6.9.09

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ:


Βασικό συστατικό στοιχείο μιας έκθεσης είναι η παράγραφος, η οποία πρέπει να είναι οργανωμένη και ανεπτυγμένη. Κάθε έκθεση μπορεί να θεωρηθεί ως μία σειρά παραγράφων, που συνδέονται στενά μεταξύ τους. Παρ’ όλο που η παράγραφος είναι μία ενότητα μικρότερη από την έκθεση, ωστόσο και αυτή απαιτεί, όπως και η έκθεση, ένα σχέδιο, με βάση το οποίο θα συγκεντρωθούν οι λεπτομέρειες και θα μπουν σε λογική σειρά.

ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Κάθε παράγραφος αποτελείται:


α) Από τη θεματική πρόταση. Παρουσιάζει την κύρια ιδέα, το θέμα της παραγράφου και καταλαμβάνει μία περίοδο ή μία πρόταση. Συνήθως, βρίσκεται στην αρχή της παραγράφου. Η θεματική πρόταση έχει ως σκοπό τη συγκεκριμενοποίηση του θέματος. Γι’ αυτό θα πρέπει να διατυπώνεται με σαφήνεια και ακρίβεια, έτσι ώστε να χαράζεται ορθή πορεία για την παραπέρα ανάπτυξη.

β) Την ανάπτυξη ή τις λεπτομέρειες. Είναι επιμέρους ιδέες με τις οποίες αναπτύσσεται η κύρια ιδέα της θεματικής πρότασης. Οι λεπτομέρειες έχουν ως σκοπό:
1. Ν’ αναπτύξουν τη θεματική πρόταση.
2. Να στηρίξουν τη θεματική πρόταση με επιχειρήματα.


γ) Την πρόταση κατακλείδα. Συνοψίζει όσα έχουν λεχθεί πάνω στην κύρια ιδέα της παραγράφου και ολοκληρώνει τη μορφή της. Πολλές φορές παραλείπεται. Στη θέση της μπορεί να βρίσκεται μια μεταβατική πρόταση ή περίοδος που θα επιτρέπει τη σύνδεση των παραγράφων.

Παράδειγμα:

Θεματική πρόταση:
Η παράδοση δε σημαίνει απαραίτητα οπισθοδρόμηση.

Λεπτομέρειες:
Είναι μια λέξη δυναμική και όχι στατική. Με την παράδοση δεν εννοούμε μόνο τη συντήρηση, το παλιό, αλλά και τη μεταβίβαση των πολιτιστικών αγαθών από την προηγούμενη γενιά στην επόμενη, δηλαδή κληρονομιά. Γι’ αυτό ο όρος παράδοση σημαίνει ταυτόχρονα δύο πράγματα: ό,τι κρατούμε κι ό,τι προσθέτουμε. Κρατούμε πάντα αυτά που έχουμε κληρονομήσει από τους προηγούμενους και προσθέτουμε αυτά που δημιουργούμε.

Πρόταση κατακλείδα:
Άρα η παράδοση είναι σφάλμα να ταυτίζεται με την οπισθοδρόμηση και τη στατικότητα, αντίθετα θέτει τις βάσεις της πολιτιστική κληρονομιάς.

ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

1. Σαφής σκοπός.

2. Ενότητα.

3. Αλληλουχία νοημάτων.

4. Συνοχή.

5. Έμφαση.

6. Επαρκής ανάπτυξη.

Αναλυτικά:

1. ΣΑΦΗΣ ΣΚΟΠΟΣ:

Ο σαφής σκοπός εκφράζει τη στάση του συγγραφέα απέναντι στο θέμα, την οπτική γωνία από την οποία βλέπει τα πράγματα. 

Διατυπώνεται μέσα από τη θεματική πρόταση.
Παράδειγμα:
«Η τηλεόραση ωθεί τους νέους στη βία και την εγκληματικότητα». Είναι μια πρόταση χωρίς σαφή σκοπό.
«Η τηλεόραση είναι επικίνδυνη για την διαπαιδαγώγηση των νέων και ιδιαίτερα των παιδιών, όταν προβάλλει έργα με βία σε ώρες μεγάλης ακροαματικότητας». Είναι μια πρόταση με σαφή σκοπό.

2. ΕΝΟΤΗΤΑ:

Μια καλή παράγραφος πρέπει να έχει ενότητα, δηλαδή να μην περιέχει λεπτομέρειες άσχετες προς την κεντρική ιδέα, που εκφράζεται με τη θεματική πρόταση.

3. ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ ΝΟΗΜΑΤΩΝ:


Η ανάπτυξη μιας παραγράφου πρέπει να γίνεται με λογική σειρά. Αυτό σημαίνει ότι ακολουθούμε χρονολογική σειρά και ότι πηγαίνουμε: α) από τα γνωστά στα άγνωστα, β) από τα εύκολα στα δύσκολα και γ) από τα λιγότερο στα περισσότερο ενδιαφέροντα (ή το αντίστροφο για όλα).

4. ΕΜΦΑΣΗ:


Προσπαθούμε να προβάλλουμε τις πιο σπουδαίες ιδέες της παραγράφου. Αυτό το πετυχαίνουμε με δύο τρόπους:
α) Τοποθετούμε τα σημαντικότερα νοήματα στην αρχή της παραγράφου. Έτσι κεντρίζεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Τοποθετούμε τα σημαντικότερα νοήματα στο τέλος της παραγράφου. Και αυτό γιατί ολοκληρώνεται ο σκοπός και πρέπει να χαραχτεί βαθιά στη μνήμη του αναγνώστη.
β) Δίνουμε περισσότερη έκταση στην ανάπτυξη των νοημάτων στα οποία θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

5. ΕΠΑΡΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ:


Επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη των λεπτομερειών οι οποίες διασαφηνίζουν και αποδεικνύουν την κύρια ιδέα που περιέχεται στη θεματική πρόταση.Οι τρόποι επαρκούς ανάπτυξης είναι οι εξής: α) αιτιολόγηση, β) συνέπειες – αποτελέσματα, γ) αντιμετώπιση, δ) παραδείγματα, ε) ορισμός, στ) σύγκριση και αντίθεση, ζ) αναλογία, η) διαίρεση της έννοιας στα επιμέρους χαρακτηριστικά της και θ) συνδιασμός μεθόδων.




ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΥΠΟΨΗ ΜΑΣ 
ΑΠ’ ΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ,
ΩΣΤΕ ΝΑ ΓΡΑΦΟΥΜΕ ΣΩΣΤΑ ΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ Ή ΕΝΑ ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΚΕΙΜΕΝΟ

Α) ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ:
Γράφονται με μία λέξη:
1. Τα αριθμητικά από το 13 ως το 19: δεκατρία, δεκατέσσερα, δεκαπέντε, δεκαέξι, δεκαεπτά, δεκαοχτώ, δεκαεννιά.
2. Οι αντωνυμίες: καθένας, καθεμιά, καθένα, καθετί, κατιτί, οποιοσδήποτε, οσοσδήποτε, οτιδήποτε. Έτσι και το ουσιαστικό καθέκαστα.
3. Τα άκλιτα: απαρχής, απεναντίας, απευθείας, αφότου, αφού, δηλαδή, διαμιάς, ειδάλλως, ειδεμή, ενόσω, ενώ, εξαιτίας, εξάλλου, εξαρχής, εξίσου, επικεφαλής, επιτέλους, καθαυτό, καθεξής, καλημέρα, καληνύχτα, καλησπέρα, καληώρα, καταγής, κατευθείαν, κιόλας, μεμιάς, μολαταύτα, μόλο (που), μολονότι, ολωσδιόλου, οπουδήποτε, οπωσδήποτε, προπάντων, σάμπως, τωόντι, υπόψη, ώσπου, ωστόσο, εντάξει (προσοχή: η λέξη παρ’ όλο γράφεται με δύο λέξεις και απόστροφο).
4. Η πρόθεση σε (σ’) με τη γενική ή αιτιατική του άρθρου, π.χ. στου αγώνα, στο φίλο, στης χαράς, στην κίνηση, στο χέρι, στις έννοιες.
σημείωση: γράφεται όμως χωριστά και μ’ έκθλιψη η αντωνυμία «σου», π.χ. σ’ το χαρίζω, σ’ το δίνω.

Β) ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΛΛΑΒΙΣΜΟΥ:
Όταν γράφουμε και θέλουμε να συνεχίσουμε μια λέξη στην παρακάτω σειρά πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα εξής για το συλλαβισμό:
1. Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν: μα-θη-τής, λό-γος, πα-ρά-θυ-ρο.
2. Δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, όταν αρχίζει από αυτά ελληνική λέξη: λά-σπη (σπίθα), έ-βγα-λα (βγαίνω), κο-φτε-ρός (φτωχός), έ-τσι (τσακίζω), τζί-τζι-κας (τζάμι), α-τμός (τμήμα), χα-ρα-κτή-ρας (κτήμα). Αλλιώς χωρίζονται: εκ-με-τάλ-λευ-ση, δάφ-νη, ερ-χο-μός, βαθ-μός, πράγ-μα.
3. Τρία ή περισσότερα σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το ακόλουθο φωνήεν, όταν από τα δύο πρώτα τουλάχιστον αρχίζει ελληνική λέξη: σφυ-ρί-χτρα (χτένι), α-στρα-πή (στρατός), αι-σχρός (σχήμα). Αλλιώς χωρίζονται και το πρώτο απ’ αυτά συλλαβίζεται με το προηγούμενο φωνήεν: άν-θρω-πος, α-νύ-παρ-κτος.
4. Οι σύνθετες λέξεις συλλαβίζονται όπως και οι απλές: εί-σο-δος, συ-νέ-χει-α.

Γ) ΠΑΘΗ ΣΥΜΦΩΝΩΝ:
Το τελικό –ν– διατηρείται:
1. στο άρθρο «τον», «την», στο αριθμητικό «έναν», στην τριτοπρόσωπη προσωπική αντωνυμία «την», στα άκλιτα «δεν» και «μην», όταν η ακόλουθη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή στιγμιαίο σύμφωνο (κ, τα, π, μπ, ντ, γκ, τα, τζ, ξ, ψ): π.χ. την έννοια, την κίνηση, την πραγματοποίηση, την τέχνη, δεν μπορώ, μην ακούσεις, μην κινήσεις.
2. στο άκλιτο «σαν», π.χ. «σαν φλόγα».
3. στην τριτοπρόσωπη προσωπική αντωνυμία «τον», π.χ. «τον φώτισε».


🔺🔺🔺🔺🔺🔺

Μέθοδοι ανάπτυξης παραγράφου :

1) με ορισμό
2) με διαίρεση
3) με αιτίες και αποτελέσματα
4) με αιτιολόγηση
5) με σύγκριση και αντίθεση
6) με παραδείγματα
7) με αναλογία
8) με συνδυασμό μεθόδων

Α) Η παράγραφος με ορισμό:
Πριν αναλύσουμε τον τρόπο γραφής της παραπάνω παραγράφου, θα παρουσιάσουμε τα είδη των ορισμών:

α) Ο τυπικός ορισμός
β) Ο άτυπος ή εκτεταμένος ορισμός
γ) Ο ορισμός με ετυμολόγηση της λέξης

α) ο τυπικός ορισμός αποτελείται από τα εξής μέρη:

την οριστέα έννοια: η έννοια που πρέπει να οριστεί

το γένος/ έννοια: η ευρύτερη κατηγορία στην οποία υπάγεται η οριστέα έννοια

την ειδοποιό διαφορά: το ουσιώδες γνώρισμα/ τα που διαφοροποιούν την οριστέα έννοια από τις υπόλοιπες του γένους

Παράδειγμα: ο άνθρωπος ( οριστέα έννοια) είναι ένα έμβιο ον (γένος) με λογική (ειδοποιός διαφορά)

Η παράγραφος με τυπικό ορισμό έχει την ακόλουθη δομή:
Κεντρική ιδέα: η οριστέα έννοια
Κατευθυντήρια ιδέα: η έννοια/ γένος και η ειδοποιός διαφορά
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο ορισμός παρουσιάζεται στην θεματική περίοδο
Λεπτομέρειες: Επεξήγηση της/ των ειδοποιού/ ων διαφορών

Παράδειγμα παραγράφου με τυπικο ορισμό:
Η προκατάληψη οριζέται ως μια αρνητική στάση απέναντι στα μέλη μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας, στάση η οποία βασίζεται αποκλειστικά στη συμμετοχή τους στην ομάδα αυτή. Αναλυτικότερα, κάποιος που είναι προκατειλημμένος απέναντι σε μια ομάδα τείνει να αξιολογεί τα μέλη της με αρνητικό τρόπο, απλά και μόνο επειδή ανήκουν σε αυτή την ομάδα. Η προσωπικότητα, η συμπεριφορά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε συγκεκριμένου ατόμου παίζουν πολύ μικρό ρόλο εφόσον όλα τα μέλη της ομάδας έχουν μεταξύ τους ομοιογενή χαρακτηριστικά.

β) ο εκτεταμένος ορισμός
Δεν είναι τόσο περιοριστικός όσο ο παραπάνω. Αναλύει την έννοια με πιο πολλά διευκρινιστικά στοιχεία.

Παράδειγμα παραγράφου με εκτεταμένο ορισμό:
Βιοτικό επίπεδο: Με τον όρο βιοτικό επίπεδο εννοούμε όλα τα υλικά και άυλα αγαθά που απολαμβάνει κάποιος στην καθημερινή του ζωή. Πόσα αγαθά και ποιάς ποιότητας, πόσα τρόφιμα καταναλώνει και ποιας θερμιδικής απόδοσης είναι αυτά, ποιες συσκευές χρησιμοποιεί στην καθημερινή του ζωή, είναι στοιχεία τας οποία ανήκουν στον όρο βιοτικό επίπεδο. Τόσο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και ευρύτερα, συγκεντρώνονται στοιχεία από κάθε χώρα και γίνονται συγκρίσεις ανάμεσά τους. Πόσο κρέας, βούτυρο, ψωμί, λαχανικά και άλλα εδέσματα καταναλώνονται ανά κάτοικο σε κάθε χώρα, αποτελεί δείκτη του βιοτικού επιπέδου. Αυτοκίνητα, ψυγεία, πλυντήρια, αυτοματισμοί, τηλεοράσεις, μηχανήματα ήχου και εικόνας…………( η παράγραφος συνεχίζεται )

Η θέση του ορισμού σε μια παράγραφο:
Ο ορισμός δεν έχει μια συγκεκριμένη/ αμετακίνητη θέση στην παράγραφο. Άλλοτε βρίσκεται στην πρώτη περίοδο, άλλοτε στη δεύτερη ή την τρίτη. Μερικές φορές συναντάται και στην τελευταία περίοδο.

γ) Παράγραφος με τη χρήση της ετυμολογίας
Για να κατανοήσουμε πληρέστερα τη σημασία της λασπολογίας των δημοσιογράφων, αρκεί να προσέξουμε την ετυμολόγηση της. Η λέξη λασπολογία σχηματίζεται από τις λέξεις λάσπη που κυριολεκτικά είναι το χώμα και το νερό αναμεμιγμένα, το πηχτό κατακάθι και μεταφορικά ταυτίζεται με το χαμηλό ηθικό επίπεδο, τη διαφθορά. Το δεύτερο συνθετικό είναι η λέξη λόγος, που εδώ σημαίνει γλώσσα. Με βάση, λοιπόν, τα δύο συνθετικά λασπολογία είναι η κατηγορία που δεν ευσταθεί και μάλιστα διατυπώνεται με χυδαίο και ανήθικο τρόπο. Πρόκειται για τις συκοφαντίες που εκτοξεύουν οι δημοσιογράφοι σε πολλά έντυπα με σκοπό να σπιλώσουν το όνομα δημοσίων προσώπων.

Μια επιπλέον ταξινόμηση των ορισμών με δύο διαφορετικά κριτήρια:
1) Κριτήριο: ο τρόπος παρουσίασης της οριστέας έννοιας
α) αναλυτικός και
β) συνθετικός ή γενετικός

2) Κριτήριο: η έκταση
α) σύντομος
β) εκτεταμένος

Β) Η παράγραφος με διαίρεση:
Στην παράγραφο αυτή το όλο χωρίζεται στο μέρος. Αναλύεται το γένος στα είδη με βάση κάποιο ουσιώδες γνώρισμά τους. Συνήθως, η διαίρεση συμπληρώνει τον ορισμό μιας έννοιας. Γι΄αυτό το λόγο η πιο γνωστή δομή της παραγράφου είναι η ακόλουθη: Ξεκινάμε με τον ορισμό μιας έννοιας ο οποίος στη συνέχεια συμπληρώνεται με τη διαίρεση

Μέρη της διαίρεσης:
Διαιρετική βάση_ το κριτήριο στο οποίο στηριζόμαστε για να γίνει η διαίρεση. Η
διαιρετική βάση πρέπει να είναι ενιαία.

Διαιρετέα έννοια_ συνήθως έχει τη μορφή της κεντρικής ιδέας

Αποτέλεσμα της _ συνήθως έχει τη μορφή κατευθυντήριας ιδέας, η οποία αναλύεται σε βασική υποστηρικτική περιόδο στις λεπτομέρειες

Παράδειγμα:
Στο παιδαγωγικό χώρο οι αρχές της διδασκαλίας σε σχέση με τον κοινωνικο συναισθηματικό τομέα του παιδιού είναι η ενθάρρυνση του ενήλικου προς το παιδί, η ανάπτυξη σχέσεων αλληλεπίδρασης και αυτόνομης συνεργασίας μεταξύ των παιδιών και η εκδήλωση της ανεξαρτησίας, της περιέργειας και πρωτοβουλίας εκ μέρους του παιδιού. Η ενθάρρυνση που καθιστά το παιδί περισότερο αυτόνομο απέναντι στους ενήλικες. (βασική υποστηρικτική περίοδος) Στο πλαίσιο της ενθάρρυνσης πρέπει να δίνεται ευκαιρία στο παιδί να επιλέξει και να αποφασίσει αυτό που θέλει να πράξει και να οικοδομήσει τους κανόνες της συμπεριφοράς του. Βασικό στοιχείο σ΄ αυτές τις δυνατότητες, που πρέπει να παρέχονται στο παιδί, παραμένει η καλλιέργεια της σχέσης του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των ενηλίκων και των παιδιών. Η δεύτερη σημαντική αρχή αναφέρεται στην ενθάρρυνση των σχέσεων αλληλεπίδρασης και αυτόνομης συνεργασίας των παιδιών. (βασική υποστηρικτική περίοδος). Είναι σημαντικό να λύνουν τα παιδιά μόνα τους τις μεταξύ τους συγκρούσεις και να καταστούν ικανά να υπερβαίνουν τον εγωκεντρισμό τους. Μια ακόμα αρχή είναι η ενθάρρυνση του παιδιού στην ανεξαρτησία, την περιέργεια και την πρωτοβουλία. (βασική υποστηρικτική περίοδος) Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να πραγματοποιήσει τα ενδιαφέροντά του.

Διαιρετική βάση: κοινωνικο- συναισθηματικός τομέας
Διαιρετέα έννοια: η κεντρική ιδέα, δηλαδή, οι αρχές διδασκαλίας
Αποτέλεσμα της διαίρεσης: η κατευθυντήρια ιδέα, δηλαδή, η ενθάρρυνση του ενήλικου προς το παιδί, η ανάπτυξη σχέσεων αλληλεπίδρασης και αυτόνομης συνεργασίας μεταξύ των παιδιών και η εκδήλωση της ανεξαρτησίας, της περιέργειας και πρωτοβουλίας εκ μέρους του παιδιού.


Γ) Η παράγραφος με αιτίες και αποτελέσματα:
Στην παράγραφο αυτή, συνηθίζεται να αναφέρουμε τα εξής: α) στη θεματική πρόταση ένα γεγονός που αποτελεί την αιτία και στη συνέχεια να παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα/ τις συνέπειες.

Προσοχή: στην α) περίπτωση ακολουθείται η εξής πορεία: στη κεντριική ιδέα της θεματικής πρότασης παρουσιάζουμε την αιτία ενώ στην κατευθυντήρια ιδέα προιδεάζουμε τον αναγνώστη για τα αποτελέσματα. Στις λεπτομέρειες, είναι επιβεβλημένο να μην παραθέτουμε απλώς τα αποτελέσματα. Αντιθέτως, οφείλουμε να τα αναλύουμε/ σχολιάζουμε/ διατυπώνουμε με σαφήνεια. Συγκεκριμένα, κάθε αποτέλεσμα αποτελεί βασική υποστηρικτική περίοδο ενώ οι υπόλοιπες είναι δευτερεύουσες υποστηρικτικές.

Παράδειγμα:


Το καταναλωτικό μοντέλο δημιουργεί συνθήκες τριβής του νέου με τον εαυτό του και κατ΄ επέκταση με τους άλλους. Ο καταναλωτισμός ως έκφραση και δομικό στοιχείο του καπιταλισμού σπρώχνει τα άτομα στην ταύτιση της ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών. Το άτομο, δηλαδή, εκδηλώνει συσσωρευμένη αγωνία επειδή δεν έχει αποκτήσει όσα θα ήθελε και ενδέχεται οι γύρω του να έχουν στην κατοχή τους. Μια ακόμη έκφραση τριβής είναι και η σύγχυση και η ακρισία που χαρακτηρίζουν τον homo consumens. Ο ίδιος συγχέοντας τις πραγματικές του ανάγκες με τις τεχνητές ενδιαφέρεται κυρίως για τις δεύτερες. Έτσι, αδιέξοδες καταστάσεις ορθώνονται μπροστά του τις οποίες προσπαθεί να ξεπεράσει ακόμα και
με τη χρήση βία.

Η δυναμική του επιχειρήματος, Αθήνα)
Η παράγραφος με αποτέλεσμα και αιτίες:
Στην παράγραφο αυτή η θεματική πρόταση δομείται με τον ακόλουθο τρόπο:
Η κεντρική ιδέα αποτελεί το αποτέλεσμα και η κατευθυντήρια ιδέα περιέχει τις αιτίες.
Στις λεπτομέρειες δίνονται οι αιτίες αναλυτικά. Ειδικότερα, κάθε αιτία είναι μια βασική υποστηρικτική περίοδο η οποία πρέπει να υποστηριχθεί με δευτερεύουσες υποστηρικτικές περιόδους.

Παράδειγμα:
Η κρίση της παρόδοσης( Κεντρική Ιδέα) στις μέρες μας οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. ( Κατευθ. Ιδέα). Μια πρώτη αιτία βαρύνουσας σημασίας είναι απουσία ιστοριογνωσίας από τους νέους.( Βασική υποστηρικτική περίοδος) Τόσο η διδασκαλία της ιστορίας όσο και ................Προχωρώντας, η αδιαφορία για τα ήθη και τα έθιμα είναι μια ακόμη ρίζα αμφισβήτησης της παράδοσης. ( Βασική υποστηρικτική περίοδος) Αν και τα καθιερωμένα πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς ενός λαού καθώς και οι συνήθειες ,οι παραδόσεις του …… Στη σοβαρότητα αυτού του φαινομένου συμβάλλει και η γλωσσική πενία. ( Βασική υποστηρικτική περίοδος)
Η αλλοίωση του πλούσιου γλωσσικού μας κώδικα γλώσσα …….

Δ) Η Παράγραφος με αιτιολόγηση:

Η παράγραφος με αιτιολόγηση απαντά σ’ ένα «γιατί». Αφού διαπιστώσουμε το «γιατί», στη συνέχεια δίνουμε μια απάντηση.


Παράδειγμα: Γιατί υπάρχει εγκληματικότητα; α) Φταίει η κοινωνική ανισότητα, β) ευθύνεται η οικογένεια, γ) συμβάλλουν τα υλιστικά πρότυπα που υιοθετούν οι νέοι.
Φυσικά μπορούν να δοθούν κι άλλες απαντήσεις. Αυτή λοιπόν η κατ’ αρχήν απάντηση στο «γιατί» παίρνει τη θέση της θεματικής πρότασης σε μια παράγραφο. Το υποστηρικτικό υλικό μπορεί να είναι συλλογισμοί (δηλαδή επιχειρήματα). Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε και άλλα μέσα για να πείσουμε όπως, παραδείγματα από την ιστορία και το σύγχρονο κόσμο, γνώμες επώνυμες, παροιμίες. Κατά βάση όμως μια παράγραφος αιτιολογική στηρίζεται σε συλλογισμούς και τα άλλα μέσα είναι συμπληρωματικά.

Παράδειγμα: «Γιατί οι νέοι καταφεύγουν στα ναρκωτικά»;

Θεματική πρόταση:
Η απογοήτευση οδηγεί τους νέους στα ναρκωτικά.
Λεπτομέρειες:
Είναι φανερό ότι υπάρχει διάψευση των προσδοκιών τους σ’ αυτόν τον κόσμο. Απουσιάζει το όραμα, ο στόχος που θα έδινε νόημα και σκοπό στη ζωή τους. Λείπει η πίστη σε αξίες που θα κρατούσαν σταθερές αρχές και επιδιώξεις.

Πρόταση κατακλείδα:
Και έτσι μόνοι σ’ έναν κόσμο σκληρό, στρέφονται στα ναρκωτικά, προσπαθώντας να κατακτήσουν τον παράδεισο, την καλύτερη ζωή που τους στέρησε η κοινωνία.


Ε) H παράγραφος με σύγκριση- αντίθεση
Θα αναλύσουμε ξεχωριστά την παράγραφο με σύγκριση, την παράγραφομε αντίθεση και την παράγραφο που περιέχει σύγκριση και αντίθεση μαζί. Με αυτού του τύπου την παράγραφο δηλώνουμε τις ομοιότητες, τις διαφορές δυο προσώπων, αντικειμένων, καταστάσεων κλπ. Ο σκοπός μας ενδέχεται να είναι: η παρουσίαση των κοινών τους σημείων, των διαφορών τους ή ακόμα η καταγραφή της προτίμησής μας σε ένα από τα πρόσωπα, αντικείμενα, καταστάσεις.

Δομή της παραγράφου με σύγκριση:
Θεματική πρόταση: περιλαμβάνει την κατευθυντήρια ιδέα/ τη βάση προς την οποία
θα γίνει η σύγκριση. Εννοείται ότι αναφέρονται τα συγκρινόμενα μέρη.
Λεπτομέρειες: παρουσιάζονται οι μεταξύ τους ομοιότητες. Βέβαια, είναι δυνατό η βάση/ οι βάσεις της σύγκρισης να υπάρχει/ ουν στο κομμάτι αυτό και να αποτελεί/ουν βασική υποστηρικτική περίοδο.
Περίοδος κατακλείδα: περιλαμβάνει το συμπέρασμα της σύγκρισης ή μια γενική κρίση

Παράδειγμα:
Υπήρξαν σημαντικές ομοιότητες μεταξύ του ναζισμού και του φασισμού σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές τους. Και οι δύο ιδεολογίες υποστήριζαν τον ολοκληρωτικό μονοκομματικό κράτος, το οποίο και υπηρετούσε το άτομο εντασσόμενο στη μάζα. Τόσο ο ναζισμός όσο και ο φασισμός με τη διάλυση του συνδικαλισμού και την επιβολή τάξης και πειθαρχίας υπηρετούσαν την άρχουσα οικονομική τάξη, αλλά την ίδια στιγμή καθησύχαζαν και τους μικροαστούς. Επίσης, ένα άλλο σημείο σύγκλισής τους είναι η υποστήριξη ιδεοληψιών και παραλογισμών που παρακωλύουν την ελευθερία της σκέψης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι αυτές οι δύο ιδεολογίες αποτελώντας ταυτόχρονα πολιτικοκοινωνικά καθεστώτα αντίκεινται προς κάθε έννοια δημοκρατικού ήθους.

Επομένως υπάρχουν δύο τύποι αυτής της παραγράφου:
1) θεματική περίοδος θεματική περίοδος
2) λεπτομέρειες: ναζισμός_… ή λεπτομέρειες: ναζισμός….
φασισμός_ ναζισμός….
ναζισμός_ φασισμός ….
φασισμός_ φασισμος….
3) κατακλείδα περίοδος κατακλείδα περίοδος

Δομή της παραγράφου με αντίθεση:
Ακριβώς ίδια με την παραπάνω μόνο που προβάλλονται οι διαφορές των μερών

Παράγραφος με σύγκριση και αντίθεση:
Στην προσπάθειά μας να γράψουμε μια παράγραφο που θα περιέχει και σύγκριση
και αντίθεση δύο πραγμάτων, ιδεών, προσώπων την οργανώνουμεως εξής:
Θεμ. περίοδος: παρουσίαση των μελών που συγκρίνονται
Λεπτομέρειες: ομοιότητες ή διαφορές

Προσοχή: στο τέλος της παραφράφου τοποθετούμε ό,τι επιθυμούμε να υπερτονίσουμε, δηλαδή είτε τις ομοιότητες είτε τις διαφορές.
Κατακλείδα: συνοψίζουμε τα παραπάνω ή διατυπώνουμε κάποιο συμπέρασμα

Χρηστικό Λεξιλόγιο:
Ωστόσο, σε αντίθεση με αυτό, αντιθέτως, παρ΄όλα αυτά. κλπ

ΣΤ) Η παράγραφος με παραδείγματα

Πριν αναφερθούμε στη δομή αυτής της παραγράφου επιβάλλεται να παρουσιάσουμε τη διαφορά ανάμεσα στο παράδειγμα και στα τεκμήρια.


Τεκμήριο-τεκμαίρομαι= συμπεραίνω: οποιοδήποτε στοιχείο ή γεγονός μπορεί να αποτελέσει αποδεικτικό στοιχείο , στο οποίο μπορεί κανείς να βασιστεί για τη συναγωγή συμπερασμάτων. Τα τεκμήρια μπορεί να είναι: παραδείγματα, στατιστικά στοιχεία, ιστορικά γεγονότα, μαρτυρίες κλπ. ( Μπαμπινιώτης, Λεξικό σελ


Παράδειγμα: η συγκεκριμένη περίπτωση που μπορεί να χρησιμοποιείται για να καταστήσει σαφέστερο κάτι πιο γενικό, αφηρημένο ή για να υποστηρίξει ένα ισχυρισμό.

Προσοχή: τα τεκμήρια που θα παραθέτουμε στις λεπτομέρειες σε μορφή βασικών υποστηρικτικών περιόδων πρέπει να είναι σαφή και να σχολιάζονται σε δευτερεύουσες υποστηρικτικές περιόδους
Τα τεκμήρια κάποιες φορές χρησιμοποιούνται για να διευκρινίσουν κάτι ( διαπιστωτική παράγραφος κάτι) ενώ άλλες φορές για να δομήσουν ένα επιχείρημα
( παράγραφος επιχείρημα).

Παράδειγμα:
Τα συμπτώματα και τα δείγματα πιθανής μαθησιακής δυσκολίας στο νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού είναι πάρα πολλά σε σχέση με το γράψιμό του παιδιού. Το ίδιο δυσκολεύεται να ζωγραφήσει ή να φτιάξει ορισμένα σχήματα, όπως ο ρόμβος (μετά την ηλικία των επτά ετών) ή, ακόμη, και να τα αντιγράψει από το πρωτότυπο. Μπερδεύει γραφήματα με άλλα γραφήματα. Δεν ξέρει να βάζει τόνους. Δεν καταλαβαίνει τα σημεία στίξης.

Προσοχή: Όπως θα παρατηρήσατε στην προηγούμενη παράγραφο χρησιμοποιήθηκαν μόνο βασικές υποστηρικτικές περίοδοι. Είναι, όμως, προτιμητέα η συμπλήρωσή τους με δευτερεύουσες υποστηρικτικές περιόδους.

Παράδειγμα:
Η καταπίεση των δικαιωμάτων του παιδιού έχει πάρει στην εποχή μας μεγάλες διαστάσεις, ιδιαίτερα στις χώρες του τρίτου κόσμου. Πολλές φορές τα παιδιά γίνονται θύματα των πολεμικών συγκρούσεων ( εμφύλιων ή διακρατικών). (Βασική υποστηρικτική πρόταση). Και αν μεν επιζήσουν, η ψυχολογική τους κατάσταση είναι προβληματική. Η αγωνία και ο φόβος στιγματίζουν καθημερινά την παιδική τους αθωότητα. Η κακοποίηση και οι βασανισμοί παιδιών είναι συνηθισμένα φαινόμενα ακόμα και σε χώρες του πολιτισμένου κόσμου. (Βασική υποστηρικτική πρόταση). Το εμπόριο παιδιών καθώς και το εμπόριο παιδικών οργάνων τείνει να καταστεί η ντροπή του πολιτισμού μας. Η σεξουαλική καταπίεση των παιδιών, και ιδιαίτερα των των ανήλικων κοριτσιών, και η συνακόλουθη παιδική πορνεία γίνεται καθημερινό θέμα στα ΜΜΕ. Μια άλλη παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού είναι αυτή της απασχόλησης ανηλίκων σε διάφορες εργασίες. (Βασική υποστηρικτική πρόταση). Τα εργαζόμενα παιδιά κουράζονται όχι μόνο σωματικά αλλά εξουθενώνονται ψυχολογικά και ηθικά.

Ζ) Η παράγραφος με αναλογία:


Με την παράγραφο αυτή παρουσιάζουμε την ομοιότητα ανάμεσα σε δύο ανόμοια πρόσωπα, αντικείμενα, φαινόμενα, καταστάσεις κλπ. Ορισμένα παραδείγματα είναι τα εξής: η αναλογία ανάμεσα στην κατανάλωση ενέργειας ενός οργανισμού και μιας μηχανής, η αναλογία ανάμεσα στο Σωκράτη και σε μια μύγα ( και οι δύο κρατούν σε εγρήγορση τους νωθρούς) κλπ.

Παράδειγμα:
Ο άνθρωπος όταν υδρώνει εκπέμπει το ίδιο είδος θερμότητας, τη λανθάνουσα θερμότητα, με κάποια ποσότητα νερού όταν βράζει,. Το νερό στους 100 βαθμούς Kελσίου μετατρέπεται σε αέριο, προσδίδοντας στο περιβάλλον θερμότητα που εμπεριέχει υγρασία. Η μετατροπή αυτή αναφέρεται στην αλλαγή της φυσικής κατάστασης του νερού από υγρό σε αέριο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον ανθρώπινο οργανισμό. Η λανθάνουσα θερμότητα εκπέμπεται από το ανθρώπινο σώμα όταν γυμνάζεται. Συγκεκριμένα, ο ιδρώτας (υγρή κατάσταση) μετατρέπεται σε αέριο εκπεμπόμενο στο περιβάλλον, το οποίο γίνεται αντιληπτό όταν πολλά άτμα γυμνάζονται στον ίδιο κλειστό χώρο.

Προσοχή: Στην κεντρική ιδέα της θεματικής περιόδου αναφέρουμε την έννοια που δεν είναι τόσο οικεία στον αναγνώστη ενώ στην κατευθυντήρια την πιο γνωστή. Στις λεπτομέρειες συνηθίζεται η πρώτη υποστηρικτική περίοδος να αναφέρεται στην κατευθυντήρια ιδέα, δηλαδή στην γνωστότερη έννοια.


Συνδυασμός μεθόδων:

Είναι δυνατό να δημιουργηθούν παράγραφοι οι οποίες εμπεριέχουν γνωρίσματα από δύο ή και περισσότερα είδη παραγράφων. Πρόκειται λοιπόν για μεικτό είδος.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου