27.12.10

Η ανοµία της οργής

Ο Κωστής Χατζηδάκης και η βία ως πολιτιστικό προϊόν

Του Γιώργου Σιακαντάρη

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου 2010
Η βία που ασκήθηκεκατά ενός πολιτικού, όπως ο Κωστής Χατζηδάκης, που – αν µη τι άλλο – ήταν πάντα συνεπής µε τις ιδέες του και µε τη µετριοπάθειά του, δεν είναι µόνο αυτόπου φαίνεται. Δεν είναι µόνο βία αγανακτισµένων οι οποίοι θίγονται από τα µέτρα που προβλέπονται στο Μνηµόνιο, δεν είναι µόνο βία όσων θίγονται µεν από τα µέτρα αλλάµέχρι σήµερα έχουν ωφεληθεί πολλαπλά από την απουσία τους, δεν είναι µόνο έκφραση όσων θεωρούν πως η βία αποτελεί «τη µαµµή της ιστορίας» ούτε είναι βία κατά ενός συµβόλου του πολιτικού συστήµατος. Δεν είναι µόνο ούτε η ιδεολογία ούτε η οργή και η αγανάκτηση ούτε η απαξίωση της πολιτικής («να καεί το µ… η Βουλή»), που έσπρωξαν κάποιους πολίτες της διπλανής πόρτας (και όχι κάποιους προβοκάτορες) να ξυλοκοπήσουν τον βουλευτή. Πίσω από την ενέργεια αυτή, δυστυχώς, κρύβεται µια βαθύτερη συναίνεση µεγάλων τµηµάτων της ελληνικής κοινωνίας στην άσκηση βίας.

Δενσυγκαταλέγοµαι σε όσουςυποστηρίζουν πως είναιαπορριπτέα ιστορικά οποιαδήποτε µορφή βίας. Αλίµονο, αν ίσχυε αυτό, δεν θα είχε υπάρξει ούτε Αθηναϊκή Δηµοκρατία, ούτε Γαλλική Επανάσταση, ούτε καν η Βιοµηχανική Επανάσταση – και βεβαίως ούτε η αντίσταση κατά του φασισµού. Η βία όµως δεν µπορεί παρά να είναι ενταγµένη στο πλαίσιο των κοινωνιών όπου ασκείται. Οσο αυτές οι κοινωνίες δεν επιτρέπουν στην πλειοψηφία να εκφράζει τη συναίνεσή της και στη µειοψηφίανα εκφράζει τη διαφωνία της, η βία θα αποτελείτο µέσο όσων αισθάνονται ανήµποροι και αδικηµένοι.

Οµως ο εκθειασµός και η άσκηση βίας στη σηµερινή ελληνική κοινωνία τοποθετούνται σε άλλη βάση. Δεν πρόκειται δηλαδή για πολιτική βία, αλλά για πολιτιστική. Για βία που προκύπτει ως σύµπτωµα ανάλογης πολιτιστικής συµπεριφοράς και παιδείας. Η βία στην Ελλάδα σήµερα γεννιέται όχι τόσο από τη µη λειτουργία των θεσµών, αλλά από συγκεκριµένες συµπεριφορές, προνεωτερικές.

Είναι µια βία που δείχνειτον τρόπο µε τον οποίο συγκροτήθηκε ο σύγχρονος ελληνικός σχηµατισµός, κοινωνία και κράτος. Ενας κοινωνικός σχηµατισµός όπου η όποια βιοµηχανική ανάπτυξη δεν γεννήθηκε από τη δραστηριότητα της µετεξελισσόµενης αριστοκρατίας σε αστική τάξη (στη λογοτεχνία υπάρχουν πολύ ωραία παραδείγµατα αυτής της εξέλιξης, όπως π.χ. ο «Γατόπαρδος» του Λαµπεντούζα), αλλά από τη διαπλοκή του κράτους µε τη, µετεξελιχθείσα σε αστική, τάξη των πολεµιστών. Ο µεγαλύτερος προστάτης και παραγωγός του ελληνικού κρατισµού και της συνέπειάς του, της κοµµατοκρατίας, ήταν η αδύναµη αστική τάξη του. Και γενεσιουργός αιτία, η απουσία µιας αριστοκρατίας, η µετεξέλιξη τµηµάτων της οποίας γέννησε την αστική βιοµηχανία και τη δηµοκρατία.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο η ευγένεια, ο σεβασµός του άλλου, αλλά και ο διάλογος θεωρήθηκαν στοιχεία που δεν συνάδουν µε «των Ελλήνων τις κοινότητες». Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί θεωρούν πως ακόµα και η χρήση του πληθυντικού στις καθηµερινές συµπεριφορές µας αποτελεί µια αστική «διαστροφή», ασύµβατη µε τον ελληνικό τρόπο ζωής. Από εδώ βεβαίως προκύπτει ότι και ο σεβασµός του οδηγού προς τονπεζό, του πεζού προς το περιβάλλον του, αλλά και ευρύτερα του καθενός προς τον άλλο δεν συνάδει µε τον ελληνικό τρόπο ζωής. Ετσι, όχι µόνο χάσαµε την ποιότητα της ζωής µας, αλλά γεννήθηκε και εκείνο το πολιτισµικό πρότυπο συµπεριφοράς που νοµιµοποιεί την άσκηση διαπροσωπικής βίας, όταν οάλλος δεν ταιριάζει στον τρόπο µε τον οποίο ερµηνεύουµε τα πράγµατα.

Εποµένως η αντίδραση κατά της βίας, αν µείνει στα «καταδικάζουµε» και στα γνωστά «ηθικολογικά» κηρύγµατα και δεν περάσει σε µια προσπάθεια υπέρβασηςτων πολιτιστικών προτύπων και των συµπεριφορών που προκύπτουν απ’ αυτά, θα διαιωνίζει ένα πρόβληµα, σύµπτωµα του οποίου είναι ο ξυλοδαρµός του Χατζηδάκη. Δεν γνωρίζω αν η πλειοψηφία της κοινωνίας των πολιτών επιδοκιµάζει το λιντσάρισµα του βουλευτή, πιστεύω όµως πως, αν οι δράστεςτιµωρηθούν, αυτό θα είναι ένα µικρό δείγµα ότι,τουλάχιστον, λειτουργεί το κράτος δικαίου.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι αναπληρωτής επιστηµονικός διευθυντής στο ΙΣΤΑΜΕ - Ανδρέας Παπανδρέου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου