Τέχνη

Κύριο γνώρισμα κάθε κοινωνίας, ανεξάρτητα από το επί¬πεδο και το βαθμό της ανάπτυξής της, είναι η προσπάθεια αναζήτησης και επίτευξης του ωραίου. Η προσπάθεια αυτή, που πηγάζει από την πνευματική υπόσταση του ανθρώπου και καθοδηγείται από τις αισθητικές αρχές κάθε εποχής και τόπου, υλοποιείται με τη βοήθεια της τέχνης.
Tέχνη ονομάζεται το αποτέλεσμα της καλλιτεχνικής δη¬μιουργίας μέσα στο οποίο αποκρυσταλλώνεται η αξία του ωραίου. Ως φαινόμενο εκδηλώνεται πανανθρώπινα και δια¬χρονικά, γιατί έμφυτες είναι οι πηγές της ανάγκης της και αναβλύζουν από το συναίσθημα και τη φαντασία, από την επιθυμία του ανθρώπου να ξεπεράσει τους περιορισμούς της ύλης και με τα αισθητικά αγαθά να κατακτήσει υψηλότε¬ρους αναβαθμούς ολοκλήρωσης. Γιατί είναι γεγονός πως τα αγαθά αυτά προσφέρουν ανεκτίμητα οφέλη στο πνεύμα και την ψυχή.
Πρωταρχικά, η τέχνη αποτελεί ένα προνομιακό μέσο έκ¬φρασης. Κανένα άλλο δημιούργημα δεν εκφράζει με τόσο πηγαίο και αυθεντικό τρόπο τον άνθρωπο όσο το καλλιτε¬χνικό. Και τούτο γιατί το έργο τέχνης είναι η ζωντανή απο¬τύπωση της ψυχής, η συνομιλία της με τη ζωή και τον έρωτα και η αναμέτρησή της με το θάνατο και το χρόνο. Είναι με άλλα λόγια η απάντηση του συναισθήματος και της φαντα¬σίας σε ό,τι το λογικό δυσκολεύεται να κατανοήσει και να εκφράσει.
Έπειτα, είναι επικοινωνία, και μάλιστα γνήσια και βα¬θιά. Αποτελεί την παγκόσμια και διαχρονική γλώσσα του ωραίου, που απελευθερώνει τον άνθρωπο από τη συμβατικό¬τητα των σχέσεων, από τους περιορισμούς του λόγου, για να δώσει αυθεντικό περιεχόμενο στην επαφή με το συνάνθρωπο.Όταν ο λόγος χωρίζει τους ανθρώπους, η τέχνη τους ενώνει, γιατί πλημμυρίζει τις ψυχές τους με κοινά αισθήματα και ευαισθησίες. Γι' αυτό άλλωστε η τέχνη αίρει τη μοναξιά, όπως έλεγε ο Ν. Εγγονόπουλος.
Ακόμη, η καλλιτεχνική δημιουργία εκλεπτύνει τον άν¬θρωπο. Με τα ευγενικά αισθήματα που γεννάει ημερεύει την ψυχή, γαληνεύει τα πάθη, αποκαθαίρει; όπως οι αρχαίοι δί¬δασκαν, τα μίση, τις μικρότητες και τις κακίες. Η τέχνη λει¬αίνει τον ψυχικό κόσμο, τον γονιμοποιεί με την αξία του ω¬ραίου, του μέτρου και της αρμονίας και κάνει το τραχύ και άγονο ψυχικό έδαφος εύφορο να δεχτεί το σπόρο του καλού.
Τέλος, πλουτίζει και το πνεύμα. Διαπλέκει μια άλλη, πα¬νοραμική και βιωματική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και την πραγματικότητα. Μέσω της τέχνης το άτομο ξαναπλη¬σιάζει τον κόσμο και τη φύση με τις αγνές και αμόλυντες δυνάμεις του συναισθήματος και της φαντασίας. Και τούτη η συνάντηση ζεσταίνει τον ψυχρό ορθολογισμό, συμπληρώ¬νει και βαθαίνει τη μονοδιάστατη λογική θεώρηση των πραγμάτων.
Συμπερασματικά, η τέχνη προάγει τον άνθρωπο ψυχικά, ηθικά και πνευματικά. Το κυριότερο είναι πως τον μαθαίνει να επιζητά την ομορφιά και την καλαισθησία στη ζωή του. Εξάλλου ανώτερος σκοπός και δικαίωση της είναι να κατα¬στήσει το ωραίο στόχο και τρόπο ζωής, ώστε συνειδητά να αποφεύγει ο άνθρωπος την ασχήμια και την ακαλαισθησία που εξωτερικά τον περιβάλλουν.


ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να γίνει η περιληπτική απόδοση του κειμένου σε 80 – 100 λέξεις.

Β α) Να δοθεί ο τρόπος συλλογισμού της 1ης παραγράφου.
β) Με ποιο τρόπο αναπτύσσονται η 2η, 3η και 6η παράγραφος;
γ) Ποιον τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να αναπτύξει το κείμενό του και γιατί;
δ) Να γράψετε τους πλαγιότιτλους των τριών πρώτων παραγράφων του κειμένου.

Γ α) επίτευξη, εκδηλώνεται, αυθεντικό, αίρει: να δοθούν τα συνώνυμα των λέξεων.
β) ημερεύει, μονοδιάστατη, αποφεύγει, παγκόσμια: να δοθούν τα αντώνυμα των λέξεων.
γ) ωραίου, γνήσια, καλού, ψυχρό, αρχαίοι: να δοθούν τα παραθετικά των επιθέτων στους τρεις βαθμούς.

Δ. «Όποιος έχει πολιτογραφηθεί στων «ιδεών την πόλιν» (κατά την ωραία εικόνα του Καβάφη) έχει βαριές απέναντι στους συνανθρώπους του ευθύνες» (Ε.Π. Παπανούτσος).
Ο καλλιτέχνης που ανήκει «στων ιδεών την πόλιν» με τι είδους ευθύνες βαρύνεται;
(γύρω στις 350 – 400 λέξεις ).