ΠΟΛΕΜΟΣ-ΕΙΡΗΝΗ

Σε καιρό ειρήνης δημιουργεί ο άνθρωπος έργα πολιτισμού. Σε περιόδους πολέμου τα καταστρέφει. Τούτη η επαναλαμβανόμενη πράξη δημιουργίας και καταστροφής, γέννησης και θανάτου συνθέτει την ανθρώπινη ιστορία. Σε όλη την ιστορική διαδρομή η ειρήνη αποτέλεσε το μοχλό της προόδου κα ι ο πόλεμος την τροχοπέδη της.
Η ειρήνη καταφάσκει και προάγει την ανθρώπινη ύπαρ¬ξη. Δημιουργεί συνθήκες κατάλληλες για την ατομική πρόο¬δο, σε πνευματικό και υλικό επίπεδο, Αυτές έχουν να κά¬νουν με τα αισθήματα ασφάλειας, σιγουριάς και αισιοδο¬ξίας που φυτρώνουν στην ψυχή κα ι από τα οποία αναβλύ¬ζουν οι δυνάμεις της δημιουργίας. Όταν γνωρίζει ο άνθρω¬πος πως οι κόποι του θα αποδώσουν καρπούς, τότε επιδίδεται σε μεγαλόπνοα έργα, που ωφελούν κα ι τον ίδιο κα ι το σύνο¬λο. Όταν όμως νιώθει το φόβο της καταστροφής, τότε τίποτε καλό και σημαντικό δεν μπορεί να δημιουργήσει.
Ακόμη, σε καιρό ειρήνης αναπτύσσονται τα γράμματα και οι τέχνες, Η ανθρώπινη πνευματικότητα δεν μπορεί να ανθίσει στα πεδία των μαχών, και αν σε λαμπρές στιγμές το κατάφερε, ήταν για να καταγγείλει - όχι να δικαιώσει- το αιματοκύλισμα. Ο πόλεμος μετατρέπει τον άνθρωπο σε μη¬χανή ολέθρου, ενώ η ειρήνη επαναβεβαιώνει την πνευματική του ουσία, καλλιεργώντας την σε χώρους πολιτισμού, στα θέατρα, στις βιβλιοθήκες και τα πανεπιστήμια.
Τέλος, μόνο σε συνθήκες ειρήνης αναπτύσσονται οι κοι¬νωνίες. Και τούτο γιατί η τάξη τους δε διασαλεύεται από τις συμφορές του πολέμου και η λειτουργία τους δεν απορυθμί¬ζεται από τις καταστροφές του. Εξάλλου, σε καιρό ειρήνης είναι διασφαλισμένη η ανεξαρτησία και προστατευμένη ελευθερία του λαού, οπότε αυτός απερίσπαστος μπορεί να εργάζεται για την προκοπή του.
Ωστόσο, τίποτα από αυτά δε συμβαίνει, όταν δεν υπάρχει ειρήνη. Ο πόλεμος είναι δύναμη καταστρoφής, ολέθρου και δυστυχίας. Έργο του είναι η ισοπέδωση και αποτέλεσμά του η εκβαρβάρωση. Σε ανθρώπινο επίπεδο αποδεκατίζει τους λαούς, Αφήνει πίσω του νεκρούς, σακατεμένους και αρρώστους. Ό,τι βλέ¬πουν γύρω τους οι ζωντανοί είναι αρκετό, για να κουβαλάνε μέσα τους τον πόνο και τη δυστυχία. Γιατί ο πόλεμος δε σα¬κατεύει μόνο τα κορμιά, ρημάζει και τις ψυχές, ανοίγοντας βαθιές πληγές απόγνωσης και απελπισίας,
Σε ηθικό επίπεδο, ο πόλεμος φέρνει την απόλυτη εξαχρείωση. Καταπατά αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα και παραβιάζει κάθε έννοια ηθικής και δικαίου. Στη θέση τους τοποθετεί το νόμο του ισχυρού, τη δύναμη των όπλων. Στον πόλεμο η ανθρώπινη ζωή δεν ορίζεται από τους άγραφους και γραπτούς νόμους, το ηθικό αποθησαύρισμα αιώνων. Ορίζεται από τις σφαίρες. Μια σφαίρα, ένα μικρό μεταλλικό δημιούργημα κακίας και παραφροσύνης, στερεί τη ζωή από μια ανθρώπινη οντότητα. Και τούτο αποτελεί τη συντριβή του ανθρωπισμού, την πνευματική ακύρωση του πολιτισμού.
Τέλος, στο επίπεδο της κοινωνικής οργάνωσης, δεν αφήνει τίποτε όρθιο μόνο στάχτες και συντρίμμια. Αρκούν μερικές μόνο βόμβες, για να σβήσουν ό,τι με μόχθο πάλεψαν για δεκαετίες να δημιουργήσουν οι άνθρωποι. Τα σπίτια, οι δρόμοι και οι γέφυρες καταστρέφονται, τα σχολεία κλείνουν, η οικονομική δραστηριότητα μαραίνεται και ο κρατικός μηχανισμός αποσαθρώνεται.
Ο πόλεμος λοιπόν αποτελεί το απόλυτο κακό. Και αν μερικοί προσπαθούν να τον δικαιώσουν λέγοντας πως καλλιεργεί τη φιλοπατρία, αφυπνίζει τους ανθρώπους, αναπτύσσει την τεχνική και δίνει ώθηση στις κοινωνικές και πολιτειακές αλλαγές, δεν μπορούν να μας μεταπείσουν. Ό,τι γεννιέται σε συνθήκες σκοτωμού και καταστροφής είναι δηλητηριασμένο με μίσος και θάνατο, καταδικασμένο να γεννήσει πάλι το σκοτωμό και την καταστρoφή.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να γίνει η περίληψη του κειμένου σε 80 – 100 λέξεις.

2. Να προσδιορίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της δεύτερης και τελευταίας παραγράφου του κειμένου.

3. Ποια γενικά τα τεκμήρια που παραθέτει ο συγγραφέας στο κείμενό του;

4. δημιουργεί, επαναβεβαιώνει, παραφροσύνη, εξαχρείωση, απόλυτη: να δοθούν τα αντίθετα των λέξεων.

5. λαμπρές, βαθιές, μικρό: να δοθούν τα παραθετικά των επιθέτων, στους τρεις βαθμούς.
6. Υποστηρίζεται από πολλούς ότι ο πόλεμος έχει τις ρίζες του στην ανθρώπινη φύση και γι’ αυτό δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψει από τον κόσμο. Να σχολιάσετε την άποψή τους, αναπτύσσοντας τον αντίλογο, πως η ορθή παιδεία μπορεί να αποτελέσει την πρόληψη για την αντιμετώπιση του φαινομένου.