ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω κείμενα ( όλο το πρώτο και το δεύτερο ώς το deferat):
(...) Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?” Visne scire quid Nasica responderit? “Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?”
.........................................................................................................
Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. Curat et providet, ne, interceptā epistulā, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore.
Μονάδες 40
Β. Παρατηρήσεις
1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
impudens: την αφαιρετική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος και την αιτιατική
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ΄ ΤΑΞΗ
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
πληθυντικού του υπερθετικού βαθμού στο ουδέτερο γένος.
celeriter: την αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο αρσενικό γένος και το επίρρημα στον συγκριτικό και στον υπερθετικό βαθμό.
Μονάδες 6
1.β. Quid?: Να γράψετε την αφαιρετική ενικού στα τρία γένη και την ονομαστική πληθυντικού στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.
cognosco: Να κλίνετε το γερούνδιο.
Μονάδες 9
2.α. venisset, responderit, mentiebatur, mittit: Να γράψετε τους παραπάνω τύπους στην υποτακτική του ενεστώτα και του παρατατικού (στο πρόσωπο, στον αριθμό και στη φωνή που βρίσκονται).
Μονάδες 6
2.β. inerceptā: Να κλίνετε την προστακτική του ενεστώτα και στις δύο φωνές.
credidi: Να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα στον ενικό αριθμό και την οριστική του παρατατικού στον πληθυντικό αριθμό.
abiciat: Να γράψετε την αιτιατική και την αφαιρετική του σουπίνου.
adfore: Να κλίνετε την υποτακτική του μέλλοντα (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο).
Μονάδες 9
3.α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις
Μονάδες 5
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ΄ ΤΑΞΗ
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
3.β. (...) quid Nasica responderit?: Να αναγνωρίσετε την παραπάνω πρόταση (είδος, εξάρτηση, χρόνος και έγκλιση εκφοράς).
Μονάδες 4
3.γ. (...)interceptā epistulā (...) Να αναλύσετε τη μετοχή σε πρόταση και να αναγνωρίσετε το είδος της.
Μονάδες 5
4.α. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore
Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit.
Να μεταφέρετε τις παραπάνω προτάσεις στον ευθύ λόγο
Μονάδες 6
4.β. indignatus: Να αναλύσετε τη μετοχή σε πρόταση.
Μονάδες 6
4. γ. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse: Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση την έκφραση: Νasica dicit.
Μονάδες 4
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!



ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο που βρίσκεται εντός παρένθεσης:
Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. Curat et providet, ne, interceptā epistulā, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore.
..................................................................................................
Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugnā abstinerent. Sed paulo post filius eius castrā hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: “Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat”. Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hastā eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fugā salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius operā hostes fugati erant, morte multavit.
Μονάδες 40
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ΄ ΤΑΞΗ
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Β. Παρατηρήσεις
1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
nobili: την αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος και την αιτιατική πληθυντικού του υπερθετικού βαθμού στο ουδέτερο γένος.
fortior: την αφαιρετική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο αρσενικό γένος και το επίρρημα στον συγκριτικό και στον υπερθετικό βαθμό.
Μονάδες 5
1.β. cuidam: Να γράψετε την αιτιατική ενικού στα τρία γένη και την ονομαστική πληθυντικού στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.
revertisset: Να κλίνετε το γερούνδιο.
Μονάδες 9
2.α. cognoscit, persuadet, lacessitus est: Να γράψετε τους παραπάνω τύπους στην υποτακτική του ενεστώτα και του παρατατικού (στο πρόσωπο, στον αριθμό και στη φωνή που βρίσκονται).
Μονάδες 6
2.β. deferat: Να κλίνετε την προστακτική του ενεστώτα και στις δύο φωνές.
adsum: Να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα στον ενικό αριθμό και την οριστική του παρατατικού στον πληθυντικό αριθμό.
congrediamur: Να γράψετε τo β΄ ενικό οριστικής μέλλοντα και το γ΄ ενικό υποτακτικής παρατατικού.
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ΄ ΤΑΞΗ
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ruit: Να κλίνετε την υποτακτική του μέλλοντα της ενεργητικής φωνής (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο).
Μονάδες 9
3.α. a duce hostium his verbis proelio lacessitus est:
Nα μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
Μονάδες 4
3.β. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: Να αναγνωρίσετε την παραπάνω πρόταση (είδος, εξάρτηση, χρόνος και έγκλιση εκφοράς, λειτουργία).
Μονάδες 4
3.γ. confisus...ruit: Να αναλύσετε τη μετοχή σε αντίστοιχη πρόταση που να εκφράζει πραγματική και υποκειμενική αιτιολογία.
Μονάδες 5
4.α. quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit: Nα μετατρέψετε τον πλάγιο σε ευθύ λόγο.
Μονάδες 7
4.β. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat: Αφού μεταφέρετε τον πλάγιο υποθετικό λόγο σε ευθύ, να τον μετατρέψετε στα άλλα δύο είδη που απομένουν.
Μονάδες 9
4.γ. Να εκφράσετε τον χρόνο με άλλον τρόπο
paulo post
Μονάδες 2



ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΑ: XXI – XXIV
ΚΕΙΜΕΝΑ
Accipe nunc quid postea Nasica fecerit. Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua
quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte
mentiebatur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?”
Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens
dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est : quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum
civitati nomen dedit: …
Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano,
Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit: conduxit
piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε τα παραπάνω κείμενα.
(μονάδες 40)
2. Α) 1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά:
vocem: γενική πληθυντικού
exilio: κλητική πληθυντικού
civitati: γενική πληθυντικού
nomen: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό
milites: αφαιρετική ενικού αριθμού.
(μονάδες 3)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες:
ego: γενική πληθυντικού στο ίδιο πρόσωπο
tuam: τον ίδιο τύπο στο α΄ πρόσωπο
quid: τον ίδιο τύπο στον πληθυντικό αριθμό
is: αφαιρετική ενικού στο θηλυκό γένος
quibus: ονομαστική πληθυντικού στο ουδέτερο γένος.
(μονάδες 3)
3. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές:
paucis diebus: γενική πληθυντικού
auquo iure: αιτιατική ενικού
aurum omne: γενική ενικού
ingentem navem: αφαιρετική ενικού.
(μονάδες 3)
Β) 1. Να τοποθετήσετε στον πίνακα τα παρακάτω επίθετα και επιρρήματα και να συμπληρώσετε τους τύπους που
λείπουν:
postea, paucis, aperte, diu, aequo, ingentem.
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
(μονάδες 6)
2. Να κλίνετε τον πληθυντικό αριθμό του ουδετέρου γένους στο συγκριτικό βαθμό του επιθέτου “auquo”.
(μονάδες 2)
3. ingentem: Να βρείτε το επίρρημα που παράγεται από το παραπάνω επίθετο και να γράψετε τα παραθετικά του.
(μονάδες 2)
Γ) Να γράψετε του τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
1. absens: υποτακτική παρατατικού στον πληθυντικό αριθμό
abeuntes: οριστική ενεστώτα στον ενικό αριθμό.
(μονάδες 3)
2. mentiebatur: χρονική αντικατάσταση στην υποτακτική
secutus est: να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές.
(μονάδες 4)
3. fecerit: γ΄ενικό υποτακτικής υπερσυντελίκου στην άλλη φωνή
cognosco: β΄ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής
interemptis: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα ενεργητικής φωνής
recepit: γ΄πληθυντικό οριστικής μέλλοντα παθητικής φωνής
dedit: β΄πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
erat ascensurus: ίδιο χρόνο, πρόσωπο και αριθμό στην υποτακτική
imponeretur: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα και παρακείμενο.
(μονάδες 4)
3. Α. Να αναγνωρίσετε το είδος των παρακάτω προτάσεων, τον τρόπο εισαγωγής τους, τη λειτουργία τους και να
αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο της.
• et (cum) a ianua quaereret.
• ut simul imponeretur.
(μονάδες 6)
Β. Ποια η συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων λέξεων των κειμένων;
(μονάδες 6)
Γ. Να μετατρέψετε τις υπογραμμισμένες προτάσεις σε μετοχές.
