Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΓΑΠΗ-ΕΡΩΤΑΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Αγάπη είναι εκείνη η συναισθηματική κατάσταση που μας οδηγεί να προσφέρουμε, ως αποτέλεσμα της ελεύθερης εκλογής μας, και δεν καθορίζεται από τις ανάγκες μας. Η αγάπη όμως είναι και φαινόμενο επικοινωνίας. Άλλες φορές γινόμαστε πομπός κι άλλες δέκτης αγάπης. Γι’ αυτό και είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο ο ένας να ισχυρίζεται ότι αγαπά τον άλλο κι ο άλλος να το αμφισβητεί. Έτσι, από τη θέση του πομπού το κριτήριο της αγάπης είναι το συναίσθημα που νιώθουμε για τον άλλον. Από τη θέση του δέκτη το κριτήριο παύει όμως να είναι το συναίσθημά του, είναι πλέον η συμπεριφορά του προς εμάς.

ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

• Η αγάπη των παιδιών προς τους γονείς

• Η αγάπη των γονέων προς τα παιδιά

• Η αγάπη προς την πατρίδα (φιλοπατρία/πατριωτισμός)

• Η ερωτική αγάπη

• Η συγγενική αγάπη

• Η αγάπη προς το συνάνθρωπο (φιλαλληλία)

• Η αδελφική αγάπη

• Η φιλική αγάπη

• Η αγάπη προς τον εαυτό μας

• Η αγάπη προς το Θεό

• Η συναδελφική αγάπη

• Η αγάπη προς την παράδοση

• Η αγάπη προς τη φύση

• Η αγάπη προς ένα επάγγελμα

• Η αγάπη προς την τέχνη

• Η αγάπη προς την επιστήμη

• Η αγάπη προς μία ιδέα

 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

• η καθολικότητα, η απολυτότητα και η απουσία πνεύματος διακρίσεων

• η ανιδιοτέλεια και η αγνότητα των αισθημάτων και των προθέσεων

• η απουσία σκοπιμοτήτων και μικροϋπολογισμών

• η ανοχή και η ανεκτικότητα προς τη διαφορετικότητα

• η ανυπόκριτη εμπιστοσύνη και η απουσία της καχυποψίας

• η γενναιοδωρία, η μεγαλοψυχία και η καλοσύνη

• ο περιορισμός της κτητικότητας και ο σεβασμός στην αυτονομία της προσωπικότητας του άλλου

• η ανυπαρξία έπαρσης, εγωκεντρισμού και αλαζονείας

• η ψυχική συμμετοχή στη χαρά και στη λύπη του συνανθρώπου, που εκδηλώνεται ως συμπαράσταση.

• η διάθεση για συγνώμη, η απουσία μνησικακίας, η ανεξικακία

• η διάθεση προσφοράς που φτάνει ως την αυτοθυσία και δεν αναζητεί δικαίωση και ανταλλάγματα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Α. Κοινωνικό επίπεδο:

• Συμβάλλει στη διαμόρφωση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων, που χαρακτηρίζονται από ανιδιοτέλεια, αφοσίωση, αμοιβαία εμπιστοσύνη και φιλική διάθεση

• Eξευγενίζει το συναισθηματικό κόσμο και διαμορφώνει το αναγκαίο κλίμα ψυχικής και συναισθηματικής επαφής, αμοιβαίας προσέγγισης και βαθύτερης επικοινωνίας, χωρίς ωφελιμιστικά κριτήρια

• Αποδιώχνει την αίσθηση της μοναξιάς, αφού καλύπτει τις συναισθηματικές ανάγκες των ανθρώπων

• Περιστέλλει την εγωκεντρική προσέγγιση των πραγμάτων και τον άκρατο ατομικισμό. Με το αίσθημα της αγάπης το άτομο απομακρύνεται από τα στενά πλαίσια του «εγώ» και μεταβαίνει προς το «εσύ».

• Αποτρέπει τον ανταγωνισμό και το συγκρουσιακό κλίμα στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Β. Ψυχικό – Ηθικό επίπεδο:

• Συντελεί στην ψυχολογική ισορροπία του ατόμου

• Προσανατολίζει το άτομο στην αντιμετώπιση της ζωής με αισιόδοξη και ελπιδοφόρα διάθεση

• Ισχυροποιεί τις ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου, ενισχύοντάς τον εσωτερικό κόσμο του με υπομονή, εγκαρτέρηση και αντοχή

• Ηθικοποιεί τη συμπεριφορά του ατόμου, διαμορφώνοντας μια στάση ζωής που χαρακτηρίζεται από την ειλικρίνεια, την εντιμότητα, την αγνότητα των προθέσεων

Γ. Ιδεολογικό επίπεδο:

• Προσδίδει ουσιαστικό νόημα στη ζωή του ανθρώπου με την ανθρωπιστική προσέγγιση των πραγμάτων και τον προσανατολίζει στην κατάκτηση υψηλών αξιών και την πραγμάτωση ιδανικών

• Αποτρέπει τους διαχωρισμούς των ατόμων με κριτήριο τις ιδεολογικές τους αντιλήψεις

• Απομακρύνει τη δογματική προσκόλληση σε εγωκεντρικές αντιλήψεις, τη μισαλλοδοξία και το φανατισμό

Δ. Δημιουργικό επίπεδο:

• Αναδεικνύει τη δημιουργική διάθεση του ανθρώπου

• Αποτελεί πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης και δημιουργίας

Ε. Διεθνιστικό επίπεδο:

• Απαλλάσσει από αρνητικούς προϊδεασμούς, προκαταλήψεις και ρατσιστικές αντιλήψεις

• Καλλιεργεί πνεύμα ανοχής και ανεκτικότητας προς τη διαφορετικότητα

• Αναπτύσσει πνεύμα οικουμενικής και φιλειρηνικής συνείδησης

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΑΓΑΠΗΣ

• Η ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, στις οποίες, στο πλαίσιο των σύγχρονων τεχνολογικά αναπτυγμένων καταναλωτικών κοινωνιών, κυριαρχούν:

• Ο άκρατος ατομικισμός

• οι εμπορευματοποιημένες, συμβατικές, επιφανειακές σχέσεις

• το ανταγωνιστικό πνεύμα

• η απροσωποποίηση

• το αίσθημα της μοναξιάς

• η εκμετάλλευση το συνανθρώπου ως μέσου για την επίτευξη ενός ιδιοτελούς στόχου

• Τα φαινόμενα ρατσισμού, φυλετικού και κοινωνικού, όπως:

 o η αρνητική αντιμετώπιση των μειονοτήτων και των μεταναστών,

o η άνιση μεταχείριση των εκπροσώπων άλλων φυλών και εθνών σε πολλές χώρες,

o η αναβίωση φασιστικών και νεοναζιστικών αντιλήψεων,

o η απαξιωτική αντιμετώπιση και περιθωριοποίηση διάφορων κοινωνικών ομάδων (ναρκομανών, φορέων ή ασθενών με AIDS κ.λπ.),

o η υποτιμητική στάση απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες

• Η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως:

_ η εκμετάλλευση των παιδιών

_ η άσκηση σωματικής και ψυχολογικής βίας

_ οι παράνομες φυλακίσεις και τα βασανιστήρια, που επιβάλλουν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα

_ η υποτιμητική/ προσβλητική αντιμετώπιση της γυναίκας, κυρίως στις υπανάπτυκτες χώρες.

_ οι εστίες πολέμου σε διάφορα μέρη της Γης

_ το φαινόμενο της ανεργίας

• Οι απάνθρωπες συνθήκες ζωής σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, όπως:

_ προκλητικές ανισότητες, που περιθωριοποιούν μεγάλες μάζες πληθυσμών

_ πείνα, στερήσεις, εξαθλίωση

_ αναλφαβητισμός

• Η έξαρση της βίας και της εγκληματικότητας, η οποία: _ προκαλεί αισθήματα καχυποψίας, δυσπιστίας προς τους άλλους κι ακυρώνει την ανιδιοτελή προσέγγιση και επικοινωνία.

_ κλονίζει τις ανθρώπινες σχέσεις και καλλιεργεί το μίσος και την εχθρότητα.

• Η εμπορευματοποίηση της σύγχρονης ζωής που ωθεί το άτομο σε αγοραπωλησία, σωματική και πνευματική στο όνομα της αγάπης.

• Η υποβάθμιση και η άκρατη σχετικοποίηση των ηθικών αξιών, με αποτέλεσμα να μη διαθέτει ο σύγχρονος άνθρωπος ένα σταθερό σύστημα ηθικής συμπεριφοράς

ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΕΡΩΤΑ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

• σεξουαλική αγωγή/ ενημέρωση

• προβλήματα ερωτικής επικοινωνίας με το άλλο φύλου

• υπερπληροφόρηση για ερωτικής φύσεως ζητήματα

• κοινωνικοί κανόνες και ερωτικές σχέσεις

• η ηθική διάσταση των ερωτικών σχέσεων

• η εμπορευματοποίηση των ερωτικών σχέσεων

• ερωτική αυτογνωσία

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ ΑΓΑΠΗΣ

Α. Σε ατομικό επίπεδο:

• μοναξιά

• χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση

• ανασφάλεια φόβος

• αυτοενοχοποίηση

• αίσθημα προσωπικής απόρριψης

Β. Σε κοινωνικό επίπεδο:

• αδυναμία ουσιαστικής επικοινωνίας και συνεργασίας

• προστριβές συγκρούσεις.

ΚΕΙΜΕΝΑ 

ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Ο έρωτας είναι αρρώστια... που σκοτώνει 

                                                                                 (Θέματα ΟΕΦΕ 2014)

«Έρωτας είναι, θα περάσει», λέµε όποτε είµαστε εξοµολογητές ερώτων που δεν βρίσκουν ανταπόκριση. Γι’ αυτούς έχουν χυθεί ωκεανοί δακρύων και ποταµοί µελάνης καθώς αποτελούν την επιτοµή του ροµαντικού ιδεώδους. Ωστόσο, σύµφωνα µε µελέτη Βρετανών ψυχολόγων, οι «επιπλοκές» για όσους υποφέρουν από... έρωτα, είναι πολύ σοβαρότερες από ό,τι είχε αρχικώς αξιολογηθεί. Σύµφωνα µε τους επιστήµονες της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχολογίας, η «ραγισµένη καρδιά» µπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Πρόκειται για πραγµατική σοβαρή νόσο λένε οι Βρετανοί – ζητώντας από την ιατρική κοινότητα να τη λάβει στα σοβαρά. Επί αιώνες, η µανία, η κατάθλιψη και η ψυχαναγκαστική διαταραχή, που προκαλούνται από τον άνευ ανταποκρίσεως έρωτα, και αποτελούν ροµαντικό ιδεώδες θεωρούνταν φυσιολογική διανοητική κατάσταση και κατά συνέπεια ακίνδυνη, αναφέρει ο συντάκτης της έρευνας κλινικός ψυχολόγος, δρ Φρανκ Τάλις. Τα τελευταία 200 χρόνια, ο άνευ ανταπόκρισης έρωτας και η ψυχοσωµατική κατάρρευση που προκαλεί δεν κατατάσσει τον ερωτευµένο µεταξύ των ασθενών, επισηµαίνεται στην έρευνα η οποία δηµοσιεύεται στην επιθεώρηση The Psychologist, το επίσηµο περιοδικό της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχολογίας. Όπως τονίζει ο δρ Τάλις, ακόµα και στη σύγχρονη εποχή, ο έρωτας συνδέεται µε την «παραφροσύνη» αλλά -δυστυχώςµόνο στους στίχους δηµοφιλών τραγουδιών. ∆υστυχώς, οι παθολόγοι, τα κέντρα πρωτοβάθµιας υγείας και οι ψυχίατροι δεν παραπέµπουν στους κλινικούς ψυχολόγους, όσους ερωτοχτυπηµένους και άκρως δυστυχείς αναζητούν εκεί βοήθεια για να γιατρέψουν την «ραγισµένη καρδιά τους». «Αν, όµως, κάποιος αναλύσει την ιατρική ορολογία που χρησιµοποιούν, θα διαπιστώσει ότι τελικά το κύριο πρόβληµα που αντιµετωπίζει ο ασθενής δεν είναι παρά το ψυχικό τραύµα που έχει προκαλέσει ο έρωτας που δεν βρήκε ανταπόκριση. Συχνά, βλέπουµε στα ιατρεία ανθρώπους οι οποίοι αδυνατούν να διαχειριστούν την ένταση της αγάπης, που βλέπουν όλη τους τη ζωή να αποσταθεροποιείται όταν ερωτεύονται ή βλέπουν τον κόσµο τους να γκρεµίζεται όταν δεν βρίσκει ανταπόκριση ο έρωτάς τους». Μεταξύ των πιο χαρακτηριστικών συµπτωµάτων είναι η µανία, η διαδοχή δηλαδή, περιόδων εξαιρετικής διάθεσης, αυτοπεποίθησης, αισιοδοξίας και απόλυτης κατάθλιψης ή ιδεοψυχαναγκαστικής συµπεριφοράς που εκδηλώνεται µε διαρκή έλεγχο του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου και του τηλεφώνου «µήπως» και το αντικείµενο του πόθου τηλεφωνήσει ή γράψει. ∆εν είναι λίγες οι φορές που οι γιατροί παρατηρούν σωµατική κατάρρευση του ατυχήσαντος, ο οποίος συχνά, ευτυχώς για λίγο, µεταβάλλεται σε σύγχρονη Μαργαρίτα Γκοτιέ. 

∆υστυχώς, καταλήγει το άρθρο, «ο πόνος του έρωτα» µπορεί ενίοτε να οδηγήσει ακόµα και σε αυτοκτονία. «Τελευταίως πραγµατοποιούνται αρκετές µελέτες για τα ψυχοσεξουαλικά προβλήµατα και γενικότερα αυτά των ερωτικών σχέσεων. ∆υστυχώς, δεν έτυχε του επιστηµονικού ενδιαφέροντος ο «ατελέσφορος έρωτας». Όµως πρέπει να αντιµετωπίσουµε σοβαρά το πρόβληµα και να διδαχθούµε από τους αρχαίους οι οποίοι το θεωρούσαν νόσηµα και το θεράπευαν όπως κάθε άλλη ασθένεια», κατέληξε ο δρ Τάλις. 

Εφηµ. «Η Καθηµερινή» 08/02/2005 

ΚΕΙΜΕΝΟ 2 

[…] Ζούµε τον αιώνα του πάθους γι’ απελευθερώσεις – ίσως επειδή πέρσεψαν1 τα «πολιτισµένα» δεσµά – κι ο άνθρωπος είτανε φυσικό να ζητήσει ν’ αποτινάξει πρώτον έναν ζυγό του εσωτερικόν, ή που ορισµένες κοινωνικές συµβάσεις τον έκαναν να εσωτερικεύεται, να γίνεται δηλαδή ασήκωτος, τελειωτικός. Η µηχανοποίηση της ερωτικής λειτουργίας απεκάλυψε µάλλον παρά που έφθειρε τον καταδυναστευτικό χαρακτήρα του ερωτικού ενστίκτου. Από τα πιο αισθητά της επακόλουθα είταν ο αφοπλισµός του έρωτα από τη φανταστική του εξάρτηση. Καθαιρέθηκε, δηλαδή, το συναίσθηµα, δεν καθηρέθηκε η σκοτεινή ορµή. Μ’ εξαίρεση αναµφισβήτητη τις εξαιρέσεις, οι άνθρωποι τώρα πια αγαπάνε χωρίς ψευδαισθήσεις, κάνουν έρωτα χωρίς φαντασιώσεις, µυστικοπάθειες, παρακρούσεις υποκινηµένες από µια στέρηση χρόνια η συµπτωµατική. Αγαπάνε πιο απερίφραστα, ως ζώα, αγκαλιάζονται, χωρίς την αυταπάτη πως έτσι γεύονται κάτι από την αιωνιότητα, µεταχειρίζονται ο ένας τον άλλον ως αναγκαίον σύνεργο της ηδονής! Όλ’ αυτά είναι βέβαια ωµότερα από τα παλαιά. ∆εν είναι και λιγότερο υποταγµένα σε µια ξένη βούληση, τη θέληση του προσωπιδοφόρου2 που τον λέµε Φύση. Κι έρχεται το ερώτηµα: σε τι απόβλεπε αρχικά αυτή η απελευθέρωση; Στην απαλλαγή µας από τον κοινωνικό νόµο; Βέβαια η νίκη – και πολύ µικρή. Τους θεσµούς τους αλλάζουµε όπως µας αρέσει, τα ήθη εξελίσσονται από µόνα τους, ο άνθρωπος σκορπίζει µε τη ροµφαία3 του λογικού του ένα πλήθος ίσκιους, που άλλοτε τον τρόµαζαν. Ας µην υπερτιµά όµως την ανεξαρτησία του. Ο δαίµονας της σάρκας, ξορκισµένος ή αξόρκιστος, µας σπιρουνίζει4 πάντα. ∆εν είµαστε πολύ πιο αυτάρκεις επειδή µπορούµε να εκτελούµε την ερωτική λειτουργία αναφανδόν5 , χωρίς κρυψίνοιες6 , στρατηγήµατα, περιφράσεις, διπροσωπίες, υστερίες, µετάνοιες. Αν σκοπός µας είταν η διατράνωση µιας ανεξαρτησίας µας, η απογύµνωση του ερωτικού ενστίκτου από θέλγητρα φανταστικά και πρόσθετα, πολύ λίγα πράγµατα έχουµε στην ουσία κατορθώσει. Το ερωτικό ένστικτο, κόσµος σκοτεινός και πολυδαίδαλος µ’ όσο κι αν χύνουµε πάνω του ωµό φως, µάς κυβερνάει πάντα. 

Α. Τερζάκης, Κρίση κι έλεγχος της εποχής µας, Εκδόσεις των φίλων, Αθήνα 1989, σελ. 307-308 (διατηρήθηκε η ορθογραφία του κειµένου) 

Λεξιλόγιο: 

1. πέρσεψαν = περίσσεψαν 

2. προσωπιδοφόρος = αυτός που φορά προσωπίδα, ο µασκοφόρος 

3. ροµφαία = το πύρινο σπαθί των αρχαγγέλων, µεγάλο, πλατύ και δίκοπο σπαθί 

4. σπιρουνίζω = πιέζω το δέρµα (ζώου στο οποίο επιβαίνω) µε το σπιρούνι 

5. αναφανδόν = ολοφάνερα, απροκάλυπτα, εντελώς φανερά, χωρίς επιφύλαξη 

6. κρυψίνοια = αποκάλυψη προσωπικών σκέψεων ή προθέσεων, προσποίηση, υποκρισία 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: 

Α1. Ποιες απόψεις παραθέτει ο συγγραφέας για τον έρωτα στο 1ο κείµενο; Να αναφερθείτε σε αυτές και να τις σχολιάσετε σε µία παράγραφο (90-100 λέξεις). Μονάδες 15 

Α2. α) Να εντοπίσετε τα δοµικά στοιχεία και τον τρόπο ανάπτυξης της 2ης παραγράφου του 2ου κειµένου. Μονάδες 6 β) επειδή, δηλαδή, όµως, Αν: ποιος είναι ο ρόλος και τι δηλώνουν οι παραπάνω λέξεις του 2ου κειµένου; Μονάδες 4 

Β1. απελευθερώσεις, συµβάσεις, συµπτωµατική, υποταγµένα, εκτελούµε: Να χωρίσετε τις παραπάνω λέξεις του 2ου κειµένου στα συνθετικά τους και στη συνέχεια να σχηµατίσετε από το β’ συνθετικό καθεµιάς µία νέα σύνθετη λέξη. Μονάδες 10 

Β2. α) Ζούµε: Τι δηλώνει η χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου από τον συγγραφέα του 2ου κειµένου; Μονάδες 5 

β) ωκεανοί δακρύων, ραγισµένη καρδιά, δηµοφιλών τραγουδιών, ιατρική ορολογία: Αφού λάβετε υπόψη τη σηµασία που έχουν οι παραπάνω φράσεις στο 1ο κείµενο, να σηµειώσετε στο τετράδιό σας σε ποιες από αυτές η γλώσσα λειτουργεί αναφορικά και σε ποιες ποιητικά. Μονάδες 4 

γ) Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης σε καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις του 1ου κειµένου και να τη µετατρέψετε στην αντίθετή της: «Αν, όµως, κάποιος αναλύσει την ιατρική ορολογία...» «πρέπει [...] να διδαχθούµε από τους αρχαίους...» Μονάδες 6 

Γ. ∆ιαβάσατε στην τάξη σας τα παραπάνω κείµενα και διατυπώθηκαν απόψεις: για τον χαµένο ροµαντισµό, την έλλειψη αγνότητας και ευαισθησίας, αλλά και τη νοοτροπία του εύκολου γρήγορου και ανώδυνου πειραµατισµού στην αγάπη και στον έρωτα. Με παρότρυνση της/του φιλολόγου σας αποφασίστηκε η διοργάνωση µιας εκδήλωσης στο σχολείο σας µε σκοπό να παρουσιαστούν: οι τρόποι µε τους οποίους αντιλαµβάνεται και βιώνει η γενιά σας την αγάπη και τον έρωτα, αλλά και τα προβλήµατα που εµφανίζονται από τις επιλογές αυτές. Στην εκδήλωση αυτή θα έχετε ρόλο κεντρικού/-ής οµιλητή/-τριας και το κείµενό σας θα έχει τα χαρακτηριστικά του προσχεδιασµένου προφορικού λόγου. (400 λέξεις) Μονάδες 50 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

Α1. Ο συγγραφέας του πρώτου κειµένου, στηριζόµενος σε επιστηµονικές έρευνες, ισχυρίζεται ότι ο έρωτας αποτελεί σοβαρή ψυχική ασθένεια. Η ασθένεια αυτή, αν και στο παρελθόν λαµβανόταν ως φυσιολογική, δεν αναγνωρίζεται πια από την ιατρική επιστήµη. Η ερωτική απογοήτευση είναι τόσο σοβαρή ασθένεια που µπορεί να προκαλέσει µέχρι και το θάνατο. Τα συνηθέστερα συµπτώµατά της είναι η µανία, η κατάθλιψη και η ψυχαναγκαστική διαταραχή. Μάλιστα, µερικές φορές προκαλείται και σωµατική κατάρρευση του «ερωτικά ατυχήσαντος», ενώ έχουν καταγραφεί µέχρι και αυτοκτονίες. Εποµένως, πρέπει να αντιµετωπιστεί σοβαρά η ασθένεια του «ατελέσφορου έρωτα» και να αναζητηθεί η θεραπεία του. 

Α21 . α) ∆οµικά στοιχεία 

Θεµατική πρόταση: Η µηχανοποίηση της ερωτικής λειτουργίας... ενστίκτου. 

Λεπτοµέρειες/σχόλια: Από τα πιο αισθητά ... σύνεργο της ηδονής! 

Πρόταση κατακλείδα: Όλ’ αυτά ... τον λέµε Φύση. 

Τρόπος ανάπτυξης Η παράγραφος αναπτύσσεται µε τη µέθοδο του αιτίου-αποτελέσµατος 

(Αίτιο: η µηχανοποίηση της ερωτικής λειτουργίας, Αποτέλεσµα: απεκάλυψε τον καταδυναστευτικό χαρακτήρα του ερωτικού ενστίκτου). 

β)2 Οι εν λόγω λέξεις αποτελούν διαρθρωτικές λέξεις και συµβάλλουν στη συνοχή των περιόδων του κειµένου και των νοηµάτων. Η νοηµατική σχέση που δηλώνουν είναι: 

επειδή = αιτιολόγηση 

δηλαδή = επεξήγηση 

όµως = αντίθεση/εναντίωση 

Αν = υπόθεση

Β1. 

απελευθερώσεις < από + ελευθερώνω => φιλελεύθερος 

συµβάσεις < συν + βαίνω => αναβάτης

συµπτωµατική < συν + πίπτω => κατάπτωση 

υποταγµένα < υπό + τάσσω => διάταξη 

εκτελούµε < εκ + τέλος => τελεολογία 

Β2. α)3 Με τη χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου ο συγγραφέας επιδιώκει να προσδώσει ζωντάνια, αµεσότητα στο κείµενο, να κάνει το ύφος πιο οικείο και παραστατικό, ενώ παράλληλα να παράσχει στον αναγνώστη το αίσθηµα της συµµετοχής στις απόψεις του. Πιο συγκεκριµένα µε τη χρήση του ρήµατος «Ζούµε» τονίζει την καθολικότητα της άποψης αναφορικά µε τα προβλήµατα που προέκυψαν τον 20ο αιώνα ύστερα από την ανάγκη των ανθρώπων να απελευθερωθούν από συµβάσεις και αγκυλώσεις του παρελθόντος που τους έκαναν εσωστρεφείς. 

β)4 ωκεανοί δακρύων = ποιητικά 

ραγισµένη καρδιά = ποιητικά 

δηµοφιλών τραγουδιών = αναφορικά 

ιατρική ορολογία = αναφορικά 

γ)5 «Αν, όµως, κάποιος αναλύσει την ιατρική ορολογία...»: Η σύνταξη είναι ενεργητική. Στην παθητική θα µετατραπεί ως εξής: «Αν, όµως, η ιατρική ορολογία αναλυθεί από κάποιον…» 

«πρέπει [...] να διδαχθούµε από τους αρχαίους...»: Η σύνταξη είναι παθητική. Στην ενεργητική θα µετατραπεί ως εξής: «πρέπει […] οι αρχαίοι να µας διδάξουν…». 

Γ. Συµµαθήτριες και συµµαθητές, 

Κυρίες και κύριοι, 

Α. Πρόλογος: ζούµε σε µια εποχή αντιερωτική, όπου η επιθυµία περιορίζεται µε ορατό τον κίνδυνο να κυριαρχήσει η στέρηση σε όλους τους τοµείς της ζωής µας. Η εποχή που διανύουµε ευνοεί κατά βάση την αποµόνωση και περιορίζει την αγάπη και τον έρωτα κυρίως σε δύο εκδοχές, σε αυτή που προσιδιάζει σε συµβόλαιο εξασφάλισης απέναντι σε κάθε κίνδυνο και έχει τη µορφή µια άνευρης συζυγικότητας και σε εκείνη της οριοθετηµένης σεξουαλικής διευθέτησης χωρίς καµία αξίωση πάθους

Σχόλιο – Μετάβαση στο Κύριο Μέρος Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι οι περισσότεροι νέοι δεν ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την αληθινή αγάπη, να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Προτιµούν να δηµιουργήσουν, υποστηρίζουν οι µεγαλύτεροι, πολλές και µικρής διάρκειας σχέσεις, για να αποκτήσουν εµπειρίες. Έχουν τη δυνατότητα µάλιστα οι σηµερινοί νέοι να κάνουν πολυάριθµες γνωριµίες µέσω του διαδικτύου και συγκεκριµένα µέσω των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης. 

Β. Κύριο Μέρος Σκέλος α’: Πώς βιώνουν οι νέοι την αγάπη και τον έρωτα σήµερα 

1. Τα νεαρά άτοµα επηρεάζονται από τα πρότυπα της ζωής και των σχέσεων που προβάλλει το διαδίκτυο, αλλά και η ελληνική τηλεόραση. Η νέα γενιά φλερτάρει στο διαδίκτυο µε την ασφάλεια που προσφέρει η απόσταση. ∆εν έχει διάθεση να ερωτευτεί. Οι νέοι δεν νιώθουν ότι είναι διαθέσιµοι. Ανταλλάσσουν απόψεις, φωτογραφίες, συναισθήµατα. Μιλάνε µε αγνώστους τους οποίους δεν ντρέπονται, «ανοίγονται» µε ασφάλεια και φλερτάρουν πληκτρολογώντας. 

2. Ο παραλυτικός φόβος της απόρριψης συχνά µπορεί να κάνει τον έφηβο να επιθυµεί την απόσταση που προσφέρει η τεχνολογία. Πιστεύει κι αυτός ότι οι άνθρωποι όταν κρύβονται πίσω από µια λαµπερή οθόνη πληροφοριών, που δεν προσφέρει καµία χηµεία, διατηρούν την απόσταση από τον άλλο κι έτσι δεν µπορούν να πληγωθούν από την απόρριψη. 

3. Η απόρριψη, όταν βιωθεί στη δύσκολη και ανασφαλή εφηβεία και επιζήσει στην ωριµότητα, παραµένει ο µεγαλύτερος εχθρός των υγιών ερωτικών σχέσεων. Άλλωστε αυτές αποδοµούνται από την ανασφάλεια που προκαλούν οι έµφυλοι ρόλοι της «αρρενωπότητας» και της «θηλυκότητας», που διαπερνούν τις ερωτικές σχέσεις. 

4. Η αλλαγή των ρόλων των δύο φύλων συµβάλλει επίσης στη σύγχυση των πρώτων επαφών. Οι νεαροί άνδρες σχεδόν φοβούνται το ρόλο του διεκδικητή, επειδή δεν θέλουν να τους παρεξηγήσουν και οι πρώιµα ανεξάρτητες γυναίκες εξακολουθούν να θέλουν τους άνδρες να προχωρούν. Ως εκ τούτου, η προσέγγιση του άλλου και η σχέση µοιάζει µε αδιέξοδο. 

5. Στο σκηνικό µε το ασπρόµαυρο φόντο της κρίσης, ελάχιστη διάθεση µένει για ουσιαστικές αγαπητικές σχέσεις και έρωτα. 

Σκέλος β’: προβλήµατα που εµφανίζονται 

1. Στην αρχή µιας σχέσης σήµερα, συνήθως, κυριαρχούν συναισθήµατα αγάπης, στοργής, έλξης, αλλά και ο ενθουσιασµός µαζί µε την ανάλαφρη διάθεση. Αλλά η σωµατική επαφή είναι ενοχοποιηµένη, όσο και αν φαίνεται ελεύθερη, το άγγιγµα η πραγµατική προσέγγιση είναι δύσκολα, όπως και το να είναι ο καθένας ο εαυτός του. 

2. ∆ηµιουργείται µια οµάδα ανθρώπων που είναι ιδιαίτερα συνδεδεµένοι online, αλλά αισθάνονται και ουσιαστικά είναι κοινωνικά αποµονωµένοι σκοτώνοντας τις κοινωνικές τους δεξιότητες. 

3. Εµφανίζονται η γκρίνια, τα παράπονα, η ψυχολογική κούραση, η µιζέρια, η αίσθηση αδικίας, παράλληλα µε τις συγκρούσεις, την απαξίωση του άλλου και πολλές συναισθηµατικές µεταπτώσεις. 

4. Η επιπολαιότητα γίνεται τρόπος ζωής και γενικεύεται σε όλο το φάσµα των ανθρωπίνων σχέσεων. Η ανειλικρίνεια και υποκρισία πληγώνουν την ευαίσθητη ακόµη ψυχή του εφήβου και τον οδηγούν στις επιφανειακές και ανούσιες σχέσεις. Το ''πρόσωπο'' που παρουσιάζουν πολλοί έφηβοι δεν είναι ο αληθινός τους εαυτός. Οι νέοι, όµως, και άψογες σχέσεις µπορούν να συνάψουν, και αληθινοί µπορούν να είναι καθ’ όλη την διάρκεια των σχέσεών τους. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο και σηµαντικό, όσο και εφικτό, να δηµιουργούν ''σχέσεις αγάπης'' και όχι ανούσιες συνευρέσεις. 

Γ. Επίλογος Οι άνθρωποι που αναζητούν την αγάπη και τον έρωτα θα πρέπει να απενεργοποιήσουν τον υπολογιστή τους και να προσεγγίσουν τους πιθανούς συντρόφους τους στην πραγµατική ζωή. Είναι τόσο απλό: αρκεί η επικοινωνία µε τα µάτια κι ένα χαµόγελο. Μια βασική, αλλά ουσιώδης συζήτηση, η γλώσσα του σώµατος, αρκούν για γνωριµίες µε νέους ανθρώπους. Οι νέοι – λόγω ηλικίας – αξίζει να ζήσουν έναν ολοκληρωµένο παράφορο έρωτα παρά µικρές σταδιακές γνωριµίες. Σας ευχαριστώ για την υποµονή και την προσοχή σας

Η αγάπη είναι ένα βαθύ συναίσθημα με πολλές μορφές έκφρασης και ποικίλες σχέσεις στις οποίες απευθύνονται αυτές οι μορφές. Ξεκινώντας από την οικογένεια αντιλαμβανόμαστε την αγάπη, την τρυφερότητα, το σεβασμό και - ως κάποιο βαθμό - τη συναισθηματική και ψυχολογική εξάρτηση που επιδεικνύουν τα μέλη της μεταξύ τους. Παραπλήσια μορφή έχει η αγάπη και στις σχέσεις του ανθρώπου με το συγγενικό του περίγυρο, αλλά χαρακτηρίζεται από μικρότερη ένταση - συγκριτικά με το οικογενειακό περιβάλλον του - στην εκδήλωσή του.

Η φιλία είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές της, αφού δημιουργείται μετά από την αυτόβουλη επιλογή του ατόμου σχετικά με το/τα πρόσωπο/α που θα γίνει/ ουν αποδέκτης/ες του συναισθήματος αυτού και της σχέσης που θα προκύψει• η επιλογή αυτή προσδίδει την τεράστια σημασία της φιλίας στη ζωή του ανθρώπου, καθώς προσφέρει την εμπιστοσύνη και την εξωτερίκευση του ενδότερου ψυχικού κόσμου του σε άτομο/α που δε συνδέονται μαζί του μέσω οικογενειακής ή άλλης συγγενικής (εξ αίματος) σχέσης.

Ο έρωτας είναι μια ακόμη μορφή της αγάπης, η οποία βέβαια σχετίζεται κυρίως με τα γενετήσια ένστικτα του ανθρώπου συνδυασμένα με την ανάγκη έκφρασης της έλξης προς την εξωτερική εμφάνιση του/της μελλοντικού/ής ερωτικού/ής συντρόφου του καθώς και με το θαυμασμό προς την προσωπικότητά του/της. Ο συνδυασμός αυτών των συναισθημάτων καθιστά το άτομο ιδιαίτερα ευάλωτο ψυχολογικά έναντι του/της συντρόφου του και γι’ αυτόν το λόγο αντιμετωπίζεται με μια τάση υπερβολής από άτομα που είτε βρίσκονται σε εφηβική ηλικία είτε διακρίνονται από εξαιρετικά ευαίσθητη ιδιοσυγκρασία.

Θα πρέπει να επισημανθούν οι μορφές της αγάπης που αφορούν στη θρησκεία, στον ιδεολογικό χώρο γενικότερα και στις καθημερινές κοινωνικές συναναστροφές του ατόμου. Ως προς τα θρησκευτικά θέματα, η αγάπη νοείται ως η υπέρμετρη πίστη σε ένα θρησκευτικό δόγμα. Με την έννοια της απόλυτης αφοσίωσης μπορεί να νοηθεί και η αγάπη προς μια ιδεολογία, το δημιουργό ή τους φορείς της. Τέλος, αγάπη προς τους συνανθρώπους μας είναι η επίδειξη αλληλεγγύης, σεβασμού προς την προσωπικότητα και τα δικαιώματά τους ή απλώς η συμπάθεια που τρέφουμε απέναντι σε κάποιους από αυτούς.

Δε χρειάζεται ίσως να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι η ικανότητα να αγαπάς σαν μια πράξη προσφοράς εξαρτιέται από την ανάπτυξη του χαρακτήρα ενός ατόμου. Προϋποθέτει να έχει φτάσει κανείς σε μια αντίληψη ζωής καθαρά δημιουργική. Σε αυτήν την αντίληψη, το άτομο έχει ξεπεράσει την εξάρτηση, τη ναρκισσιστική παντοδυναμία, την επιθυμία να εκμεταλλεύεται άλλους ή να αποθησαυρίζει κι έχει αποκτήσει σταθερή πίστη στις δικές του ανθρώπινες δυνάμεις και το θάρρος να στηρίζεται σε αυτές τις δυνάμεις για την πραγμάτωση των σκοπών του. Στο βαθμό που αυτές οι ιδιότητες λείπουν, φοβάται να δώσει τον εαυτό του και επομένως να αγαπήσει.

Παρατηρήσεις

1.     Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80-100 λέξεις.

2.    «η ικανότητα να αγαπάς σαν μια πράξη προσφοράς εξαρτιέται από την ανάπτυξη του χαρακτήρα ενός ατόμου»: να αναλύσετε τη φράση σε μια παράγραφο 10 σειρών.

3.    Ποιες είναι οι μορφές της αγάπης σύμφωνα με το κείμενο και ποια τα χαρακτηριστικά κάθε μιας

4.    Ποιος τρόπος πειθούς εντοπίζεται στην τελευταία παράγραφο του κειμένου; Να τον αναλύσετε.

5.    Επιδεικνύουν, υπέρμετρη, υπερβολής: να αναλύσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους και να γράψετε για κάθε μία πρόταση, που να αναδεικνύει τη σημασία της.

6.    Να βρεθούν αντίθετες λέξεις στις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.

7.    Στη σημερινή εποχή σπάνια συναντούμε την ουσιαστική αγάπη μεταξύ των ατόμων. Σε ομιλία σας να αναφέρετε τα αίτια αυτού του φαινομένου και να επισημάνετε τις συνέπειες που προκαλεί, ιδιαίτερα σε μικρή ηλικία, η απουσία αγάπης στη ζωή του ανθρώπου (400-500 λέξεις).