογος Η επιρροή και η δύναμη του τύπου στη σύγχρο¬νη εποχή είναι τεράστια. Επιτελεί έναν πολύπλοκο και ουσιαστικό ρόλο. Απαιτείται λοιπόν από τη μια μεριά η στήριξη του τύπου και από την άλλη ο έλεγχος του, ώστε αυτός να μην εξελιχθεί σε όργανο αυθαιρεσίας.


2. «Το χαμηλότερο ποσοστό αναγνωστών το συναντούμε στις ηλικίες 13 - 17 ετών. Υποθέστε ότι σας ζητούν με βάση τις γνώσεις και την εμπειρία σας να γράψετε ένα σύντομο άρ¬θρο για τη σχολική εφημερίδα (2 - 3 παραγράφων) στο οποίο θα δικαιολογείτε το γεγονός ότι οι νέοι αυτής της ηλι¬κίας δε διαβάζουν εφημερίδα.»

Γιατί οι νέοι δε διαβάζουν εφημερίδα.

Πρόλογος Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια με¬γάλη ανάπτυξη όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο των νέων σε παγκόσμιο επίπεδο. Δυστυχώς όμως, η ανάπτυξη αυτή δε συνοδεύεται με το αντίστοιχο εν¬διαφέρον των νέων για την ανάγνωση εφημερίδων.
Θέμα Ένας βασικός λόγος που ευθύνεται για το γε¬γονός αυτό είναι ότι οι νέοι δαπανούν πολύ μεγάλο χρόνο από τη ζωή τους στα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα. Πολλά νεαρά παιδιά είναι φανατικοί θεατές της τηλεόρασης και κάθονται πολλές ώρες μπροστά της. Σ' αυτό συμβάλλει και η δυναμική της τηλεόρασης, όπου η κυριαρχία της εικόνας καθηλώνει τα παιδιά σε αντίθεση με την εφημερίδα. Άλλοι πάλι ασχολούνται με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο. Μέσω αυτών εισέρχονται σε ένα καινούργιο κόσμο, κινούνται ελεύθερα, ερευνούν και μαθαίνουν καινού¬ρια πράγματα. Από τα προαναφερθέντα γίνεται αντι¬ληπτό ότι ο γραπτός λόγος της εφημερίδας δύσκολα μπορεί να συγκριθεί με τη ζωντάνια που προσφέρουν τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης.

Μοιραία λοιπόν τα παιδιά στρέφονται προς αυτά και απομακρύνονται από την ανάγνωση των έντυπων μέσων. Ακόμα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η κοινωνικότητα των νέων. Τα νεαρά άτομα είναι από τη φύση τους κοινωνικά και προτιμούν να περάσουν περισσότερο χρόνο με την παρέα τους, παρά να διαβάσουν εφημερίδα. Μέσα από τις παρέες τους ενημερώνο¬νται για θέματα που τους απασχολούν εντονότερα, όπως είναι η μουσική, ο αθλητισμός και η μόδα. Πα¬ράλληλα, η συναναστροφή με άτομα της ίδιας ηλικίας τούς ψυχαγωγεί. Έτσι, ικανοποιούνται βασικές ανά¬γκες τους. Αντίθετα, η εφημερίδα δεν μπορεί να καλύ¬ψει αυτές τις ανάγκες και να τους τέρψει.

Επίλογος Η εξέλιξη που υπάρχει στα ηλεκτρονικά μέσα και η γρήγορη ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι φυσικό μερικές φορές να ανοίγουν καινούργιους δρόμους στους νέους και να τους απομακρύνουν από την ανά¬γνωση εφημερίδων οι οποίες αποτελούν μια παραδοσιακή μορφή ενημέρωσης.

3. «Η τηλεόραση εκτός από τα θετικά στοιχεία που προβάλει, επιφέρει μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις. Ποια πιστεύ¬εται πως είναι η αρνητική λειτουργία της τηλεόρασης;»
Πρόλογος Η τηλεόραση αποτελεί το πιο σημαντικό από όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Έχει κυριαρχήσει σε πα¬γκόσμιο επίπεδο, γιατί συνδυάζει την εικόνα με τον ήχο και προσφέρει στιγμές απόλαυσης και χαλάρωσης στους τηλεθεατές. Παράλληλα, δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να πληροφορούνται για τα γεγονότα που συμβαίνουν, την ίδια στιγμή, σε όλο τον κόσμο.
Κύριο Θέμα Δυστυχώς όμως, η λειτουργία της τηλεόρασης δε διέπεται μόνο από θετικά στοιχεία. Αυτή έχει χάσει το χαρακτήρα και την αποστολή της και η τεράστια δύ¬ναμη, που έχει, δημιούργησε μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις.
Κύριο αρνητικό στοιχείο της τηλεόρασης είναι ότι πολλές φορές αυτή παραπληροφορεί. Ενώ στόχος της τηλεόρασης είναι να ενημερώνει για τις εξελίξεις και τα γεγονότα που συμβαίνουν, δεν είναι λίγες οι φορές που ξεφεύγει από την αποστολή της. Έτσι, άλλες φορές αποκρύπτονται πληροφορίες ή άλλες φορές αλλοιώνο¬νται ειδήσεις, ώστε να προσαρμόζονται στις σκοπιμότη¬τες που αυτή εξυπηρετεί. Υπάρχουν τέλος και περιπτώ¬σεις, όπου η είδηση εξυπηρετεί τον εντυπωσιασμό και τη σκανδαλοθηρία.
Άλλοτε πάλι η τηλεόραση εξυπηρετεί πολιτικά συμφέροντα και σκοπιμότητες. Γίνεται όργανο που επιβάλ¬λει ιδέες και απόψεις. Διαστρεβλώνει την αλήθεια και γί¬νεται όργανο πολιτικών που θέλουν να αυξήσουν τη δύναμή τους και να επιβληθούν στο πολιτικό προσκήνιο. Μ' αυτό τον τρόπο όμως αλλοιώνεται το δημοκρατικό πολίτευμα.
Επιπλέον, η τηλεόραση ωθεί τους θεατές μέσω της διαφήμισης στον καταναλωτισμό. Η διαφήμιση αποτελεί βασικό στοιχείο για την οικονομική ευημερία των τηλεο¬πτικών μέσων και γι' αυτό το λόγο τις προβάλλουν συνε¬χώς. Οι διαφημίσεις όμως δημιουργούν ψεύτικες ανά¬γκες στους τηλεθεατές και τους καλλιεργούν την κατα¬ναλωτική μανία.
Τέλος, μία ακόμη αρνητική λειτουργία της τηλεόρα¬σης είναι ότι προβάλει πρότυπα βίας. Αυτά προβάλλο¬νται είτε μέσω των ταινιών, είτε μέσα από τις ειδήσεις και συμβάλουν στην αύξηση της βίας και της εγκληματι¬κότητας. Δυστυχώς, η επιρροή τους είναι μεγαλύτερη στα άτομα νεαρής ηλικίας που δεν έχουν τη δυνατότητα να κρίνουν τις αρνητικές συνέπειες.
Επίλογος Η τηλεόραση αποτελεί μία πραγματικότητα για τη σύγχρονη κοινωνία. Σκοπός των σύγχρονων πολιτών εί¬ναι να κρίνουν τον τρόπο λειτουργίας της και να απομα¬κρύνουν τα αρνητικά της στοιχεία. Ο σκεπτόμενος άν¬θρωπος αποτελεί το καλύτερο μέσο, για να σταματήσει η τηλεόραση να λειτουργεί σε βάρος της κοινωνίας.