30.11.10


α. Η έννοια του δοκιμίου
Το δοκίμιο αποτελεί είδος του πεζού λόγου μεικτό ή «νόθο». Αποτελεί, όπως χαρακτηριστικά έχει λεχθεί «υβρίδιο», καθώς κινείται μεταξύ διαφορετικών ειδών: τα χαρακτηριστικά του άλλοτε το φέρνουν πιο κοντά στο επιστημονικό ή το φιλοσοφικό λόγο κι άλλοτε το καθιστούν πλησιέστερο προς τη λογοτεχνία. Το γεγονός αυτό του προσδίδει μια ρευστότητα, η οποία, σε συνδυασμό με την ποικιλία των μορφών που παρουσιάζει, καθιστά κάθε ορισμό του ελλιπή, ανεπαρκή, μη δυνάμενο να χωρέσει με σαφήνεια τα όριά του. Γι’ αυτό κρίνεται προτιμότερη μια παρουσίαση των διακριτικών του χαρακτηριστικών.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ
Τα χαρακτηριστικά του δοκιμίου σχετίζονται με το περιεχόμενο (θέμα, τρόποι πειθούς, σκοπός συγγραφής), όσο και με τη μορφή του (γλώσσα, ύφος, δομή). Μια καταγραφή τους δίνεται στο σχεδιάγραμμα που ακολουθεί:

Περιεχόμενο

Διερεύνηση μέσα από την προσωπική – υποκειμενική σκοπιά του συγγραφέα επιστημονικών, φιλολογικών, ηθικών, κοινωνικών, πολιτικών, αισθητικών, κ.ά. θεμάτων--> Μεγάλο εύρος θεματολογίας
Συγγραφέας
Άνθρωπος των γραμμάτων, επιστήμονας ή λογοτέχνης, με ευρεία καλλιέργεια, βαθιά και πλούσια πείρα ζωής, ουσιαστικό προβληματισμό, διεισδυτικό πνεύμα και ικανότητα εποπτείας, καλαισθησία.
Τρόπος πειθούς
Επίκληση στη λογική
Επίκληση στο συναίσθημα
Επίκληση στην αυθεντία
Γλώσσα
Λεξιλογικός πλούτος, λόγια στοιχεία, λέξεις δηλωτικές αφηρημένων εννοιών, υποτακτική σύνδεση, στοιχεία ενδεικτικά της παιδείας – στοχαστικότητας του συγγραφέα.
Διάσπαρτα στοιχεία του καθημερινού προφορικού λόγου.
Ύφος
·         Άλλοτε: επίσημο, σοβαρό, αυστηρό, επιστημονικό
·         Άλλοτε: οικείο, άμεσο, ελεύθερο, λογοτεχνικό, συναισθηματικά φορτισμένο.
·         Πάντοτε: προσωπικό
Δομή
·         Άλλοτε: αυστηρή λογική διάρθρωση – τριμερής δομή:
           α. πρόλογος, θέμα, θέση
             β. κύριο θέμα, επιχειρηματολογία, αποδεικτικό υλικό
           γ. επίλογος, συγκεφαλαίωση, συμπέρασμα.
·         Άλλοτε χαλαρή δομή· ελεύθερη περιήγηση στο χώρο των ιδεών, συνειρμικές συνδέσεις
·         Πάντοτε: ύπαρξη σταθερού θεματικού κέντρου – «περιστροφή» όλων των επιμέρους ιδεών γύρω από αυτό.
Σκοπός
Εκλαΐκευση, ανάλυση, ερμηνεία, ενός θέματος.
Ενημέρωση, πληροφόρηση του αναγνώστη.

Τα δοκίμια διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: σε δοκίμια αποδεικτικά ή πειθούς και σε δοκίμια στοχαστικά ή λογοτεχνικά.


ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ
Περιεχόμενο

Παρατηρήσεις, διαπιστώσεις,
επισημάνσεις, προβληματισμοί, ιδέες
του συγγραφέα
Λογικό περιεχόμενο – αξιόπιστη
ρεαλιστική απεικόνιση της
πραγματικότητας
Παρατηρήσεις, προβληματισμοί,
ιδέες αλλά και εμπειρίες,
υποκειμενικές αισθήσεις, οράματα,
προσωπικές συλλήψεις και
συναισθήματα του συγγραφέα.
Βιωματικό περιεχόμενο –
πλασματική απεικόνιση της
πραγματικότητας
Συγγραφέας
Κυρίαρχη η επιστημονική ιδιότητα, ο
γνωστικός οπλισμός
Κυρίαρχη η ιδιότητα του λογοτέχνη,
η ευαισθησία, η φαντασία, η
υποκειμενικότητα
Τρόπος πειθούς
Κυρίαρχη η επίκληση στη λογική
Κυρίαρχη η επίκληση στο
συναίσθημα
Γλώσσα
· Δηλωτική – κυριολεκτική
· Αφηρημένες λέξεις – ειδικοί
όροι
· Λογιότερες λεκτικές επιλογές
· Χρήση συνεκτικών μορίων
· Χρήση λέξεων – εκφράσεων
που:
-προσδιορίζουν το ποσοστό
αλήθειας των λεγομένων
(πιθανώς, βεβαίως)
- φανερώνουν την οπτική γωνία
θεώρησης των λεγομένων
(οικονομική, πολιτική)
-αποκαλύπτουν την πρόθεση
αναδιατύπωσης (αναλυτικά,
συνοψίζοντας)
· Συνυποδηλωτική – μεταφορική
· Παρέκκλιση από τη γλωσσική
νόρμα
· Προφορικότητα στην έκφραση
(χρήση καθημερινών λέξεων –
εκφράσεων)
· Σχήματα λόγου
· Χρήση συμβόλων
· Λέξεις – εκφράσεις με
συγκινησιακή φόρτιση
· Λογοτεχνικότητα – καλαίσθητη
διατύπωση
Ύφος
Σοβαρό, επίσημο, αυστηρό
Γλαφυρό, άμεσο, οικείο, προσωπικό
Δομή
· Αυστηρή, λογική οργάνωση
και διευθέτηση των ιδεών
· Τριμερής δομή
· Παραγωγική ή επαγωγική
συλλογιστική πορεία
· Νοηματικές ενότητες
· Ύπαρξη συνοχής
· Ελεύθερη πραγμάτευση του
θέματος
· Περιήγηση στο χώρο των ιδεών
· Συνειρμικές μεταβάσεις –
συνδέσεις
Σκοπός
· Διεύρυνση του θέματος
· Υπεράσπιση ή ανασκευή μιας
θέσης
· Πληροφόρηση
· Πειθώ
· Συναισθηματική συμμετοχή
του δέκτη
· Αφύπνιση της φαντασίας, της
ευαισθησίας
· Ανάπτυξη προβληματισμού
· Τέρψη

Παρατήρηση:  Είναι απαραίτητο να σημειωθεί πως ο παραπάνω διαχωρισμός δεν είναι απόλυτος. Αυτό σημαίνει ότι τα χαρακτηριστικά του αποδεικτικού δοκιμίου εντοπίζονται και στο λογοτεχνικό και αντίστροφα. Εκείνο, επομένως, που τελικά καθορίζει το είδος είναι η συχνότητα στην οποία απαντά το κάθε στοιχείο, ο βαθμός στον οποίο τα μεν ή τα δε διαμορφώνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, το «χρώμα» του κειμένου. Για το λόγο αυτό τα δοκιμιακά κείμενα μπορεί να παρουσιάζουν ποικίλες διαβαθμίσεις, ξεκινώντας από καθαρά αποδεικτικά και καταλήγοντας σε λογοτεχνικά.

ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΩ…

ΕΡΩΤΗΣΗ
Το κείμενο που διαβάσατε ανήκει στα επιστημονικά κείμενα. Με βάση ποια στοιχεία του κειμένου κατατάσσεται σ΄αυτή την κατηγορία κειμένων;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Από την ανάγνωση του κειμένου αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για κείμενο επιστημονικού λόγου διότι:
διαθέτει τα γνωρίσματα του επιστημονικού λόγου, δηλαδή είναι περιγραφικός.
«Σήμερα μπορούμε ... ιδιότητες»: περιγράφονται με παραδείγματα οι εφαρμογές της τεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA.
«Οι τεχνικές με τις οποίες ο άνθρωπος επεμβαίνει στο γενετικό υλικό, αποτελούν τη Γενετική Μηχανική»:
εξηγεί τον όρο Γενετική Μηχανική.
«Η κατασκευή του ... μορίων ανιχνευτών»: αναλύεται η διαδικασία της μεταφοράς γενετικού υλικού από έναν οργανισμό σε έναν άλλο.
Η γλώσσα χρησιμοποιείται με τη λογική/κυριολεκτική της σημασία, διότι σκοπός του κειμένου είναι η πληροφόρηση. Αποφεύγεται η διατύπωση γνώμης, σχολίων, επικρατεί το γ΄ ρημ. πρόσωπο.
Παρατηρούμε τη χρήση ειδικού λεξιλογίου
– «ανασυνδυασμένο» μόριο DΝΑ
– Γενετική Μηχανική
– βακτήριο
– γενετικού υλικού
– μορίων ανιχνευτών
– βακτηριακού κλώνου
– πλασμίδιο ή DΝΑ φάγων κ.λπ.
Το ύφος είναι ουδέτερο, απρόσωπο, αντικειμενικό, διότι σκοπός είναι η πληροφόρηση.

ΕΡΩΤΗΣΗ
Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα επιστημονικού λόγου στο κείμενο που σας δίνεται.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Γνωρίζουμε ότι ο επιστημονικός λόγος είναι:
α) περιγραφικός: στην πρώτη παράγραφο του κειμένου περιγράφεται η έννοια αυτομόρφωση: «Με τον όρο αυτομόρφωση ... από τους άλλους».
β) αποδεικτικός: στην τελευταία παράγραφο του κειμένου, αναφερόμενος ο συγγραφέας στο περιεχόμενο του όρου σήμερα, αποδεικνύει ότι αυτό έχει αλλάξει από το περιεχόμενο που του απέδιδε ο Ε. Durkheim τον 19ο αιώνα.
γ) Η γλώσσα του κειμένου χρησιμοποιείται με την αναφορική/δηλωτική της σημασία, δηλαδή τη λογική της χρήση, αφού σκοπός του κειμένου είναι η πληροφόρηση, π.χ. «Η ενεργητική στάση συνίσταται στο ότι ο άνθρωπος καλείται να διαμορφώσει μαζί με τους άλλους συμμετέχοντες (οργανισμούς, εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους) το περιεχόμενο, τη διαδικασία και τους τρόπους της εκπαίδευσής του».