• Is Gallos secutus est et aurum omne recepit.
• Conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.
(μονάδες 4)
Δ. α) Accipe: Να δηλωθεί η απαγόρευση και με τους δύο τρόπους, στην ίδια φωνή και στο ίδιο πρόσωπο.
(μονάδες 3)
β) paucis post diebus: Να γραφεί η ισοδύναμη έκφραση.
(μονάδες 2)
Ε. Στις παρακάτω προτάσεις να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
• Ego non cognosco vocem tuam?
• Quod illic appensum civitati nomen dedit.
• Scrobonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat.
(μονάδες 5)
ΣΤ. Να γίνουν απαρεμφατικές οι παρακάτω προτάσεις με εξάρτηση το “Ille dicit…”.
Arria conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.
(μονάδες 4)
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ


57
11 ï Ä ÉÉ Á ÃÃ Ù Í ÉÉ Ó Ì Á
Á . Ê Å É ÌÅ ÍÏ
Να μεταφράσετε το κείμενο XXXI.
XXI. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non
aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus
interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit.
XXV. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote
rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!
XXVIII. Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso
rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est.
Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius
possit esse quam recuperatio fugitivi.
XXXI. Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Is
cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. … <
singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat>>. Tum
adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen
ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem
petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati
erant, morte multavit.
XXXIV. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum
in tecto conlocavit. … Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari
eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt
et cupide Scipionis dextram osculati sunt.
(Ìï íÜ äåò 40)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. á. Να γράψετε την πτώση που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
iure: την αιτιατική του ενικού,
civitati: τη γενική του πληθυντικού,
discrimine: την κλητική του πληθυντικού,
preti: την ονομαστική του πληθυντικού,
nihili: την ονομαστική του ενικού,

scelus: την αιτιατική του πληθυντικού,
adulescens: την αφαιρετική του ενικού,
viribus: την αφαιρετική του ενικού,
hoste: τη δοτική του ενικού,
postes: τη γενική του πληθυντικού.
(Ìï íÜ äåò 5)
β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
diu: τον υπερθετικό βαθμό,
aequo: το συγκριτικό βαθμό στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση,
abeuntes: την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο γένος,
appensum: τη γενική του γερουνδίου της ενεργητικής φωνής,
neminem: τη δοτική του ενικού,
extremo: τους άλλους βαθμούς στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση,
summa: τους άλλους βαθμούς στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση,
rediens: τη γενική του πληθυντικού στο ίδιο γένος,
quanti: την ονομαστική του ενικού στο ίδιο γένος,
parvi: τον υπερθετικό βαθμό στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση και το επίρρημα του
επιθέτου στο θετικό βαθμό,
nihil: τη γενική και την αφαιρετική του ενικού,
gratius: το επίρρημα του επιθέτου στο θετικό βαθμό,
nobili: το συγκριτικό βαθμό στην κλητική του ενικού στο ίδιο γένος,
singularis: την αιτιατική του ενικού στο ίδιο γένος,
suis: την ίδια πτώση, γένος και πρόσωπο στον άλλο αριθμό,
fortior: το επίρρημα του επιθέτου στο θετικό βαθμό.
(Ìï íÜ äåò 10)
2. α. Να γράψετε τα απαρέμφατα που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματι-
κούς τύπους :
divisam: το απαρέμφατο του παρακειμένου της άλλης φωνής,
interemptis: το απαρέμφατο του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
congrediamur: το ενεργητικό απαρέμφατο (να διατηρήσετε το γένος και τον αριθμό
του υποκειμένου),
confisus: τα παθητικά απαρέμφατα (να διατηρήσετε το γένος και τον αριθμό του υπο-
κειμένου),
rettulerunt: το απαρέμφατο του ενεστώτα της άλλης φωνής.
(Ìï íÜ äåò 3)
β. Να γράψετε την υποτακτική που ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς
τύπους:
est factus: του παρατατικού στην ίδια φωνή και πρόσωπο,
dedit: του ενεστώτα στην ίδια φωνή και πρόσωπο,
noli: του ενεστώτα και του παρατατικού στο ίδιο πρόσωπο,
est adfectus: του παρατατικού στην ίδια φωνή και πρόσωπο,
possit: του παρατατικού στο ίδιο πρόσωπο,
praefuit: του παρατατικού στο ίδιο πρόσωπο,
abiret: του ενεστώτα στην ίδια φωνή και πρόσωπο,
abstinerent: του ενεστώτα και του μέλλοντα στην ίδια φωνή και πρόσωπο (να δια -
τηρήσετε το γένος του υποκειμένου όπου είναι αναγκαίο),
cernatur: του παρακειμένου στην ίδια φωνή και πρόσωπο (να λάβετε υπ’ όψιν το υπο-
κείμενο του ρήματος),
revertisset: του ενεστώτα στο ίδιο πρόσωπο.
(Ìï íÜ äåò 6)
γ. Να γράψετε την οριστική που ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς
τύπους:
consulueritis: του παρακειμένου στο ίδιο πρόσωπο και φωνή,
abiret: του ενεστώτα και του μέλλοντα στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο στην ίδια φωνή,
rettulerunt: του ενεστώτα και του μέλλοντα στο β΄ ενικό πρόσωπο στην άλλη φωνή.
(Μονάδες 2,5)
δ. Να γράψετε τη μετοχή του μέλλοντα στο γένος, στην πτώση και στον αριθμό που
ζητείται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
absens: στη γενική του πληθυντικού στο θηλυκό γένος,
ruit: στη δοτική του ενικού στο ουδέτερο γένος.
(Μονάδα 1)
ε. transfixit: Να γράψετε την αφαιρετική πτώση του σουπίνου του παραπάνω ρηματικού
τύπου .
(Μονάδα 0,5)
στ. Να γράψετε την προστακτική του ενεστώτα που ζητείται για καθέναν από τους παρα-
κάτω ρηματικούς τύπους:
edixit: στο β΄ ενικό πρόσωπο στην ίδια φωνή,
permotus: στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο στην ίδια φωνή,
fugati erant: στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο στην ίδια φωνή,
rettulerunt: στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο στην άλλη φωνή.
(Μονάδες 2)
3. α. Να αναλύσετε τις μετοχές σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις εισαγόμενες με
τους συνδέσμους που δίνονται για καθεμιά από αυτές:
quibus interemptis εισαγόμενη με τον cum primum και τον ιστορικό cum, appensum
εισαγόμενη με τον quod και τον αιτιολογικό cum.
(Ìï íÜ äåò 2)
β. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και να δηλώσετε το ποιητικό
αίτιο:
Quod illic appensum civitati nomen dedit.

γ. Adulescens fortior hoste hasta eum transfixit et armis spoliavit: Να μετατρέψετε την
πρώτη πρόταση της περιόδου σε χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό cum
και στη συνέχεια να τη κάνετε μετοχή. (Ìï íÜ äåò 4)
δ. Να μετατρέψετε τις παθητικές συντάξεις σε ενεργητικές (στην δεύτερη πρόταση ενερ-
γητική να γίνει η σύνταξη των απαρεμφάτων):
Tum Camillus absens dictator est factus a militibus.
is fores reserari eosque intromitti iussit a domesticis.
(Ìï íÜ äα 4)
4. α. Noli spectare, quam recuperatio, hoste, cuius opera, captum: Να εκφράσετε τις ίδιες
έννοιες με άλλο τρόπο (για την τελευταία έννοια να χρησιμοποιήσετε τους κατάλ-
ληλους τύπους του γερουνδιακού). (Ìï íÜ äåò 5)
β. Να αιτιολογήσετε συντακτικώς τους παρακάτω όρους του κειμένου: Romam, Epheso,
Bello Latino, genere
(Ìï íÜ äåò 6)
γ. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat, cum in castra revertisset: Να δώσετε
κάθε δυνατό στοιχείο για την συντακτική αναγνώριση των δευτ. προτάσεων (είδος, ει-
σαγωγή, έγκλιση, χρόνος, εξάρτηση, συντακτική θέση).
(Ìï íÜ äåò 6)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Στο Λατινικό πόλεμο ο Τίτος Μάνλιος, ύπατος καταγόμενος από αριστοκρατική γενιά,
είχε την αρχηγία του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός, όταν κάποτε έφευγε από το στρατόπε-
δο, διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη (να μην εμπλακεί κανείς σε μάχη)…. <<Ας μονο-
μαχήσουμε, για να κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας, πόσο ο Λατίνος στρατιώτης σε
ανδρεία ξεπερνάει τον Ρωμαίο>>.Τότε ο νεαρός έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του
και παρακινημένος από την επιθυμία να πολεμήσει όρμησε στον αγώνα παρά τη διαταγή
του υπάτου· και (όντας) δυνατότερος από τον εχθρό τον διαπέρασε με το δόρυ και (τον)
απογύμνωσε από τα όπλα. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία με τη φυγή. Αλλά ο ύπα-
τος όταν γύρισε στο στρατόπεδο το νεαρό τιμώρησε με θάνατο με τις ενέργειες του
οποίου οι εχθροί είχαν τραπεί σε φυγή.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. á. ius, civitat(i)um, discrimina, pretia, nihilum, scelera, adulescente, vi, hosti, postium
β. diutissime, aequiore, abeunte, appendendi, nemini, extero, exteriore, supera, superiore,
redeuntium, quantum, minimi, non multum / paulum, nullius rei, nulla re, grate, nobilius,
singulare, sua, fortiter

2. α. divisisse, interimi, congressuros esse, confisum esse, confisum fore, referri
β. fieret, det, nolis, nolles, adficeretur, posset, praeesset, abeat, abstineant, abstenturi
sint, conspectum sit, revertatur
γ. consuluistis, abeunt, abibunt, referris/-re, refereris/-re
δ. afuturarum, ruituro,
ε. transfixu
στ. edic, permovemini, fugamini, referimini
3. α. quos cum primum interemit, quos cum interemisset - quod illic appensum erat, cum illic
appensum esset
β. Quo illic appenso civitati nomen datum est.
γ. Cum adulescens fortior hoste hasta eum transfixisset, armis spoliavit. – Adulescens fortior
hoste hasta eum transfixum armis spoliavit.
δ. Tum milites Camillum absentem dictatorem fecerunt/-ere.
is fores domesticos reserare eosque intromittere iussit.
4. α. Ne spectaveris, recuperatione, quam hostis, per quem, ad/in capiendum se ipsum - sui
ipsius capiendi causa/gratia
β. Romam: είναι απρόθετη αιτιατική της κατεύθυνσης στο mitte επειδή είναι όνομα πόλης.
Epheso: είναι απρόθετη αφαιρετική της απομάκρυνσης στο rediens επειδή είναι όνομα
πόλης.
Bello: είναι απρόθετη αφαιρετική του χρόνου στο praefuit επειδή δηλώνει χρονική στιγ-
μή και συνοδεύεται από τον επιθετικό προσδιορισμό Latino.
genere: είναι απρόθετη αφαιρετική της άμεσης καταγωγής στο natus.
γ. cum in castra revertisset: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, επιρρημα-
τικός προσδιορισμός του χρόνου, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που
χρησιμοποιείται για διηγήσεις του παρελθόντος και εξαρτάται πάντα από ιστορικό χρό-
νο (multavit: παρακείμενος). Εκφέρεται με υποτακτική γιατί ο ιστορικός cum υπογραμ-
μίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση, δημιουργεί μια
σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους. Είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού
στοιχείου που υπάρχει στην υποτακτική, χρόνου υπερσυντελίκου revertisset και δη-
λώνει το προτερόχρονο.
quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική
πρόταση, μερικής αγνοίας, ονοματική, ουσιαστική ως υποκείμενο στο cernatur. Εισάγε-
ται με την ερωτηματική αντωνυμία quanto. Εκφέρεται με υποτακτική γιατί η εξάρτηση
δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της, χρόνου ενεστώτα antecellat επειδή εξα-
ρτάται από αρκτικό χρόνο (cernatur → congrediamur: ενεστ.) και σύμφωνα με τους
κανόνες ακολουθίας των χρόνων δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.