ΕΝΟΤΗΤΑ 9

Ασκήσεις

Α. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ

Α.1. Συμπληρώστε τα κενά με τις λέξεις της παρένθεσης:

α. Χτες το βράδυ ………………….. στους δρόμους χωρίς να ξέρω που πηγαίνω.

β. Καταδικάστηκε σε τρίμηνη φυλάκιση για παράνομη …………………….. .

γ. Οι ……………………. του βουλευτού συγκεντρώθηκαν έξω από το πολιτικό του γραφείο.

δ. Στον τόπο του ατυχήματος το ………………………….. έφτασε καθυστερημένα.

ε. Εξαιτίας της διαδήλωσης η κύρια ………………………. της πόλης έκλεισε για δύο ώρες.

στ. Δε συμφωνούμε σε όσα λέμε. Ο τρόπος σκέψης μας είναι ……………………. .

Α.2. Αντιστοιχίστε:

α. αγγελιαφόρος                            1. επιτάφιος

β. ασθενοφόρο                               2. γη

γ. δορυφόρος                                 3. μήνυμα

δ. παράφορος                                 4. ενοχλητικός

ε. περιφορά                                     5. αξιόπιστος

στ. φορτικός                                    6. ατύχημα

ζ. φερέγγυος                                  7. πολύ έντονος

Β. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ

Β.1. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις:

α. κρέας + πωλῶ: ο ………………………..

β. γυμνάσιον + ἂρχω: ο …………………….

γ. ψυχή + φθείρω: ο ………………………

δ. νίκη + φέρω: ο …………………………

ε. ἐπί + ἵστημι: ο ………………………….

στ. παρά + νόμος: η ……………………….

ζ. δῆμος + ἂρχω: ο …………………………..

Β.2. Γράψτε τα παρασύνθετα ρήματα:

α. ζωγράφος: ……………………

β. ἀσεβής: ………………………

γ. στρατηγός: …………………

δ. συκοφάντης: ……………………..

ε. ἂπορος: …………………………….

Γ. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

Μετοχή συνημμένη

Όταν το υποκείμενο της μετοχής είναι ταυτόχρονα και α) υποκείμενο ή β) αντικείμενο του ρήματος ή γ) δοτική προσωπική ή δ) υποκείμενο του απαρεμφάτου, τότε η μετοχή λέγεται συνημμένη.

α)	Ἐπιγενομένη	ἡ νόσος	ἐπίεσε	τοὺς Ἀθηναίους.
ανάλυση ρήματος		υπ.	ρ.
ανάλυση μετοχής	μτχ.	υπ.

β)	Οἱ βάρβαροι	ἐτόξευον	αὐτούς	ἀναβαίνοντας
ανάλυση ρήματος	υπ.	ρ.	αντ.
ανάλυση μετοχής			υπ.	μτχ.

γ)	Ἀκούσασιν	τοῖς στρατηγοῖς	ταῦτα	ἔδοξε	συναγαγεῖν	τὸ στράτευμα.
ανάλυση ρήματος		δοτ. προσωπική		ρ.
ανάλυση μετοχής	μτχ.	υπ.

δ)	Ἔδει	ὑμᾶς	ταῦτα	ἀκοῦσαι	και	ἀκούσαντας	ἀπελθεῖν
ανάλυση ρήματος	ρ.			υπ.			υπ.
ανάλυση απαρεμφάτων		υπ.		απρμφ.			απρμφ.
ανάλυση μετοχής		υπ.				μτχ.

Μετοχή απόλυτη

Όταν το υποκείμενο της μετοχής είναι λέξη που δεν έχει άλλη συντακτική θέση στην πρόταση και λειτουργεί αποκλειστικά ως υποκείμενο της μετοχής, τότε η μετοχή λέγεται απόλυτη.

• Κρέοντος βασιλεύοντος οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας.

Η λέξη Κρέοντος, που είναι το υποκείμενο της μετοχής βασιλεύοντος, δεν έχει καμιά άλλη θέση στην πρόταση.

• Ἥδεσθε ὡς περιεσομένους ἡμᾶς Ἑλλήνων.

Η λέξη ἡμᾶς, που είναι το υποκείμενο της μετοχής περιεσομένους, δεν έχει καμιά άλλη θέση στην πρόταση.

• Φορτίου δὲ προσγενομένου καὶ αὐτὸς ἐγκατελήφθη

Η λέξη Φορτίου, που είναι το υποκείμενο της μετοχής περιεσομένους, δεν έχει καμιά άλλη θέση στην πρόταση.

Ποια μετοχή λέγεται κατηγορηματική;

Κατηγορηματική λέγεται η μετοχή που χρησιμεύει ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός του υποκειμένου ή του αντικειμένου του ρήματος.

• Ἔστι ταῦτα τὴν ῥᾳθυμίαν ὑμῶν αὐξάνοντα.

(= Αυτά αυξάνουν περισσότερο την αμέλειά σας.)

> η μετοχή αυξάνοντα είναι κατηγορούμενο του υποκειμένου του ρήματος ταῦτα.

ΠΡΟΣΟΧΗ Η κατηγορηματική μετοχή είναι πάντα άναρθρη.

Γ.1. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τις κατηγορηματικές μετοχές και να αναφέρετε την κατηγορία στην οποία ανήκει το ρήμα εξάρτησής τους:

α. Ἄρξομαι ἀπό τῆς ἰατρικῆς λέγων.

β. Ἒχαιρεν ἀκούων ταῦτα.

γ. Μη κάμης φίλον ἂνδρα εὐεργετῶν.

δ. Οἱ Ἀθηναῖοι μετεμέλοντο τάς σπονδάς οὐ δεξάμενοι.

ε. Κακῶς ποιεῖς τους φίλους διαβάλλων.

στ. Ἒγνωσαν την πατρίδαν δουλωθεῖσαν.

ζ. Τους τελευτήσαντας ἀεί τιμῶσα ἡ πόλις ἡμῶν διατελεῖ.

η. Το ἐν Θετταλίᾳ ἐλάνθανε τρεφόμενον στράτευμα.