ΕΡΩΤΗΣΗ
Το κείμενο Α που διαβάσατε ανήκει στην κατηγορία των δοκιμίων πειθούς. Ποια στοιχεία του κειμένου δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό του;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Τα στοιχεία που δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό του κειμένου είναι:
Θέμα του κειμένου είναι: η κλωνοποίηση, δηλαδή θέμα επιστημονικό, το οποίο προκαλεί ηθικά διλήμματα.
Σκοπός του συγγραφέα είναι να ανασκευάσει τις απόψεις όσων θεωρούν ότι ο κλωνισμός θα εφαρμοστεί στον άνθρωπο.
Μέσα πειθούς-τρόπος πειθούς: Ο συγγραφέας αξιοποιεί γι' αυτόν τον σκοπό ως τρόπο πειθούς την επίκληση στη λογική και ως μέσα πειθούς: Επιχειρήματα: Β΄ παράγραφος «Άλλωστε ... μνήμη», Γ΄ παράγραφος «οι
διαφορετικές ... πραγματοποιήσουν», Δ΄ παράγραφος «αφού δεν υπήρχε ... αποτελεσματικοί».
Η γλώσσα αξιοποιείται κυρίως με την αναφορική της λειτουργία, η διατύπωση είναι επιστημονική, λογοκρατική («ενδέχεται», «προσδώσουν», «έλλειμμα», «καταχθόνιος», «κλωνισμός», «ομοζυγωτοί δίδυμοι» κ.λπ.).
Η σύνταξη χαρακτηρίζεται για τη σύνθετη δομή της, π.χ. χρήση μακροπερίοδου λόγου: Β΄ παρ. «Θα ήταν λοιπόν προτιμότερο, όλοι όσοι ... να εφαρμοσθεί και στον άνθρωπο», Δ΄ παρ. «Άλλωστε, οι ισχύουσες μέθοδοι “παραγωγής” ... ιδιαίτερα αποτελεσματικοί».
Η οργάνωση του κειμένου είναι αυστηρά λογική.
Η νοηματική συνεκτικότητα επιτυγχάνεται με τη χρήση συνεκτικών λέξεων και φράσεων όπως «δηλαδή», «γιατί», «αφού», «λοιπόν», «όσο για» κ.λπ., που βοηθούν τον αναγνώστη να παρακολουθήσει τη λογική ακολουθία των συλλογισμών του συγγραφέα.
Ο χαρακτήρας του κειμένου κρίνεται αντικειμενικός, αντιδιδακτικός.
Το ύφος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αντικειμενικό, ουδέτερο, τυπικό.


ΔΟΚΙΜΙΟ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ (Ή ΜΕΛΕΤΗ)

Το δοκίμιο και η πραγματεία (ή η μελέτη) είναι γραμματειακά είδη που χαρακτηρίζονται από ευρύτητα θεμάτων, διδακτική πρόθεση, μεθοδικό – αποδεικτικό τρόπο προσέγγισης των εννοιών ή των φαινομένων, διαφέρουν όμως και αρκετά μεταξύ τους.


ΔΟΚΙΜΙΟ
ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ
Περιεχόμενο

Προσωπική – υποκειμενική,
λογική αλλά και διαισθητική,
εμπειριοκρατική και, συνεπώς,
εκλαϊκευτική προσέγγιση ενός
επιστημονικού ή άλλου
θέματος.
· Παρουσίαση μιας ή ορισμένων
πτυχών, κατάθεση
στοχασμών, προβληματισμών,
διατύπωση θέσεων χωρίς
οριστικό-δεσμευτικό
χαρακτήρα
· Συστηματική, μεθοδική
διερεύνηση, αντικειμενική –
απρόσωπη ανάπτυξη ενός
ειδικού επιστημονικού
θέματος.
· Παρουσίαση όλων των
πτυχών, διείσδυση σε
λεπτομέρειες, εξάντληση του
θέματος, εξαγωγή
τεκμηριωμένων, οριστικών
συμπερασμάτων

Συγγραφέας
Άνθρωπος των γραμμάτων,
στοχαστής
Επιστήμονας, ειδικός μελετητής
Τρόπος πειθούς
Επίκληση στη λογική, στην
αυθεντία αλλά και στο
συναίσθημα
Επίκληση στη λογική και στην
αυθεντία
Γλώσσα
· Αισθητικά επεξεργασμένη
· Λογοτεχνική σε μικρότερο ή
μεγαλύτερο βαθμό

· Δηλωτική, λιτή, ακαλλώπιστη
· Επιστημονική ορολογία, ειδικό
λεξιλόγιο
· Ακριβολογία
Ύφος
Υποκειμενικό – προσωπικό,
οικείο, άμεσο, συναισθηματικά
φορτισμένο σε μικρότερο ή
μεγαλύτερο βαθμό
Σοβαρό, επίσημο, απρόσωπο,
ψυχρό, αυστηρό, αντικειμενικό,
ουδέτερο
Κοινό-Δέκτης
Ευρύ κοινό μορφωμένων,
καλλιεργημένων,
προβληματισμένων ανθρώπων
Περιορισμένο, ειδικό κοινό
επιστημόνων, μελετητών,
επαγγελματιών
Σκοπός
Ανάπτυξη προβληματισμού,
ευαισθησίας, καλλιέργεια, τέρψη
του δέκτη
Μετάδοση συγκεκριμένων
γνώσεων, μόρφωση του δέκτη

ΔΟΚΙΜΙΟ ΚΑΙ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Το δοκίμιο προσεγγίζει κάποτε το είδος του ημερολογίου, όταν προσλαμβάνει έναν προσωπικό – εξομολογητικό τόνο. Ο μεταξύ τους συσχετισμός είναι δυνατό να γίνει αντιληπτός, όταν υπάρχει γνώση των κοινών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων. Αλλά και των λεπτών διαφορών τους. Η παρακάτω σχηματική σύγκριση βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση.


ΔΟΚΙΜΙΟ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Εξωτερικά
χαρακτηριστικά

Χρονική και τοπική ένδειξη στην αρχή
Περιεχόμενο

Αφόρμηση από περιστατικά
της ατομικής ζωής
· Παρουσίαση των συμβάντων
της εσωτερικής ζωής
Εστίαση στις περιηγήσεις του
πνεύματος στο χώρο των ιδεών

· Αφήγηση σημαντικών ή
ασήμαντων γεγονότων της
προσωπικής ζωής, ατομικών
πράξεων
·Παρουσίαση γενικότερων
ζητημάτων της κοινωνικής
ζωής που υπέπεσαν στην
αντίληψη ή προσέλκυσαν την
προσοχή του γράφοντα
·Έκθεση στοχασμών, κρίσεων,
διαλογισμών αφορμώμενων
από τα παραπάνω
Εστίαση στην «πορεία ενός
ανθρώπου, μιας συνείδησης,
ανάμεσα στα πρόσωπα και στα
πράγματα του καιρού της»
Γλώσσα

Χρήση του α’ ρηματικού προσώπου
Ύφος

Προσωπικό, εξομολογητικό,
ειλικρινές, αυθόρμητο, διάθεση
εκμυστήρευσης ουδέτερο
Σκοπός
Ανακοίνωση σκέψεων –
στοχασμών, πνευματική
επικοινωνία με τον αναγνώστη,
μέθεξή του στην ατμόσφαιρα του
πνεύματος του δοκιμιογράφου,
καλλιέργεια, τέρψη
Αυτοεπικοινωνία – εσωτερικός
διάλογος
Αυτοσυνείδηση
Καταγραφή διατήρηση
γεγονότων στη μνήμη

ΔΟΚΙΜΙΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Το δοκίμιο προσεγγίζει κάποτε και το είδος της επιστολής. Η γνώση των χαρακτηριστικών αυτού του κειμενικού είδους επιτρέπει τον εντοπισμό τους στο δοκίμιο και τη διακρίβωση της προσέγγισης των δύο ειδών.


ΔΟΚΙΜΙΟ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Εξωτερικά
χαρακτηριστικά

Χαιρετισμός – Προσφώνηση
/αποφώνηση
Περιεχόμενο

Ελεύθερη περιπλάνηση μεταξύ
θεμάτων που άπτονται των
πνευματικών ενδιαφερόντων του
δοκιμιογράφου
Ποικίλα θέματα:
-γεγονότα της προσωπικής ζωής
-ζητήματα σχετιζόμενα με τα
ατομικά ενδιαφέροντα
Γλώσσα
· Πλούσια, με στοιχεία
προφορικότητας
· Χρήση του α’ ρηματικού
προσώπου
Καθημερινή, απλή
· Χρήση του α’ και β'
ρηματικού προσώπου
Ύφος
Άμεσο, οικείο, ελεύθερο, αυθόρμητο, αβίαστο
Σκοπός
Επικοινωνία με τον αναγνώστη:
μύησή του στον προβληματισμό
και τις πνευματικές αναζητήσεις
του δοκιμιογράφου
Επικοινωνία με τον παραλήπτη:
-ενημέρωσή του για τα γεγονότα
της προσωπικής ζωής
-εκμυστήρευση
στοχασμών/επιθυμιών

ΔΟΚΙΜΙΟ ΚΑΙ ΑΡΘΡΟ, ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ
Το δοκίμιο μπορεί να συγκριθεί και με δημοσιογραφικά κείμενα όπως το άρθρο και η επιφυλλίδα. Η μεταξύ τους σύγκριση αναδεικνύει τα κοινά τους στοιχεία, που επιτρέπουν το συσχετισμός τους, αλλά και τις διαφορές τους, που καθιστούν δυνατή τη διάκρισή τους.


ΔΟΚΙΜΙΟ
ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ
ΑΡΘΡΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Επιστημονικό –
εγκυκλοπαιδικό θέμα με
γενικότερο, μονιμότερο
ενδιαφέρον
Θεωρητική η προσέγγισή
του

· Αφόρμηση από
γεγονός της
επικαιρότητας
----------------->
· Αναγωγή σε
παρατηρήσεις,
σκέψεις διαχρονικού
χαρακτήρα
αναφορικά με θέματα
επιστημονικά,
εγκυκλοπαιδικά
------------------->
Θέμα: γεγονός της
επικαιρότητας
Παρουσίασή του με:
· αντικειμενικά –
πληροφοριακή στοιχεία που
το γνωστοποιούν
· υποκειμενικά σχόλια –
αξιολογήσεις που το
ερμηνεύουν
ΓΛΩΣΣΑ
Πλούσια, αισθητικά
επεξεργασμένη,
λογοτεχνική


· Δηλωτική, αναφορική
Ειδικό λεξιλόγιο
---
· Λόγιες εκφράσεις
Διάνθιση με λογοτεχνικές
εκφράσεις, ανάλογα με το
θέμα
Δηλωτική, αναφορική με
κάποια στοιχεία
προφορικότητας (α’ πρόσωπο,
μεταφορές) για την προσέγγιση
του αναγνώστη
ΥΦΟΣ
Προσωπικό, οικείο,
λογοτεχνικό
Επίσημο, σοβαρό,
αντικειμενικό
Αντικειμενικό, σοβαρό
ΣΚΟΠΟΣ
Μετάδοση
γνώσεων
· Ανάπτυξη
προβληματισμού πάνω
σε θέματα διαχρονικού
ενδιαφέροντος
· Τέρψη

Μόρφωση, καλλιέργεια,
ανάπτυξη
προβληματισμού

· Πληροφόρηση – ενημέρωση
του δέκτη πάνω σε
τρέχουσες εξελίξεις
· Καθοδήγησή του προς τη
διαμόρφωση γνώμης,
άποψης για την επικαιρότητα


ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΩ…
ΕΡΩΤΗΣΗ
Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το κείμενο Α που διαβάσατε; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Από την ανάγνωση του κειμένου αντιλαμβανόμαστε ότι κινείται στον χώρο της ερμηνευτικής δημοσιογραφίας, πρόκειται δηλαδή για άρθρο, διότι παρατηρούμε ότι:
Θέμα του κειμένου είναι: το ενδεχόμενο της κλωνοποίησης ζωντανών οργανισμών, δηλαδή επικαιρικό θέμα ηθικής τάξης.
Σκοπός του αρθρογράφου είναι να εκφράσει τις σκέψεις/προβληματισμούς του σχετικά με το ενδεχόμενο της κλωνοποίησης ζωντανών οργανισμών με αφορμή τα επιτεύγματα των βιοϊατρικών επιστημών (γεγονός της επικαιρότητας).
Η οργάνωση του κειμένου είναι λογική.
Το ύφος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί στοχαστικό, ζωντανό, ο τόνος είναι οικείος και άμεσος.
Ως τρόπους πειθούς αξιοποιεί:
Α. την επίκληση στη λογική, με επιχειρήματα όπως: Ε΄ παρ. «εάν οι άνθρωποι ήταν αθάνατοι ή γενικότερα κάποια μορφή ζωής ήταν αθάνατη, το οξύμωρο συμπέρασμα είναι ότι: το συγκεκριμένο είδος ζωής ... στις νέες συνθήκες», και τεκμήρια όπως: Β΄ παρ. «Η πλήρης χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος αλλά και η υφιστάμενη απομόνωση και ο χαρακτηρισμός της ... του υποσιτισμού».
Β. την επίκληση στο συναίσθημα, με την αξιοποίηση του ποιητικού/συγκινησιακού λόγου και με τη χρήση μεταφορικού και εικονοπλαστικού λόγου: Ζ΄ παρ. «νέους ορίζοντες», «Αυτό το ταξίδι, το οποίο ξεκίνησε πριν από λίγα σχετικά χρόνια στον άγνωστο και μαγευτικό κόσμο των βιολογικών», «Θα διαλευκανθούν πλήρως οι μοριακοί μηχανισμοί», «τα επικίνδυνα ταξίδια» (χρήση ερωτηματικών προτάσεων στην Ζ΄ παρ. του κειμένου).

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Από την ανάγνωση του κειμένου αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για επιφυλλίδα, διότι παρατηρούμε ότι:
Θέμα του κειμένου είναι: η κλωνοποίηση, δηλαδή θέμα ηθικής τάξης.
Συγγραφέας είναι πρόσωπο ειδικό με το συγκεκριμένο θέμα (καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης).
Σκοπός του επιφυλλιδογράφου είναι να εκφράσει τις σκέψεις/προβληματισμούς του σχετικά με το ενδεχόμενο κλωνοποίησης των ανθρώπων.
Η γλώσσα αξιοποιείται κυρίως με την αναφορική της λειτουργία η διατύπωση είναι επιστημονική, λογοκρατική. Η σύνταξη χαρακτηρίζεται για τη σύνθετη δομή της, π.χ. χρήση μακροπερίοδου λόγου («Ακόμη το παιδί ... επιστημονικές ανακαλύψεις»).
Η οργάνωση του κειμένου είναι αυστηρά λογική: «να υπογραμμίσουμε», «Είναι μια μοναδικότητα που το κληρονομικό του υλικό αναπτύσσεται σε αλληλεπίδραση με το περιβάλλον», «Η ικανότητα της αυτοοργάνωσης σημαίνει ότι το άτομο ξεκινώντας από τις τρεις προηγούμενες πηγές (δηλαδή το γενετικό υλικό, το περιβάλλον και τη συλλογική κοινωνική μνήμη) που είναι εξωγενείς ως προς το ίδιο» κ.λπ.
Το ύφος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αντικειμενικό και ουδέτερο, δηλαδή έχει κοινά στοιχεία με τον δοκιμιακό λόγο.
Τρόποι και μέσα πειθούς: επίκληση στη λογική και επίκληση στην αυθεντία (Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ότι «ο κάθε άνθρωπος είναι φτιαγμένος από όλους τους ανθρώπους») και «Ο διευθυντής του Κέντρου Βιοηθικής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια πιστεύει ότι σε επτά χρόνια θα εμφανισθεί το πρώτο νήπιο από την κλωνοποίηση».
Σκοπός του συντάκτη είναι να προσδώσει κύρος και αξιοπιστία στις απόψεις που διατυπώνει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου