9.8.09

ΘΕΜΑΤΑ
1. Να ενημερώσετε περιληπτικά για το περιεχόμενο του παρακάτω κειμένου, τους συμμαθητές σας. (40)
Κείμενο:
ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ
Το σχολείο που θέλει να αναπτύξει τη δημιουργικότητα των μαθητών του δεν θα περιοριστεί στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος και των ευνοϊκών συνθηκών. Προγράμματα, βιβλία, μέθοδοι διδασκαλίας, διδάσκοντες και διδασκόμενοι θα πρέπει να προσαρμοστούν και να στραφούν σε αυτήν την κατεύθυνση. Η μηχανική μάθηση, η τυποποίηση της διδασκαλίας ή της εργασίας, η παθητική επανάληψη, η παιδαγωγική του «κάνε αυτό που σου λέω» και του «κάντο όπως σου το λέω» θα αποκλειστούν και θα αντικατασταθούν με μεθόδους όσο γίνεται περισσότερο ενεργητικές, επεκτεινόμενες και σε θέματα που ίσως δεν προβλέπονται από το πρόγραμμα, αλλά που η πραγμάτευσή τους ενδιαφέρει έναν μαθητή ή μια ομάδα μαθητών. Το ερώτημα δηλαδή «τι θα ήθελες να κάνεις» και «πώς σκέπτεσαι να εργαστείς» βρίσκεται στη βάση μιας δημιουργικής παιδευτικής διαδικασίας που σέβεται την ατομικότητα και πιστεύει στις δημιουργικές δυνατότητές της. Από τις ενεργητικές μεθόδους θα αναφέρουμε κυρίως την διερευνητική, κατά την οποία η οργάνωση της ύλης και η σύνδεση των γνωστικών τμημάτων επαφίεται στον ίδιο τον μαθητή, ώστε η μάθηση να παίρνει μια δημιουργικά εξατομικευμένη μορφή σχετιζόμενη άμεσα με την εργασία, να είναι δηλαδή μάθηση πραγματική.
Ο διδάσκων εξάλλου θα πρέπει να είναι σε θέση να ανατοποθετήσεις τον παραδοσιακό του ρόλο, αναθεωρώντας κριτικά και παραμερίζοντας το εγχαραγμένο μοντέλο του παραδοσιακού δασκάλου: θα πρέπει να μένει ανοιχτός και ευέλικτος, να οργανώνει, να εμψυχώνει, να ενθαρρύνει, να δίνει τις πληροφορίες που χρειάζεται ο μαθητής για την δουλειά του ή να τον κατευθύνει σωστά στην αναζήτηση και την ανεύρεσή τους, να καθοδηγεί τον εργαζόμενο διακριτικά και στο βαθμό που θα το κρίνει αναγκαίο. Με άλλα λόγια, θα πρέπει και ο ίδιος να είναι ένα δημιουργικό άτομο ή να ενεργοποιήσει την λανθάνουσα δημιουργικότητά του. Διαφορετικά, η ζωή του σε ένα δημιουργικό σχολείο θα ήταν δύσκολη για πολλούς και ευνόητους λόγους.
Πιο συγκεκριμένα, η σχολική ζωή στο δημιουργικό σχολείο θα μπορούσε να οργανωθεί με τρόπους που να ευνοούν τις πρωτοβουλίες, τις επιλογές, τις εργασίες των μαθητών σε θέματα που τους ενδιαφέρουν. Να ανατίθεται π.χ. στους μαθητές η οργάνωση και παρουσίαση ορισμένων μαθημάτων, διάφορες εκθέσεις, έκδοση περιοδικού ή εφημερίδας, θεατρικές παραστάσεις, μουσικές παρουσίες, ομιλίες – συζητήσεις για θέματα της επικαιρότητας, κοινωνικά ή πολιτικά, επιστημονικά, καλλιτεχνικά κτλ. Σε μια τέτοια οργάνωση καθοριστικό ρόλο θα παίξουν οι ομάδες των ενδιαφερόντων των μαθητών και με την προϋπόθεση ότι διδάσκοντες και διδασκόμενοι θα απαλλαγούν από την πίεση των ποικίλων εξετάσεων και από το αδιάκοπο κυνήγι της ύλης και του χρόνου.
Στο δημιουργικό σχολείο θα τονιστεί ιδιαίτερα η συμμετοχή των μαθητών στο διάλογο, ώστε να είναι όσο το δυνατό ενεργητικότερη με όλο τον κίνδυνο της «εκτροπής» από την «διδασκαλία» που έχει σχεδιάσει ο διδάσκων. Ο καλός δάσκαλος ποτέ δεν ξέρει πού θα βγάλει τελικά το μάθημα και σ’αυτό ακριβώς έγκειται η γοητεία του έργου του. Πάντως, ένα μάθημα που οδηγεί εκεί ακριβώς που αυτός έχει σχεδιάσει δεν είναι πάντα το καλύτερο μάθημα.
Στο δημιουργικό σχολείο θα προσεχτεί ιδιαίτερα ο τρόπος υποβολής των ερωτήσεων. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε και τις ερωτήσεις σε συγκλίνουσες και σε αποκλίνουσες ή σε κλειστές και ανοιχτές. Συγκλίνουσες ή κλειστές είναι αυτές που ο διδάσκων «ξέρει» την απάντηση και την περιμένει. Ακούει αδιάφορα ή δεν ακούει καθόλου τις άλλες απαντήσεις, ώσπου να ακούσει την αναμενόμενη, οπότε και ενθουσιάζεται. Ο ίδιος ο μαθητής δεν απορεί, δε ρωτάει, δεν ενθαρρύνεται στην απορία ή στην ερώτηση, δε βλέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη η προσπάθειά του και, κατά συνέπεια, δε διακινδυνεύει μια απάντηση λανθασμένη.
Ο δημιουργικός μαθητής δυσφορεί σε τέτοιες συνθήκες μαθήματος και αντιδρά συχνά με απρέπεια ή με ειρωνεία. «Να κάνετε ερωτήσεις που να μην ξέρετε τις απαντήσεις», αυτό είναι το αίτημα της δημιουργικότητας. Η στενή όμως αντίληψη για την αγωγή, που περιορίζει το ρόλο της στο γνωστικό αποκλειστικά υλικό, δεν αφήνει τον διδάσκοντα να κινηθεί σ’ αυτό τον ευρύτερο χώρο της συλλογικής προσπάθειας και της γόνιμης ανταλλαγής ιδεών με τις δημιουργικές προοπτικές που δίνουν οι ανοιχτές ερωτήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Έκθεση. Ο φιλόλογος ζητάει από τους μαθητές να γράψουν μια έκθεση πάνω σ’ ένα θέμα με σχεδόν δεδομένη την απάντηση. Γιατί δεν ζητάει τη γνώμη τους πάνω σε ένα πραγματικό ερώτημα; Γιατί δεν ασκεί τους μαθητές σε ελεύθερες ανακοινώσεις – εισηγήσεις οι οποίες και να συζητηθούν στην συνέχεια; Γιατί δεν τους ζητάει προτάσεις για την επίλυση ενός πραγματικού προβλήματος, γιατί δεν τους ασκεί σε επιχειρηματολογία υπέρ και κατά ενός θέματος; Γιατί δεν τους ασκεί στην συγγραφή ενός συλλογικού κειμένου ή στην κατάστρωση ενός σχεδίου για τη αντιμετώπιση μιας πιθανής κατάσταση; Αλλά και γενικά το σχολείο γιατί δεν βοηθάει τους μαθητές να χρησιμοποιούν τα χέρια τους, να κατασκευάζουν, αν κάνουν πειράματα, αν ερευνούν, να αναζητούν, να αποκτούν εμπειρίες και γνώσεις – όχι βιβλιακές – να δημιουργούν κάτι δικό τους, να ποιούν; Προς αυτή όμως κατεύθυνση οφείλει να κινείται το δημιουργικό σχολείο.
Κώστας Μπαλάσκας

2. Να επισημάνετε τις διαφορές, κατά τον συγγραφέα, του παραδοσιακού σχολείου από το δημιουργικό. Ποια τα θετικά στοιχεία του «νέου» σχολείου;(15)

3. εκκεντρικός, αρμονικά, αδρανής και φαινομενικά:
να δοθούν οι ερμηνείες τους και να γράψετε προτάσεις που να περιέχουν τις παραπάνω λέξεις. (15)

4. Στις μέρες μας ο φανατισμός κυριαρχεί σε όλο και περισσότερες κοινωνικές εκδηλώσεις με πολύ σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο άτομο όσο και στο σύνολο. Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα κείμενο 400 λέξεων αναφορικά με τις αιτίες του φαινομένου, τις συνέπειές του και τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης. (30)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου