Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Θ Ε Ω Ρ Η Τ Ι Κ Η Σ Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ Γ ΄ Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ
ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ – ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
ΟΡΙΣΜΟΣ: Τα ποιήματα χαρακτηρίζονται από αυτοαναφορικότητα. Η ποίηση, δηλαδή, στρέφεται στον ίδιο της τον εαυτό και το κείμενο αναπαριστά τη διαδικασία της δημιουργίας του
ή αναφέρεται στις συνθήκες ύπαρξής του.
Καβάφης – Βασικά χαρακτηριστικά της ποίησης του.
• Σημαίνουσα θέση της ιστορίας / ιδιαίτερα της ελληνιστικής περιόδου
• Γλώσσα→ Κράμα δημοτικής και καθαρεύουσας, ιδιότυπες λέξεις, προσωπική γραφή
• Θεατρικός χαρακτήρας → Δημιουργία κατάλληλης ατμόσφαιρας/ σκηνικού όπου εκτυλίσσεται το δράμα • Υποβλητικότητα
• Οξύτατη ειρωνεία ιδιαίτερα προς τη ματαιοδοξία. • Στοχαστικό ύφος • Πεζολογικός τόνος • Λυρικό στοιχείο
1. ΚΑΙΣΑΡΙΩΝ
Θέμα: Η ποίηση εμφανίζεται ως επανορθωτική της ιστορικής αδικίας
• Ο ποιητής αναγνώστης → Αφορμή της ποιητικής έμπνευσης → η ασήμαντη μνεία
• Αντίθεση ανάμεσα στο ασήμαντο ιστορικό πρόσωπο που αναδεικνύεται ως ιδεώδης ποιητική μορφή και στα ηχηρά ιστορικά ονόματα που προκαλούν την ποιητική αδιαφορία.
• Η συμβολική χρήση των προσώπων ( Καισαρίων, Πτολεμαίοι, Κλεοπάτρες)
• Διαφορά ύφους ανάμεσα στην α΄ και γ΄ στροφή → α΄ στρ. πεζολογικός τόνος, γ΄ στρ. ένθερμος λυρισμός
• Ανεύρεση στοιχείων που κατατάσσουν το ποίημα στην ιστορική/ φιλοσοφική/ ηδονική περιοχή
• Η ενεργητική, συνειδητή στάση του ποιητή κατά τη διαδικασία της έμπνευσης.
2. ΔΑΡΕΙΟΣ
Θέμα: Το δίλημμα σχετικά με την προσαρμογή του ποιητή στις επιταγές της εκάστοτε εξουσίας.
• Διπλή λειτουργία του τίτλου→α) τίτλος ποιήματος Καβάφη β)ιστορικό πρόσωπο
• Ο ποιητής Φερνάζης και ο υπηρέτης→ φανταστικά πρόσωπα/ Το ιστορικοπολιτικό πλαίσιο→ πραγματικό
• Το δίλημμα του Φερνάζη και η λύση → χαρακτηριστική της ηθικής στάσης και των επιδιώξεων του(η ποίηση δεν υπηρετεί την αλήθεια αλλά την προσωπική προβολή και ανάδειξη)
• Εναλλαγή φωνών→ Φερνάζη και υποτιθέμενου αφηγητή που δρα ως παντογνώστης. / Ευθύς λόγος και ελεύθερος πλάγιος λόγος
• Έντονη ειρωνεία ιδιαίτερα από τον υποτιθέμενο αφηγητή προς το Φερνάζη / λόγιες λέξεις
3. ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ____ΤΟΥ ΙΑΣΩΝΟΣ ΚΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΙΗΤΟΥ ΕΝ ΚΟΜΜΑΓΗΝΗ 495 Μ.Χ
Θέμα: Η ποίηση ως αντίδοτο κατά της φθοράς που επιφέρει ο χρόνος
• Ο εκτενής τίτλος με καθορισμό των στοιχείων που τον απαρτίζουν
• Το ποίημα αποτελεί εσωτερικό μονόλογο που αποδίδει τη συναισθηματική κατάσταση του ποιητή σχετικά με το πρόβλημα
• Το ποιητικό προσωπείο συνεισφέρει στην αποστασιοποίηση από το προσωπικό πρόβλημα και αποδίδει καθολικότητα.
• Επίκληση στην ποίηση / Ρόλος της ποίησης → πρόσκαιρη διαφυγή
• Σχήματα λόγου / εκφραστικά μέσα (προσωποποιήσεις, μεταφορές, σχήμα υπαλλαγής → πληγή από φρικτό μαχαίρι αντί φρικτή πληγή από μαχαίρι, σχήμα χιαστό,χήμα υπερβατό →
νάρκης του άλγους δοκιμές)