Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Β' ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ-ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ

(Σχεδιάγραμμα)

Ορισμός

Ειδίκευση καλείται η ιδιαίτερη και συστηματική ενασχόληση του ανθρώπου με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (με έναν τομέα του επιστητού) που προϋποθέτει εμβάθυνση και σπουδή σε αυτό το αντικείμενο.

Εσφαλμένα πολλοί πιστεύουν ότι η ειδίκευση είναι θετική έννοια και η εξειδίκευση αρνητική. Η διαφορά ωστόσο των δύο εννοιών δεν είναι ποιοτική αλλά ποσοτική και αφορά στην έκταση και το εύρος του γνωστικού αντικειμένου. Η έκρηξη των γνώσεων δημιούργησε πλέον όχι μόνο την ανάγκη της ειδίκευσης αλλά και της εξειδίκευσης, δηλαδή της ενασχόλησης με ακόμη πιο συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο.

π.χ. Επάγγελμα: Γιατρός, ειδίκευση: Ορθοπεδικός, εξειδίκευση: Σπονδυλική στήλη.

Η αρνητική έννοια - κατάσταση είναι η τυφλή προσκόλληση του ανθρώπου στην ειδίκευση, δηλαδή ο εγκλωβισμός του σε αυτήν, που τον οδηγεί στη μονοδιάστατη θεώρηση των πραγμάτων. Η εποχή της παντογνωσίας έχει παρέλθει οριστικά. Όγκοι βιβλίων στοιβάζονται στις βιβλιοθήκες, πλήθη εργαστηρίων διευκολύνουν τις έρευνες, πληθώρα επιστημόνων και τεχνικών κατακτούν τη νέα γνώση με ραγδαίους ρυθμούς. Η ειδίκευση γίνεται αναπόδραστη ανάγκη. Πουθενά δεν αρκεί ο ένας, χρειάζονται οι πολλοί. Η ειδίκευση, όμως, πρέπει να είναι εργαλείο για τον άνθρωπο και όχι αυτοσκοπός, γιατί τότε ο άνθρωπος αιχμαλωτίζεται στον ειδικό, και όπως λέει και ο Ι.Μ. Παναγιωτόπoυλoς, εξανδραποδίζεται.

Εξειδίκευση: Σήμερα ο κοινωνικός καταμερισμός εργασίας εξαιτίας της μεγάλης ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας παρουσιάζεται με τη μορφή της εξειδίκευσης.

Εξειδίκευση ορίζεται η διαρκής, μεθοδική και συστηματική προσπάθεια του ατόμου να γνωρίσει σε πλάτος και βάθος ένα συγκεκριμένο τομέα της επιστήμης, της τεχνολογίας, της τεχνικής, με απώτερο σκοπό την καλύτερη ποσοτικά και ποιοτικά απόδοσή του. Επομένως, είναι η αποκλειστική ενασχόληση με ένα πολύ μερικό και ειδικό αντικείμενο εργασίας ή μελέτης και η παράλληλη απόκτηση πολύ ειδικών γνώσεων γύρω από το ίδιο αντικείμενο.

Λόγοι που καθιστούν αναγκαία την ειδίκευση

Πνευματικοί

· Δημιουργία νέων επιστημών

· Ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας σε νέους κλάδους και νέες κατευθύνσεις

· Εκρηκτικός πολλαπλασιασμός των γνώσεων

· Πεπερασμένο του ανθρώπινου νου = αδύνατη η κατάκτηση όλων των ανθρώπινων γνώσεων

· Πλουραλισμός μεθόδων, «σχολών» και τεχνικών

· Η ανάγκη εμβάθυνσης στις επιστήμες

· Η αξίωση για καλύτερους επιστήμονες

Κοινωνικοί

· Η ακρίβεια και η ταχύτητα, ο γρήγορος ρυθμός της σύγχρονης ζωής.

· Η καταναλωτική κοινωνία που προϋποθέτει αυξημένη παραγωγικότητα της εργασίας σε όλους τους τομείς.

· Ο πολλαπλασιασμός των αναγκών που δημιούργησε η συμβίωση των ανθρώπων.

· Τα συνεχώς αυξανόμενα πολυδιάστατα προβλήματα των σύνθετων και πολύπλοκων

σύγχρονων κοινωνιών χρήζουν ειδικών γνώσεων

· Η απαίτηση για βελτίωση της ποιότητας ζωής συνδέθηκε με τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων

Οικονομικοί

· Η μετατροπή της επιστήμης σε άμεση παραγωγική δύναμη

· Ο οικονομικός νόμος της μέγιστης αποδοτικότητας σε ελάχιστο χρόνο

· Ο πολύπλοκος χαρακτήρας της παραγωγής με την υπερανάπτυξη τομέων του υλικοτεχνικού πολιτισμού

· Ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ ατόμων και κρατών

· Η διεύρυνση της αγοράς, ειδικότερα με την τελειοποίηση των μέσων μεταφοράς

· Η δημιουργία πολλών επαγγελμάτων

· Η αύξηση του καταναλωτισμού επέβαλε την αύξηση της παραγωγής

Πλεονεκτήματα ειδίκευσης

Οικονομικός τομέας

· Επιτάχυνση των ρυθμών της οικονομικής ανάπτυξης

· Αύξηση παραγωγικότητας

· Μείωση του ανθρώπινου μόχθου

· Ποιοτική βελτίωση των προϊόντων

· Μείωση του κόστους των παραγόμενων αγαθών

· Δημιουργία νέων βιομηχανικών κλάδων

· Μείωση της ανεργίας - νέες θέσεις εργασίας

· Βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του συνόλου. Με την ειδίκευση εξελίχθηκαν διάφορες ιατρικές μέθοδοι και αυξήθηκε ο μέσος όρος της ζωής. Με το συνδυασμό ειδικοτήτων ο άνθρωπος κατάφερε να έχει στη διάθεσή του τέλεια μέσα, να αναπτύξει την τεχνολογία του διαστήματος, να ξεπεράσει τα όρια του πλανήτη μας και να αναζητά ζωή και αλλού.

· Ορθολογικότερη εκμετάλλευση του χρόνου εργασίας

Πνευματικός τομέας

· Βαθιά γνώση του αντικειμένου

· Προώθηση των επιστημών και διάνοιξη νέων δρόμων στη γνώση

· Απελευθέρωση της ανθρώπινης σκέψης από προκαταλήψεις και σκοταδιστικές αντιλήψεις, καλλιέργεια του ορθολογισμού

· Βελτίωση των τρόπων και των μεθόδων έρευνας

· Ανάπτυξη των δεξιοτήτων και εξοικονόμηση των δυνάμεων

Κοινωνικός τομέας

· Βοηθά στην επίλυση πολλών δυσεπίλυτων κοινωνικών προβλημάτων που απαιτούν

εξειδικευμένη γνώση

· Ενισχύει την κοινωνικότητα και την αλληλεγγύη

· Καλλιέργεια της συνεργασίας και αλληλεξάρτησης ανάμεσα σε ομάδες και λαούς.

Πραγματοποιούνται ανταλλαγές πολιτιστικών στοιχείων και δημιουργείται ένας νέος

παγκόσμιος πολιτισμός, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο πρόσφορο το έδαφος για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων.

· Βελτίωση της ποιότητας της ζωής με τα επιστημονικά επιτεύγματα καθώς και με την κάλυψη των αυξανόμενων καταναλωτικών αναγκών

· Αύξηση του ελεύθερου χρόνου, λόγω εξοικείωσης με το αντικείμενο, προϋπόθεση για την κοινωνική και πολιτική ενασχόληση του ατόμου

Ηθικός / Ψυχικός τομέας

· Συνείδηση πεπερασμένου της ανθρώπινης φύσης

· Ανάπτυξη της υπευθυνότητας και της ωριμότητας

· Αίσθημα μεγαλύτερης ελευθερίας

· Πληρέστερη και βαθύτερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, εσωτερική και ψυχική

ολοκλήρωση του ατόμου. Το αποτέλεσμα είναι τα άτομα να οπλίζονται με θάρρος και

αυτοπεποίθηση για τη συνέχιση του έργου τους.

· Η εμπιστοσύνη που απορρέει από την ύπαρξη καταρτισμένων επαγγελματιών δίνει στο κοινωνικό σύνολο σιγουριά και ασφάλεια, δηλαδή μεταδίδει το συναίσθημα ότι μπορούν ευκολότερα να αντιμετωπιστούν άσχημες καταστάσεις.

Ατομικό επίπεδο

· Ικανοποίηση των φιλοδοξιών, επίτευξη των στόχων

· Ικανοποίηση από την κοινωνική αναγνώριση και αποδοχή

· Εμπνέουμε εμπιστοσύνη στους συνανθρώπους μας

Κίνδυνοι από την υπερειδίκευση

Για την ανθρώπινη φύση

· Πνευματική μονομέρεια και τυποποίηση, δημιουργία μονοδιάστατων άνθρωπων.

Επιβεβαιώνεται στην εποχή μας ο αφορισμός του Θωμά του Ακινάτη: "Timeo hominem unius Iibri" (= φοβάμαι τον άνθρωπο του ενός βιβλίου).

· Κατάτμηση της ανθρώπινης προσωπικότητας

· Αποσύνδεση από την κοινωνική προβληματική

· Απώλεια της προσωπικής ελευθερίας

· Ο άνθρωπος γίνεται δούλος της μηχανής, μηχανοποίηση

· Θυσιάζουμε τη φαντασία, τη πρωτοβουλία και την ευαισθησία μας στο βωμό του κέρδους

· Τροφοδοτούμε την αλαζονική αυταπάτη για φιλόδοξες επιδιώξεις τίτλου και αμοιβών

· Άμβλυνση βασικών στοιχείων της ανθρώπινης προσωπικότητας (υπευθυνότητα,

ανθρωπισμός)

· Μετατρεπόμαστε σε στυγνούς τεχνοκράτες - άνθρωποι ικανοί για οικονομικοτεχνική πρόοδο, αλλά ανίκανοι για πνευματική και ηθική ανύψωση

· Πλήξη και ανία, μονοτονία με αποτέλεσμα την ψυχική αποστέγνωση του ατόμου

· Χάνεται η πολυπρισματικότητα στη θεώρηση του κόσμου

· Αδιαφορία για την ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια

· Στέρηση της χαράς της δημιουργίας και της ηθικής ικανοποίησης, αφού περιορίζεται η συμμετοχή του ειδικού σε συγκεκριμένο τομέα του παραγόμενου έργου

Για την κοινωνία

· Αδυναμία συνολικής προόδου της ανθρώπινης επιστήμης

· Διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στις Επιστήμες του Ανθρώπου και στις Επιστήμες της Φύσης

· Ανευθυνότητα των επιστημόνων και υποστήριξη του δόγματος «η επιστήμη για την

επιστήμη»

· Κατασκευή μέσων μαζικής καταστροφής

· Συγκέντρωση κοινωνικοπολιτικής δύναμης σε τεχνοκράτες

· Μονόπλευρη και τεχνοκρατική παιδεία, πολιτιστική στασιμότητα

· Η επιστήμη αποβαίνει μέσο πλουτισμού και χάνει σταδιακά την ανθρωπιστική διάστασή της.

· Αποξένωση και μοναξιά λόγω της τυποποίησης των σχέσεων. Η επαγγελματική αποξένωση επεκτείνεται και στην κοινωνική απομόνωση του ειδικού

· Αποχή από τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα. Η αδιαφορία αυτή αυξάνει τα κοινωνικά προβλήματα και γεννά φαινόμενα μεσσιανισμού

Προϋποθέσεις για δημιουργική ειδίκευση

· Απεγκλωβισμός της παιδείας από τους στενά επαγγελματικούς στόχους

· Ανθρωπιστική παιδεία για την ανάπτυξη ολοκληρωμένης προσωπικότητας (καλλιέργεια πνεύματος, εξευγενισμός της ψυχής, διάπλαση χαρακτήρα)

· Επιδίωξη πολύπλευρης μόρφωσης για τη διαμόρφωση καλλιεργημένων συνειδήσεων

· Σωστή και δημιουργική εκμετάλλευση του ελεύθερου χρόνου

· Ευρύτερα ενδιαφέροντα - πνευματικά, ηθικοκοινωνικά, πολιτικά, καλλιτεχνικά.

· Εξανθρωπισμός της τεχνολογίας. Διαχωρισμός του ρόλου της μηχανής και του ανθρώπου στην παραγωγική διαδικασία

· Περιοδική εναλλαγή τομέα εργασίας με βραχύχρονη επιμόρφωση για αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος του εργαζομένου

· Δυνατότητα παρέμβασης του εργαζομένου στην οργάνωση της εργασίας

· Συνεργασία του εργαζομένου με άτομα άλλων ειδικοτήτων και γενικότερη κατάρτιση

· Δημιουργική εκμετάλλευση του ελεύθερου χρόνου, αξιοποίηση των κλίσεων και των τάσεων, ενίσχυση διαπροσωπικών σχέσεων.

Εξειδίκευση και μόρφωση: Τι αποκτά τελικά ο σύγχρονος φοιτητής;

Του Μάριου Κωστόπουλου

Σήμερα, οποιοσδήποτε νέος περάσει σε κάποια σχολή, σκέφτεται πώς θα μετατρέψει τις φιλοδοξίες του σε ένα λαμπρό μέλλον. Καθώς περνάει ο καιρός, η φοίτηση γίνεται πιο απαιτητική, η ζωή κινείται με γρηγορότερους ρυθμούς και ο ελεύθερος χρόνος λιγοστεύει. Παράλληλα, ο νέος ωριμάζει και αυξάνεται η ανάγκη του για πολύπλευρη μόρφωση, όπως και η επιθυμία του να αποκτάει καθημερινώς καινούργιες γνώσεις. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να μελετήσει αν η ανάγκη αυτή ικανοποιείται ή έχει παραγκωνιστεί λόγω της υπέρμετρης προσπάθειας για πλήρη εξειδίκευση μέσω της φοίτησης.

Η εξειδίκευση

Η εξειδίκευση αποτελεί κομμάτι του παζλ, αλλά δεν είναι το παν.

Ένα εργαλείο που αποκτάται από τον εκάστοτε φοιτητή, ο οποίος έχει ασχοληθεί σοβαρά με το αντικείμενο της σχολής του, ολοκλήρωσε τις σπουδές του με τίμιο τρόπο και είχε σταθερό πρόγραμμα μελέτης, συνοδευόμενο από έναν πρωταρχικό στόχο προς επίτευξη καθ’ όλη τη διαδικασία αυτή. Αφορά το περιεχόμενο των σπουδών αλλά και την προσωπική αναζήτηση του κάθε ατόμου για την περαιτέρω απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων πάνω στο αντικείμενο του. Είναι λάθος να συγχέεται η εξειδίκευση, ειδικά αν είναι πολυσχιδής, με την στυγνή απομίμηση των αποκτηθέντων γνώσεων. Η εξειδίκευση δεν είναι «παπαγαλία». Απλά τα πράγματα. Επίσης, είναι ψέμα ότι μερικές σχολές στην Ελλάδα είναι αχρείαστες. Κάθε σχολή, αν αντιμετωπισθεί με τη σοβαρότητα και το χρόνο που απαιτεί, μπορεί να σε προετοιμάσει για την μάχη της αγοράς εργασίας. Μπορεί να φταίνε πολλά, που ορισμένα τμήματα είναι υποτιμημένα, αλλά σίγουρα δε φταίει το αντικείμενο που πραγματεύονται. Εντάξει, ωραία όλα αυτά, με την μόρφωση, όμως, τι γίνεται;

Η μόρφωση

Η μόρφωση δίνει τροφή για σκέψη.

Μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας του μυαλού, προσφερόμενη απολύτως δωρεάν. Δεν κάνει διακρίσεις και κάνει τον καθένα καλύτερο άνθρωπο. Βρίσκεται παντού. Στα βιβλία, στις επιστήμες, στη μουσική, στις ταινίες, στην τέχνη, ακόμα και στο δρόμο. Προπάντων, βρίσκεται στην πηγαία θέληση του ατόμου να μάθει κάτι καινούργιο. Ανοίγει νέες πόρτες για την αντίληψη της πραγματικότητας, οξύνει την κριτική σκέψη για τη de facto σύγχρονη κοινωνία, εξαλείφει την εγωπάθεια και προάγει τον αλτρουισμό. Σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα σφαιρικά, και να αποβάλεις κάθε μορφή φανατισμού από τη ζωή σου. Δεν είναι τυχαίο που αμέτρητοι στοχαστές και διανοούμενοι έπλεξαν το εγκώμιο της αέναης μόρφωσης καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας. Υπάρχουν βιβλία «θησαυροί» όπως το 1984 του Orwell, η Δίκη του Κάφκα, με μηνύματα ζωτικής σημασίας για διάφορες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, εμπειρίες και διδάγματα ανεκτίμητης αξίας που η εξειδίκευση δεν μπορεί να προσφέρει.

Σε ιδανικές συνθήκες, η μόρφωση και η εξειδίκευση θα συνδυάζονταν για το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα στην προσωπικότητα αλλά και στην αποδοτικότητα του ατόμου. Με τα σύγχρονα φοιτητικά και επαγγελματικά δεδομένα, όμως, τείνουν να γίνουν μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα. Η διεκπεραίωση των σπουδών καταλαμβάνει την καθημερινότητα και αγγίζει τα όρια της εμμονής, ενώ η παγκόσμια αγορά διογκώνεται και ζητά ασταμάτητα νέα μέλη, με τον πήχη της εξειδίκευσης να ανεβαίνει με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου. Κατά συνέπεια, η μόρφωση παραμερίζεται «για αργότερα». Με απλά λόγια, οι εξειδικευμένα εκπαιδευμένοι αυξάνονται ραγδαία και οι μορφωμένοι  γίνονται είδος προς εξαφάνιση.

Συνοψίζοντας, όσο οι οικονομικές συνθήκες γίνονται πιο δυσμενείς, η ανάγκη της επαγγελματικής αποκατάστασης αυξάνει, η εξειδίκευση με οποιοδήποτε κόστος πρωταγωνιστεί και η μόρφωση παραμερίζεται. Η κατάσταση όπου αυτά τα δύο εργαλεία λειτουργούν συνδυαστικά με σκοπό την πνευματική πραγμάτωση και την προσωπική επιτυχία στη ζωή δεν είναι ουτοπία. Εναπόκειται στον καθένα μας ξεχωριστά να γίνει πραγματικότητα. Σε μια παγκόσμια κοινωνία όπου το χρήμα τείνει να γίνει το απόλυτο μέσο χειρισμού των νημάτων, ο σκοπός που αγιάζει τα μέσα της ανθρωπότητας και το μέσο προς την «απόλυτη ευτυχία», τα νέα μυαλά πρέπει να βάλουν τα «γυαλιά» στα μεγάλα κεφάλια, εκμεταλλευόμενα το πολύτιμο αγαθό της πολύπλευρης μόρφωσης. Και να θυμάστε: η γνώση είναι δύναμη και η μόρφωση δεν σταματάει ποτέ.

Παιδεία ή Εξειδίκευση

13 Νοεμβρίου, 2017

Γράφει ο Γιάννης Χουντής*

Αν κανείς διαβάσει τον τίτλο φευγαλέα, ίσως να μην αντιληφθεί την πραγματική διαφορά μεταξύ των δύο όρων. Πρόκειται για μία οξύμωρη αντίστιξη. Η Παιδεία (humanitas) αφορά τον άνθρωπο και το περιβάλλον του, φυσικό και κοινωνικό.

Κάνουμε, ουσιαστικά, λόγο για την ανθρωπιστική ευρύτερη μόρφωση και την ηθική εξύψωση του πολίτη. Η εξειδίκευση (ή ειδίκευση) από την άλλη μεριά είναι η διαδικασία για την επίτευξη της εκπαίδευσης, η απόκτηση της αγωγής και των συγκεκριμένων γνώσεων σε ένα εργασιακό ή επιστημονικό πεδίο.

Στην σημερινή εποχή η εξειδίκευση τείνει να αποκτήσει πρωτεύοντα ρόλο στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και να εξοβελίσει την πραγματική απόκτηση Παιδείας. Όλο και περισσότερο το Σχολείο και το Πανεπιστήμιο ”παράγουν” πολίτες άρτια εξειδικευμένος στο πολλοστημόριο της επιστήμης τους αλλά δίχως ανθρωπιστικό και πνευματικό υπόβαθρο.

Πολίτες, που τελικά αποκτούν τέτοιο βάθος γνώσεων σε τόσο μικρό επιστημονικό εύρος, που γνωρίζουν…τα πάντα για το τίποτε. Ενδεικτικό της τάσεως αυτής είναι η συνεχής μείωση των εξεταζόμενων μαθημάτων με την υπόρρητη δικαιολογία πως κάποια είναι ”περιττά” και πρέπει να θεωρούνται εξ απαλών ονύχων.

Όμως, μία τέτοια πορεία ελλοχεύει πλείστους όσους κινδύνους, τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία. Ο άνθρωπος γίνει πνευματικώς μονομερής και δίχως ουσιαστικές ελπίδες να ”σταθεί” σε μία συζήτηση για κάτι εκτός του γνωστικού του αντικειμένου. Αποκόπτεται από το τελικό προιόν της εργασίας του και τελικά λόγω της στείρας εξειδίκευσης χάνει την έμπνευση, την φαντασία και την δημιουργικότητα. Πλήττει. Προσέτι, η κοινωνία στερείται πολιτών με κριτική σκέψη και δύναται να καταστεί όμηρος χειραγωγήσεων.

Η ισορροπία κρύβεται, πάντα, κάπου στη μέση. Ναι, ο πολίτης χρειάζεται την εξειδίκευση για να βιοποριστεί αξιοπρεπώς και να απορροφηθεί από την αγορά εργασίας, την τόσο ανταγωνιστική στις μέρες μας, με καλούς όρους.

Από την άλλη, εν τούτοις, χρειάζεται και η Παιδεία, που θα καταστήσει τον άνθρωπο πολύπλευρο, δημιουργικό και ηθικό. Όσο θεωρητικό και να ακούγεται το παραπάνω σχήμα είναι λίαν πρακτικό. Και σε αυτό πρέπει να ενσκήψει το Υπουργείο Παιδείας, εάν θέλει να πραγματώσει μία εκπαιδευτική τομή. Και σε αυτά θα επανέλθουμε με λεπτομέρειες.

*Κλασικού Φιλολόγου και Προέδρου του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών ”Κέντρο Αστικής Μεταρρύθμισης”

Η εξειδίκευση απάντηση στην ανεργία

του Δημήτρη Κωσταντόπουλου - Δημοσίευση 20 Οκτωβρίου 2017

Η κρίση επέτεινε τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Η παραγωγική ανασυγκρότηση για την οποία δεσμεύθηκε προεκλογικά η κυβέρνηση παραμένει έως σήμερα στα χαρτιά. 

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα είναι ότι δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί γι' αυτή ένα παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στην πραγματική παραγωγή που θα δημιουργεί θέσεις εργασίας. Ένα μοντέλο που θα αναδεικνύει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, ενώ ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας, δεν υπάρχει ένα Ανώτατο Πανεπιστήμιο Τουρισμού.

Η κρίση επέτεινε τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Η παραγωγική ανασυγκρότηση για την οποία δεσμεύθηκε προεκλογικά η κυβέρνηση παραμένει έως σήμερα στα χαρτιά. Το επιχειρηματικό περιβάλλον, με τις συνεχείς αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, τις επιβαρύνσεις στο ασφαλιστικό, την υπέρμετρη γραφειοκρατία που καθυστερεί ακόμη και τις δικαστικές αποφάσεις, γίνεται ολοένα και πιο εχθρικό προς τις επενδύσεις.

Η μόνη θετική εξέλιξη είναι η πτωτική τάση του ποσοστού της ανεργίας, κυρίως λόγω της ενίσχυσης της απασχόλησης στον τομέα του τουρισμού αλλά και λόγω της δημιουργίας θέσεων εργασίας σε διάφορους τομείς. Συγκεκριμένα, από το 2001 έως σήμερα, βάσει του πληροφοριακού συστήματος "ΕΡΓΑΝΗ" σημειώνεται η υψηλότερη θετική επίδοση στο ισοζύγιο προσλήψεων/αποχωρήσεων κατά 265.871 θέσεις εργασίας για το σύνολο της οικονομίας κατά το πρώτο 9μηνο. Υπάρχει, όμως, ακόμη ανάγκη για νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας. Πώς μπορεί η πολιτεία να ικανοποιήσει αυτή την ανάγκη; Με την εξειδίκευση, να τεθεί στο επίκεντρο των πολιτικών για έξυπνη ανάπτυξη.

Η διασύνδεση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, της έρευνας, της καινοτομίας και της εξειδίκευσης με την αγορά εργασίας μπορεί να μας οδηγήσει σε έναν ωφέλιμο παραγωγικό μετασχηματισμό. Το πανεπιστήμιο οφείλει να διαχέει τη γνώση στην περιφερειακή οικονομία, να ενισχυθούν οι συνεργασίες μεταξύ επιχειρήσεων και πανεπιστημίων, με στόχο την αποτελεσματική προώθηση της καινοτομίας. Αυτόν τον μετασχηματισμό η πολιτεία οφείλει να τον υπηρετήσει με κίνητρα για την ανανέωση των παραδοσιακών κλάδων με προσανατολισμό σε δραστηριότητες με υψηλότερη προστιθέμενη αξία και σε εξειδικευμένες αγορές, τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων με την υιοθέτηση και διάδοση νέων τεχνολογιών, την τεχνολογική́ διαφοροποίηση από υφιστάμενες εξειδικεύσεις σε συναφή προϊόντα και υπηρεσίες, την ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων μέσω ριζικής τεχνολογικής ανανέωσης και ανατρεπτικής καινοτομίας, και την αξιοποίηση νέων μορφών καινοτομίας, όπως ανοικτή καινοτομία, καινοτομία από τους χρήστες, καινοτομία στις υπηρεσίες και τα προϊόντα. Γι΄αυτό είναι σημαντικό να αυξηθούν οι δαπάνες στην Έρευνα & Ανάπτυξη, ώστε να συγκλίνει η χώρα με την οικονομία της γνώσης, που θα έχει άμεση επίπτωση στη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Η μετατόπιση της έξυπνης ανάπτυξης σε περιφερειακό και κλαδικό/τομεακό επίπεδο αποτελεί συστατικό της εξειδίκευσης που χρειάζεται. Δηλαδή, να αξιοποιούνται τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα ανά περιφέρεια και ανά κλαδικό/τομεακό επίπεδο. Για παράδειγμα, η Αιτωλοακαρνανία προσφέρεται για την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού. Μπορεί να επενδύσει σε τουρίστες με ενδιαφέρον στην πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά, τη γαστρονομία, τον αγροτουρισμό, τον θρησκευτικό τουρισμό, αλλά και τον τουρισμό που σχετίζεται με τα αθλήματα, όπως το κανόε-καγιάκ, το κάιτ σερφ, η ποδηλασία, η ορειβασία και η αναρρίχηση. Τα χωριά της και ιδίως τα ορεινά μέρη δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα Ζαγοροχώρια, το Πήλιο και το Μέτσοβο. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα χαρακτηριστικά της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Με την εξειδίκευση σε συγκεκριμένους τομείς, την ενίσχυση των δαπανών σε έρευνα και καινοτομία, την παροχή κινήτρων από την πολιτεία προς τους επιχειρηματίες για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη συνεργασία επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων για τη διάχυση της γνώσης στην πραγματική οικονομία μπορούμε και να αντιμετωπίσουμε την ανεργία και να θέσουμε τη χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά.

* O κ. Δημήτρης Κωνσταντόπουλος είναι βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.