ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ
(άρθρο του Αριστ. Ι. Μάνεση από τον ημερήσιο Τύπο)

Ιδιάζουσα μορφή ρατσισμού, θεσμοποιημένου ή μη, μπορεί να προσλάβει και ο εθνικισμός, με την απαξιωτική σημασία του όρου. Τη ρατσιστική υφή του προσλαμβάνει ο εθνικισμός όταν εξαίρει, όχι απλώς την ιδιαιτερότητα, αλλά την υπεροχή των στοιχείων του οικείου έθνους ¬ ιστορικών, φυλετικών, θρησκευτικών, γλωσσικών, πολιτισμικών ¬ ως οιονεί «περιουσίου», ενώ παραλλήλως διαβάλλει ως κατώτερα και περιφρονεί τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα των άλλων εθνών. Υπό την κάλυψη δε αυτής της ρατσιστικής ιδεολογίας ο εθνικισμός αποβαίνει πολλές φορές φανατικός, βίαιος, επιθετικός, σοβινιστικός και φιλοπόλεμος.

Είναι εκ πρώτης όψεως περίεργο ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αντί να ενοποιείται το διεθνές σύστημα, χαρακτηρίζεται από διασπάσεις, κατατμήσεις και αντιπαραθέσεις, οφειλόμενες ιδίως στην έξαρση των μειονοτικών εθνικισμών. Έτσι δημιουργείται το αντιφατικό ¬ όχι όμως και δυσεξήγητο διαλεκτικά ¬ φαινόμενο της αναζωπύρωσης και έκρηξης των εθνικισμών, με προοπτική την ίδρυση νέων κρατικών μορφωμάτων, δηλαδή ασθενικών κρατιδίων, εθνικά «καθαρών», τυπικά ανεξάρτητων, αλλά οικονομικά και πολιτικά ευάλωτων και ευκόλως κηδεμονεύσιμων και χειραγωγήσιμων από τα μεγάλα και ισχυρά κράτη. Ενώ, δηλαδή, η διεθνιστική ιδεολογία προβάλλει την υπέρβαση του «κράτους-έθνους», καλλιεργεί παράλληλα την αποσχιστική τάση των μειονοτικών εθνοτικών ομάδων να αποτελέσουν νέα εθνικά (μικρά) κράτη. Ετσι, αντί του «κράτους-έθνους» αναδύεται το «κρατίδιο-έθνος»...

Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη διεθνή κοινότητα όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διότι όσο εντονότερος καθίσταται ο μειονοτικός «μικροεθνικισμός» τόσο τείνει σε έμπρακτη αμφισβήτηση της κυριαρχίας της εδαφικής ακεραιότητας του συγκεκριμένου κράτους. Οπότε τούτο, για να αντιμετωπίσει αυτή την αμφισβήτηση ¬ έστω και αν με την πολιτική του είχε ίσως προκαλέσει την έξαρση του μειονοτικού εθνικισμού ¬ ενδέχεται να λάβει κατασταλτικά μέτρα ρατσιστικού χαρακτήρα.

 Η διεθνής έννομη τάξη έχει, ιδίως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αποδοκιμάσει και καταδικάσει κάθε μορφή ρατσισμού, ενώ παράλληλα έχει θεσπίσει όργανα, μηχανισμούς και διαδικασίες ελέγχου για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου (π.χ. Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, Οικουμενική Διακήρυξη του 1948, κ.α.). Η διεθνοποίηση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επέφερε ωστόσο την παροχή δυνατότητας επεμβάσεων στις εσωτερικές υποθέσεις τους εκ μέρους των διεθνών οργανισμών, σε περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

 Πάντως, εν όψει της αρχής της μη επέμβασης, δεν νομιμοποιούνται για τις «ανθρωπιστικές» αυτές επεμβάσεις τα οποιαδήποτε άλλα κράτη αλλά μόνο τα συγκεκριμένα θεσμοθετημένα διεθνή όργανα, τα οποία, στο πλαίσιο του κανονιστικού καθεστώτος της διεθνούς κοινωνίας, έχουν καταστεί αρμόδια να ασκούν έλεγχο και να επιβάλλουν κυρώσεις (όπως π.χ. το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Στρασβούργου). Άλλωστε, αν η διεθνής κοινότητα επαφιόταν στα κατ' ιδίαν κράτη για την επιβολή τέτοιων κυρώσεων, θα προέκυπτε, εκ των πραγμάτων, ένα χαοτικό καθεστώς διεθνούς ανομίας και αναρχίας διάχυτης, με πρακτικό αποτέλεσμα, σε τελική ανάλυση, την επιβολή της «ανθρωπιστικής» θέλησης του εκάστοτε ισχυροτέρου.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Για την προετοιμασία μιας ομαδικής εργασίας στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, διάβασες το παραπάνω κείμενο. Να γράψεις μια περίληψη του κειμένου αυτού, με την οποία θα ενημερώσεις τα άλλα μέλη της ομάδας σου για το περιεχόμενό του (80-100 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. «Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί… μέτρα ρατσιστικού χαρακτήρα» Να παρουσιάσετε τα δομικά μέρη και τη μέθοδο ανάπτυξης της παραγράφου.

Μονάδες 5

Β.2. Να αναπτύξετε σε 60-80 λέξεις το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: «Ο εθνικισμός αποβαίνει πολλές φορές φανατικός, βίαιος, επιθετικός, σοβινιστικός και φιλοπόλεμος».

Μονάδες 10

Β.3.α. βίαιος, έννομη, ασθενικών, αποσχιστικός: Να δώσετε από μία αντώνυμη / αντίθετη για κάθε λέξη

Μονάδες 4

Β.3.β. προσλάβει, απαξιωτική, εξαίρει, υπεροχή, διαβάλλει, αποβαίνει : Για κάθε λέξη να δώσετε ένα συνώνυμο χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα των προτάσεων.

Μονάδες 6

Γ. Για την επίλυση των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων στα πλαίσια ρατσιστικών και εθνικιστικών εκδηλώσεων, ο συγγραφέας παραπέμπει στους διεθνείς οργανισμούς και στις διεθνείς συμβάσεις. Θεωρείτε επαρκή και αποτελεσματική την παρέμβαση των οργανισμών αυτών ή υπάρχουν άλλοι παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν πιο αποφασιστικά στην άμβλυνση του εθνικισμού και στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων; Να παραθέσετε τις απόψεις σας σε ένα κείμενο 500 – 600 λέξεων που θα δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα.