Η κρίση

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΤΑΛΗΣ | Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2010

Αντιμέτωπη με τη χειρότερη ίσως κρίση από την εποχή της ίδρυσής της βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ενωση. Μια κρίση η οποία δεν απειλεί μόνο την επιβίωση της ευρωζώνης και του ευρώ αλλά και την ίδια την ευρωπαϊκή ιδέα, καθώς οι ευρωπαίοι ηγέτες, οι οποίοι δεν κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα τεράστια προβλήματα της σημερινής συγκυρίας, έχουν επιδοθεί τώρα στην εκτόξευση αλληλοκατηγοριών για το ποιος είναι φιλοευρωπαίος και ποιος όχι. Τις παραμονές της πιο κρίσιμης συνόδου κορυφής των τελευταίων ετών οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των «27» προσέρχονται στις Βρυξέλλες περισσότερο διηρημένοι παρά ποτέ και το ερώτημα είναι αν, όπως συχνά έχει συμβεί στο παρελθόν, υπάρχουν ακόμη τα περιθώρια για έναν εποικοδομητικό συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής ώστε να μη βουλιάξει το σκάφος. Το ερώτημα όμως αυτό δεν αναιρεί την ουσία. Και η ουσία είναι, όπως εύστοχα επεσήμαναν προ ημερών στο κύριο άρθρο τους οι «Τimes» της Νέας Υόρκης, ότι «οι ηγέτες της Ευρώπης αδυνατούν όχι μόνο να αντιμετωπίσουν αλλά και να αντιληφθούν πλήρως την κλίμακα και τον επείγοντα χαρακτήρα της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης».

Σοβαρό έλλειμμα ηγεσίας, λοιπόν, όχι μόνο στο επίπεδο των κυβερνήσεων αλλά και στην κορυφή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, σε μια στιγμή που απαιτείται στιβαρή ηγεσία για την επίλυση των τεράστιων προβλημάτων μέσα σε ένα φιλοευρωπαϊκό πνεύμα. Και είναι ακριβώς το πνεύμα αυτό που λείπει. Αντίθετα, η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών υπό το πρίσμα μιας στενής αντίληψης για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων και μόνο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, η οποία εμφανίζεται να είναι δέσμια των κομματικών της εξαρτήσεων και των αρνητικών δημοσκοπήσεων, χωρίς να μπορεί να συμπεριφερθεί ως ηγέτις της ισχυρότερης ευρωπαϊκής χώρας με φιλοευρωπαϊκό όραμα. Κάτι το οποίο επεσήμανε άλλωστε και ο πρώην καγκελάριος και γνήσιος εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής ιδέας Χέλμουτ Σμιτ. Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης κ. Ρομπάι, ο οποίος υποτίθεται ότι με τη δημιουργία αυτού του νέου πόστου θα έδινε νέα ώθηση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αποδεικνύεται ότι είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτος, για να μη μιλήσουμε για την επικεφαλής των Εξωτερικών Υποθέσεων βαρόνη Αστον.

Με τα δεδομένα αυτά το μέλλον της Ευρώπης δεν εμφανίζεται ευοίωνο, καθώς μάλιστα το ευρώ, το οποίο υποτίθεται ότι συμβόλιζε κατά τον πιο χειροπιαστό τρόπο τη μετατροπή του ευρωπαϊκού οράματος σε πράξη, απειλείται με κατάρρευση. Ισως επειδή τα πράγματα έγινανανάποδα. Προηγήθηκε, δηλαδή, η δημιουργία του ενιαίου νομίσματος της καθιέρωσης μιας κοινής ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, η οποία, όπως αποδεικνύει η σημερινή πολυεπίπεδη οικονομική κρίση, είναι η αναγκαία προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία του. Καλύτερα ίσως από όλους τα επεσήμανε ο ένθερμος φιλοευρωπαίος Ζακ Ντελόρ (ο ικανότερος πρόεδρος που είχεποτέ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα «Le Μonde». Αφού διαπίστωσε την «απουσία καθαρού οράματος για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικοδόμησης», τόνισε ότι «για να λειτουργήσει η ευρωζώνη πρέπει το πνεύμα της συνεργασίας να βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με εκείνο του ανταγωνισμού για χάρη της πίστης σε μια Ευρώπη ενωμένη μέσα στη διαφορετικότητά της».